به بهانه پنجمین همایش کنکاش‌های مفهومی و نظری دربارۀ جامعۀ ایران

🔸شکست پویش‌ها و کوشش‌های صد سالۀ اخیر

✍محسن رنانی (دکترای اقتصاد و استاد دانشگاه اصفهان)

yun.ir/hu8zr

1. مهم‌ترین ویژگی جامعه ایران در تاریخ معاصر چیست؟

تاریخ معاصر را اگر از مشروطیت در نظر بعد بگیریم، مهم‌ترین ویژگی‌های جامعه ما را می‌توان شامل این موارد دانست:
▫️ جامعه‌ای کمال‌گرا، که به دستاوردهای کوچک قانع نیست و همواره انتظار دارد با یک جهش به دستاوردهای بزرگ برسد.
▫️دارای انتظارات غیرواقعی از حکومت: با همان نگاه کمال‌گرایانه دولت‌ها را ارزیابی می‌کند و از آن‌ها انتظارات غیرواقعی دارد.
▫️ بی‌اعتماد به دولت (پایین بودن سرمایۀ اجتماعی میان جامعه و دولت): در عین حالی که از دولت انتظارات بزرگ دارد اما به آن بی‌اعتماد است و حاضر به مشارکت و همکاری با آن در جهت تحولات سازنده نیست و منافع خود را با دولت در یک راستا نمی‌بیند.
▫️ فاقد مهارت گفتگو: جامعه‌ای که مهارت لازم را برای گفت‌وگوی جمعی درباره مسائل خویش ندارد.
▫️نقدناپذیر: اصولاً نقد برای او یک ضد ارزش است و به همین خاطر در مهارت نقد کردن و نقد شدن هیچ سرمایه‌گذاری نکرده است.
▫️خودبزرگ بین: ارزیابی این جامعه از ارزش‌ها و جایگاه خودش غیرواقعی و فراتر از قابلیت‌ها و داشته‌های آن است.
▫️ رانت‌طلب: صد سال ورود درآمد نفت، این جامعه را به یک جامعه رانت‌طلب تبدیل کرده است.
▫️پوپولیست: عوام‌گرایی در ایران دو سویه است، هم سیاستمدارانش عوام‌گرا هستند و هم جامعه به سرعت قابلیت برافروختگی عوام‌گرایانه دارد. هیجانات ناشی از عوام‌گرایی در ایران بسیار آسیب‌زا بوده است.
▫️ ناصبور: این جامعه خودبزرگ بین و کمال‌گرا در عین حال تمایل دارد خیلی سریع به اهداف و خواسته‌هایش برسد.
این مجموعه ویژگی در یک صد سال گذشته دست به دست هم داده و بیشتر کوشش‌ها و پویش‌های جمعی و عمومی جامعه ایران را برای عبور از وضعیت توسعه نیافتگی به شکست کشانده است.

🔗ادامه مطلب
yun.ir/ae14v7

اخبار مرتبط:
https://www.etemadnewspaper.ir/fa/main/detail/183346/

@iran_sociology
#انجمن_جامعه_شناسی_ایران

#پیام_تسلیت

▪️سرکار خانم فاطمه سعادت صدر
عضو محترم شورای مدیریت گروه جامعه‌شناسی ایران

درگذشت مادرگرامی‌تان را به سرکارعالی و خانواده محترم تسلیت گفته و برای ایشان رحمت و علو درجات و برای شما و سایر بازماندگان محترم، شکیبایی و طول عمر با عزت مسئلت داریم. روحش شاد و یادش گرامی باد.

