📒 کتاب راهنمای جامع نرم افزارهای تخصصی نشر مجلات علمی دانشگاهی

📍در نشر مجلات علمی پژوهشی هم سرعت تغییرات و ایجاد قابلیتهای جدید بسیار سریع میباشد. لذا هر سردبیر یا ناشری باید به سرعت خود را با آخرین نرم افزارها و پرتالهای آنلاین سازگار نموده و در مجله خود از آنها بهره ببرد. نرم افزارها و پرتالهای ویژه نشر مجلات علمی به سرعت در حال تکامل و ارتقا هستند. بسیاری از امور مدیریت نشر مجله، با کمک آنها در حال ساده سازی میباشد. بر هر ناشر فرض است که در وبسایت خود از این امکانات به نفع مجله استفاده نماید. هدف از نگارش این کتاب، آشنایی اهل فن با آخرین پیشرفتهای نرم افزاری در زمینه نشر مجلات میباشد. امیدواریم با مطالعه این کتاب بتوانیم نقش خود را در اعتلای نشر تخصصی مجلات علمی ایران به درستی ادا کرده باشیم.

https://sites.kowsarpub.com/scinews/articles/110217.html

📍 بررسی یک خطای فراگیر و مهم در مجلات ایرانی
🔰 آیا مجلات ایرانی مجاز به درج لایسنس کپی رایت در مقالات خود هستند؟
🔗 https://sites.kowsarpub.com/scinews/articles/110375.html

🔰
©️ "کپی رایت" یا "حق تکثیر" حقی است که مالک اثر بر روی هر مطلب منتشره تبیین میکند. سازمان copyright.com دارای نمایندگی رسمی در همه کشورهای عضو "معاهده کپی رایت" میباشد. هر کشوری که عضوی از این معاهده بین المللی باشد میتواند از مزایای حفظ حقوق مولفین و مصنفین بهره ببرد. متاسفانه به دلایل متعدد و خارج از این مقاله ایران تاکنون موفقیت به عضویت در این معاهده نشده است لذا نماینده قانونی برای کپی رایت در ایران وجود ندارد. این بدان معنی نیست که انتشارات ایرانی میتوانند بدون رعایت کپی رایت، اقدام به تکثیر مطالب در کتب و نشریات خود نمایند زیرا هر مجله با داشتن ISSN از قوانین و قواعد بین المللی کتابخانه ای دنیا تبعیت میکند و موسسه اصلی issn.org در فرانسه در صورت عدم رعایت قوانین کپی رایت قادر به تعلیق و یا ابطال ISSN میباشد.

🔶 گذشته بر آن هر نوع خطای نشر با نظارت کمیته بین المللی اخلاق در نشر (COPE) و یا نهادی ناظر در نمایه سازی و یا سازمانهای مردم نهاد نظارتی (watchdog list) مواجه میشوند. لذا لازم وضروری است که سردبیر مجله خود را موظف به رعایت الزامات اولیه کپی رایت در مجله خود بنماید.

***

👈 نتیجه گیری: علیرغم عدم تعهد ایران به قوانین کپی رایت، مجلات ایرانی که در فضای وب منتشر و دارای ISSN میباشند موظف به رعایت الزامات کپی رایت میباشند.

❓مشکل مجلات ایرانی در کپی رایت چیست؟

⛔️ طبق یک عادت قدیمی بسیاری از مدیران فنی مجلات ایرانی، برای تبیین و تعیین نوع کپی رایت در مقالات خود اقدام به کپی برداری از مجلات دیگر میکنند. یعنی بدون فکر و تامل تنها لوگو یا عبارتی را از مجلات موفق دیگر کپی برداری کرده و در سایت مجله خود درج میکنند. به عنوان مثال این جمله عینا از سایر مجلات کپی برداری و در نسخه چاپی و الکترونیکی استفاده میشود:

♨️ Except where otherwise noted, this work is licensed under Creative Commons Attribution Non Commercial 4.0 International License.

❗️ پس وقتی شما در مجله خود لایسنس کپی رایت را ذکر میکنید یعنی ادعا میکنید که این لایسنس را از خود موسسه اصلی کپی رایت گرفته اید. در حالیکه در اغلب مجلات ایرانی اینگونه نیست و تنها کپی است.
***
⚠️ سوالات مهم:

❓آیا هر مجله می بایست در سازمان کپی رایت عضو باشد؟
پاسخ: بلی. یا خود مجله یا ناشر می بایست از طریق نزدیکترین دفتر نمایندگی کپی رایت اقدام به عضویت و ثبت مقالات خود نماید.

