@DrNematallahFazeli

📝عصب شناسی شرافت چه می گوید؟

🔻نعمت الله فاضلی، 15 مرداد 1401

✅ آزادی نیاز وجودی انسان است و انسان ها ناگزیرند این نیاز را تأمین کنند؛ و الا ساختار و عملکرد مغز انسان نمی تواند به طرز صحیح و با ظرفیت کامل عمل کند. جامعه ی کم توان از تأمین این نیاز، انسان های خود را با اختلال های مغزی روبرو می کند و جامعه آزاد زمینه حداکثر استفاده از مغز و ظرفیت عصبی انسان را فراهم می سازد. تاریخ این را نشان می دهد. اجازه دهید مثالی بزنم.

🔻پل استراترن نویسنده ای است که مجموعه کتاب های جذابی درباب معرفی زندگی اندیشه نویسندگان و اندیشمندان بزرگ نوشته و همه آنها هم به فارسی ترجمه شده اند، در کتاب "آشنایی با دکارت" می نویسد: "در قرن هفدهم هلند برخلاف سایر کشورها، هیچکس بابت افکار خود بهایی پرداخت نمی کرد. هلندی های تساهل پیشه، میانه ای با تفتیش عقاید، تکفیر و سوزاندن صاحبان عقاید نداشتند، و اینها مزایای مهمی به حساب می آمد که متفکران نواندیش را از سراسر اروپا به هلند جذب می کرد. از میان چهار متفکر بزرگی که در قرن هفدهم اندیشه های فلسفی نوینی عرضه کردند، سه نفر - دکارت، اسپینوزا و جان لاک - مدتی از عمر خود را در هلند سپری کرده بودند. (چهارمین متفکر، یعنی لایب نیتس در نزدیکی مرز هلند در هانوور زندگی می کرد و چندین بار به هلند سفر کرد) (استراترن ۱۳۷۸: ۲۹).

🔻مثال های تاریخی برای نشان دادن ضرورت وجودی آزادی بی شمار است. تاریخ انسان شدن انسان، تاریخ آزادی یا مبارزه برای آزادی است. یعنی تنها آنها که به طریقی آزاد شدند انسان شدند حتی اگر این آزادی به بهای جان آنها بوده است.

✅ اما آزادی چیست؟ و بر چه مبنایی آن را مادر ارزش ها می دانم؟ آزادی از مسأله های بنیادی و حل ناشده ماست و در این زمینه به حد کافی گفته و نوشته شده است. بی آن که بخواهم درگیر بحث های آزادی شوم آزادی را به عنوان معلم انسان شناسی مولفه وجودی و اقتضاء عصب شناختی انسان می دانم.

🔻در آگوست سال گذشته (2021) محققان عصب شناسی و علوم رفتاری و اجتماعی دانشگاه براون آمریکا (تارا وایت و مگان گون اسلیوز) نتایج تحقیقی را منتشر کردند که جلب توجه کرد و نشان دادند 1) «امکان عاملیت و استقلال در تصمیم‌گیری برای خود»؛ 2) «آزادی از احتیاج»؛ 3) «آزادی از ترس»؛ 4) «حق منحصربه فرد بودن»؛ و 5) «دربند نبودن» پنج ویژگی اساسی ساختار مغز انسان و کارکرد و رشد آن است. آنها مفهوم تازه «عصب شناسی شرافت» (Dignity neuroscience ) را ابداع کرده اند که نشان می دهد آزادی صرفا بحثی سیاسی، فلسفی و اجتماعی نیست بلکه ریشه در فیزیولوژی و آفرینش انسان دارد.

🔻 سایت آسو گزارشی مفصل از این تحقیق را ترجمه و منتشر کرده و نیازی نیست جزییات این دستاورد علمی را شرح دهم. اگر علم نشان دهد گونه بشر همان طور که برای رشد و زنده ماندن محتاج اکسیژن، آب سالم و غذاست، محتاج آزادی است، دیگری نیازی به مناقشه برای اهمیت و ضرورت و چیستی آزادی نداریم. منظورم از آزادی همین پنج ویژگی است: نترسیم و نترسانیم، در بند نباشیم، نیازهای بقا ما را به بردگی نکشاند، به جرم متفاوت بودن (دین، اندیشه، جنسیت، زبان، سبک زندگی و تفاوت های فردی) مجرم نباشیم، و نهایتا در مقام یک فرد استقلال و اختیار لازم برای انتخاب ها و تصمیم هایمان داشته باشیم.

🔻برمبنای عصب شناسی شرافت، آزادی در این پنج مقوله امری است برای گونه بشر در هر کشور و هر زمان. می توانیم درباره نقش فرهنگ و سیاست در شیوه تأمین آزادی بیندیشیم اما مشروط به این که مغز انسان های آن کشور و فرهنگ از میزان لازم آزادی برخوردار باشند که ساختار و عملکرد مغز افراد و آحاد مردم به علت کمبود یا نبود آزادی دچار اختلال نشود.

✅ بر این مبنای علمی، چند استنباط کلیدی می توان کرد:

🔻یک، آزادی نیاز همه است و نمی توان آن را به «خواسته روشنفکرانه» و «دانشگاهی» تقلیل داد؛ یا آن را خواسته گروه های اجتماعی کارگران، کشاورزان، کارمندان و دیگران ندانست.
🔻 دو، آزادی برای همه گروه های سنی است و نمی توان آن را خواسته بزرگسالان شناخت. کودکان و نوجوانان به همان اندازه بزرگسالان محتاج آزادی اند.
🔻سه، آزادی را نمی توان به «آزادی بیان» تقلیل داد. مغز انسان برای عملکرد صحیح نیازمند رهایی از ترس، فقر، بند، قیمومیت، و ناخودبودگی است.
🔻چهار، آزادی، اولویت وجودی انسان است و نمی توان با قید و شرط های سیاسی و فرهنگی آزادی را از اولویت انداخت.
🔻پنج، دین و قانون و آموزش و دیگر نهادهای جامعه برای تأمین آزادی انسان هستند. نمی توان آزادی را خادم دین، قانون و سیاست و دیگر چیزها دانست.
🔻شش، بشر در هر جامعه ای به میزانی که نسبت به وجود خود آگاه تر می شود، بیشتر نیازش به آزادی را می شناسد.