هیأت مدیره انجمن جامعه شناسی ایران

yun.ir/icizl3

@iran_sociology
#انجمن_جامعه_شناسی_ایران

🔺‍ دومین همایش ملی جامعه‌شناسی مرز، سیاست‌های توسعه و حیات اجتماعی مرزنشینان
 
  گروه جامعه‌شناسی دانشگاه کردستان در راستای مسئولیت اجتماعی، دومین همایش ملّی جامعه‌شناسی مرز؛ سیاست‌های توسعه و حیات اجتماعی مرزنشینان را در روزهای ۱۸ و ۱۹ آبان ۱۴۰۱، با همکاری سایر نهادها برگزار می‌نماید. از آن‌جا که مدیریت مسالمت‌آمیز، منطقی و علمی مناطق مرزی و مسائل مرزنشینان بدون همفکری، همراهی و کنشگری مراکز دانشگاهی، کنشگران جامعه‌مدنی و دستگاه‌های اجرایی دشوار و به پیچیده‌تر شدن مرز و مسائل مرزنشینان منجر می‌شود، دبیرخانه همایش از اعضای محترم هیأت علمی مراکز آموزشی و پژوهشی، پژوهشگران، کنشگران مدنی و دانشجویان تحصیلات تکمیلی دعوت به مشارکت علمی و اجتماعی در محورهای همایش می‌نماید. دبیر علمی این همایش دکتر امید قادرزاده و دبیر اجرایی دکتر سعید خانی است. پیرو اعلام حمایت و موافقت انجمن جامعه‌شناسی ایران، مقاله­ های برگزیده در ویژه‌نامه «جامعه­ شناسی مرز و مرزنشینی» در مجله مطالعات اجتماعی ایران به چاپ می­ رسد.

@iran_sociology
#انجمن_جامعه_شناسی_ایران

#تازه_های_کتاب

▪️نام کتاب: علم، جامعه و تکنولوژی در ایران؛ مطالعه تاریخی، اجتماعی و فرهنگی عصر قاجار (1800 تا 1925 میلادی)
▪️نویسنده: دکتر سیدمحمود نجاتی حسینی
yun.ir/ddfwr

@iran_sociology
#انجمن_جامعه_شناسی_ایران

#تازه_های_کتاب

▪️نام کتاب: علم، جامعه و تکنولوژی در ایران؛ مطالعه تاریخی، اجتماعی و فرهنگی عصر قاجار (1800 تا 1925 میلادی)
▪️نویسنده: دکتر سیدمحمود نجاتی حسینی

yun.ir/dmo25e

علم، جامعه و تکنولوژی در ایران مطالعه‌ای تاریخی و اجتماعی دربارۀ وضعیت انتقال علم و تکنولوژی مدرن به ایران در دورۀ تاریخی مهم پیشا و پسا مشروطه ( ۱۸۰۰ تا ۱۹۲۵ میلادی برابر با ۱۲۰۰ تا ۱۳۰۰ خورشیدی) است. در این مطالعه با اتکا به ملاحظات جامعه‌شناسی علم و تکنولوژی و نیز جامعه‌شناسی تاریخی ایران معاصر، نسبت جامعه‌شناختی تأثیرپذیری علم و تکنولوژی مدرن منتقل‌شده از غرب از جامعه و تأثیرگذاری آن بر جامعۀ ایرانِ دورۀ قاجاریه بررسی شده است.

یافته‌های این مطالعۀ تاریخی و اجتماعی که می‌توان آن را مدخلی برای ورود به «جامعه‌شناسی تاریخی علم و تکنولوژی ایران معاصر» دانست، نشان‌دهندۀ مسئله‌مندی وضعیت علم و تکنولوژی مدرن در مواجهه با فرهنگ و جامعۀ سنّتی ایران است. داده‌های جامعه‌شناختی کتاب نشان می‌دهد که هنوز و پس از گذشت تقریباً دو سده از فرایند تاریخی‌، اجتماعی و فرهنگی انتقال علم و تکنولوژی به ایران، با محوریت دارالفنون به‌عنوان اولین شکل آکادمیا و پلی‌تکنیک شبه‌مدرن و پیش‌الگوی تأسیس دانشگاه تهران، جامعۀ ما همچنان با فرایند انتقال علم و تکنولوژی از مدرنیتۀ غربی، مواجهۀ چالشی دارد. کتاب حاضر با این پرسش جامعه‌شناختی پایان می‌یابد: چرا و چگونه از پس دویست سال، مسائل جامعه‌شناختی ما در زمینۀ علم و تکنولوژی، همچنان تا اندازه‌ای، شبیه مسئلۀ امیرکبیر است ؟!
yun.ir/ddfwr