❓آیا مجلات ایرانی موظف به ثبت هستند؟ پاسخ: در داخل ایران این مجلات اجباری ندارند زیرا ایران عضو این معاهده نیست. اما اگر قرار به انتشار بین المللی دارند حتما می بایست اقدام به ثبت و عضویت نمایند.

❓آیا مجلات ایرانی میتوانند با ماهیت ایرانی خود اقدام به عضویت در کپی رایت نمایند؟ پاسخ: خیر. به دلیل عدم عضویت ایران نمیتوانند مگر از طریق یک ناشر معتبر بین المللی.

پس تکلیف مجلات ایرانی چیست؟ پاسخ: عدم کپی از لوگو و جملات کپی رایت در مجلات خود.
لذا :
✅ مجلات ایرانی وقتی عضوی از کپی رایت نیستند و یا نمیتوانند باشد، به هیچ عنوان نباید لوگو، آرم و یا جملات کپی رایت را بصورت جعلی در سایت خود بگذارند. این مجلات میتوانند تنها به ذکر Open Access و شرایط آن بسنده کنند.

☑️ انتشارات کوثر عضو رسمی معاهده کپی رایت بوده و تمام مقالات منتشره توسط این ناشر با قوانین مربوطه محافظت شده میباشند. لذا هر نوع کپی برداری از بخشی یا تمامی از مقالات جرم محسوب شده و قابل پیگیرد میباشد. در لینک زیر میتوانید عضویت رسمی ما را مشاهده بفرمایید:

🔗 https://www.copyright.com/cccdirect.action?rwr=7&publishername=Kowsar&WT.mc.id=Kowsar

📍 آیا تربیت پژوهشگرانی ایرانی عاشق اچ ایندکس مشکلی دارد؟
🔰 مثالی واضح از خودارجاعی در یک مقاله | یک مقاله 182 کلمه ای با 212 رفرنس
🔗 https://sites.kowsarpub.com/scinews/articles/110646.html

🔰
📌 خودارجاعی یا Self-citation یعنی ارجاع دادن غیرعلمی یک نویسنده به مقالات غیرمرتبط خود در مقاله ای که نویسنده آن خودش میباشد. این نوع خطا در گروه خطاهای دستکاری در ارجاعات یا Citation Manipulation دسته بندی میشوند. در این نوع خطا، نویسنده با هدف افزایش H-index خود اقدام به درج منابعی از خود در یک مقاله از خود بکند و منابعی را ذکر کند که ارتباط علمی با مقاله اصلی ندارند. در مباحث اخلاق در نشر "خودارجاعی" جرم محسوب میشود که در صورت اثبات، مجله موظف به بازپس گیری مقاله میباشد. در این خبر به بررسی مقاله ای میپردازیم که اخیرا در مجله Trends in Research منتشر شده است. مقاله ای با 182 کلمه و 212 منبع از نویسنده اول آن مقاله. آیا این معضلات ارتباطی با تربیت پژوهشگران ایرانی عاشق اچ ایندکس هم دارد؟

🔻 متاسفانه در شماره آخر سال 2019 مجله Trends in Research مقاله ای با 182 کلمه منتشر شده است که:

🔹 212 منبع در آن مقاله وجود دارد که همگی آنها از نویسنده اول مقاله میباشند. (Link to Article : https://www.oatext.com/pdf/TR-2-130.pdf)

🔹 نویسنده اول مقاله جزو هیات تحریریه همان مجله نیز میباشد. (https://www.oatext.com/Trends-in-Research-TR.php#Editorial_Board&gsc.tab=0)

طبق اصول ژورنالیسم لذا دو نوع مختلف خطای "دستکاری در ارجاعات" در این مقاله صورت گرفته است:

1) Author Self Citation
2) Editorial Self Citation

—————————————-
🔸 و از سوی دیگر ، متاسفانه نویسنده این مقاله ایرانی و ساکن آمریکاست. باید ببینیم مجله با این دو مورد خطای واضح صورت گرفته چه میکند؟ لازم به توضیح است که این خطا برای اولین بار توسط یک محقق هلندی بیان گردید.