✅ سخنم را کوتاه کنم. آزادی مادر همه ارزش هاست، مفهومی سیاسی نیست، و ریشه در ساختار وجودی انسان دارد. انسان بودن و انسان شدن تنها در جامعه آزاد امکان پذیر است. می شود تا پایان تاریخ بحث و جدل کرد و ضرورت آزادی را به چالش کشید. این کار برای جوامع نا آزاد سازوکاری است تا ناتوانی و کم توانی شان برای تأمین آزادی انسان را توجیه کنند. انسانِ تشنه محتاج آب گواراست. این که کسانی هستند که آب کم می نوشند پاسخ به انسان های تشنه نیست.

✅دستاورد امضا سند ۲۵ ساله بین ایران و چین چه بوده ؟

سیامک قاسمی : نزدیک یک سال و نیم از امضا سند ۲۵ ساله بین ایران و چین می‌گذرد.خوب است مسئولین گزارشی ارائه کنند چین در راستای این سند چه سرمایه‌گذاری هایی در ایران کرده است؟

تقریبا هیچ. چون هیچ شرکت چینی هم حاضر نیست با حضور در ایران با تحریم های آمریکا درگیر شود.
@Sahamnewsorg

🔴اخبار منفی

🔹جوانان NEET در ایران چقدرند؟

🔺اعتماد ۱۹ مرداد ۱۴۰۱

✍️عباس عبدی

🔘مشکلات جامعه ما کم نیست، ولی فهم دقیق آن نیازمند دقت در طرح مسایل است، اگر با پیشداوری نگاه کنیم، جز اینکه خود را از درک واقعیت محروم کرده‌ایم دستاورد دیگری نخواهیم داشت.

🔘چندی پیش یک رسانه رسمی در فضای مجازی گزارشی را به نقل از «مرکز آمار و اطلاعات راهبردی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی» منتشر کرد که براساس آن در سال ۱۳۹۹، از ۱۰٫۵ میلیون جوان ۱۵ تا ۲۴ سال، ۸٫۱ میلیون نفر NEET هستند، یعنی نه شاغل هستند، نه در حال تحصیل و نه در فرآیند آموزش فنی و حرفه‌ای قرار دارند، به عبارت دقیق و البته با ادبیات عامیانه رسانه‌ها علاف هستند.

🔘این رقم ۷۷ درصد جوانان ایران را شامل می‌شود که بالاترین نرخ در جهان است. برای آنکه متوجه این رقم شوید، کافی است گفته شود که این نرخ در ترکیه ۲۶ درصد، در یونان ۱۲ درصد و در استرالیا ۹ درصد است. بلافاصله این خبر بازنشر شد که جوانان ایران رتبه اول علافان جهان را دارند و الی آخر و کسی هم به خود زحمت نداد که این خبر را راستی‌آزمایی کند. بنده نیز صبر کردم مدتی بگذرد، اکنون در مقام نقد آن هستم.

https://telegra.ph/اخبار-منفی-08-09

🌀 کارنامه یک ساله دولت سیزدهم


@economistfarsi
🌐کانال اکونومیست فارسی

@DrNematallahFazeli

📝علم نارس

🔻نعمت الله فاضلی، 17 مرداد 1401

✅ مکرر در مکرر یادآور می شوند که «بحث نظری» را کنار بگذارید و سراغ «مشکلات مردم» بروید، «راهکار» بدهید و «مرد میدان» باشید. این ها کلمات کلیدی گفتمان عامه پسند و هژمونیک شده ای است که نه تنها مطبوعات و حکومتی ها، بلکه دانشگاهیان بسیاری به صورت کلیشه ای نخ نما شده گاه و بی گاه آنها را فریاد می زنند. این فریادها گاه از روی دلسوزیست، گاه نمایش دلسوز و متعهد بودن است و گاه نیز پیامد پدیده های «توهم آگاهی» و «اشتیاق به جهل» و «نادانی خود خواسته» است. همچنین قصه ترس، طمع و تنبلی در اینجا هم صدق می کند.

🔻اما ریشه این شیوه اندیشیدن، «گفتمان عمل گرایی کور» است. عمل گرایی کور را در مقابل و متمایز از «عمل گرایی» یا پراگماتیسم می دانم. پراگماتیسم بنیان فلسفی و معرفتی دقیقی دارد و اندیشمندان بزرگ مانند ویلیام جیمز، چالرز پیرس و ریچارد رورتی و متفکران دیگر آن را تبیین و تشریح کرده اند. پراگماتیسم باور ندارد که حقیقت وجود دارد و وظیفه علم را با توجه به پیامدها و نتایج و دستاوردهای آن می سنجد. درخت علم را از میوه اش می شناسد و بر این اساس مبانی فلسفی و معرفت شناختی بزرگی تدارک دیده است؛ مبانی که امکان پرورش درخت علم و میوه های رسیده و قابل استفاده آن را فراهم می سازد.

🔻پراگماتیسم، فلسفه و معرفت شناسی «علمِ رسیده» است. در حالی که عمل گرایی کور، میوه اش «علم نارس» است؛ علمی که درخت (محققان و دانش آموختگان) و باغستان (دانشگاه ها و مراکز پژوهشی) و میوه ها (کتاب ها و مقالات و گزارش ها) کاملا شبیه علم و درخت علم اصیل است اما هنوز قابل خوردن و استفاده نیست و هرگز هم قابل استفاده نمی شود.

