Ооцит – ( грек. oon – тухум, kytos - ҳужайра) аёл жинсий ҳужайраси ёки тухум ҳужайранинг илмий тилдаги аталиши. Ўлчами 100 микронгача боради ва кам ҳаракатчан (спермага нисабатан) бўлади. Тухумдон ичида ўсиш даври – биринчи босқич ва етилиш даврида (фолликуладан ташқарига чиққанда) иккинчи босқич даври ҳисобланади.
Каналга уланинг:👇
https://t.me/joinchat/AAAAAFBvdBiwu4MpzsQ1zQ

Савол: Овуляция индукцияси нима❓

✅Жавоб: Овуляция индукцияси ёки тухумдон стимуляцияси – бу табиий йўл билан ҳомиладор бўлиш учун битта ҳайз циклида бир ёки бир нечта етилган тухум ҳужайра олиш учун тухумдонларни гормонал стимуляция қилишдир. Ушбу муолажа фолликула ўсишини ва эндометрий (бачадон ички шиллқ қавати)нинг ривожланишини ультратовуш текшируви орқали назорат қилиб бориш билан амалга оширилади. Унда гормонал препаратлар қўлланилади. Асосан тухум ҳужайра етилиши бузилиши, ҳайз муддатининг узоқ давом этиши ва тухум ҳужайра етилишининг кечикиши, лютеин фазаси етишмовчилигида, тухумдон поликистозида, эндокрин омил сабабли юзага келган бепуштлик турларида мазкур усулдан фойдаланилади. Усулнинг самарадорлиги битта цикл учун 10–20%, бир нечта (3-6) цикл даволаниш учун эса 40–60% ни ташкил қилади (агар бепуштликка бошқа ёндош сабаблар бўлмаса). Овуляция индукцияси бачадон ичига инсеминация қилиш ва ЭКУ амалиётининг ҳам бир таркиби ҳисобланади
Каналга уланинг:👇
https://t.me/joinchat/AAAAAFBvdBiwu4MpzsQ1zQ

Эндометрий – бачадон ички шиллиқ қатлами (мукоз қатлам) бўлиб, гормонал сезгир тўқималар тарзида бачадон бўшлиғи бўйлаб ёйилган ва кўплаб қон томирлар билан таъминланган бўлади. Эндометрийнинг вазифаси уруғланган тухум ҳужайранинг бачадон ички қаватига кириб ўрнашиши (имплантация) учун энг маъқул шароит ҳосил қилишдир. Ҳомиладорлик вақтида эндометрийда без ва қон томирлар миқдори ошади. Бу қатламнинг ўсиши натижасида у эмбрионга кислород ва озуқавий моддалар етказилишни таъминловчи плацента (йўлдош) таркибига бирикади. Агар ҳомиладорлик юз бермаса, эндометрийнинг кўп қисми ажралиб ҳайз кунлари вақтида бачадондан ташқарига чиқиб кетади.
Каналга уланинг:👇
https://t.me/joinchat/AAAAAFBvdBiwu4MpzsQ1zQ

“МЕН ҲОМИЛАДОР БЎЛМОҚЧИМАН! НИМА ҚИЛАЙ?”
Мақолани ўқиш

Дўстларингиз билан улашиш учун босинг

Каналга уланинг:👇
https://t.me/joinchat/AAAAAFBvdBiwu4MpzsQ1zQ

Бластоциста – тухум ҳужайра уруғланган пайтдан 26-30 соатдан кейин бўлинишни бошлайди. Бунда 2 та бластомер (уруғланган тухум ҳужайранинг бўлиниш давридаги ҳужайра) ҳосил бўлади. 36-42 соатдан кейин улар яна бўлиниб 4 та бўлади. 66-72 соатдан кейин 8 та бўлади. 4-5 кун морула босқичига ўтади ва ҳужайралар сони 20 тага яқинлашиб қолади. Бунда ҳомила кўриниши шарчалар жамланмасига ўхшайди. Табиий ҳомиладорликда у мана шу куни бачадон бўшлиғига тушади ва деворига ўрнаша бошлайди (имплантация). 5-6 куни ҳужайралар сони 30 тага етади ва бу босқичда бластоциста дейилади. Бу ҳолатда энди эмбрион битта қобиқли шар шаклида бўлади. Кўпинча айнан мана шу босқичда ЭКУ амалиётида эмбрион бачадон бўшлиғига кўчириб ўтказилади ёки кейинчалик кўчириш учун музлатиб қўйилади.
Каналга уланинг:👇
https://t.me/joinchat/AAAAAFBvdBiwu4MpzsQ1zQ