🔻 کوپ در مورد "دستکاری ارجاعات" چه میگوید؟

➖ کوپ توصیه میکند در صورت اثبات:

🔹 در صورت بروز Author Self Citation: نویسنده خاطی به لیست سیاه داخلی مجله برود.

🔹 در صورت بروز Editor Self Citation: ادیتور خاطی از مجله اخراج شود.

🔹 در صورت بروز Reviewer Self Citation: داور خاطی از مجله اخراج شده و به سازمان وی اطلاع داده شود.


منبع کوپ:
🔗 https://publicationethics.org/files/COPE_DD_A4_Citation_Manipulation_Jul19_SCREEN_AW2.pdf

—————————————-

🖌 آموزش برای نویسندگان:

بطور جدی از ارجاع به منابع غیرمرتبط خود در مقالات خود بپرهیزید. زیرا این یک جرم واضح اخلاق در نشر میباشد.

🖍 آموزش به هیات تحریریه:

در صورت اثبات خلاف؛ با داور، یا ادیتور مربوطه طبق قوانین اخلاق در نشر برخورد کنید و موضوع را به همگان با انتشار در نشریه اطلاع دهید.

در هنگام داوری به دقت مراقب منابع مقاله و این خطا باشید. اطمینان داشته باشیم که خطای اخلاق در نشر هیچگاه مخفی نمی ماند.

———————————————

⚠️سوالات مهم این است:

آیا این معضلات اخلاقی ارتباطی با تربیت پژوهشگران ایرانی عاشق اچ ایندکس دارد؟

آیا اجبار دایمی نویسندگان ما به دستکاری در ارجاعات حاصل یک برنامه درازمدت برای تخریب علم در ایران نیست؟

وظیفه سیاستگذاران پژوهشی در ایران چیست؟ سکوت یا تغییر معیارهای ارزشیابی از کمیت به کیفیت پژوهش

سیاستگذاران پژوهشی ایران نمیخواهند یا نمیتوانند معیارهای ارزشیابی دانشجویان یا اساتید را تغییر دهند؟


➕ تکمیلی:
- علیرضا حیدری (نویسنده اول این مقاله) در این خبر بصورت یک فرد متقلب معرفی شده است که خود را منتسب به دانشگاه کالیفرنیا کرده است. آدرس وی نیز غیرمعتبر معرفی شده است.

📍 آیا سیستم آموزش دکترا در ایران سابقه ای از این برخوردهای قانونی و قاطعانه را دارد؟
🔰 مدرک دکترای پی اچ دی یک دانشجو که بخاطر سرقت ادبی پس گرفته شد
🔗 https://sites.kowsarpub.com/scinews/articles/110794.html

🔰

📣 دانشگاهی در ژاپن پس از بررسی دقیق محتوای پایان نامه یک دانشجوی دکترا مدرک PHD وی را بازپس گرفت و نام وی را در سایت دانشگاه به عنوان متخلف منتشر نمود. آیا در کشور ما سابقه تقلب های اینچنینی در دانشگاهها وجود دارد؟ اگر بلی، آیا دانشگاههای ما سابقه و یا اسم افراد متخلف را (پس از اثبات در دادگاه قانونی) به اطلاع همه رسانیده است؟ جایگاه ما در بیان صادقانه و عادلانه موارد خلاف اخلاق در نشر در دنیا چگونه است؟

⚠️ دانشگاه Doshisha در ژاپن اخیرا (ژولای 2020) و در سایت خود (لینک زیر) اعلام نموده است که مدرک Nam Hoai Trinh دانشجوی PHD خود را بازپس گرفته است.

🔗 https://www.doshisha.ac.jp/news/2020/1028/news-detail-7912.html

⬅️ این دانشگاه علت بازپس گیری این مدرک را به این صورت بیان میکند:

📌 موارد متعدد از پلاجیاریسم در پایان نامه در بخش هایی از پایان نامه شامل مطالعات گذشته، آنالیز داده ها بطوریکه هسته اصلی پایان نامه را مخدوش میکند.

🔍 جزییات بیشتر را میتوانید در صفحه زیر بخوانید. (نیاز به مترجم گوگل دارد)

🔗 https://www.doshisha.ac.jp/news/2020/1028/news-detail-7912.html

👈 صرفنظر از جزییات عادلانه بودن این حکم (که در جای خود نیاز به بررسی دقیق دارد) یک نکته بسیار مهم می بایست مورد توجه قرار گیرد:

—————————————

🔔 "شفافیت در بیان موارد خلاف اخلاق در پژوهش به گونه ای است که در سایت رسمی یک دانشگاه اقدام به انتشار اسم متخلف میکنند."

