🔹کانون ایرانشناسی دانشگاه تهران با همکاری کانون ایرانشناسی دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران برگزار می‌کند:

🔻همایش «روز ملی خلیج فارس»

🔸باحضور:
دکتر ابراهیم متقی
ناخدا هوشنگ صمدی
دکتر حمیدرضا اکبری
دکتر محمد حسن‌نیا

◾ورود برای عموم آزاد است

🔻مکان: سالن شیخ انصاری، دانشکده‌ی حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران
🔻زمان: دوشنبه ۱۰ اردیبهشت
ساعت ۱۴:۳۰

انجمن ایرانی تاریخ شعبه قزوین با همکاری اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان قزوین برگزار می‌کند:
ششمین برنامه از سلسله نشست‌های قزوین‌نامه با عنوان:

«شب پرویز ورجاوند»، ویژه نودمین زادروز دکتر پرویز ورجاوند

سه‌شنبه ۱۱ اردیبهشت ماه ۱۴۰۳
ساعت ۱۸ تا ۲۰
قزوین، خیابان شهید بابایی، کوچه اداره پست، سالن اجتماعات کتابخانه امام خمینی (ره)

👁‍🗨 من نگاهم از تنب کوچک و بزرگ و ابوموسی نور می‌گیرد

▫️۱۰ اردیبهشت ۱۰۰۱ هجری خورشیدی ارتش شاه عباس صفوی به فرماندهی امام­قلی خان، توانست نیروهای پرتغالی را پس از ۱۱۷ سال اشغال جزیره هرمز، جزیره قشم، بندرعباس، لار، بحرین و ... از ایران بیرون برانند.

یادگارهایی از امام­قلی خان در عمان و تانزانیا باقی مانده است چنانکه می‌توان از کتیبه‌ای حکاکی‌شده بر چند توپ غنیمتی از گشودن جزیره هرمز نام برد.

متن کتیبه بر توپ غنیمتی از نیروهای پرتغالی که مرتضی رضوان‌فر آن را خوانده است چنین است: «یا الله، در زﻣﺎن ﺳﻠﻄﻨﺖ روزاﻓﺰون ﭘﺎدﺷﺎه زﻣﯿﻦ و زﻣﺎن ﺷﺎهﻋﺒﺎس ﺻﻔﻮی (ذکر تاریخ) اﺑﻦ ﷲوردی ﺧﺎن ﻏﻼم ﺑﺎ اﺧﻼص ﺷﺎه دﯾﻦﭘﻨﺎه اﻣﺎمﻗﻠﯽ ﺧﺎن ﺑﯿﮕﻠﺮﺑﯿﮕﯽ (استاندار) ﻓﺎرس و ﻻر و ﮐﻮهﮔﯿﻠﻮﯾﻪ و ﺑﺤﺮﯾﻦ ﻗﻠﻌﻪ ﻫﺮﻣﻮز را ﻣﻔﺘﻮح ﺳﺎﺧﺘﻪ اﯾﻦ ﺗﻮپ را ﺑﺪﺳﺖ آورد. یا محمد یا علی.»

🌀 الله‌وردی خان و امام‌قلی خان اونْدیلادْزِه، فرماندهان گرجی‌تبار دولت صفوی

🔺امام‌قلی خان پس از پدرش الله‌وردی خان به فرمانروایی ایالت فارس در دورۀ صفوی رسید.

🔺از مهم‌ترین کارهای نظامی امام‌قلی خان گشودن هرمز و پایان دادن به چیرگی ۱۱۷ سالهٔ پرتغالیان در خلیج‌فارس است.

🔺تصویری از امام‌قلی خان که در حیدرآباد هندوستان کشیده است.