✅ عمل گرایی کور گفتمان است، زیرا محصول روابط قدرت و سلطه در جامعه ماست و صرفا ریشه در دانش و دانشگاه ندارد. شیوه ای از اندیشیدن است که زبان و مفاهیم و احکام و همچنین نهادها و سیاست های خاص خود را دارد. این شیوه اندیشیدن عمل گراست، زیرا می خواهد یا این گونه تظاهر می کند که نیازمند علم است و برای شکل دادن و پیشبرد سیاست ها، خط مشی ها و برنامه هایش به قدرت عقل و قابلیت علم باور دارد و حتی سیاست های خود را علمی و عالمانه می شناسد یا این گونه می شناساند. اما در عین حال کور است، «کوری نظری» و «کوری انتقادی».

🔻عمل گرایی کور، توجهی به فهم پدیده ها و چیستی و چگونگی و چرایی آنها ندارد. این کار را اتلاف سرمایه و وقت می داند و می خواهد در کم ترین زمان ممکن و بدون فوت وقت با دم دست ترین مفاهیم و زبان موجود، دانشی برای مداخله در واقعیت و جهان و چیزها بسازد. عمل گرایی کور، کورست، زیرا ظرفیت مواجهه انتقادی با خود، با دانش و با جامعه را ندارد. عمل گرایی کور، عمل کردن را به همان معنای «شعور متعارف» می فهمد و اعتنایی به فهم علمی از اقدام و عمل ندارد. در شعور متعارف، عمل کردن در مقیاس فردی سنجیده می شود و تابع محاسبه سود و زیان فوری و فردی است. در حالی که اقتضای علم، چشم انداز دوراندیشانه و تاریخی و جمعی است.

✅ عمل گرایی کور محصول وضعیتی است که نظام حکمرانی و جامعه باور و اعتمادی به علم ندارد ولی تظاهر به علم دوستی می کند و می خواهد نشان دهد که خواهان بهره گیری از علم است. در چنین فضایی است که ریاکاری معرفتی حاکم، شعار کاربردی شدن یا کاربردی سازی، تجاری سازی و توجه به مشکلات جامعه و مردم در دانشگاه ها و مراکز پژوهشی، مشروع ترین و مجازترین گفتمان است.

🔻سرزنش دانشگاهیان بابت بی توجهی به مشکلات مردم و جامعه هم از جمله «شبه نقدهای مجاز» است که مطبوعات و رسانه ها و کسانی که نیازمند «ژست انتقادی» هستند، می توانند این شبه نقد را با صدای بلند فریاد بزنند. همان طور که گلایه از چاله چوله های خیابان ها یا بالا بودن قیمت ها یا قانون گریزی مردم، نقدهای مجاز و حتی ضروری اند، نقد بی توجهی تحقیقات و دانشگاهیان به مشکلات جامعه و مردم هم مجاز و حتی ضروری است.

✅ اما واقعیت از قضا اینست که تحقیقات دانشگاهی در ایران بی توجه به مشکلات جامعه و مردم نیست. کجا و کدام پایان نامه، رساله و گزارش تحقیقاتی می شناسیم که موضوع آن ایران و مشکلی از مشکلات جامعه و تاریخ و فرهنگ و زبان و انسان ایرانی نباشد؟ از استثناها بگذرید و روند حاکم بر تحقیقات دانشگاهی را در نظر بگیرید.

🔻بیش از سی سال است که سروکارم با دانشگاه ها و مراکز پژوهشی است. بدون تکیه بر آمار و اطلاعات کشف این نکته دشوار نیست. کافی است مجلات علمی و پژوهشی (جایی که نتایج تحقیقات دانشگاهی در آن نشر می شود) را نگاه کنیم و می بینیم جریان غالب و مرسوم در مقالات این مجلات مشکلات جامعه و فرهنگ ماست. مقایسه هم کنیم به همین نتیجه می رسیم. مجلات انجمن جامعه شناسی ایران یا انجمن مطالعات درسی یا هر مجله دانشگاهی دیگری را با مجلات بین المللی علوم اجتماعی مقایسه کنیم. چون با این مجلات سروکار دارم می گویم سهم مقالاتی که با مشکلات جامعه ایران سروکار ندارد در این دو مجله تقریبا صفر است.

✅ چیزی که در فرهنگ تحقیقاتی ایران سیطره دارد نه تنها پرهیز از عمل و دوری از جامعه نیست، بلکه «عمل گرایی کور» است. دانشگاه ها و مراکز پژوهشی و آموزشی و حتی رسانه ها مروج و مبلغ و متعهد به عمل گرایی کور هستند.

🔻بله، تحقیقات و نوشته جات دانشگاهی هنوز کمک شایسته و بایسته ای به جامعه ما نکرده اند. این نقد بجاست. اینجا نیمی از مسئله نظام حکمرانی است که مشتاق بهره گیری از «ذخیره دانایی» کشور نیست و مواجهه ایدئولوژیک با جامعه دارد و نه عقلی. و نیم دیگر مسئله، کیفیت و چگونگی تحقیقات و نوشته جات هستند که نتوانسته اند خلاقانه و نقادانه، افق گشایی کنند و نظام حکمرانی و جامعه را ناگزیر از اندیشیدن سازند.

🔻 چرا نتوانسته اند؟ واضح است چون تأکید بر «عمل گرایی کور» نمی تواند «دانش اثربخش» و «عقل راهگشا» و «علم رسیده» خلق کند. دانشجویان و محققان برای این که خرشان از پُل نظام اداری، ممنوعیت های ایدئولوژیک و سیاسی و موانع منفعتی شان عبور کند به راحتی موضوع تحقیق شان را ایران و «آسیب شناسی» چیزی یا «گردآوری آمار» در زمینه ی جامعه ایران انتخاب می کنند. اما بعد از آن نیز ناگزیرند مطابق گفتمان عمل گرایی کور پژوهش شان را پیش ببرند و پذیرای «سوگیری های شناختی» این گفتمان باشند.

