🔵 خۊ پا سر هیسأن
- لاکۊ خۊ پا سر بئیسه خۊ کاره أز دس نده.
یعنی استقامت بدأره

🔵 یه پا مؤکؤمی
- ایمسال یه پا مؤکؤمی تاوستانه مۊ یلاق بئیسأم
یعنی یه سره، کل ٚ وخت

🔵 پل ٚ پا دپیتن
- می پل ٚ پا دپیتأم بؤشۊم باغ ٚ مئن
یعنی آماده وکتأم

🔵 پا قدم خۊب بؤؤن
- تی پا قدم أمره خۊب ببۊن
یعنی ایشالله تی بؤده کار أمره خیر ٚ خۊشی ببۊن

🔵 پا' گل زأن
- لاکۊ خۊ پا' گل زئه گۊت مۊ ای کیتابه خأم
یعنی مُصر هیسه

🔵 پا زأن
- أندی وچه پا بزأ د وأکت

🔵 پا بأزی گۊدن
- فلانکسئه أندی ای کاره د رچأیته هیسئه د پا بأزی کۊنه

🔵 ای پا اۊ پا گۊدن
یعنی مردد بؤؤن

🔵 پاشگیره گۊدن
یعنی آماده جنگ بؤؤن

🔵 پا گل دنِبؤن
- لاکۊ عرۊسی نزیک هیسه این ٚ پا د گل دننه
یعنی آرام ؤ قرار ندأره

🔵 یه کس ٚ پا دؤوسن
- تۊ د می پا' دؤوسه مننی گه
یعنی می اندازه تلاش گۊده مننی

🔵 یه کس ٚ پا رسئن
- ای لاکۊ أندی بۊدؤوس، بلأخره می پا برسی

🔵 یه نفر ٚ پا بؤؤن
- ایمرۊز ٚ چاشت تی پا هیسه
یعنی تی کۊل هیسه

(🙏 خانم فتح‌اللهی)
#estelahan
@gilaki_learning

پاتۊکۊلی همرا را بؤردن
پاتۊکۊلی جی را شؤئن
بپپا دأشتن
پپا تی ته گۊدن
پاترس دئن
پاتیک ٚ پا نزئن
پا دئن
پادرما بوئن
پاگیر وکتن
دو پا دِ قرض هگیتن
پادار بوئن
یه پا یه چی بوئن
یه نفری پا همائن
پابند وکتن
یه چه یه نفری پا نویشتن
خؤ پا پس کشئن
یه پا درون یه پا بیرون دأشتن

(خانم فتح‌الهی 🙏🌺)
#estelahan
@gilaki_learning

«أفتؤو-ه وأ اي ملک زنده بدأریم»
(مأمولي مظفري شئرؤن؛ نوار کاست ٚ سه ضبطأبؤرؤن)

ورگ ٚ هدیه شمه نؤرۊزبل ئبه!

اي کتاب-ه ائره جیرأکشین
👇👇👇👇

http://v6rg.com/?p=12739

👆👆👆👆👆

#محمدولی_مظفری #مأمولي_مظفري #شعر #کيتاب

🆔 @gilakimind

⚡خؤدا قوت با وا گۊتن رفیقان' !
کیتاب ٚبۊناچین تا سراچین گیلکی هیسه؛ هۊته که وا عادی شرایط ٚمئن ببۊن. هی رچ ٚسر وا پیش شئؤن ؤ ایللن نوا همیشک یته دئه زوان' اویسی مؤنا خۊ زوان ٚتک دبدیم!
(🙏 کۊرؤش، امین)
@gilaki_learning

⚡️ فعل ترکیبی «اش ائؤدن» در گیلکی به معنی «له کردن» است. احتمالا قسمت اول این فعل همریشه با «آش» به معنی «آسیاب» در گۊیش سؤرانی زبان کۊردی باشد. احتمال دیگر این است که «له کردن» به غذای «آش» تشبیه شده باشد. مقایسه کنید با «تره گۊدن» که این فعل هم به معنی له کردن استفاده می‌شود.
#tarkibi_felan
@gilaki_learning