در کشورهای توسعه یافته "شفافیت" رکن اصلی برای "توسعه" در نظر گرفته میشود.

🔻 حال به عنوان یک محقق توجه شما را به سوالات زیر جلب میکنیم:

1) در دانشگاههای ما (پس از اثبات جرم) با اینگونه جرایم اخلاق در پژوهش چه رفتاری میشود؟

2) آیا "شفافیت" در برخورد با این جرایم وجود دارد؟

3) سیاستگزاران اخلاق در پژوهش دانشگاهی چه نقشی در برخورد عادلانه و قاطعانه با این موارد دارند؟

https://sites.kowsarpub.com/scinews/articles/110794.html

🎥🎙 چرا دولت خواستار مبتلا شدن همه‌ی مردم به #کرونا است؟؟!!
‌
🔻#دو_کلام_کارشناسی قسمت سوم
🔻پانصد هزار تا یک میلیون کشته،‌ نتیجه‌ی راهبرد #ایمنی_گله‌ای خواهد بود
🔻راهبرد ایمنی گله‌ای اعلام نمی‌شود، اما تا الان اجرا شده
🔻وقت آن رسیده که تیم مدیریتی کرونا تغییر کند
🔻تیم مدیریتی #وزارت_بهداشت در زمان کرونا کاملا شکست خورده و باید عوض شود
🔻هزینه‌ی ادامه‌ی راهبرد فعلی، خیلی بیشتر از تغییر تیم مدیریتی کرونا است

🔻پروفسور #موید_علویان؛ عضو یک درصد دانشمندان برتر جهان،‌ معاون اسبق سلامت وزارت بهداشت


✅ این ویدئو رو حتما ببینید‼️
@padtantv

جناب اقای دکتر نمکی
وزیر محترم بهداشت درمان و اموزش پزشکی
سلام علیکم

ابتدا باید به تک تک عزیزانی که در حوزه سلامت فعالیت می کنند خسته نباشید گفته و آرزوی سلامتی و توفیق بیشتر در کنترل این پاندمی از خداوند متعال خواستارم. بدون شک یک دست بودن تیم وزارتخانه در پیگیری برنامه ها بسیار حایز اهمیت است. هم اکنون زمان سختی است و آثار خستگی بر چهره تک تک عزیزان حوزه سلامت پدیدار گشته. لذا شایسته است تا همه ارکان وزارت بهداشت با همراهی مردم و حمایت دولت برنامه های لازم برای کنترل بیماری را فراهم نمایند. حوزه پژوهش باید به نیازها پاسخ درست و سریع دهد و تا به حال نتوانسته راهنمای دقیقی باشد. تشکیل اطاق مستندساز متشکل از افراد مرتبط برای جمع آوری مستندات علمی که شبانه روزی کار کنند و تجارب دنیا را به سیاستگزاران در دولت و وزارت بهداشت منعکس نمایند تا اشتباهات کمتری صورت گیرد جزو اولویتهای مهم باشد.

اینجانب به عنوان یک عضو کوچک علمی و فعال در حوزه سلامت مهمترین چالشهای موجود را در عرصه پژوهش خدمت حضرتعالی قبلا مکاتبه کرده بودم ولی متاسفانه به دلایلی پیگیری نشد. از جمله مهمترین مواردی که قبلا به نمایندگی از محققین کشور به استحضار جنابعالی رسانیده بودیم موارد زیر حایز اهمیت میباشند:

١. بحث شفاف نبودن بودجه های تحقیقاتی نیماد و عدم توزیع عادلانه بودجه های پژوهشی در کشور و
٢. بحث تصدی همزمان دو شغل از سوی برخی مسوولین و تضاد منافع و تاسیس شرکت های دارویی و رانت در فروش داروی مایجتاج مردم
٣. بحث اعلام ایمنی گله ای به عنوان یک سیاست اشتباه در کنترل کرونا که منجر به مرگ بسیاری از ایرانیان تا امروز شده است
۴. عدم مشخص بودن جهت گیری تحقیقات کرونا و عدم پیگیری اولویتهای مهم در پاسخ به سوالات مهم اپیدمیولوژیک و تمرکز بر کارازمایی های بالینی و عدم توجه به لزوم ملحق شدن به طرحهای تحقیقاتی در زمینه واکسن با کشورهای اروپایی و امریکایی و چین و روسیه. این کوتاهی در عدم ملحق شدن به طرحهای تحقیقاتی جهانی در واکسن کرونا و تمرکز بر افزایش مطالعات کازمایی بالینی یک اشتباه تاریخی است و باید پیگیری حقوقی شود.
5. بحث عدم توجه به اخلاق در پژوهش های صورت گرفته در مراکز وابسته به معاونت تحقیقات و ایجاد الگوی نامناسب مبارزه با تقلب در بین پژوهشگران کشور به ویژه معضلاتی مانند فضاحت علمی خروج 67 مقاله از نیچر
6. ایجاد شرایط نامتعارف و بسیار پیچیده برای ارزشیابی اعضا هیات علمی و دانشجویان کشور و توجه به کمیت علم و H index بجای تحقیقات کاربردی


حال که تغییری مثبت در وزارت بهداشت ایجاد شده، آن را بارقه نوری در تاریکی آنچه در سالهای اخیر رخ داده می دانم و از حضرتعالی تقاضا دارم به جای پاسخ دادن به ادعاهای واهی مطروحه، نسبت به تشکیل " کمیته عالی" بررسی عملکرد معاونت محترم تحقیقات و فن آوری، تضاد منافع در شرکت های دارویی وابسته و ارتباط آن با فرضیه موثر بودن داروی سووداک در درمان کرونا و آسیبهایی که مردم از این طریق متحمل شدند، جهت گیری تحقیقات علوم پزشکی و توزیع بودجه های پژوهشی در مراکز کشور و عدم توجه به الگوهای اخلاق در پژوهش، ضمن بررسی دقیق تمام اسناد و اقدامات انجام شده بتوانید به حقایق لازم دست یابید و انشالله در آینده از بروز این موارد پیشگیری شود.

ارادتمند.
اول اذر ماه ١٣٩٩
دکتر سید موید علویان
استاد بازنشسته دانشگاه
و دانشمند برتر منتخب فرهنگستان علوم پزشکی ایران

رونمایی از عملکرد افتضاح معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت

⬅️فانا: موید علویان در نامه‌ای به وزیر بهداشت موارد زیر را درباره عملکرد معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت در دوره معاونت رضا ملک‌زاده اعلام کرد:

🔹شفاف نبودن بودجه‌های تحقیقاتی نیماد و عدم توزیع عادلانه بودجه‌های پژوهشی
🔹تصدی همزمان دو شغل از سوی برخی مسوولان و تضاد منافع و تاسیس شرکت‌های دارویی و رانت در فروش دارو
🔹اعلام ایمنی گله‌ای به عنوان یک سیاست اشتباه در کنترل کرونا که منجر به مرگ بسیاری از ایرانیان شده است
🔹مشخص نبودن جهت‌گیری تحقیقات کرونا و عدم الحاق به طرح‌های تحقیقاتی در زمینه واکسن با کشورهای مختلف
🔹عدم توجه به اخلاق در پژوهش‌های صورت گرفته و معضلاتی مانند فضاحت علمی خروج ۶۷ مقاله از نیچر
🔹ایجاد شرایط نامتعارف و بسیار پیچیده برای ارزشیابی اعضای هیات علمی و دانشجویان کشور و توجه به کمیت علم و H index به جای تحقیقات کاربردی
http://phana.ir/fa/doc/news/31493
@phanair

بدون شرح

‏انقدر این فیلم رو توییت خواهم کرد تا روزی مشخص گردد چرا کسی که راه حل بحران را ابتلای ۷۰ درصد جامعه می داند چگونه سکان دار علمی ترین معاونت علمی ترین وزارت کشور است.
‏⁧ #وزارت_بهداشت⁩
‏⁧ #کرونا⁩

مطالعه این کتب به عزیزان و جامعه سردبیران محترم توصیه میگردد:


https://sites.kowsarpub.com/scinews/articles/110240.html

تبریک به استاد محترم آقای دکتر نجفی عزیز و آرزوی توفیق روزافزون برای ایشان در کسوت جدید به عنوان معاون نحقیقات و فناوری. امیدوارم همیشه سلامت و پاینده باشند. بدون شک این انتصاب مایه خوشحالی و امیدواری محققین کشور خواهد بود.