Савол: ЭКУ муолажаси натижасида тухумдон заҳираси камаядими❓

✅ Жавоб: Кўпинча пациентларда “ЭКУ муолажасидан кейин тухумдон заҳираси камайиб кетади” деган хавотир пайдо бўлади. Аслида ҳам шундайми?
Тухум ҳужайра заҳираси ҳақида кўп ёзилган. Аммо шуниси аниқки, бу заҳира миқдори ҳали она қорнидалигидаёқ белгилаб қўйилган бўлади. Бу миқдор тугагандан кейин бошқа тухум ҳужайра етилмайди.
20 ҳафталик қиз ҳомиланинг тухумдонида 7 миллион атрофида оогений (тухум ҳужайрага айланувчи "хамиртуруш" ҳужайра) бўлади. Туғилиш асносида улар 1,5 – 2 миллион дона атрофида қолади. Илк ҳайз кунигача эса 350 – 400 мингга яқини етиб келади. Улардан тақрибан 400 тачаси овуляциягача етиб бора олади. Бошида бунча кўп миқдор бўлишининг сабаби, сараланиб энг кучли ва генетик жиҳатдан мукаммал ҳамда соғломини танлаб олиш учун. Етилиш бошланишидан то овуляциягача тухум ҳужайра узун масофани босиб ўтади. Бу овуляция бошланишидан 120 кун олдин бошланади. Шунинг учун ҳомиладорлик режалаштирилганда, овуляциядан 3-4 ой аввалроқ соғлом турмуш тарзини олиб бориш тавсия этилади. Бу босқичда битта эмас бир неча ўнлаб оогенийлар етила бошлайди. Улар қай шаклда танланиши ҳозиргача фанга номаълум🤔. Мазкур босқичда гормонлар деярли таъсир ўтказмайди. Гормонлар (ФСГ, ЛГ) фақат навбатдаги ҳайз цикли бошланганда иш бошлайдилар. Бу босқичга 5, 10 ёки 15 та тухум ҳужайра етиб келади ва уларни (тўғрироғи улар ичида жойлашган фолликулаларни) ультротовуш текширувида кўриш мумкин бўлади👀. Табиий циклда гормонлар таъсири остида энг бақувват тухум ҳужайра 💪танланиб овуляциягача етиб боради. Қолганлари ҳалок бўлади. Агар ЭКУ муолажаси олиб борилаётган бўлса, стимуляция вақтида берилган гормонал дорилар💊 ўша ҳалок бўладиган тухум ҳужайраларни яшаб кетишига ва тўлиқ етилишига имкон туғдиради. Аммо улар овуляция қилинишгача олиб борилмасдан пункция қилиш орқали ЭКУ муолажасида ишлатиш учун чиқариб олинади.
Демак ЭКУ муолажасида ўсиш босқичини ўтаб бўлган ва шундоқ ҳам (яъни ЭКУ муолажаси ўтказилмаса ҳам) барибир заҳирадан чиқиб кетадиган тухум ҳужайралар йиғиб олинади. Умумий тухумдон заҳираси бу ҳолатда ўзгаришсиз қолади.

Дўстларингиз билан улашиш учун босинг

Каналга уланинг:👇
https://t.me/joinchat/AAAAAFBvdBiwu4MpzsQ1zQ

Савол: ЭКУ амалиёти натижасида кўпинча қиз фарзанд туғиладими❓
✅ Жавоб: Йўқ, аксинча ўғил бола туғилиш эҳтимоли кўпроқ. Аммо бу ЭКУ нинг қайси усуллари қўлланилишига боғлиқ. Бу саволга бир неча хорижий тиибиёт муассасалари ЭКУ амалиёти натижасида туғилган минглаб болаларни тадқиқ қилиб бироз фарқ билан турлича жавоб берганлар. Кўплари ЭКУ амалиёти натижасида туғилган ўғил болалар улуши 61%-64% ни ташкил қилганини айтадилар. Фақат ИКСИ амалиёти қўшилганда бу миқдорда бироз пасайиш кузатилиши тасдиқланган. Яна бошқа тадқиқотчилар қуйидагича статистика берадилар: Битта эмбрион кўчириб ўтказилган ҳолатларда ўғил бола туғилиш эҳтимоли 51,6% - 56,1%, агар ЭКУ ИКСИ амалиёти билан бирга амалга оширилса - 48,7% ни ташкил қилган.

