11-Dars. Prosedura va Funsiyalar yaratish.

Funksiyani aniqlash. Def kalit so`zi funksiyani aniqlashni taqdim etadi. Def
so`zidan so`ng funksiya nomi va qavs ichida formal parametrlar ro`yxati
ko`rsatiladi. Funksiya tanasini hosil qiluvchi instruksiyalar keyingi qatordan boshlab
bo`sh joy(отступь) bilan yoziladi.

Python dasturiga kiritilgan funksiyalar. Tiplarni o`zgartiruvchi funksiyalar.

bool(x)- rostlikka tekshirishni standart usulidan foydalanuvchi bool tipiga
o`zgartirish. Agar x yolg`on bo`lsa yoki tushirib qoldirilgan bo`lsa, False qiymatini
qaytaradi, aksincha esa True qaytaradi.
bytearray([manba, [kodlash[xatolar]]])- bytearray ga o`zgartirish. Bytearray-
0<=x<256 diapazondagi butun sonlarni o`zgarmas ketma-ketligi. Konstruktor
argumentlari bytearray() ga mos ko`rinishga ega bo`ladi.
complex([real],[image])- kompleks songa o`zgartirish.
dict(object)- lug`atga o`zg artirish.
float([x])-haqiqiy songa o`zgartirish. Agar argument ko`rsatilmagan bo`lsa, 0.0
qaytaradi.
frozenset([ketma-ketlik])
int([object],[asosiy sanoq sistemasi])- butun sonni berilgan sanoq sistemasidan
o`nlik sanoq sistemasiga o`tkazish.
list([object])-ro`yxat tuzadi.
memoryview(object)- memoryview obyektini tuzadi.
object()-hamma obyektlarga asos bo`lgan bosh obyektni qaytaradi.
range([start=0], stop,[step=1])- step qadamli start dan stop gacha bo`lgan arifmetik
progressiya.
set(object)-to`plamni yaratadi.
slice([start=0], stop, [step=1])-step qadamga ega startdan stopgachaga bo`lgan
kesma obekti.
tuple(obj)- kortejga o`zgartiradi
Qo`shimcha funksiyalar
abs(x)- absolyut raqamni (sonni modulini) qaytaradi.
all(ketmaketlik)- agarda hamma elementlar haqiqiy bo`lsa (yoki ketmaketlik bo`sh
bo`lsa) True ni qaytaradi.
any(ketmaketlik)-agarda elementlardan hech bo`lmaganda bittasi haqiqiy bo`lsa
True ni qaytaradi. Bo`sh ketmaketlik uchun False qaytaradi.
ascii(object)- repr ga o`xshab obyekt ko`rinishiga mos qatorni ekranga xuddi
shunday qaytaradi.
bin(x)- butun sonni ikkilik sanoq sistemasiga o`tkazadi
chr(x)- x ning Unicode ga mos belgini qaytaradi.
classmethod(x)- sinf metodi ko`rsatgan funksiyani taqdim etadi.
compile( source, filename, mode, flags=0, don’t_inherit=False)- ketmaketlik eval
yoki exec funksiyalari bilan bajariladigan dastur kodiga komplyatsiya qilinishi.
Qator karetkani qaytaruvchi belgilar yoki nolga teng baytlarga ega bo`lmasligi
kerak.
delattr(object, name)- “name” nomidan atributni qaytaradi.
dir([object])- obyekt nomlarining ro`yxati, agar obyekt ko`rsatilmagan bo`lsa, local
maydondagi nomlar ro`yxati.
divmod(a,b) – a ni b ga bo`lganda hosil bo`lgan bo`linmaning butun va qoldiq
qismi.
enumerate(iterable, start=0)- nomer va unga mos ketmaketlik a’zosidan tarkib
topgan kortejni har bir o`tishda taqdim etuvchi iteratorni qaytaradi.
eval(expression, globals=None, locals=None)- dastur kodi qatorini bajaradi.
filter(function, iterable)- function yordamida rost qiymatni elementlarga
qaytaruvchi iteratorni qaytaradi.
format(value [,format_spec])- formatlash (qatorni formatlash).
getattr(object, name,[default])- obyekt atributini yoki default.globals()-global
nomlar lugatini chiqaradi.
hasattr(object, name)- “name” nomidagi atribut obyektga ega ekanligini
tekshiradi.
hash(x)- ko`rsatilgan obyektning heshini qaytaradi.
help([object])- dasturni yordam qismiga kiritilgan ma’lumotnoma tizimini
chaqirish.
hex(x)- butun sonni o`n oltilik sanoq sistemasiga o`tkazish.
id(object)-obyekt manzilini qaytaradi .
input([promt])- foydalanuvchi tomonidan kiritilgan qatorni qaytaradi. Promt-
foydalanuvchiga yordam.
isinstance(object, ClassInfo)-agarda obyekt classinfo yoki uning sinfosti
ekzemplari bo`lsa rost qiymat qaytaradi. Agarda ekzemplar berilgan tipdagi obyekt
bo`lmasa, funksiya yolg`on qiymat qaytaradi.
issubclass(sinf, ClassInfo)-agarda sinf ClasssInfo sinfostisi bo`lsa rost qiymat
qaytaradi. Sinf o`z-o`ziga sinfosti bo`ladi.
iter(x)- iterator obyektini qaytaradi.
len(x)-ko`rsatilgan obektni elementlar sonini qaytaradi.
locals()-lokal nomlar lug`ati.
map(function, iterator)-ketmaketlikning har bir elementiga function funksiyasini
qo`llash orqali yaratiladigan iterator.
max(iter,[args…]*[, key])-ketma-ketlikning maksimal elementi.
min(iter,[args…]*[, key])-ketmaketlikning minimal elementi.
next(x)-iteratorning keyingi elementini qaytaradi.

oct(x)- butun sonni sakkizlik sanoq sistemasiga o`tkazadi.
open(file, mode=’r’, buffering=None, encoding=None, errors=None,
newline=None, closefd=True)- faylni ochadi va kerakli oqimni qaytaradi.
ord(x)- belgi kodi.
pow(x, y[,r])-(x**y)%r.
reversed(object)-yoyilgan obyektning iteratori.
print([object,…],*,sep=” ”, end=’/n’, file=sys.stdout)- ma’lumotlarni ekranga
chop etish.
round(X,[N])- verguldan keyin N- belgilargacha to`g`rilash.
setattr(obekt, nom, qiymat)- obyekt atributini belgilash.
sorted(iterable[, key][, reverse])- tartiblangan ro`yxat.
staticmethod(function)- funksiya uchun statistik metod.
sum(iter, start=0)-ketmaketlik elementlarini yig`indisi.
type(object)- obyekt tipini qaytaradi.
type(name, bases, dict)- name sinfidagi yangi ekzemplarni qaytaradi.
vars([object])- obyekt atributlarining ro`yxati. Jimlik holatida- local nomlar lug`ati.

Parametrli prosedura

Rekrusiya

Rekrusiv proseduralar