✅ روان شناسان و متخصصان علوم اعصاب در دهه های اخیر نشان داده اند مغز و سیستم ادراکی و عصبی انسان ها هنگام درک و شناخت امور درگیر خطاها و سوگیری هایی می شود که مانع قضاوت و داوری درست افراد می شود. اگر عمل گرایی کور را شکلی از سیستم ادراکی و شناختی بدانیم، سوگیری های شناختی آن را می شود تشخیص داد.

🔻عمل گرایی کور ، شکلی از «سوگیری تنزیل هذلولی» است؛ سوگیری که نتایج کوتاه مدت را به دستاوردهای بلندمدت ترجیح می دهد. نقد را چسبیدن و نسیه را به هیچ گرفتن. تاریخ علم، تقریبا تاریخ نسیه هاست. در نظام دانشگاهی و تحقیقاتی امروز ما تنزیل هذلولی به طور سیستمی در آموزش و پژوهش حاکم شده و حتی ارزش مهم دانسته می شود. دانالد گیلیس در کتاب «پژوهش چگونه باید سامان یابد» (1396) نشان می دهد نگاه نقد و فوری به تحقیق، می تواند شبه علم را جایگزین علم کند. گیلیس توضیح می دهد نتایج علم را صرفا در چشم انداز تاریخی بلند مدت می شود ارزیابی کرد.

🔻عمل گرایی کور، دچار «سوگیری اثر تأخر» است. سیستم صرفا به رویدادها و تجربیات تازه رخ داده توجه می کند و اتفاقات گذشته را کم یا بی ارزش می شمارد. جهان انسانی و اجتماعی، تاریخمند و زمانمند است. نادیدن گذشته و رویداد محور کردن پژوهش، تقلیل کار علم به فعالیت های روزنامه نگارانه و رسانه ای است. اثر تأخر، «علم نمایشی» را جایگزین «علم اصیل» می کند.

🔻عمل گرایی کور، دچار «سوگیری تأیید خود» است؛ این که صرفا علم و تحقیق را برای تأیید خود می خواهد و تحمل نتایج تحقیقاتی را ندارد که نقاط ضعف آن را آشکار کند. در عمل گرایی کور، نقد حکم سیاه نمایی دارد و وظیفه دانش سفید نمایی است. قصه همان «کوری سفید» در رمان «کوری» ژوزه ساراماگوست.

✅ می توان درباره شکل های متعدد سوگیری های گفتمان عمل گرایی کور بحث کرد. قصدم تنها اینست که مسئله عمل گرایی کور را بیان کنم و تحلیل جنبه های گوناگون این امر نیازمند مطالعه و متن مستقلی است.

🔻مواجهه با عمل گرایی کور نیازمند توسعه خرد نظری و نقاد است. تا «خِرد» و «اندیشه ورزی نظری» در ایران پا نگیرد و توسعه نیابد، دانشگاه در ایران همچنان پا در هوا خواهد ماند و «توسعه علمی» نیز بسان فانتزی برای خیال بافی های بی پایان در گفتار ها و گفتمان های عمومی و دانشگاهی پُر بسامد تکرار خواهد شد.

✅ عباس کاظمی در کتاب خواندنی اش «سفر نظریه» (1401) شرحی از چگونگی و چرایی «مسئله نظریه گریزی» در دانشگاه ایرانی می دهد؛ مسئله ای که من نیز در کتاب «زندگی سراسر فهم مسئله است» (1399) و نوشته های دیگرم به آن پردخته ام. قصه سر راست و روشن است؛ در دانشگاه ایرانی از توضیح و تفسیر «چیستی» و «چرایی» و «چگونگی» پدیده ها سرباز می زنیم؛ و اهمیتی جدی برای «فهمیدن» امور قایل نیستیم؛ و میدان اندیشه را برای «رقابت نظری» یا به تعبیر فرهنگ رجایی «معرکه آراء» باز نمی کنیم.

🔻کشمکش ها، اگر کشمکشی کلا در میان باشد، بر سر «مواضع سیاسی و ایدئولوژیک» و «منافع شخصی» است و نه مواضع معرفت شناختی و «جنگ پارادایم ها». به تعبیر علی پایا «زیست بوم عقلانیت» در دانشگاه های ما ضعیف است؛ و میل جدی برای انباشت انتقادی دانش نداریم و به شیوه ای نقادانه در امتداد یکدیگر نمی اندیشیم.

✅ اندیشه ورز کسی است که مسئله ای را در امتداد سنت فکری به منظور شناخت چیستی و چرایی و چگونگی آن می کاود و می کوشد با مفاهیمی روشن و دقیق آن مسئله را صورت بندی کند. چنین اندیشه ای در قید این نیست که «نیاز فوری» را پاسخ دهد و «نتایج اقتصادی و سیاسی کارش هدایت کننده فرایند اندیشه ورزی او نیست».

🔻چنین اندیشه ورزی از نفس اندیشیدن لذت می برد و باور دارد که سودمندی کار فکری در خود آن است و نه چیز دیگری. این سخن به معنای جدا بودن نظر و عمل نیست، بلکه نظرورزی ماهیتا کاری عملی است؛ زیرا به انکشاف و آشنایی زدایی از واقعیت ها می انجامد و موجب تعامل و گفتگوی عقلانی و انتقادی می شود و این کار عمیق ترین شکل مداخله در زندگی و جهان است. البته «مداخله ای شتابزده» نیست و پیامدهای واقعی و عینی آن در بستر تاریخ ظهور می یابد.