⚡️متنی دیگر از تفکر تمامیت‌خواه مرکزگرا، اینبار به نویسندگی دکتر «محمد استعلامی» که هویت زبانهای گیلکی و کۊردی را انکار کرده و آنها را «شیوه‌های مختلف زبان پارسی» معرفی می‌کند! در صد سال اخیر راسیسم عریان دولت-ملت، در سطوح مختلف از دربار و دانشگاه گرفته تا کوچه ؤ خیابان، با انکار هویت مستقل زبانهای غیرفارسی درجهت ترور فرهنگی خلقهای غیرفارسی زبان ایران و تضییع حقۊق بدیهی مردم صاحبخانه شمشیر را از رۊ بسته است. در واقع انکار وجۊد خلق‌ها و زبانهایشان مقدمه تضییع حقۊق و نسل‌کشی فرهنگی آنهاست.
(🙏 نیما)
#racism
@gilaki_learning

⚡️«صوه» ریپلای بگۊده ترانه دل یعنی «دل بدار، صبر بکۊن». گیلکی دئگۊیشان ٚدل ان «صبر» ؤ «صه» هیته بی فعل کار ئاگیته بۊن ؤ هی مفهۊم' رسانه.
🔻جۊمله دل:
🔵 صوه شه رفئق اجا پرسمه تره گمه.
🔵 صه اتی‌کم وارش لس هاده.
🔵 صبر دئه برا! یته چأیی بؤخؤریم را دکیم.
@gilaki_learning

به تازگی قسمت اول انیمیشن "WHAT IF" با عنوان "What If Captain Carter Were the First Avenger?" منتشر شده که ترجمه گیلکی آن می‌شه "چی بؤنأبؤ أگر کاپیتان کارتر اولین أوِنجر بی؟"

به همین بهونه میخوایم به ترجمه گیلکیِ چند جمله که با عبارت «چی می‌شد اگر» شروع می‌شوند، بپردازیم.

ف: چی میشد اگر من ایران بدنیا نمیۊمدم.
گ: چی بؤنأبؤ أگر مۊ ایران دۊنیا نۊمأبی.

ف: چی می‌شد اگر مسی از بارسا نمی‌رفت؟
گ: چی بؤنأبؤ أگر مسی بارسا جی نؤشؤبی؟

ف: اگر زمین به دؤر خؤدش نمیچرخید، چی میشد؟
گ: أگر زمین خۊ دؤر نچرخسه‌بی، چی بؤنأبؤ؟

ف: حالا یه چند رۊز بیشتر پیش ما میمۊندی، چی میشد؟
گ: ایسه یه چند رۊز ویشتر أمی ور بئسأبی، چی بؤنأبؤ؟

جمله‌ی آخر رؤ میشه به صورت زمان حال نیز گفت: ایسه یه چند رۊز ویشتر أمی ور بئیسی، چی وکنه؟ (ف: ...بمونی، چی میشه؟)

(مثالان سیاکلرۊد ٚ گیلکی شی هیسن...)
مطالب مرتبط:
https://t.me/gilaki_learning/3057
https://t.me/gilaki_learning/3060
https://t.me/gilaki_learning/3072
@gilaki_learning

💫 یته گیلکی مثل چندته گۊیش اجی
شۊ سیۊ گۊ سیۊ
شؤو سيا گاو سیا
شؤ سیا گؤ سیا
شب سیا گاب سیا

مثل ٚمفهۊم' شمۊ کامنت ٚمئن بؤگین!
تاتایی دأبیسؤن بکنده بؤبه 😄
#masalan
@gilaki_learning

#کتۊلی

لله ره وا دکن بسۊته مه دل
بسۊته دل دارمبه مثل ٚبلبل
بزن لله بزن ای داد ٚ بیداد
امان از داغ ٚسرخ ٚلاله یه گل
گته های برۊ های نشۊ بهار ٚبلبل
ته وسه خۊندمبه منزل به منزل
صحرا ره چی خشه طاوۊس ٚرمش
سره ره چی خشه عارۊس ٚمجش
نشا ره چی خشه نم نم ٚوارش
ویشه ره شۊکا یه سرمه بزه چش
های برۊ های نشۊ خور بمۊئه
ونۊشه گر بزه چتر بمۊئه
🎤 استاد #ابؤالحسن_خؤشرۊ
(🙏 کاوه)
@savadkohmp
@gilaki_learning

🔰 این به گیلکی می‌شه "این فیلم تکراره":

- ای فیلم بدأره.