Дўстларингиз билан улашиш учун босинг

Каналга уланинг:👇
https://t.me/joinchat/AAAAAFBvdBiwu4MpzsQ1zQ

Эстрадиол – аёл жинсий гормони, у туxумдонларда, йўлдошда ва буйрак усти кортексида ишлаб чиқарилади. Аёл жинсий тизимини тўғри шаклланишида ва вазифаларида иштирок этади. Шу билан бирга иккиламчи аёл жинсий белгилари ривожланишига ва ҳайз циклнинг тўғри, маромда бўлишига жавобгар саналади. Эстрадиол даражасининг кўпайиши ҳайз циклнинг ўртасида, овуляция пайтида бўлади (айни шу пайтда ФСГ ва ЛГ кўпаяди). Қонда эстрадиол таркиби нормада бўлиши – овуляция, уруғланиш ва ҳомиладорликка олиб келади.

Каналга уланинг:👇
https://t.me/joinchat/AAAAAFBvdBiwu4MpzsQ1zQ

Савол: ЭНДОМЕТРИОЗ НИМА❓

✅Жавоб: Эндометриоз бу аёл репродуктив тизимидаги касаллик ҳисобланади. Бачадон аёл кишининг ҳар ойлик ҳайз циклида муҳим роль ўйнайди. Эндометрий – яъни бачадоннинг ички шиллиқ қавати, уруғланган тухум ҳужайрани ўзига сингдириб олиш (имплантация қилиш) учун ўсиб қалинлашиб боради. Тухумдондан ажралиб чиққан тухум ҳужайра эндометрийгача етиб келганда агар уруғланииш ҳосил бўлмаса эндометрий меъёрдаги менструал циклда бўлганидек кўчиб тушади. Бу маълум бўлган ҳайз кунларидир. Эндометриоз бўлган қиз ва аёлларда ҳайз даврида айрим эндометрия тўқималари танадан чиқиб кетмай бачадон атрофидаги фаллоп найи, тухумдон ёки ингичка ва йўғон ичаклар каби аъзоларга ёпишиб қолиб зарар етказади ва ҳайз цикли бузилишига олиб келади. Сўнгра кўчиш оқибатида турли симптомлар келтириб чиқаради. Бу симптомлар кучли спазм (тортишиш) ва тос қисмда сурункали оғриқлар, ичакларда муаммо, оғриқли жинсий алоқа ва ҳатто бепуштлик шаклида ҳам намоён бўлади. Эндометриозни барвақт аниқлаш ва даволаш яхшироқ натижалар беради. Агар ўзингизда эндометриоз борлигидан гумон қилсангиз, гинеколог шифокорга мурожаат қилганингиз маъқул.