@iran_sociology
#انجمن_جامعه_شناسی_ایران

به بهانه پنجمین همایش کنکاش‌های مفهومی و نظری دربارۀ جامعۀ ایران

🔸ایران؛ جامعۀ کوتاه‌مدت

✍محمدعلی همایون کاتوزیان (دکترای اقتصاد و استاد دانشگاه آکسفورد)

yun.ir/6vp3g9

1. مهم‌ترین ویژگی جامعۀ ایران در تاریخ معاصر چیست؟

بارزترین ویژگی جامعه ایران، نه فقط امروز بلکه پیش‌ از این‌ها هم افراط و تفریط وعدم اعتدال در قضاوت و رفتار اجتماعی‌ست. این ویژگی منحصر به هیچ دسته و گروهی نیست، بلکه عمومیت دارد. گفتن ندارد که البته همۀ آحاد جامعه این ویژگی را ندارند، اما اکثریت بزرگ جامعه مشمول آن هستند. مهم‌ترین ویژگی که آن هم تازگی ندارد کوتاه‌مدتی آن است که بنده در نوشته‌هایم شرح و تحلیل کرده‌ام و شواهد آن از در و دیوار دیروز و امروز می‌ریزد. این دو ویژگی با یکدیگر بی‌ارتباط نیستند.

2. مهم‌ترین تغییر اجتماعی ایران معاصر از دید شما کدام است؟

مهم‌ترين تغییرات اجتماعی، انقلاب بهمن و نتایج آن است. توجه داشته باشید که این تغییرات تک وجهی نیستند، بلکه همۀ وجوه جامعه را در بر می‌گیرند.

3. چه مفهومی مهم‌ترین خصوصیّت تغییرات اجتماعی ایران را وصف می‌کند؟

اگر بخواهم در یک کلمه پاسخ دهم آن کلمه «توسعه نیافتگی در کل وجوه جامعه» است.

بنده برای پاسخ به پرسش های 4 و 5 آمادگی علمی ندارم.
موفق باشید.

🔗لینک مطلب روی وب سایت انجمن جامعه شناسی ایران
yun.ir/44e9dc

اخبار مرتبط:
https://www.etemadnewspaper.ir/fa/main/detail/183459/

@iran_sociology
#انجمن_جامعه_شناسی_ایران

#تازه_ها

💢 انتشار شماره جديد مجله مسائل اجتماعي ايران (پاییز و زمستان 1400)

http://yun.ir/ld073g

شماره جدید مجله مسائل اجتماعی، سال دوازدهم شماره 2 (پاییز و زمستان 1400) با مقاله‌هاي زير منتشر شد:

▪️در جست و جوی رستگاری:‌تبیین جامعه شناختی بنیادگرایی اسلامی در کردستان ایران، فرهاد بیانی، دکتر حسین سراج زاده
▪️ تغییر صورت‌بندی نسلی در جامعۀ ایرانی، سمیه توحیدلو
▪️تجربۀ جنسیتیِ مصرف سیگار در بین دانشجویان دانشگاه خوارزمی، کرم حبیب پور گتابی، سید حسین سراج زاده، فاطمه یوسفی ایل ذوله
▪️کرونا، آزمون چپِ نو در وضعیت حداقلیِ دولت ملّیِ ایران معاصر (بر اساس رویکردی انتقادی نسبت به آرای آ گامبن)، علی خسروی
▪️ مرزنشینی و به‌حاشیه‌راندگی امر آموزش: اتنوگرافی نهادی وضعیت آموزش‌وپرورش در مناطق مرزی استان کردستان، حسین دانش مهر، عثمان هدایت
▪️ بررسی عوامل اجتماعی مرتبط با استعمال دخانیات بین دانشجویان دانشگاه خوارزمی، قربانعلی سبکتکین ریزی، حامد مرادی، فاطمه سلمانی، نواله اردشیری منش
▪️دین و خودکشی در ایران (تحلیل تطبیقیِ درون‌کشوری)، محمدرضا طالبان
▪️دوراهی تعارض و سازش: واکاوی اجرای مهریه در میان زنان مراجعه‌کننده به دادگاه شهربابک، مهناز فرهمند، زهرا فلک الدین، فاطمه قربانی بن توت
▪️مرور نظام‌مند مطالعات علمی انجام‌شده در حوزۀ فساد اداری در ایران، علی اصغر فیروزجائیان، معصومه محمودیان
▪️ برساخت معناییِ طرد اجتماعی در میان افراد کم‌برخوردار شهر مشهد، طاهره لطفی خاچکی، حسین اکبری، مهدی کرمانی، حسین ایمانی جاجرمی
▪️ زمینه سازهای تداخل سیاست در آموزش و پرورش استان کرمان، حسین موحدی نیا، داریوش بوستانی، یوسف مسلمی مهنی
▪️ بررسی مسئلۀ شغل‌یابی فارغ‌التحصیلان دانشگاهی و عوامل مرتبط با آن (مورد مطالعه: فارغ‌التحصیلان دانشگاه خوارزمی)، حمزه نوذری، علیرضا کریمی، عفت دانش نیا
▪️جامعه‌شناسی دین و مسائل اجتماعی، نیلوفر اورعی
▪️ معرفی و نقد کتاب «همبستگی اجتماعی و دشمنان آن» مکتب موس و دورکیم در برابر فایده گرایی و فاشیسم، سید حسین موسوی