بدأره : بدأر هیسه

ترجمه کلمه‌ به کلمه: این فیلم "داده‌شده" هست

مطالب مرتبط:
https://t.me/gilaki_learning/2959
https://t.me/gilaki_learning/2964
https://t.me/gilaki_learning/3401
@gilaki_learning

⚡️فعل پیشوندی «دکردن/دکن-» در گیلکی هم برای مفهۊم «در چیزی ریختن و در جایی کردن» استفاده می‌شود هم برای «پۊشیدن لباس».
🔻چند مثال از گۊیشهای مختلف:

🔵 تی کاپشین' دۊکۊن هوا سرده.
(ف: کاپشنتؤ بپۊش هوا سرده)

🔵 اتا چایی مه وسه دکن هکت هسمه.
(ف: برام یه چایی بریز خسته‌ام)

🔵 علی خؤشته سؤرنا یأ پۊ دکؤرد.
(ف: علی تۊی سرناش فۊت کرد)

🔵 تی دۊربین' جیف دکؤن.
(ف: دۊربینتؤ بذار تۊ جیبت)

🔵 پلا خلی دنکۊن مره وشنا نیه.
(ف: برنج زیاد نریز گشنم نیست)

🔵 کاجه دری شۊنی، ته وه دۊ آش دکاردمه.
(ف: داری کجا میری، برات آش دۊغ ریختم)

🔵 دۊتته وشم بگیتأم قفس دگۊدأم.
(ف: دؤتا بلدرچین گرفتم انداختم تۊ قفس)
#gilaki_fel
@gilaki_learning

صفت مفعولی در زبان گیلکی
فعل‌های وضعیتِ قرار گرفتن انسان

پیشتر ساخت صفت مفعولی را چنین معرفی کرده بودیم: ب + بن ماضی + ه.
این ساخت هم در صورت‌های فعلی یافت می‌شود و هم در صفت توصیفی و اسنادی (گفتیم که مسند در برخی گویش‌ها پسوندی با همخوان -ر یا -ک می‌گیرد).

اما داستان در فعل‌هایی که وضعیت قرار گرفتن انسان را نشان می‌دهند اندکی متفاوت است:
خؤفتن/خؤتن، نیشتن، ایسان/هیسان، کتن، نئان.

در ترکیب وصفی و در صورت‌های فعلی قاعده همان قاعده است. اما به جایگاه مسند که می‌رسیم شکل صفت مفعولی تغییر می‌کند.
در فعل‌هایی که برشمردیم صفت‌ مفعولی در جایگاه مسند بدون پیشوند بـ ظاهر می‌شود.

خؤفته، نیشته، ایسأ، کته، نئا
مثال:
-زأی خؤفته بۊ.
-من آخری صندلی سر نیشته بۊم.
-أمان دیشب خانه ایسأ بیم.

اما در ترکیب وصفی و همچنین در صورت‌های فعلی پیشوند بـ همچون دیگر فعل‌ها وجود دارد.

-بؤخؤفته آدم.
-من اۊ شب فقط دۊ ساعت بؤخؤفته بۊم.

به یاد داریم که در برخی گویش‌های گیلکی (مثلاً اشکور) صفت‌ مفعولی را با پسوند -أر در جایگاه مسند، اسم یا قیدِ حالت به کار می‌برند. این ساخت در مورد فعل‌ها‌ی وضعیت انسان نیز وجود دارد، اما فقط با کاربرد اسمی و نه قیدی و اسنادی:

بؤخؤتأر، بنیشتأر، بنأر، بکتأر، بئسأر.
مثال:
-ترن که بکتأر' زنی (ترن که بکته آدم' زنی).

برای کاربرد قیدی ساختِ دیگری وجود دارد که در آن پیشوند بـ ظاهر نمی‌شود.

بن ماضی + ه + بؤر
خؤته‌بؤر، نیشته‌بؤر، نئابؤر، کته‌بؤر، هیسابؤر

مثال:
-وا راس بئیسی، نیشته‌بؤر رچ‌أگیته نشئه.
-نئابؤر غذا نؤخؤر، تره فشکهه.
-می مار هیسابؤر بیه، خئه تره بینه.

این واژه‌ها بدون -ر در جایگاه صفت در ترکیب وصفی به کار می‌روند:

-خؤته‌بؤ آدم.
-نیشته‌بؤ کس.

پس در فعل‌های بیانگر وضعیت انسان، سه ساختِ متفاوت برای مسند، قید و صفتِ توصیفی می‌توان یافت:

-خؤته بۊم.
-خؤته‌بؤر نشأنه، ورس‌.
-خؤته‌بؤ آدم' کار نداشته بۊن.