‌‌💠 ایران‌شناسی | باستان‌شناسی | تازه‌های نشر

💠 نخستین شماره مجلۀ خلیج فارس (Sinus Persicus) منتشر شد

💠 نخستین شماره مجلۀ بین‌المللی Sinus Persicus (خلیج فارس) همزمان با ۱۰ اردیبهشت‌ماه روز ملی خلیج فارس، در زمینۀ باستان‌شناسی و تاریخ و فرهنگ خلیج فارس به زبان انگلیسی منتشر شد.

به گزارش ایران ورجاوند به نقل از گروه پژوهشی باستان‌کاوی تیسافرن، خلیج فارس از دیرباز نقش پر رنگی در تاریخ پر فراز و فرود ایران داشته است و مردمان این سرزمین از کهن‌روزگار تا امروز همواره دل و دین به این دریای پهناور سپرده‌اند و از کرانه‌ها و بندرها و جزیره‌های خلیج فارس همچون بوشهر و دلوار، خمیر و گواتر، خارگ و خارگو، هنگام و نَجیرم، لاوان و مهروبان، سیراف و سیری و تمب بزرگ و کوچک و ابوموسی و جاهای دیگر با سرزمین‌های آن سوی دریا همچون زنگبار و چين و ماچین و هندوستان در پیوند و دادوستد فرهنگی و اقتصادی بوده‌اند و اگر نه همۀ راه‌ها بلکه بخشی از راه‌ها به این دریای تنیده شده در تار و پود ایرانیان می‌رسیده است چنانکه سراسر کرانه‌ها و پس‌کرانه‌های شمالی و جنوبی خلیج فارس و دریای عمان آکنده است از آثار فرهنگی و تمدنیِ بشکوه ایرانی.

بطلمیوس از جغرافی‌دانان جهان کهن در سدۀ دوم میلادی از خلیج فارس با نام «سینوس پرسیکوس» یاد کرده است که این نام در نقشه‌های جغرافیایی سده‌های سپسین نیز به کار رفته است. ازهمین‌رو گروه پژوهشی باستان‌کاوی تیسافرن با برگزیدن نام Sinus Persicus برای مجلۀ علمی خود بر آن است تا در هنگامۀ هجمه‌ها و کارزارهای ایران‌ستیزانۀ برخی کشورها، با انتشار مقاله‌‌های پژوهشی در سطح جهانی، گوشه‌هایی از فرهنگ و تمدن ایرانی پیرامون خلیج فارس و تنگۀ هرمز و دریای مکران را از دیروز تا امروز نشان دهد.

پژوهشگران گرامی می‌توانند مقاله‌‌های پژوهشی خود را به زبان فارسی یا انگلیسی برای انتشار در شماره‌های آیندۀ این مجله، از وبگاه مجله به نشانی https://www.sinuspersicus.ir/ بفرستند.

گفتنی است روند ثبت این مجله در نمایه‌های جهانی اسکوپوس و…

‌‌💠 ایران‌شناسی | باستان‌شناسی

💠 کشف بقایای معماری متعلق به دورۀ چهارم عصر مفرغ سیستان

💠 مهم­ترین یافته‌های دومین فصل کاوش آموزشی دانشگاه زابل در تپۀ پیرزال سیستان را بقایای معماری متعلق به دورۀ چهارم عصر مفرغ سیستان، حدود ۲۵۰۰ تا ۲۳۰۰ پیش از میلاد، در بر می‌گیرد که شامل بقایای ساختمانی یک خانه در لایۀ اول این محوطه است.

حسین سرحدی سرپرست هیأت کاوش و عضو هیئت علمی دانشگاه زابل با اعلام این خبر گفت: تپۀ پیرزال در ۶۰ کیلومتری جنوب زابل قرار دارد و در سال ۱۳۸۷ در فهرست آثار ملی به ثبت رسید؛ گاهنگاری این محوطه بر اساس یافته‌­های سطحی به دورۀ IV شهر سوخته منتسب شده است.