✅ عمل گرایی کور، شیوه ای از اندیشیدن است که ثمره آن علم نارس و پیامدهای آن شتابزدگی، قضاوت های نادرست و سوگیرانه و سیاست ها و نهادهای ظاهرا فعال و گاه بیش فعال اما همراه با نتایج مخرب است. عمل گرایی کور با درک نظری پدیده سر ستیز دارد و آن را همچون خصمی می پندارد که موجب مرگش می شود.

🔻امیل دورکیم دانش نظری را «دانش مقدس» می دانست، و معتقد بود همان طور که ادیان شناختی از انسان و جهان و هستی ارایه می کنند که هدف نهایی آن فایده ی مادی نیست، بلکه رشد معنوی بشر است؛ علم نیز مانند دین اولا «برای دیدن امر فراسوی فردی»، و ثانیا «برای برقراری ارتباطاتی میان جهان های مادی و غیرمادی» به کار می رود (ویلاهان 101:1396).

📛 فشار تحریمها بر روی اقتصاد ایران:
سقوط ۸۵ درصدی تجارت ایران با کشورهای توسعه یافته

فشار تحریمها موجب شد که تجارت ایران با کشورهای توسعه یافته، با ۸۵ درصد کاهش از ۴۱ میلیارد دلار در سالهای ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸ میلادی به ۶ میلیارد دلار در سالهای ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ میلادی سقوط پیدا کند. در این مدت صادرات ایران به کشورهای توسعه یافته با ۹۶ درصد کاهش از ۲۸ به ۱.۲ و واردات ایران از کشورهای توسعه یافته با ۶۲ درصد کاهش از ۱۳ به ۵ میلیارد دلار تنزل پیدا کرد

🔴 #تلخندسیاسی‌ 👇
@Talkhand_Siyasi2

@DrNematallahFazeli

📝 چه نیازی به متفکران بزرگ داریم؟

🔻نعمت الله فاضلی، 19 مرداد 1401

✅ از ویژگی های بارز «گفتمان عمل گرایی کور»، «مفهوم ستیزی» و دعوت مصرانه به «نظریه پرهیزی» و اجتناب از «تفکر انتزاعی» است. عمل گرایی کور کارشناسان و مبلغان تلویزیونی و رسانه ای را به متفکران و صاحبنظران ترجیح می دهد، چرا که این «شبه دانشمندان» یا «دانشمندان دروغین»، نسخه ها و دستورالعمل های آماده را تجویز می کنند و با زبان عامه فهم، روایت ساده شده ای از واقعیت اجتماعی را به رُخ مردم می کشانند.

🔻عمل گرایی کور وانمود می کند چیز پنهانی وجود ندارد. تکلیف امور را «ایدئولوژی رسمی» مشخص کرده است. می گوید کافی است با دقت بیش تر سخنان سیاستمداران را گوش کنیم. تأمل و تعمق نظری در امور را تعلل و اهمال و گاه توطئه دشمنان می شناسد.

🔻 گفتمان عمل گرایی کور جز دانش های مهندسی، پزشکی و دانش های فنی و خدماتی، دانش های دیگر را زائد می داند و نه تنها فلسفه و ادبیات بلکه حتی علوم سیاسی و علوم اجتماعی را دانش های مزاحم می شناسد و آن ها را دانش هایی عمدتا نظری می داند که پیوندی با میدان عمل ندارند. اینست که این دانش ها را سربار یا مزاحم سیستم می داند و می کوشد «صبغه نظری» آنها را تحقیر کند.

🔻 گفتمان عمل گرایی کور این دانش ها را با جرایم ایدئولوژیکی آماده چون «غربی بودن»، «غیربومی بودن»، «ترجمه ای بودن» و «غیرکاربردی بودن»، و گاه صراحتا «نظری بودن» برچسب می زند تا در نهایت بتوانند «سویه انتقادی»، «سویه نظری»، «سویه تاریخی» و «سویه تفهمی» آن ها را را به حاشیه رانده و آنها در اندازه و قامت دلخواه سامان بروکراتیک و گفتمان ایدئولوژیک خود در آورد.

✅ از آنجا که عمل گرایی کور دهه های طولانی در نظام حکمرانی و دانشگاهی کشور رواج دارد و عملا قدرت هژمونیک پیدا کرده است، این کامیابی را بدست آورده که نه تنها عامه مردم و رسانه ها بلکه خود دانشگاهیان نیز عموما آن را باور کرده اند و اغلب به صراحت با بدبینی، تلخی و بی اعتمادی از وجوه نظری، مفهومی، تفهمی، تاریخی و انتقادی دانش سخن می گویند. این باور عامیانه را بارها از دانشگاهیان شنیده ام که رسانه ها و مطبوعات و شبکه های اجتماعی همه چیز را می گویند و نیازی به ما دانشگاهیان نیست.

🔻 راب استونز در کتاب «متفکران بزرگ جامعه شناسی» بیست و یک نظریه پرداز بزرگ از کارل مارکس، ماکس وبر، دورکیم گرفته تا هابرماس، میشل فوکو و آنتونی گیدنز را به کمک بیست و یک متخصص برجسته تحلیل می کند و نشان می دهد «آنچه را لازم است درباره ی جامعه بدانیم نمی توان از اخبار مربوط به سخنرانی سیاستمداران، میزگردهای رادیو-تلویزیونی و از اعتراضاتی که به صورت احساسی و با حالتی برآشفته درباب مسائل روز بیان می شود به دست آورد» (استونز 1379: 441).

✅ دقت کنیم. جامعه، سیاست و فرهنگ بسیار پیچیده تر از آن است که عملگرایان کور تبلیغ می کنند. بگذارید قصه تاریخی را یادآوریم. بعد از جنگ جهانی دوم و بمباران هیروشیما انجمن بین المللی فیزیک نشست سالانه ای داشت و در آن نشست آلبرت انیشتین نیز شرکت کرد. یکی از حاضران از انیشتین پرسید: جناب پروفسور شما دانشمندان که چنان نبوغی داشتید که دانش بمب اتم را خلق کنید چرا دانشی برای جلوگیری از استفاده از این بمب را خلق نکردید؟ انیشتین گفت: «من فیزیکدان هستم و جهان فیزیک در مقایسه با جهان سیاست بسیار ساده است. عزیزم سیاست پیچیده تر از نبوغ و هوش من است».