در برخی گویش‌های غربی صفت و قيد یکسان گفته می‌شود.
نیشته‌بؤ نتأنی، وا ویریزی.
نیشته‌بؤ آدم.

#dastur
@gilakilearning

کفیؤ،کۊيی،کدۊ

جناب ٚ جلال میر حسيني

سيأکل .

بيس ٚهأيشت کيلؤ اي سبزی وزنه.

@gilaki_learning

سيأکل،لشکريان.

تاتایی بگيته کس 👈بهنام نعمتي

⚡️در تذکره سروری مذکۊر است چلچله که اسم پرستوست غیرفصیح است و حکیم مؤمن در تحفه گوید اسم دیلمی پرستوست!
💡 کلمات گیلکی زیادی مثل کلمه مذکۊر در دؤره‌های مختلف به زبان فارسی وارد شده‌ است. همچؤن متن تصویر بعضی از این کلمات با صفتهای عامیانه و غیرفصیح معرفی می‌شوند!
💡در گۊیشهای دیگر گیلکی کلمات «چلچلا» و «هجهجی» معادل پرستۊ در زبان فارسی است.
(🙏 حمید)
@gilaki_learning

"جسم هرگز از سیاه‌چاله فرار کرده نمی‌تواند!"

چند لحظه پیش این جمله رو از یک کانال یوتیوبی شنیدم که به گویش مردم افغانستان صحبت می‌کرد. نکته‌ی آموزشی جالب ساخت عبارت "فرار کرده نمی‌تواند" است که بسیار به ساخت گیلکی نزدیکه. به گیلکی می‌شود: فرار گۊده مننه یا درشؤ مننه.

برای آمۊزش بهترِ گیلکی به این نکته توجه داشته باشید.

چند مثال به زبان گیلکی و ترجمه کلمه‌به‌کلمه آن به فارسی:

گ: تۊ می جی درشؤ مننی.
ف: تو از من دررفته نمی‌توانی./ نمی‌تونی ازم در ری

گ: مأر خۊ لاکۊ سر هیسأ مننیس.
ف: مادر رو دختر خودش ایستاده نمی‌توانست./ نمی‌تونست به دخترش مسلط بشه

گ: می وچه‌ئه اینگیلیسی گب زأ تۊنه.
ف: پسر من انگلیسی حرف زده می‌تواند./ پسر من می‌تونه انگلیسی حرف بزنه

گ: دیرۊ را باز بؤ همأ تۊنس خؤ.
ف: دیرۊز راه باز بۊد آمده می‌توانست./ می‌تونست بیاد

(مثالان سیاکلرۊد ٚ گیلکی جی هیسن)
@gilaki_learning

⚪️ خۊ خاکه دۊس بدأره!
اینن یک د دۊعایی ایصطلاح هیسه بؤمۊردأران ٚ ره

جۊمله مئن:
🔵 چندی تی مأر أمره دۊس دأشت الان خۊ خاکه دۊس بدأره... خۊدا بیامؤرزه (چقد مادرت ما رؤ دۊست داشت الان خاکشو دوست داشته باشه...)
#estelahan
@gilaki_learning

چندته د ایصطلاح:

🔵 چقدر تی مأر أمره دۊس دأشت الان ندأشتن ٚ ره
🔵 دۊر به ایسه تی مأر أمره خلی حظ دأشت
🔵 تی مائار ٚ خاک ٚ هندی عۊمر بؤکۊنی تۊ خلی اۊنه وامؤن دیهی

(🙏 خانم اسدی، خانم فتح‌الهی)
#estelahan
@gilaki_learning

دۊتته ترکیبی فعل یته مفهۊم ٚ همرأ:
⚪️ وامؤن دأن
⚪️ أنگیز دأن
معنی: شباهت دادن

جۊمله مئن:
🔵 لاکئه خۊ مأره وامؤن دنه./ لاکئه خۊ مأره أنگیز دنه (یعنی دختره به مادرش شباهت میده)

هیجۊر گیلکی مئن «مؤنسن (ف: شبیه بودن)» ؤ «واشؤؤن (ف: به‌کسی رفتن)» دره که هی مفهۊمه دأرن... اینه بئینین 👇
https://t.me/gilaki_learning/539
#tarkibi_felan
@gilaki_learning