او تصریح ‌کرد: به نظر می‌رسد که اهمیت این تپه، بنا به یافته‌های سطحی آن، این است که یکی از بزرگترین تپه‌های متعلق به فاز انتهایی عصر مفرغ سیستان بوده که تاریخ و کیفیت آن هنوز از مسائل مورد بحث باستان‌شناسی جنوب شرق ایران به شمار می‌رود.

عضو هیئت علمی دانشگاه زابل اظهار کرد: این تپه در سال ۱۴۰۲ از طرف دانشگاه زابل جهت آموزش دروس عملی باستان‌شناسی به دانشجویان این رشته در دانشکدۀ هنر و معماری، برای فصل دوم، مورد کاوش قرار گرفت.

این باستان‌شناس، با بیان اینکه در فصل دوم کاوشِ این تپه کارگاه شماره ۳ به ابعاد ۱۰ در ۱۰ متر مورد کاوش قرار گرفت افزود: یافته‌های به­دست­آمده از کاوش این فصل شامل سفال‌های متعلق به حدود ۴۳۰۰ سال پیش، اشیاء گلی شامل پیکرک‌ها و اشیاء شمارشی است.

سرپرست دومین فصل کاوش آموزشی دانشگاه زابل در تپۀ پیرزال سیستان گفت: مهم­ترین یافته­های این فصل کاوش را بقایای معماری متعلق به دورۀ چهارم عصر مفرغ سیستان، حدود ۲۵۰۰ تا ۲۳۰۰ پیش از میلاد، در بر می‌گیرد که شامل بقایای ساختمانی یک خانه در لایۀ اول این محوطه است.

او اظهار کرد: این خانه متشکل از تعدادی اتاق در حاشیۀ جنوبی یک حیاط مرکزی است. همچنین کاوش‌های امسال بیانگر وجود یک کوچه است که…

‌‌💠 ایران‌شناسی | باستان‌شناسی

💠 از باستان‌شناسی خلیج‌فارس غافل مانده‌ایم

💠 ده‌پهلوان با بیان اینکه باستان‌شناسی خلیج‌فارس موضوعی است که امروز از آن غافل مانده‌ایم تصریح‌کرد: جایگاه و ارزش یک یافته باستان‌شناسی یا بقایای یک بندر تاریخی درتجربه زیستی آن است. تجربه زیستی که نیاکان ما در جای‌جای این سرزمین و از جمله در کرانه‌های شمالی خلیج‌فارس داشته‌اند.

مراسم گرامیداشت روز ملی خلیج‌فارس به همت پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری با همکاری سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح در دو بخش با رویکرد بررسی مستندات تاریخی و باستان‌شناسی خلیج‌فارس در فرهنگسرای اندیشه  برگزار شد.

مصطفی ده‌پهلوان که در مراسم افتتاحیه بزرگداشت روز ملی خلیج‌فارس می‌گفت، خلیج‌ همیشه فارس را قلب زمین خواند و افزود: در اثبات حقانیت فارس بودن خلیج‌فارس و مدیریت این شاخ‌آبه مهم تاریخی توسط ایرانیان طومار طومار اسناد، کتب و نقشه‌های تاریخی وجود دارد.

رییس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری با قدردانی از برگزار کنندگان این برنامه گفت: جای چنین نشستی بین دریاداران، نیروهای نظامی ، نیروهای مسلح کشور و پژوهشگران حوزه تاریخ میراث‌فرهنگی و باستان‌‌شناسی واقعا خالی بود.

او افزود: به روایت اسناد و مدارک باستان‌شناسی که امروز در کرانه‌های خلیج‌فارس بدست آمده، خلیج‌فارس بیش از بیست هزار سال تاریخ و پیشینه دارد، خلیج‌فارس مسیر رفت و آمد انسان‌های نخستین و از دوران گذشته یکی از نقاط تلاقی فرهنگ‌ها و تمدن‌های دنیای گذشته بوده است. از بندر تیس در چابهار تا بندر گمبرون، جزیره هرمز، قشم، لافت، حریره، لنگه، سیراف، طایری، دیر، بوشهر، خارک … و استقرارگاه‌های مهمی چون چگاسفلی و کاخ‌های هخامنشی در برازجان همه گواهی بر مدیریت ایرانیان و پارسیان بر این خطه از جغرافیا هستند.