🔻این که عمل گرایان کور جامعه و سیاست را ساده نشان می دهند هم ریشه در جهل آنها دارد و هم در منافع آنها. اما جهل آنها چیست؟ این که نمی دانند نظریه ها برای جامعه و سیاست چه کار می کند. راب استونز در فصل نتیجه گیری کتاب «متفکران بزرگ جامعه شناسی» ماحصل اندیشه نظری را این می داند که:

🔻متفکران ...با دیدگاه های بسیار درباره اعمال رایج، با شرح شان از علیت و پیوندهای سیستمی با امکاناتی که برای ترکیب و پیوند دیدگاه های تئوریک در اختیار ما قرار می دهند، منابعی که برای بررسی دقیق امکانات اجتماعی به آن نیاز داریم را فراهم آورده اند. این متفکران منابعی فراهم آورده اند که برای تفکر شایسته و مسئولانه درباره جوامعی که در آن زندگی می کنیم، درباب موضوعات اجتماعی که بر هریک از ما تأثیر می گذارد و معمولا هر یک از ما نظری درباره آن داریم، می توان از آن بهره برد. تفکر اجتماعی در حد بالای خود ما را قادر می سازد که قبل از اظهار نظر به طور جدی کار کنیم، می توان ارزیابی کرد و فهمید کدام بخش سیستمی از جامعه در برابر عمل افراد به طور قطع از خود مقاومت نشان داده و کدام بخش در برابر "اراده "کنشگران و بازیگران صحنه اجتماع تأثیرپذیرتر است. ... هیچ راه هموار و بدون دردسری برای رسیدن به تفکر جامعه شناسی وجود ندارد و چیزی این واقعیت را تغییر نمی دهد (استونز 1379: 461).

✅ در نظام حکمرانی و جامعه ی ما این گونه تعریف و تعیین تکلیف شده است که پرسش هایی که به تعبیر راب استونز «متفکران بزرگ» می توانند و شایستگی پاسخ گویی آن را دارند، پرسش های ایدئولوژیک اند و پاسخ های ایدئولوژیک می طلبند و نسبتی با اندیشه ورزی و تأمل جدی ندارند.

🔻در نظر بگیریم این پرسش را که «کدام بخش سیستمی از جامعه در برابر عمل افراد مقاومت نشان می دهد و کدام بخش در برابر اراده کنشگران و بازیگران صحنه اجتماع تأثیرپذیر است؟». این پرسش را اگر به دانش واگذاریم و به نتایج آن تن دهیم، به معنای «استقبال از امر واقع است» و سرآغاز ورود به دنیایی جدید، دنیایی که در آن که واقعیت اجتماعی از اعتبار و منزلت کافی برخوردار می شود و به جای هزینه کردن برای مهار واقعیت ها، به شیوه ای دموکراتیک می کوشیم واقعیت ها را بشناسیم و از سرکوب و سرزنش و تلاش برای سرسپرده کردن آنها اجتناب کنیم.

📚 نگاه اول به نظریه ارتباطات (جلد اول)
نویسنده: ام. گریفیناندرو لدبترگلن اسپارکس
مترجم: غلامرضا آذری
انتشارات سمت
📕«نگاه اول به نظریه ارتباطات (جلد اول)» را از طاقچه دریافت کنید
https://taaghche.com/book/127323

📚 نگاه اول به نظریه ارتباطات (جلد دوم)
نویسنده: ام. گریفیناندرو لدبترگلن اسپارکس
مترجم: غلامرضا آذری
انتشارات سمت
📙«نگاه اول به نظریه ارتباطات (جلد دوم)» را از طاقچه دریافت کنید
https://taaghche.com/book/127324

🔷انتشار گزارش خشمگین‌ترین مردم جهان؛
ایران در محاصره همسایگانی عصبانی‌تر 

🔹موسسه گالوپ بر پایه بررسی خود در سال ۲۰۲۱ و اوایل سال ۲۰۲۲ رتبه‌بندی تازه عصبانی‌ترین مردم جهان را منتشر کرد.

🔹نتایج این گزارش که بر اساس روش نمونه‌‌گیری در میان جمعیت بزرگسال دارای ۱۵ سال و بیشتر در ۱۲۲ کشور و منطقه جهان و از طریق مصاحبه‌های تلفنی و حضوری به دست آمده، نشان می‌دهد که نزدیک به نیمی (۴۹ درصد) از مردم لبنان در آستانه زمانی که مورد پرسش قرار گرفته‌اند، حجم بالای احساسات منفی ناشی از خشمگینی و عصبانیت را تجربه کرده‌ و از این نظر در صدر رتبه‌بندی جهانی گالوپ قرار گرفته‌اند. 
 
🔹در این رتبه‌بندی پس از لبنانِ صدرنشین، چهار کشور همسایه ایران قرار دارد. ترکیه (۴۸ درصد) ، عراق (۴۶ درصد) ، ارمنستان (۴۶ درصد) و افغانستان (۴۱ درصد) به ترتیب جایگاه دوم تا پنجم خشمگین‌ترین مردم جهان را به خود اختصاص داده‌اند.

🔹در این بررسی ایرانی‌ها پس از سیرآلئون، مالی و اردن در رتبه نهم قرار گرفته‌اند. به طوری که ۳۴ درصد ایرانی‌های شرکت کننده در مصاحبه موسسه گالوپ عنوان کرده‌اند که اخیرا به شدت خشمگین و عصبانی شده‌اند.
هند نیز پس از ایران در جایگاه دهم قرار گرفته است.