سایت مجله https://jspi.khu.ac.ir/

yun.ir/kic6u1

@iran_sociology
#انجمن_جامعه_شناسی_ایران

به بهانه پنجمین همایش کنکاش‌های مفهومی و نظری دربارۀ جامعۀ ایران

🔸شتاب روند سکولار شدن جامعه

✍عباس عبدی (پژوهشگر اجتماعی و روزنامه‌نگار)

yun.ir/5erzf4

1. مهم‌ترین ویژگی جامعۀ ایران در تاریخ معاصر چیست؟

به نظر بنده مهم‌ترین ویژگی جامعة ایران را بهتر است در مقایسه با دیگر جوامع منطقه تعیین کرد؛ آن ویژگی که در ایران هست و در دیگر جوامع دیده نشده یا کم بوده است. این ویژگی دو وجه دارد: اول پویایی جامعة ایران است که در ۱۵۰ سال اخیر بیش‌ترین کوشش درونی در تمام منطقه بلکه جهان را برای حل مشکل خود نشان داده است. جنبش تنباکو، انقلاب مشروطیت، جنبش ملی شدن نفت، ۱۵ خرداد، جنبش مسلحانه، انقلاب اسلامی، جنبش دوم خرداد، و جنبش سبز و ... نمونه‌های برجستة این تحرک و پویایی اجتماعی برای برداشتن یک گام به پیش بوده است. هرکدام از این جنبش‌ها آثار منطقه‌ای خود را نیز داشتند. وجه دیگر این ویژگی، شکست نسبی و البته در کوتاه‌مدت یا میان یا بلند مدت در رسیدن به اهداف اعلامی در همه این کوشش‌ها است. این شکست از این واقعیت منتج شده است که مساله اصلی در ابتدای این حرکت‌ها در ۱۵۰ سال پیش، «قانون» بود و هنوز هم به نحوی مساله اصلی هر جنبش و حرکت اجتماعی همان برقراری حکومت قانون است. این یعنی شکست کامل. هر چند تحولات جدی و دستاوردهای جزیی هم در این فاصله وجود داشته است.

🔗ادامه مطلب
yun.ir/5hmiw4

@iran_sociology
#انجمن_جامعه_شناسی_ایران

به بهانه پنجمین همایش کنکاش‌های مفهومی و نظری دربارۀ جامعۀ ایران

🔸حاکمیت قانون؛ کانون مطالبات جامعۀ ایرانی

✍محمدعلی محمدی قره‌قانی (دکترای جامعه‌شناسی و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی)