به گفته ده‌پهلوان، باستان‌شناسی خلیج‌فارس موضوعی است که امروز از آن غافل مانده‌ایم، ظرفیت میراث‌فرهنگی کرانه‌های شمالی خلیج‌فارس به زعم و گمان باستان‌شناسان چیره‌دستی که بر این خطه پژوهش کرده‌اند هزاران برابر سواحل جنوبی خلیج‌فارس است و این موضوعی است که باید به درستی از آن دفاع کنیم. خلیج‌فارس امروز حیثیت فرهنگی و ملی…

👁‍🗨 یازدهم اردیبهشت زادروز پرویز ورجاوند باستان‌شناس سرشناس ایرانی

میراث فرهنگی یک ملت، نشانه‌هایی از تاریخ یک فرهنگ و یک ملت به شمار می‌رود که روح آن ملت در وجود آنها جنبۀ ابدیت و نوینی به خود می‌گیرد. میراث فرهنگی یک ملت بیانگر هویت فراموش‌نشدنی آن مردم است و عامل مؤثری در جهت شناختن خویش و شناساندن خود به دیگران به شمار می‌رود.

دکتر پرویز ورجاوند

👁‍🗨 پنجمین همایش باستان‌شناسی و هنر ایران در سال 1354 تالار فردوسی دانشگاه تهران

عزت‌الله نگهبان، پرویز ورجاوند، والتر هینتس، نورمن شارپ، هانس لوشای، ولفرایم کلایس و ریچارد فرای.

پرویز ورجاوند گرم سخنرانی است.

‌‌💠 ایران‌شناسی | یادداشت روز

💠 نخستین مجمعِ جهانی خشتِ خام ‏

💠 شاهین آریامنش: چند سال پیش در منزل خانم منیژه ورجاوند همسر زنده‌یاد دکتر پرویز ورجاوند، عکس جالبی دیدم که دکتر ‏فیروز باقرزاده و نیز دکتر پرویز ورجاوند در آن دیده می‌شدند اما شوربختانه خانوادۀ دکتر ورجاوند اطلاعاتی از ‏این عکس که مربوط به چیست و کجاست نداشتند بنابراین با دکتر فیروز باقرزاده مکاتبه کردم که درباره این ‏عکس چنین نوشته بودند:‏

شاهین خانِ گرامی،
در آبان ماهِ سالِ ۱۳۵۴، مرکزِ باستان‌شناسی ایران بمنظور جلبِ توجّهِ جهانیان به معماری و شهرسازی با ‏خشتِ ‏خام، از قدیم‌ترین زمانها و در کشورهای گوناگونِ جهان، اوّلین مجمعِ جهانی خشتِ خام را با همکاری ‏ایکوموس ‏در شهر یزد تشکیل داد. عکسِ موردِ بحث یادگاری از آن مجمع است.‏
عدّه‌ای از کارشناسانِ سرشناسِ رشتۀ مذکور از سراسرِ عالم برای شرکت در آن مجمعِ به یزد دعوت شدند و ‏برای آغازِ راهگشائی جهتِ معرّفی و حفاظتِ میراثِ معماری و شهرسازیِ خشتی جهان، چندین روز به ‏بحث و گفتگو نشستند.‏
چنانکه بخاطر دارم دفترچه‌ای دربارۀ آن مجمع تهیّه شد و منتشر گردید و نیز اقای مهندس پرویزِ گــُــــردنیا، ‏سرپرست نمایشگاههای مرکزِ ‏باستانشناسی ایران وموزۀ ایرانِ باستان آفیش بسیار جالبی برای آن گردهمآئی تهیّه ‏نمود که در ایران و توران مورد توجّه بسیار قرار گرفت. قاعدتاً باید هر دو مدرکِ مذکور در کتابخانۀ موزۀ ایران ‏باستان و آرشیوِ مرکزِ باستانشناسی موجود باشند و با ملاحظۀ آنها بتوانید دربارۀ آن گردهمآئی، شرکت کنندگانِ ‏آن و برنامه‌اش آگاهی‌های لازم را کسب کنید. مگر اینکه آن مدارک نیز مفقود شده باشند؟!‏ ‏
لطفاً مرا از نتیجۀ اقدامتان آگاه فرمائید.‏
‏ ‏
با ارادت،
فیروز باقرزاده