Каналга уланинг:👇
https://t.me/joinchat/AAAAAFBvdBiwu4MpzsQ1zQ

Савол: Бачадон найлари ёпиқлиги қандай текширилади❓

✅Жавоб: Найлар ёпиқлигини фақат махсус усукуналар орқали бажариладиган текширув ёрдамида аниқлаш мумкин (гистеросальпингоскопия, диагностик лапароскопия). Аммо бу текширувни тайинлаш учун шифокор−мутахассис (репродуктолог) бепуштликнинг сабаби найлар ёпиқлиги бўлиши мумкинлиги ҳақида хулоса бериши керак. Шунинг учун репродуктолог пациентни текшириш мобайнида найлар ёпилиб қолишининг сабабларини аниқлашга ҳаракат қилади. Ташқи томондан найлар ёпиқлигининг ҳеч қандай аломати бўлмайди. Шунинг учун шифокор пациентга қуйидаги саволларни беради:
− Илгари ҳомиладор бўлганми?
− Гинекологик ёки қорин бўлшиғи билан боғлиқ жарроҳлик амалиёти ўтказганми?
− Жинсий йўл орқали ўтадиган касалликлардан даволанганми?
− Кичик чаноқ соҳаси касалликларига чалинганми?
Бундан ташқари эндокрин омил сабабли бўлган бепуштликка учраган ҳамда узоқ муддат даволаниш, ҳамда турмуш ўртоғининг насл қолдириш салоҳияти меъёрда бўлгани ҳолда натижа бўлмаган пациентларда хам найлар ёпиқлиги эҳтимоли кўпроқ бўлади.
Найлар ёпиқлиги билан кичик чаноқ соҳасидаги чандиқланишни бир−бири билан адаштириш эҳтимоли бўлгани учун гиенкологик текширув ўтказиш лозим бўлади. Шифокор қин гумбазларининг қисқарганини ва бачадоннинг меъёрдаги жойлашуви ўзгаргани ёки ҳаракатчанлиги камайганини аниқлаб баҳо беради.
Бачадон найлари ёпиқлиги гистеросальпингоскопия орқали аниқланади. Диагностик лапороскпия ҳам бу борада аниқроқ маълумот беради, аммо наркоз остида қилинадиган мураккаб усул ҳисобланади.
Гистеросальпингоскопия рентген ёки ультротовуш орқали амалга оширилади.
Рентген орқали бажарилганда бачадонга таркибида 50% дан 76% гача йод бўлган (рентген нурларини қайтариши учун) гидроконтраст суюқлик (масалан, кардиотраст, верографин ва шунга ўхшаш) юборилади. Шундан сўнг бачадон бўшлиғи махсус рентген аппарати ёрдамида бир неча марта суратга туширилади. Муолажа ўртача 30−40 дақиқа вақт олади.
Ультратовуш орқали бажариладиган ташхис усули жуда ҳам осон, нисбатан оғриқсиз замонавий усул бўлиб гидроконтраст сонография (HyCoSy) ҳам дейилади. Мазкур усул ёрдамида бачадон найчаларининг ўтказувчанлигини билиш ва бачадон ва эндометриумдаги анормал камчиликларни текшириб кўриш мумкин. Бу усул анъанавий рентген нурлари ёрдамида бажариладиган гистеросальпингоскопия усулига муқобил ўлароқ хавфсиз ва ишончли усул ҳисобланади. Муолажа вақти ҳам аввалги усулга нисабатан икки марта қисқа. Нурланишлардан ҳоли ва йодланган контраст материаллар ишлатилмасдан амалга оширилади ҳамда мониторда реал вақт жараёнида кузатиш имконини беради. Бу усулни қўллаганда спазм сабабли бачадон найининг бир девори иккинчисига ёпишиб қолиши мумкин. Шунда мониторда худди чандиқдек кўринади. Аммо бу усулнинг даволаш таъсири ҳам бор. Текширув мобайнида суюқлик бачадон найи ичидаги кичик чандиқларга босим ўтказиб уларни парчалайди ва натижада бачадон найи ўтказувчанлигини яхшилайди. Оқибатда ҳомиладорлик эҳтимоли ҳам ортади.
Лапароскопия ёрдамида ташхис қўйиш жарроҳлик амалиёти бўлиб, унда умумий оғриқсизлантириш (наркоз) остида қоринда тешиклар очилиб ҳаво юборилади. Киндик остидан очилган тешик орқали лапароскоп, бошқа тешиклар орқали махсус асбоблар киритилади. Бунда ҳам гистеросальпингоскопиядаги каби бачадонга контраст суюқлик юборилади ва суюқлик бачадон найлари орқали қорин бўшлиғига тушиши текширилади. Агар чандиқлар борлиги аниқланса, жарроҳ уларни олиб ташлайди.

Каналга уланинг:👇
https://t.me/joinchat/AAAAAFBvdBiwu4MpzsQ1zQ

Ҳомиладорлик тести ҳақида батафсил маълумот берувчи мақола

Мақолани ўқиш

Дўстларингиз билан улашиш учун босинг

Каналга уланинг:👇
https://t.me/joinchat/AAAAAFBvdBiwu4MpzsQ1zQ

Савол: Қалқонсимон безнинг ҳайз циклини равон кечишида қандай ўрни бор❓

✅ Жавоб: Қалқонсимон без ишлаб чиқарган гормонлар аёл организмининг репродуктив аъзолари равон ва мувозанатли ишлаши учун жавобгар ҳисобланади. Ҳайз цикли бузилишининг ўзи мазкур без ўз вазифасини мукаммал адо этолмаётганининг илк аломати саналади. Ҳайз цикли – бу қалқонсимон безнинг ҳолатини кўрсатувчи индикатордир. Шунинг учун унинг ҳар қандай бузилиш шаклида нафақат гинекологга мурожаат қилиш, балки тўлиқ эндокринолог текширувидан ҳам ўтиш зарур.