yun.ir/tei3u5

1. مهمترین ویژگی جامعه ایران در تاریخ معاصر چیست؟

مواجهه مستقیم ایران با واقعیت های دنیای جدید در اوایل قرن 19م. / اوایل قرن 13 هـ. ش. پس از تجربۀ تلخ شکست‌های از روسیه تزاری و تحمیل دو عهدنامۀ گلستان و ترکمانچای و جدایی بخش‌¬های مهمی از خاک ایران آغاز شد که در آن روسیه با به کارگیری سلاح‌¬های جدید و به‌خصوص توپخانه در میدان نبرد با ایران، غرور و ملیت ایرانی را خوار و خفیف نمود تا ناکارآمدی دولت‌های قاجار و افزون بر آن، فقر و فاقۀ مردم جریان نارضایتی از وضعیت و شرایط موجود را در ایران آشکار نماید. نتایج این مواجهه و تخفیف، از سال 1284 ش. مصادف با 1905 م. با جنبشی معروف به مشروطه‌خواهی علنی شد. این نهضت در پی پاسخ به دو چالش عمدۀ تمدن ایران آن زمان بود که هم احیای ناسیونالیسم و غرور ایرانی را جستجو می کرد و هم رفاه و معیشت را در نظر داشت.

یکی از جنبه های اساسی جنبش مشروطه به عنوان مهم‌ترین ویژگی جامعۀ ایران در تاریخ معاصر این بود که در پی تحقیر ملی از طرف روسیه و تهدید حکمرانی سیاسی و نظام سلطنت و هم چنین فقر و گرسنگی مردم، وحدتی در میان تمام نیروهای مؤثر سیاسی و اجتماعی درون و برون حکومتی ایجاد شد که در تاریخ ایران بی‌نظیر بود. البته هر کدام از این طیف و جریان‌های سیاسی، این وحدت را وفق اصول و مراد خود جستجو می‌کردند که ائتلاف اولیه برای مطالبۀ تجدد و نوگرایی ابتدا به رقابت و بعد هم به تخاصم و به توپ بستن مجلس و ترور و اعدام همراهان دیروز و مخالفان امروز انجامید.

طیف های سیاسی با حکمرانانی چون ناصرالدین‌شاه و مظفرالدین‌شاه با عوامل اجرایی خود چون قائم مقام و سپهسالار و امیرکبیر، با نخبگان روشنفکری چون ملکم خان و آخوندزاده و طالبوف و همچنین روحانیان مشروطه‌خواهی چون نائینی، آخوند خراسانی و بهبهانی و طباطبایی، همه در همان نقطۀ الحاقی تحقیر ملی و ناسیونالیسم و همچنین تأمین معیشت و رفاه و مبارزه با فقر و گرسنگی به هم رسیدند. اما پس از بنیان‌گذاری مشروطه و موفقیت اولیۀ آن، جنگ و منازعه با همدیگر را آغاز کردند. بعدها در تاریخ تحولات ایران این وحدت موقت و انشعاب سریع در طیف‌های سیاسی تکرار شد و می‌توان گفت که به یک خصوصیت بارز تحولات اجتماعی- سیاسی در ایران تبدیل شده است.

🔗ادامه مطلب
yun.ir/fovnif

اخبار مرتبط:
https://www.etemadnewspaper.ir/fa/main/detail/183837/

@iran_sociology
#انجمن_جامعه_شناسی_ایران

🔹نقد و بررسی کتاب رفاه اجتماعی و سیاست گذاری میان دارانه

با حضور غلامرضا ظریفیان، مهدی هداوند، سید حسن موسوی چلک، روزبه کردونی ( نویسنده کتاب)

▪️دوشنبه ۲۹ فروردین ، ساعت ۱۴
▪️لینک صفحه اسکای روم :
https://www.skyroom.online/ch/shn_1996/mrkardooni

@iran_sociology
#انجمن_جامعه_شناسی_ایران

💢 فراخوان ثبت‌‎نام دوره‌های تخصصی بهار 1401

مرکز آموزش‌ های تخصصی و جامعه محور انجمن جامعه شناسی ایران، دوره‌های آموزشی فلسفه و نظریه اجتماعی، نظریه‌ها و بینش‌های جامعه شناسی، روش‌ها و فنون پژوهش را در فصل بهار 1401 برگزار می‌کند.