👁‍🗨 یازدهم اردیبهشت زادروز پرویز ورجاوند

👁‍🗨ارج ورجاوند یادنامۀ پرویز ورجاوند

🔺ارج ورجاوند یادنامه‌ای است که به پاس بیش از پنجاه سال خدمت میهنی، علمی و فرهنگی زنده‌یاد دکتر پرویز ورجاوند به کوشش شاهین آریامنش تهیه شده است. کسی که دلبستگی به ایران و ایرانیان و آرزوی سربلندی آنان، شاه‌بیت غزل زندگی‌اش بود. میهن برای ورجاوند آب و خاک نبود، بلکه گِل سرشت او بود. او فرزند پرویز ورجاوندِ ایران بود و دلش یکپارچه نه تنها برای ایران و ایرانیان بلکه برای مردمان جهان ایرانی می‌تپید؛ چراکه عشق به ایران و جهان ایرانی در دل او خیمه زده بود.

کتاب را از وبگاه ایران ورجاوند دریافت کنید:

http://iranvarjavand.ir/?p=944

🟣 دسترسی رایگان به نسخه‌های خطی کتابخانهٔ دانشگاه استانبول

🔹کتابخانه و مرکز اسناد دانشگاه استانبول مجموعه‌ای از نسخ خطی و مرقعات محفوظ در گنجینهٔ خود را در دسترس پژوهشگران گذاشته است.

🔹برای جستجو در این نسخه‌ها و دانلود آنها به نشانی زیر مراجعه کنید:
http://katalog.istanbul.edu.tr/client/tr_TR/default_tr/search/results?lm=YAZMA&isd=true

‌● تهران | نمایش و موسیقی

🔘 طنین بال قو، یادمان غلامحسین بنان

🔘 یاد زنده‌یاد غلامحسین بنان به مناسبت زادروز او پنجشنبه ۱۳ اردیبهشت‌ماه با عنوان «طنین بال قو» و در قالب بیستمین شب موسیقی ارسباران برگزار می‌شود.

بیستمین شب موسیقی ارسباران ۱۳ اردیبهشت‌ماه ساعت ۱۸ در فرهنگسرای ارسباران برگزار می‌شود. این برنامه با عنوان «طنین بال قو» به مناسبت زادروز زنده‌یاد غلامحسین بنان به یادمان این خواننده فقید موسیقی دستگاهی ایرانی اختصاص دارد.

در این برنامه که با حضور استادان، پیشکسوتان و هنرمندان موسیقی برگزار می‌شود، چندین اجرای موسیقی پیش‌بینی شده است و سخنرانان مراسم درباره ویژگی‌های آواز استاد بنان نکاتی را بیان خواهند کرد.

غلامحسین بنان (زاده ۱۰ اردیبهشت ۱۲۹۰ و درگذشته ۸ اسفند ۱۳۶۴) خواننده موسیقی دستگاهی ایرانی بود. او از سال ۱۳۰۶ تا سال ۱۳۴۷ در زمینه موسیقی فعالیت داشت و عضو شورای موسیقی رادیو، استاد آواز هنرستان موسیقی تهران و بنیان‌گذار انجمن موسیقی ایران بود. بنان را نخستین خواننده ایرانی آشنا با خط بین‌المللی موسیقی (نُت) دانسته‌اند. جنس صدای وی از نوع باریتون بود. ترانه‌هایی از جمله «بهار دلنشین»، «الهه ناز» و سرود «ای ایران» از آثار شناخته‌شده با صدای بنان هستند.

