9-sinf infor. olimpiada test kalitlari

⚡️ MAKTABDA IKKITA INFORMATIKA KABINETI BOʻLSA, OʻQITUVCHIGA IKKALA KABINET UCHUN HAM INFORMATIKA KABINETI MUDIRLIGI UCHUN PUL TOʻLANADIMI?

❓Savol: Maktabda har bir jihozlangan informatika xonasi uchun oʻqituvchiga informatika kabineti mudirligi uchun pul toʻlanadimi? Bizni maktabda 2019-yilga qadar bu toʻlovlar amalga oshirilardi, lekin 2019-yildan boshlab tumanimiz iqtisodchisi bitta maktabga faqat bitta kabinet uchun toʻlov qilinadi deb, ikkinchi informatika kabineti uchun toʻlovlarni toʻxtatib qoʻydi.

✅ Javob: Bir nafar oʻqituvchiga faqat bitta informatika kabineti mudirligi uchun qoʻshimcha ish haqi toʻlanadi. Agar oʻqituvchi bir vaqtning oʻzida ikkita informatika kabinetiga qarasa ham faqat bitta informatika kabineti mudirligi uchun toʻlov amalga oshiriladi.

Basharti, maktabga ikkinchi informatika fani oʻqituvchisi ishga olinsa, va unga ikkinchi informatika kabineti mudirligi yuklatilsa, shundagina oʻqituvchilarning har biriga informatika kabineti mudirligi uchun alohida-alohida toʻlovlar amalga oshiriladi.

☝️Eslatib oʻtamiz, Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2005-yil 21-dekabrdagi “Xalq taʼlimi xodimlari mehnatiga haq toʻlashning takomillashtirilgan tizimini tasdiqlash toʻgrisida”gi 275-sonli qarorining 4-bandiga muvofiq oʻqituvchilar yozgi yillik mehnat taʼtilidan qaytgandan keyin ularga yangi oʻquv yili boshlangunga qadar informatika kabineti mudirligi uchun qoʻshimcha haq toʻlovlari amalga oshirilmaydi.

❗️Savolga Xalq taʼlimi vazirligi Moliya departamenti diretori Siradjev Ilxom Toxirovich javob berdi.

#Xorijiy_tillar

“Bozorda” kommunikativ o‘yini

Xorijiy tillarni o‘qitishda eng samarali metodikalardan biri kommunikativ metodika hisoblanadi. Ushbu usul tilni o‘rganishni tabiiy muloqot va real hayotga yaqin vaziyatlar orqali amalga oshiradi.

Kommunikativ metodika o‘quvchilarni faol ishtirok etishga, o‘z fikrlarini erkin ifoda etishga va tilda muloqot qilishga undaydi.

Muloqotga asoslangan mashqlar, rollarni ijro etish, interaktiv o‘yinlar va kundalik suhbatlar o‘quvchilarda muloqot qilish ko‘nikmasini rivojlantiradi.

Kommunikativ metodikada asosiy e'tibor tilni o‘zlashtirishga emas, balki undan faol foydalanishga qaratiladi.

O‘qituvchi darslarda yo‘riqnoma beruvchi va yordamchi rolini o‘ynaydi va o‘quvchilarni o‘zaro muloqotga rag'batlantiradi.

Quyidagi “Bozorda” kommunikativ o‘yinini e’tiboringizga havola etamiz:

Darajasi: B1 (o‘rta)

O‘quvchilarning bilim darajasi: Bozorda xarid qilish va suhbatni davom ettirishga oid asosiy so‘z va iboralarni bilishlari kerak.

Kerakli materiallar: Qog‘oz, ruchka, mahsulot rasmlari, karta (xaridor va sotuvchi rolini belgilash uchun)

O‘tkazilishi:

Eng avvalo, o‘quvchilar bilan asosiy so‘zlarni takrorlash: O‘qituvchi mahsulot nomlari, narx, sifat kabi asosiy so‘zlar va iboralarni (masalan: "Qancha turadi?", "Chegirma bormi?", "Sifatli mahsulot") eslatadi.