🔹در مقابل تنها ۵ درصد فنلاندی‌ها گفته‌اند که اخیرا حجم بالای احساسات منفی ناشی از خشمگینی و عصبانیت را تجربه کرده‌اند. بدین ترتیب آنها پایین‌تر از مردم استونی (۶ درصد)، عنوان آرام‌ترین مردم جهان را از آن خود کرده‌‌اند.

@economistfarsi
🌐کانال اکونومیست فارسی

💠شرکت‌های دانش‌بنیان بیش از 100 برابر شده اما تولید سرانه کشور بیش از 36 درصد سقوط کرده است

فرشاد مومنی:

🔹یکی از طنزهای تلخ این است که در دهه 1390 تعداد شرکت های دانش بنیان بیش از 100 برابر افزایش پیدا کرده اما اندازه تولید سرانه کشور بیش از 36 درصد سقوط کرده است.

🔹متاسفانه محاسبات نشان می دهد که به جای تولید یک کالای معین، اگر آن را قاچاق یا از خارج وارد کنی، 11 تا 24 برابر بیشتر از تولید کننده سود می کنی در نتیجه از دل این مناسبات دانش بنیانی شدن بیرون نمی آید.

🔹در دوره سال های 1380 تا 1396 گونه های متفاوت خام فروشی در ایران با جهش های صادراتی وحشتناک روبرو شدند. در این دوره حجم صادرات محصولات پتروشیمی که خام فروشی بزک شده است، 10 برابر، صدور آهن و فولاد خام 17 برابر و صدور سنگ آهن 39 برابر شده است.

🔹ای کاش دوستان اقتصادخوانده ما بگویند این 39 برابر دیگر به معنی تغییرات چنددرصدی نیست و هر یک برابرش به معنی 100 درصد افزایش است. به نام دانش بنیانی بی سابقه ترین صنعت زدایی در تاریخ اقتصادی معاصر ایران اتفاق افتاده است.

🔹گزارش رسمی وزارت کار گفته است در 8 ساله احمدی نژاد 7 هزار کارگاه ورشکسته شده اند. طبق داده های سرشماری 1385 و 1390 حدود 621 میلیارد دلار به اقتصاد ایران تزریق شده اما خالص فرصت های شغلی بخش صنعت منفی 415 هزار نفر بوده است.

@economistfarsi
🌐کانال اکونومیست فارسی

🔸کتاب‌های‌ من
#یونس_شکرخواه #رخ‌نما
🔹 تالیف:
*واژه‌نامه پژوهش‌های ارتباطی و رسانه‌ای، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها، ۱۳۷۰.
*تکنولوژی‌های‌ارتباطی و جامعه اطلاعاتی، تهران: انوشه، ۱۳۷۹.
*مبانی خبرنویسی، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ۱۳۸۰.
*مجموعه مقالات خبرنویسی مدرن، تهران: روابط عمومی و امور بین‌الملل توانیر، ۱۳۸۰.
واژه‌نامه ارتباطات، تهران: سروش، چاپ دوم، ۱۳۸۲.
*خبر، تهران: مرکز گسترش آموزش رسانه‌ها، ویراست دوم، ۱۳۹۲، چاپ یازدهم ۱۳۹۲.
*خبرنویسی مدرن، تهران: خجسته، ۱۳۸۱، ویراست دوم، چاپ پنجم ۱۳۹۸.
*روزنامه‌نگاری سایبر: جامعه‌اطلاعاتی و آزادی بیان، تهران: ثانیه، ۱۳۸۴.
*سبک‌های خبرنویسی، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی واجتماعی وزارت‌علوم، ۱۳۸۵.
*انفجار بزرگ خاموش، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، ۱۳۸۶.
*فضای مجازی، ملاحظات اخلاقی، حقوقی و اجتماعی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۹۰.
*تاریخ مطبوعات ایران، سیدفرید قاسمی، پیشینه مطبوعات جهان، یونس شکرخواه، تهران: انتشارات ثانیه، ۱۳۹۰.
*جامعه اطلاعاتی چیست؛ پیشینه و نشست‌های جهانی دربارهٔ یک مفهوم، تهران: مؤسسه مطالعات آمریکای شمالی و اروپای دانشگاه تهران، ۱۳۹۰.
*روابط عمومی از زاویه ارتباطات، تهران: انتشارات سیمای شرق، ۱۳۹۳.
*گرافیک خبری و اطلاع‌رسان، تهران: دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی رسانه‌ها، ۱۳۹۳.
🔹ترجمه
*وینکلر، جیمز، عصر اقیانوس آرام، ترجمهٔ یونس شکرخواه، تهران: کیهان، ۱۳۶۵
*جی. بارکلی، گلن، ناسیونالیسم قرن بیستم، ترجمهٔ یونس شکرخواه، تهران: نشر سفیر، ۱۳۶۹.
*جی. ویلسون، لاری و مولانا، حمید، گذر از نوگرایی، ترجمهٔ یونس شکرخواه، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها، ۱۳۷۱.
*مولانا، حمید، جریان بین‌المللی اطلاعات، ترجمهٔ یونس شکرخواه، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها، ۱۳۷۱.
*جاشواس، گلداستین، خیابان سه طرفه: کنش و واکنش استراتژیک در سیاست جهانی، ترجمهٔ یونس شکرخواه، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ۱۳۷۲.
*جیکس، جان، شمال وجنوب، مترجمان یونس شکرخواه و احمد صدارتی، تهران: نشر نی، چاپ چهارم ۱۳۷۲.
*لوپیکوپی، خوان پنه، سپید در اندلس، ترجمهٔ یونس شکرخواه، تهران: برگ، ۱۳۷۳.
*شیلر، هربرت، اطلاعات و اقتصاد بحران، ترجمهٔ یونس شکرخواه، تهران: آفتاب، ۱۳۷۵.
*بلاکمن، مالوری، اسم رمز، ترجمهٔ یونس شکرخواه، تهران: آتش، ۱۳۷۷.
*اینگلیس، سارا، ارتباطات، ترجمهٔ یونس شکرخواه، تهران: آتش، ۱۳۷۸.
*دان، سوزان، شیوه‌های مصاحبه در مطبوعات، مترجمان یونس شکرخواه، علی کسمایی، تهران: روزنامهٔ ایران، ۱۳۸۱.
*هربرت، جان، هربرت، روزنامه‌نگاری جهانی، مترجمان یونس شکرخواه، علی کسمایی، تهران:روزنامهٔ ایران، ۱۳۸۳.