Каналга уланинг:👇
https://t.me/joinchat/AAAAAFBvdBiwu4MpzsQ1zQ

Савол: Қайси тухумдонда овуляция бўлишини олдиндан аниқлаш мумкинми❓

✅ Жавоб: Илгари тухум ҳужайранинг етилиши ҳар иккала тухумдонда навбатма-навбат содир бўлади деб келинарди. Лекин маълум бўлишича, тухумдонларда овуляция содир бўлиши тартиб билан навбатма-навбат тарзида эмас экан. Мисол учун, бир тухумдонда бир нечта циклда кетма-кет овуляция содир бўлиши мумкин. Қайси тухумдонда доминант фолликула етилишини цикл бошида аниқлаш имконсиз. Бироқ циклнинг 5-7 кунидан кейин қайси тухумдонда тухум ҳужайра етилаетганини УТТ орқали кузатиш мумкин.

Каналга уланинг:👇
https://t.me/joinchat/AAAAAFBvdBiwu4MpzsQ1zQ

Прогестерон – тухумдондаги “сариқ тана” (ёрилиб тухум ҳужайрани чиқариб юборган фолликуланинг кейинги босқичи) томонидан ишлаб чиқариладиган гормондир. У ҳомила йўлдоши ва буйракости бези томонидан ҳам ишлаб чиқарилади. Гормон номи “про-гестация”, яъни “ҳомиладорликка алоқадор” маъносини англатади. Унинг фаолияти бачадонни, эндометрийни ва кўкрак безларини ҳомиладорлик, туғруқ ва эмизишга тайёрлашда муҳим рол ўйнайди. Прогестерон бачадон қисқариш фаоллигини тўхтатиб ҳомиладорликни сақлаб қолишни таъминлайди. Агар ҳомиладорлик рўй бермаса, прогестерон миқдори камаяди ва бу ҳайз келишини таъминлайди. Ҳомиланинг бачадон деворига ёпишишида, прогестерон иммун реакцияни пасайтириб, эмбрионнинг организм томонидан қабул қилинишига имкон туғдиради. Мазкур гормон яна ҳомиладорлик вақтида сут келишининг олдини олиб туради. Туғруқдан кейин прогестерон миқдорининг тушиши сут ишлаб чиқариш жараёни бошланганининг аломати саналади.

Каналга уланинг:👇
https://t.me/joinchat/AAAAAFBvdBiwu4MpzsQ1zQ

Савол: Тухум ҳужайра қанча муддат яшай олади❓

✅ Жавоб: Етилган тухум ҳужайра овуляция бўлган пайтдан бошлаб 24-36 соат оралиғида уруғланиш қобилиятини сақлаб тура олади. Баъзи олимлар тухум ҳужайра “умри”нинг илк 12 соати уруғланиш учун энг маъқул пайт дейдилар. Агар 1-1,5 кун ичида уруғланмаса, тухум ҳужайра ҳалок бўлади ва сўрилиб кетади.

Каналга уланинг:👇
https://t.me/joinchat/AAAAAFBvdBiwu4MpzsQ1zQ

Тухумдон гиперстимуляцияси синдроми – (ТГС) тухумдонларнинг овуляциясини стимуляция қилувчи гормонал препаратларга ҳаддан зиёд таъсирчанлиги натижасида юзага келади. Кўпинча ТГС енгил тарзда ўтиб кетади ва тухумдонлар катталашиши, бош айланиш, нафас қисиши, қорин дам бўлиши, қорин ости қисмида оғирлик ва оғриқ ҳисси пайдо бўлиши шаклида намоён бўлади. Кўнгил айниш ва қусиш ҳам кузатилиши мумкин. ТСГ нинг биринчи аломатлари пайдо бўлганда, дарҳол шифокорга мурожаат қилиш керак. Шунда ўз вақтида бошланган даволаш орқали оғир асоратларнинг олди олинади.
Каналга уланинг:👇
https://t.me/joinchat/AAAAAFBvdBiwu4MpzsQ1zQ