برنامه این دوره ها را روی وب سایت انجمن جامعه شناسی ایران بخوانید.

yun.ir/npo5v

@iran_sociology
#انجمن_جامعه_شناسی_ایران

هم راستای پنجمین همایش کنکاش های مفهومی و نظری درباره جامعه ایران

🔸جامعۀ مطالبه‌گرِ ناراضی و حکومتِ اقتدارگرا

✍ حمیدرضا جلایی‌پور (دکترای جامعه‌شناسی و عضو هیأت علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران)

http://yun.ir/tzt6t6

1. مهم‌ترین ویژگی جامعۀ ایران در تاریخ معاصر چیست؟

تلاش برای خلاصه کردن مهم‌ترین ویژگی جامعه ایران در تاریخ معاصر ایران در یک ویژگی، به لحاظ معرفتی کار صحیحی نیست. توجه کنیم که اولاً مسائل و رخدادهای زمانۀ محقق است که او را به بعضی ویژگی‌های جامعه ایران بیشتر رهنمون می‌شود؛ مثلاً در سال‌های اخیر بحث نابرابری‌ها و تخریب‌ محیط زیست ایران بیش‌تر مورد توجه قرار گرفته است. پیش‌تر نیز بحث تراکم آسیب‌های اجتماعی در ایران مورد توجه قرار گرفته بود. ثانیاً مهم‌ترین ویژگی جامعه، ذیل نظریۀ کلانی برجسته می‌شود که محقق برای جامعه ایران (تلویحاً یا تصریحاً) در نظر می‌گیرد.
بعد از این توضیح کوتاه، به نظر من (و از نظریه‌ای که من از آن متاثرم و در ادامه به آن اشاره می‌کنم) در یک نگاه ساختاری (نه عاملیتی) مهم‌ترین ویژگی و چالش در جامعۀ ایران این است که روندهای مدرن شدن در ایران مثل سوادآموزی، آموزش رشته‌های درسی و تخصصی، شهرنشینی، گسترش بوروکراسی، صنعتی‌شدن و گسترش بخش خدمات در مقایسه با بخش کشاورزی جدی است. جامعه، پیچیده و حوزه‌های سیاسی، اقتصادی، دینی و قضایی به طرف «تفکیک تا حدودی کارکردی» پیش می‌رود. ولی حکومت و هژمونی آن در برابر این تفکیک مقاومت می‌کند و دنبال امر محال قالب‌ریزی جامعه بر اساس یک روایت از اسلام سیاسی است. از آن جا که این مقاومت حکومت بر اساس امکانات عمومی در جامعه است، لذا پس از دهه‌ها تلاش و تغییرطلبی هنوز جامعه ایران از دولت‌ِ باظرفیت و کارا (در حل و فصل مسائل اولیۀ عامۀ شهروندان) و از جامعة مدنی غنی از همکاری‌ها و همزیستی‌های جمعی برخوردار نیست. در جامعه ایران به جای دولت و جامعۀ مدنی «توانا» ما با یک جامعۀ مطالبه‌گر ناراضی و یک حکومت اقتدارگرا (که در سرکوب مخالفان قوی است) روبه‌رو هستیم.

🔗ادامه مطلب
yun.ir/f385q7

@iran_sociology
#انجمن_جامعه_شناسی_ایران

همایش علمی سالانه‌ سلامت روان و رسانه با موضوع «کرونا، شبه علم و سلامت روان»

یازدهمین همایش علمی سالانه‌ سلامت روان و رسانه با موضوع «کرونا، شبه علم و سلامت روان» ۲۱ و ۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۱ به صورت وبینار برگزار می‌شود.

محورهای این دوره از همایش عبارتند از:
1️⃣شبه علم و سلامت روان
2️⃣اعتماد اجتماعی و سلامت
3️⃣سلامت روان و پسا کرونا
4️⃣اینفودمی، حقایق و افسانه‌ها

یازدهمین دوره این همایش امسال از سوی کرسی یونسکو در زمینه ارتباطات و علم و فناوری برگزار می‌شود.

این همایش طی ۱۰ سال گذشته، هرسال از سوی کرسی یونسکو در آموزش سلامت و انجمن علمی روان‌پزشکان ایران برگزار شده بود.

▪️ثبت نام در این همایش رایگان و برای عموم آزاد است.
▪️اعطای گواهی شرکت در هر وبینار منوط به تایید حضور تمام وقت افراد در فضای مجازی ارائه سخنرانی‌ها است.
▪️ اطلاعات تکمیلی و لینک شرکت در همایش متعاقبا اعلام می شود.

@iran_sociology
#انجمن_جامعه_شناسی_ایران