Bu so‘zlar doskaga yoziladi va o‘quvchilar bilan birga talaffuzi mustahkamlanadi.

Rollarni taqsimlash: O‘qituvchi o‘quvchilarni juftliklarga bo‘ladi. Har bir juftlikda bitta xaridor va bitta sotuvchi roli belgilanadi.

Xaridorlar turli mahsulotlarni sotib olishlari kerak bo‘lgani haqida qisqacha ma'lumot oladilar.

Sotuvchilar esa o‘z mahsulotlarini sotishlari kerak.

Xaridorlar uchun mahsulot ro‘yxati va byudjet belgilanadi, sotuvchilar esa mahsulot narxini va boshqa ma'lumotlarni tayyorlaydilar.

Suhbatni boshlash: Har bir juftlikdagi xaridor va sotuvchi mahsulot haqida suhbatlashishni boshlaydi.

Xaridor mahsulot haqida savollar beradi, masalan:

➖ "Bu mahsulot qancha turadi?"
➖ "Chegirma bilan bera olasizmi?"
➖ "Bu mahsulot qayerda ishlab chiqarilgan?"

Sotuvchi esa mahsulot haqida batafsil ma'lumot va qo‘shimcha savollarga javob beradi.

Muammoli vaziyatlar qo‘shish: O‘qituvchi o‘quvchilarga o‘zaro kelishish uchun kichik muammolar yaratishni tavsiya qiladi.

Masalan, xaridor narxni pasaytirishni so‘rashi, mahsulot sifati haqida savollar berishi yoki boshqa do‘kondan arzonroq narx topgani haqida aytishi mumkin.

Baholash: O‘qituvchi o‘quvchilarning ishtirokini baholaydi va samarali bo‘lgan muloqot usullarini maqtab, kamchiliklarni to‘g'rilash bo‘yicha maslahatlar beradi.

Kanalga ulanish:👇
https://t.me/trm_metodika

"Pinbord" usuli

Pinbord usuli — o‘quvchilarni ma'lum bir mavzu yoki masala atrofida faol izlanishga undashga qaratilgan usul bo’lib, o’quvchilarga mustaqil fikrlash va o‘z bilimlarini qisqa vaqt Ichida taqdim etish imkonini beradi.

O‘tkazilishi:

➖ Mavzu tanlash: O‘qituvchi yoki o‘quvchilar tomonidan o‘rgatiladigan mavzu yoki masala tanlanadi. Mavzu rejasi bo‘lishi ham mumkin.

➖ G'oya va fikrlarni yig'ish: O‘quvchilar mavzu bo‘yicha fikrlar, savollar yoki g'oyalar to‘plab, ulardan turli ko‘rinishdagi kartochkalarga yozib, pinbordga joylashtiradilar.

➖ Pinbordga joylashtirish: Har bir o‘quvchi yig'gan g'oyalarini, savollarini yoki fikrlarini pinbordga (bu yerda turli xil materiallar yoki tasvirlar) iloji boricha aniq va tartibli joylashtiradi.

➖ Tahlil qilish va muhokama qilish: Barcha to‘plangan g'oyalar va fikrlar birgalikda muhokama qilinadi. Bu jarayon o‘quvchilarni yangi bilimlarni tuzishda faol ishtirok etishga undaydi.

➖ Yangi g'oyalar yaratish yoki xulosalar chiqarish: Muhokama va tahlil natijasida o‘quvchilar yangi xulosalar, fikrlar yoki qarorlar qabul qilishadi.

Namuna: 10-sinf “Davlat va huquq asoslari” fanining “Jamiyatda shaxsning huquqiy maqomi” mavzusida “Pinbord” usulini qo‘llash.

➖ Sinf 3-4 guruhga bo‘linadi.
➖ Doskaga katta oq varaqlar (pinbord) yopishtiriladi.
➖ Har bir guruhga alohida mavzular beriladi:

Masalan:

1-guruh: Shaxsning huquqiy maqomi nima?
2-guruh: Shaxsning asosiy huquqlari va burchlari.
3-guruh: Konstitutsiyada shaxs huquqlari qanday belgilangan?
4-guruh: Shaxs va davlat o‘rtasidagi huquqiy munosabatlar.