حضور ایشان با تفکرات به روز و علمی در دانشگاه علوم پزشکی کشور مایه افتخارات فراوان برای آن دانشگاه گردیده بود و ما آرزومند استقرار و تداوم مشی پژوهشی ایشان برای کلیه دانشگاههای کشور هستیم.

با آرزوی توزیع عدالت در پژوهش کشور و استقرار زیرساختهای مناسب در همه دانشگاههای کشور.

انتشارات کوثر

جناب اقای دکتر فرید نجفی
سرپرست محترم معاونت تحقیقات و فن آوری وزارت بهداشت
سلام علیکم

امیدوارم که پذیرش مسوولیت توسط حضرتعالی در این برهه بسیار پیچیده زمانی و شرایط سلامت جهانی بتواند برای مردم عزیز و وزارتخانه منشا خیر و برکت باشد. مطالب مهم و بسیاری در حوزه جنابعالی وجود دارد که در فرصت مناسب با شواهد و مستندات لازم ارایه خواهد شد ولی اولویت همه ما در حال حاضر بحث کرونا می باشد و به همین دلیل پیشنهادات زیر جهت بررسی و اقدام لازم تقدیم میشود.

١. یکی از اقدامات مهم بررسی مستندات علمی و تولید شواهد است. هر ساعت مطالب زیادی در زمینه کرونا چاپ میشود و گزارش کشورها از برنامه ها و چالشها و و نتایج انها سریعا در حال به روزرسانی است. حوزه پژوهشی در ستاد با کمک دانشگاهها و به خصوص محققین جوان می تواند به تاسیس "اطاق رصد کرونا" به نیازهای روزمره سیاستگذاران کمک نماید. این اطاق رصد کرونا با فعالیت شبانه روزی می تواند مانع اشتباهات در حوزه تصمیم گیری ها شود. استفاده از تجارب جهانیان راهنما خواهد بود.

٢. انجام کارآزمایی های بالینی مهم هستند و حتما جزو برنامه های هر معاونت تحقیقاتی خواهد بود ولی توجه به مطالعات اپیدمیولوژیک برای بررسی کجا هستیم و کجا خواهیم بود و مدل سازی های گوناگون و بحثهای سلامت روان از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در این حیطه بررسی راه های انتقال و contact tracing در کشور و بدست آوردن راهکارهای پیشگیری موثر براساس راه های انتقال در کشور بسیار راه گشاست.

3. تهیه بیوبانک از بیماران مبتلا و انجام بررسی های مولکولی در سطوح اپیدمیولوژی مولکولی و تعیین تغییر رفتار ویروس از طریق بررسی جهش های ژنومی ویروس از الویت های پژوهشی می باشد.

4. انجام مطالعات مشترک با امریکا، اروپا، چین و روسیه در زمینه واکسن منافاتی با لزوم تقویت پروژه های تولید داخلی واکسن ندارد. من به توان داخلی محققین ایمان دارم ولی زمان را هم باید درنظر گرفت.

5. باور داشته باشید که دانشگاههای علوم پزشکی در همه استانها نیروهای قوی و خدوم و بی چشمداشتی دارند که تشنه ورود به مباحث پژوهشی برای حل مشکلات فعلی دارند. کافی است با آنها نیازهای خود را درمیان بگذارید.

6. پیشنهاد میشود در اولین فرصت سوالاتی که باید به انها نظام پژوهشی و علمی کشور پاسخ دهند را احصا نمایید.

اعتلای علمی کشور و سربلندی وزارت بهداشت در انجام وظایف خود را از خداوند متعال خواستارم.