🔸آزادی بیان در مصوبه‌های جهانی
▫️نوشته #یونس_شکرخواه
▫️فصلنامه رسانه (پیاپی ۵۹، پاییز ۱۳۸۳)
▫️#حقوق‌ارتباطات #آزادی‌بیان #رخ‌نما
🔹فایل پیوست را دانلود کنید

‍ 🔺از عصبانی ترین استان های ایران تا عصبانی ترین کشورهای جهان
✍️ صلاح الدین خدیو

🔸بر اساس نظرسنجی موسسه گالوپ، ایران در سال 2022 و اوایل 2021 با شش پله بهبود نسبت به سال قبل، در رتبه نهم کشورهای عصبانی جهان قرار گرفته است.
لبنان و ترکیه و ارمنستان به ترتیب خشمگین ترین جوامع جهان هستند.
🔸مطابق یک پژوهش داخلی بر مبنای آمارهای سازمان پزشکی قانونی درباره میزان مراجعات مربوط به نزاع، در سطح کشور استان های اردبیل، آذربایجان شرقی و زنجان در صدر عصبانی ها قرار دارند.
سیستان و بلوچستان، هرمزگان و بوشهر هم به ترتیب خونسردترین استان های کشورند.
پیدا کردن ارتباطی معنادار میان عصبانیت استان های شمال غرب با آرامش و خونسردی استان های جنوبی دشوار است. آیا اقلیم متفاوت، فرهنگ و هنجارهای عرفی و مذهبی و عادتواره های اجتماعی و ...دخیلند؟
عصبانی تر بودن کشورهای خاورمیانه به نسبت بقیه جهان هم بدون دلیل نیست. بیشتر منازعات و جنگ های جاری در خاورمیانه و غرب آسیا و قفقاز در جریان است. در حالی که جوامع آرام اسکاندیناوی و غرب اروپا، دهه هاست که درگیری مسلحانه و بحران سیاسی مهمی را تجربه نکرده اند.
آیا میان آرامش و خونسردی با توسعه یافتگی سیاسی و اقتصادی رابطه وجود دارد؟
جوامع سنتی که صورت های مدرن آن ها را در سیستم های سیاسی تکامل نیافته و بسیط امروزی می توان یافت، از نوعی آرامش رواقی برخوردار بودند، جوامع مدرن نیز از قسمی آسایش و خونسردی نهادی!
اما معما جوامعی است که از سنت عبور کرده ولی در نیل به توسعه مکفی ناکام بوده اند: ایران، ارمنستان، ترکیه، اردن و ...که هر یک دارای درجاتی از دمکراسی هستند، از این دسته اند!
با این تفسیر در خاورمیانه ای که از سنت کنده شده و به لحاظ معنوی مدرن هم نشده، نه از آرامش رواقی قدیم خبری هست و نه امنیت و آسایش نهادی جدید.
اخلاق هدونیستی غالب که ویژگی دوران گذار طولانی جوامع خاورمیانه ای است و اصالت را به اصالت لذت و کاهش رنج می دهد، درست در نقطه مقابل اخلاق سنتی و مذهبی دوران پیشامدرن است.
این انگاره همچنین نسبت اندکی با اخلاق مدرن دارد که با قیودی چون مسئولیت شناسی، جامعه پذیری و زیست در چارچوب های نهادی معین، فاصله معناداری را با شادخواری و لذت گرایی هدونیسم حفظ می کند.
به عبارتی لذت گرایی و شادزیستی به هر قیمت و رها از قیود سنتی و مدرن، مستعد خشمگینی و عصبانیت و سرخوردگی هم است.
🔸چرا آنها از ما عصبانی هستند؟ این پرسشی بود که چند سال قبل برنارد لوئیس مورخ و اسلام شناس معروف آمریکایی طرح کرد. آقای لوئیس بدنبال این بود که رابطه میان ایدئولوژی های افراطی و خشونت گرا با زیستگاە خاورمیانە را کشف نماید.
در نهایت وی می گفت میان ناکامی امروز و گذشته طلایی منطقه که در قالب روایت های شورانگیز اسطوره پردازی هم می شود، تضادی احساسی و معرفتی پدید می آید.
این شکاف زمانی وقتی با شکاف بزرگ توسعه ای میان اروپا و جهان اسلام متراکم می شود، دره ای عمیق از احساسات منفی و آمیخته با تنفر و شیدایی پدید می آید. این ژرفا با ایدئولوژی های افراطی پر می شود.
نمی توان استنتاج لوئیس را به نظرسنجی های بالا تسری داد که عمدتا ناظر به احساسات فردی هستند. اما می شود سرنخ هایی بدست آورد و با ملاحظه تمام متغیرهای مرتبط، به ارزیابی های محتاطانه دست زد.

با مدیران نامدار ایران همراه شوید
telegram.me/excellentmanagers

و اینجا در اینستاگرام خبری در راه است
📌https://instagram.com/paktinat.hamed?igshid=z97nhxyu259o
‏

🎥 تنها مرکز آزمون جاده‌ای خودروهای کشور تعطیل شد!

🔴 #تلخندسیاسی 👇
https://t.me/joinchat/AAAAAEH61tobvgZswGJ2TQ