Amaliy ish:

➖ Guruhlarga rangli flomasterlar va stikerlar tarqatiladi.
➖ Guruhlar o‘z mavzulari bo‘yicha fikr-mulohazalarini stikerlarga yozib, pinbordga yopishtiradi.
➖ 10 daqiqa ichida barcha guruhlar pinbordni to‘ldiradi.

Guruh taqdimoti: Har bir guruh o‘z pinbordini taqdim qiladi. Kreativ yondashuvlarga o’qituvchi urg’u beradi.

Savol-javob orqali guruhlarning fikrlari tahlil qilinadi.

Mustahkamlash va yakun: Asosiy tushunchalar qayta ko‘rib chiqiladi. Faol ishtirok etgan o‘quvchilar rag‘batlantiriladi.

✍️ Muallif: Gulnoz Xodjayeva

Kanalga ulanish:👇
https://t.me/trm_metodika

📨 "Konvert" metodi

"Konvert" metodi — ta’lim jarayonida o‘quvchilarni faollashtiruvchi va muayyan mavzuni kichik guruhlarda ishlash orqali chuqurroq o‘rganishga yordam beruvchi samarali usullardan biridir.

Ushbu metodni geografiya fanidagi "Dunyo okeanlari va uning qismlari" mavzusi misolida ko’rib chiqamiz.

Tayyorlanish:

Dars uchun 4-5 ta konvert tayyorlang. Har bir konvert ichiga savollar yoki topshiriqlar yozib qo‘ying.

Savollarni mavzu bo‘yicha quyidagicha guruhlash mumkin:

1-konvert: "Dunyo okeanlari: Ummon, Atlantika, Hind va Shimoliy Muz okeanlari haqida umumiy ma'lumotlar."

2-konvert: "Okeanlarning qismlari: qo‘ltiqlar, bo‘g‘ozlar, yarim orollar va orollar."

3-konvert: "Okeanlarning ahamiyati: iqlimga ta’siri, biologik resurslar, transport."

4-konvert: "Dunyo okeanlari bilan bog‘liq ekologik muammolar."

O’tkazilishi:

O‘quvchilarga mavzuni tanishtiring: Dunyo okeanlari yerdagi suv sathining 71 foizini egallaydi, ular iqlim va hayot uchun muhimligi va boshqa faktlar bilan tanishtiring.

➖ O‘quvchilarni 4-5 kishilik kichik guruhlarga ajrating.

➖ Har bir guruhga bitta konvert vaqti bilan beriladi.

➖ Har bir guruh konvertdagi topshiriqni ochib, o‘zaro muhokama qiladi va javob tayyorlaydi.

➖ 5-7 daqiqa davomida ishlashga vaqt bering, so‘ng konvertni boshqa guruhga o‘tkazing.

Har bir guruh o‘ziga kelgan konvertga javobini doskada yoki og‘zaki ravishda taqdim etadi. Boshqa guruhlar javoblarni to‘ldirishi yoki savol berishi mumkin.

➖ Javoblarni umumlashtiring va xulosalarni chiqarib bering.

O‘quvchilardan o‘rganilgan bilimlarni qayta baholash uchun qisqa savol-javob o‘tkazing:

➖ "Eng katta okean qaysi?"

➖ "Okean qismlarining qaysi biri iqlimga ta’sir qiladi?"

➖ "Okeanlarning ekologik ahamiyati nimada?"

📌 Eslatma: Konvertlar ichidagi savollarni qiziqarli va rang-barang qilish uchun ularni rasmlar, xaritalar va diagrammalar bilan boyitishingiz mumkin.

Bu usul o‘quvchilarning qiziqishini oshiradi va darsni yanada jonli qiladi.

Kanalga ulanish:👇
https://t.me/trm_metodika