دعای خیر بیماران و ملت ایران همراهتان

دکتر سید موید علویان
استاد بازنشسته دانشگاه
اول اذر ماه ١٣٩٩

علیه تحقیقات کرونایی
کامران باقری‌لنکرانی*
وزیر محترم بهداشت اخیرا در اصفهان درباره کاستی‌های پژوهش علوم پزشکی در کشورمان بیاناتی داشتند و به‌خصوص به دو موضوع مهم در سال‌های اخیر یعنی طرح تحول سلامت و از آن مهم‌تر جهان‌گیری کرونا و نقشی که تحقیقات در این زمینه باید ایفا می‌كرد؛ گلایه کردند. موضوع فوری جهان و کشور کروناست. یکی از مهم‌ترین منابع برای سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی در برابر این جهان‌گیری مدل‌سازی است‌. این تعبیر مهم در بین عالمان این رشته مشهور است که هیچ مدلی صحیح نیست اما همه می‌توانند کمک کنند. توقع غیرواقعی از مدل‌سازی در برخی از کشورها منجر به سیاست‌گذاری‌های غلط شده است. مثلا مدل ایمنی همگانی یا گله‌ای که تأکید داشت با ابتلای همگانی ویروس از بین می‌رود یا مدلی که نقش گرما را در کاهش انتقال ویروس برجسته کرده بود؛ همگی باعث اشتباهات بزرگی در بی‌عملی در کشورهای مختلف و از جمله کشور ما شد. هیچ مدلی به‌تنهایی نباید مبنای تصمیم‌گیری باشد و مهم‌تر اینکه سیاست‌گذار باید بدترین سناریوی محتمل را در نظر بگیرد و با خوش‌خیالی در آغاز تابستان اعلام نکند که با آمدن فصل گرما ویروس ضعیف می‌شود. متأسفانه ترازیابی جهانی کمتر مد نظر است. در همان زمان که امثال این بیانات در جلسه ستاد ملی کرونای کشور بیان می‌شد و مبنای تصمیم‌سازی کشوری قرار می‌گرفت، مطالعات نیم‌کره جنوبی نشان داده بود که ویروس در برابر گرما مقاوم است و همان موقع مقالاتی منتشر می‌شد که نشانگر افزایش قدرت سرایت ویروس بودند.مهم‌تر اینکه مدل‌سازی درست احتیاج به دسترسی به اطلاعات دارد. وقتی هنوز دسترسی به اطلاعات بیماری در کشور ما در انحصار گروه معدودی است، چگونه می‌توان توقع داشت که عالمان این عرصه مدل‌سازی درست کنند؟ نتیجه این شرایط این خواهد بود همان 10 مدل توسط عده معدودی تهیه شوند و نقد نشوند و مبنای تصمیمات اشتباه قرار گیرند.متأسفانه در طول این جهان‌گیری عمده تمرکز تحقیقات در کشور ما بر مطالعات دوسوکور بر کارایی داروها بود؛ به‌نحوی‌که تعداد کارآزمایی‌های بالینی ثبت‌شده در کشور ما در مورد ویروس کرونا، در سطح جهانی از بالاترین‌هاست. نه‌فقط تعداد کارآزمایی‌های داخلی بلکه نرخ مشارکت در کارآزمایی‌های بین‌المللی هم در کشور ما از بالاترین‌ها بود به‌نحوی‌که در مطالعه سازمان بهداشت جهانی در مورد داروی رمدسیویر بیش از یک‌چهارم آزمودنی‌ها در مقطعی از کشور ما بودند.

هرچند کارآزمایی‌های بالینی مهم هستند اما تمرکز صرف بر آنها نشان دهند تفوق دیدگاه درمان‌محور در برابر این جهان‌گیری در کشور ماست؛ موضوعی که در نحوه هزینه‌کرد اعتبارات تخصیصی هم نمایان است.
باید توجه داشت نقش مدیریت پژوهش در کشور صرفا تصویب طرح‌ها و تطبیق با اصول اخلاقی نیست. اولویت‌بندی و درنظرگرفتن امکانات کشور و هزینه اثربخشی نیز بسی مهم هستند. اگر طرحی چندصد میلیون تومان اعتبار بگیرد و خروجی آن اثبات حداقلی تأثیر یک داروی گران‌قیمت باشد، از ابتدا نباید در اولویت قرار گیرد. البته در خصوص تعارض منافع در این تحقیقات هم حرف‌‌های فراوانی وجود دارد که مجال
دیگری می‌طلبد.
مروری بر طرح‌های مصوب به‌خوبی کاستی را در طرح‌هایی که محورشان پیش‌بینی، مدل‌سازی، بیماریابی، پایش و پیشگیری‌ یا حتی رفتار و مشارکت مردمی است، نشان می‌دهد. معدود تحقیقاتی که در این زمینه انجام شد، از جمله طرح ملی که با محوریت دانشگاه علوم پزشکی ایران در خصوص پایش رفتار مردم در برابر جهان‌گیری کووید ۱۹ در حال اجراست، با اعتبار بسیار کم، یافته‌های بسیار مهمی را در اختیار سیاست‌گذران قرار داد که البته می‌توانست با استفاده بهنگام جلوی برخی از فجایع را بگیرد. سقوط پای‌بندی به توصیه‌های بهداشتی از خردادماه نمایان شد و‌لی اقدامی تا همین اواخر جز سرزنش مردم، از سیاست‌گذاران دیده نشد. اینکه پایبندی به اصول پیشگیری کاسته شده باید‌ ریشه‌یابی و راه‌های مقابله با آن عالمانه اعمال می‌شد.
در مورد طرح تحول سلامت هم حرف و نکته بسیار است. فقط همین را متذکر شوم مرکز کوچک ما در شیراز با شش نفر محقق از نیمه دوم سال ۹۳ یعنی حدود شش‌ماه پس از آغاز طرح، در تحقیقات متعدد که هم به اطلاع سیاست‌گذار رسید و هم در مجلات بین‌المللی منتشر شد، نشان داد که حتی در اوج موفقیت ظاهری این طرح که همه مجیزگوی آن بودند، میزان مطلق پرداخت از جیب مردم حتی با نرخ ثابت کاسته نشد، نوعی گردش در محل هزینه‌ها از بستری به دارو و خدمات پاراکلینیک رخ داد و هم‌زمان فرسودگی شغلی در کارکنان بهداشت و درمان افزایش یافت و کیفیت خدمات رو به کاهش گذاشت و خدماتی که نیاز نبود، با نیاز القایی فزونی یافت. متأسفم که این تحقیقات مورد توجه قرار نگرفت و کار به اینجا رسید.