حضور در این برنامه برای عموم علاقه‌مندان آزاد و رایگان است و برای شرکت در آن می‌توانید به فرهنگسرای ارسباران واقع در خیابان شریعتی، بالاتر از سیدخندان، خیابان جلفا مراجعه کنید و برای دریافت اطلاعات بیشتر با شماره ۲۲۸۷۲۸۱۸ تماس بگیرید.

📌فهرست مجلات علمی- پژوهشی دانشگاه تهران

🔰برای رویت فهرست مجلات علمی- پژوهشی دانشگاه تهران از منوی سمت راست همه نشریات را انتخاب فرمایید و یا بر اساس دسته‌بندی موضوعی یا زبانی مجله هدف خود را بیابید.

🔰 ضمنا تمامی مقالات به صورت رایگان در اختیار همگان قرار می‌گیرد.

💢 سندپژوهی و سندشناسی چالش‌ها و چشم‌اندازها

سخنرانان

عمادالدین شیخ‌الحکمایی
سوسن اصیلی
رضا فراستی

امین محمدی (دبیر نشست)

 
زمان: دوشنبه ۱۷ اردیبهشت۱۴۰۳ ساعت ۹


مکان: سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، آرشیو ملی ایران، سالن اجتماعات

آیین رونمایی تازه‌ترین کتاب «عبدالحسین آذرنگ» در مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی

♦️دبا: دوازدهمین نشست کارگروه تاریخ انجمن ایران‌شناسی، با هم‌کاری مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، به رونمایی از کتاب «رنگین‌کمان تمدن‌ها»، تازه‌ترین اثر عبدالحسین آذرنگ، مدیر بخش تاریخ معاصر و عضو شورای عالی علمی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی که اخیراً ازسوی انتشارات مروارید منتشر شده، اختصاص یافته است.

🔸در این مجلس، کاظم موسوی بجنوردی، غلام‌رضا امیرخانی، کامیار عابدی، علی میرزایی و محمود جعفری دهقی سخنرانی می‌کنند.

🔹این برنامه، دوشنبه، هفدهم اردیبهشت، ساعت ١١ صبح در تالار امیرالمؤمنینِ مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی به نشانی میدان شهید باهنر (نیاوران)، خیابان شهید پورابتهاج (کاشانک)، نرسیده به سه‌راه آجودانیه، شمارۀ ٢١٠ برپا می‌شود.

🔸در سال‌های اخیر تحقیقات مختلف نشان از آن دارد که جمعیت گونه‌های مختلف زنبورهای گرده یا بامبل بی ها که زیرمجموعه‌ای از زنبورهای عسل هستند در سراسر جهان با کاهش شدید مواجه است. اگرچه محققان مدت‌ها است که از همبستگی میان افزایش دمای میانگین زمین و این کاهش جمعیت خبر دارند اما دلیل مستقیم این رابطه را پیدا نمی‌کردند.

🔸حالا گروهی از دانشمندان نتایج تحقیقی را منتشر کرده‌اند که نشان از آن دارد که گرمایش زمین باعث می‌شود تا دمای کندوهای این زنبورها از حد قابل‌تحمل برای آن‌ها بیشتر شود و درنتیجه باعث مرگ و نابودی آن‌ها می‌شود.

🔸زنبورهای پشمالوی گرده یا بامبل بی ها یکی از مهم‌ترین موجودات جهان در حفظ تنوع زیستی هستند. گرده‌افشانی بسیاری از گیاهان به کمک این موجودات صورت می‌گیرد و نابودی آن‌ها به معنی نابودی بخش‌های مهمی از زنجیره‌های زیستی است که جهان اطراف ما را تشکیل داده است.

@RadioFarda
@paleoclimatology_archaeology