متأسفم که مرکزی که مسئولیت ملی تحقیقات کشور را داشت، تنها در پی اثبات موفقیت طرح بود و حتی در همایش سفارشی که در بهار سال ۹۴ برگزار کرد، فرصت طرح انتقادات مستند را نداد.
به‌هر‌حال این عرایض را نوشتم تا هم درد دل محققان پزشکی کشور را گفته باشم و تأکید کنم و هم محققان همان‌طور که وزیر محترم فرمودند باید هدفمندتر تحقیق کنند و هم سیاست‌گذار باید گوش شنوایی برای نتایج تحقیقات داشته باشد و هم مدیریت پژوهشی کشور باید به وظایف خود در جهت‌دهی به تحقیقات و ترجمان آن بهتر
عمل کند.
ان‌شاءالله با همکاری و جبران اشتباهات آینده را بهتر کنیم. گلایه‌ها اگر به بهبود اوضاع نینجامد، فایده‌ای نخواهد داشت و فقط فرصت‌های بیشتری را ضایع خواهد کرد.
*استاد ممتاز دانشگاه علوم پزشکی شیراز
*عضو پیوسته فرهنگستان علوم پزشکی جمهوری اسلامی ایران

پشت‌پرده‌ی استعفای جنجالی دکتر #ملک‌زاده
‌
🔻نظریه‌ی #ایمنی_گله‌ای را چه کسی در ایران سر زبان‌ها انداخت؟
🔻#استعفا به مثابه‌ی پذیرش کم‌کاری‌ها یا فرار رو به جلو؟
🔻آیا همه‌ی تقصیرها را می‌شود متوجه دکتر ملک‌زاده دانست؟
🔻ماجرای #موش_آزمایشگاهی شدن مردم ایران چیست؟

🔻در پرونده‌ی این هفته‌ی پادتن، با حضور پروفسور #موید_علویان و دکتر #حسین_قناعتی به طور ویژه به استعفای دکتر ملک‌زاده پرداخته‌ایم...
دکتر ملک‌زاده برغم قرار قبلی مصاحبه با پادتن را لغو کردند


✅ این ویدئو رو حتما ببینید‼️
@padtantv

لینک: https://youtu.be/uEv3A43RiAg
https://www.aparat.com/v/VHTO4

پژوهشگاه علوم انسانی‌ و مطالعات فرهنگی‌ برگزار می‌کند:
تعارض منافع نظام سلامت در بحران کرونا
۲۶ آذر ساعت ۱۸
https://www.aparat.com/v/EPXmy
دکتر فاطمه حیدری
جراح و فوق تخصص چشم، فوق لیسانس بهداشت با گرایش سیاست گذاری در نظام سلامت
https://www.skyroom.online/ch/ihc1/covid-19
حضور در این وبینار رایگان است و به شرکت کنندگان گواهی داده میشود