⚡️رچ ٚرا دأشتن، رچ ٚرا نئأن:
را نماسن، کار ٚچم ؤ لیم' یاد دئأن، رانماری گۊدن

(خانم فتح‌اللهي)
@gilaki_learning

🔵 رجی‌کار
🔵 رچ
🔵 رچ ببین
🔵 رچ‌خؤری
🔵 رچه
#gilaki_vaje
@gilaki_learning

⚡️گیلکی اصطلاح
«دل فچ همأن»
🟢 اي وأجه وختي کارأیته بۊنه گه ینفر تنهأیي جي وأکه ؤ خسسه وابۊن ؤ اۊن ٚ حؤصله سر بيه‌.
🔻مؤنه ره:
بيه بيشيم محله‌مۊجي مي دل اي خؤنه مئن تنأکه فچ بۊمأ!

(✍ نؤاورنا پارسا)
#estelahan
@gilaki_learning

⚡️فچ همان یا فچ گۊدن ٚمعنی ارما گۊدن ؤ ماسسن هیسه.
ارما' مختلف ٚگۊیشان ٚمئن «اما، الما، ارم، بلماس» ان گؤن.
@gilaki_learning

⚡️«تنأکه» واسر جیرین لینک' بئینین 👇
https://t.me/gilaki_learning/2213

فؤمنات ٚمئن «أما» بکت «فاک»-أ ني هأ مفهۊم-ئه اؤکارأگئرده.


«فاک» چندته مؤنه ؤ اصطلاح ٚمئن:

۱. فاکي أنجيل: وارش بۊخۊردۊ أنجيل' گۊئده گه پئلله ؤ أپچأبئه‌یأ.

۲. فاکأکۊدۊ چۊم: جۊخاو وريشته‌کس-أ گۊئده گه أني چۊمأن ورم/فاک بۊکۊده.

۳. فاکي: اۊکس-أ گۊئده گه أني خایئأن/بیضه‌أن فتق دأرده.


۴. (اي‌کس ٚخأني) فاکي‌أبأن/فاکئأبأن : ترکمه گئل-أ گۊئده گه گب أنأ حألي نؤبۊخؤ ؤ دئغ ٚدرده أوره آدم-أ.(مؤنظۊر أنه گه هأندر فلاني-ئه ايتأ گب-أ بزيمه ؤ لئسأگيفتيمه، أمي بیضه فتق بأأرده:) )

🔺أ زئک-أ هأندر بؤگۊفتمه أ بيلاوارث ٚماتؤر-أ اۊسأدأن نمایأ دئه فاکئأبأمه.

#estelahan
#gilaki_vaje
#masalan

@gilaki_learning

⚡️اعرابی' خلیفه ور ببۊردن. اۊن' بدی تخت ٚسر نیشتئه یؤ دئباخی خلک، جیر هیسان؛ بؤگۊت السلام علیک یا الله. بؤگۊت: مۊ الله نیئم. بؤگۊت: یا جبرائیل. بؤگۊت مۊ جبرائیل نیئم. بؤگۊت الله خؤ نیئي جبرائیل أن نیئی ایمه چره اۊ جؤر بشئی تئنهاکه نیشتی؟ ترن جیر بیئه مردۊم ٚور بنیش!
✍ عۊبید زاکانی
@gilaki_learning

"پاخأري"

شالˇآدمخؤره آهۊ أمي شين
واشکˇلنگه‌ىه ىاهۊ أمي شين

تشنه‌ىˇخۊنه جه‌بس خانه‌خرأس
واوئه خۊ دسسه-ىأ چاقۊ أمي شين

جه کؤرۊج گرمˇبجˇناله أىه
کرأ خاب دئندره جاکۊ أمي شين

نأ زئمين دوزدي‌ىه نأ دانه حرام
رابانˇقسمته کاهۊ أمي شين

دؤره‌یˇاۊزبکه نۊح-أ دۊخأنيد
أرمني دس دره پارۊ أمي شين

رۊ به قبله نأهأبۊ گۊفتيدي خلق:
«کرأ خأنده‌أدره گازۊ أمي شين»

پاخأري دأشتيدي شال ؤ سؤکۊله
نأهأبۊ أ پا اۊ پا رۊ أمي شين

خالي‌ىه شانه جه بارˇتکˇدؤب
بالئکا اؤرسأنه چانچؤ أمي شين

بزئىيم جؤفت ؤ بۊخۊرديم مالˇمؤفت
سر به قؤربانˇشکم بۊ أمي شين

جواني داغ-أ بيدئبيم کۊچيکي
پيري گهواره‌ىه نانۊ أمي شين

گيلˇدرمان بۊکۊديم دردˇسر-ه
ايفاقه‌گر نۊبۊ دارۊ أمي شين

مرگˇنۊسخه خۊکˇرئه آوأدئىيم
باطلˇسحرأبۊ جادۊ أمي شين

#شيون_فؤمني

کلمه‌ی «پاخأري» در گیلکی به معنای؛ دعوا، مرافعه، نزاع ؤ اختلاف به کار میرود که زنده‌یاد شیون فومنی نیز قصیده‌ای با همین عنوان دارد.

این واژه از ریشه‌ی مفروض *kwer- هنداروپایی به گیلکی رسیده و با لغت «پیکار» فارسی هم‌معنا و هم‌ریشه است.

لغت یاد شده به صورت «پاخأر» و اتباع «پاخأر ماخأر» نیز مستعمل‌است.
(فعل کۊدن نیز از همین ریشه است)

#gilaki_vaje
#vaje_shenasi

@gilaki_learning

⚡️کؤرۊج آمده در شعر شیون اسم این سازه است که برای نگهداری برنج درو شده تا زمان خرمن مؤرد استفاده قرار می‌گیرد.
- در گۊیشهای مرکزی و شرقی زبان گیلکی الفاظ کندۊج، کرۊج، گرۊج معادل کلمه ذکر شده مربۊط به گۊیشهای غربی است.
💡یک احتمال برای صۊرت فرضی گیلکی اولیه این کلمه، *کرندۊج karanduj* است که «کر» به معنی دسته برنج بوده و اندوج- بن مضارع مصدر اندۊختن/اندۊتن گیلکی بۊده که معادل فارسی آن اندۊز- است. بنابراین معنی این لغت بازسازی شده در زبان فرضی گیلکی اولیه «محل ذخیره دسته‌های برنج» است.
#gilaki_vaje
@gilaki_learning

⚡️جؤرین پۊست ٚواساته واجه اولی بینه'، تاتایی دلی واجه‌ٓکان ٚدل ان شأنه دئن‌.
کر' دئباخی گۊیشان ٚدل «درز» ان گؤن.
@gilaki_learning

⚡️ ریپلای بگۊده پۊستی واساته واجه دومی بینه'، ای قدیمی متن ٚدل ینیم.
🔵 من چبا وارندوجنم تیبا (اجترح لک).
ای فعل وارندۊتن ٚپیشوندی مصدر اجی هیسه که اۊنی ساده مصدر وکهه اندۊتن.
@gilaki_learning

⚡️ای کار' گؤن جاکۊزنی یؤ جاکۊزنانی دس ٚدلی دبؤ چۊ' گؤن «جاکۊ».

🔵 جاکۊ : جا+کۊ
-ای واجه اولی بینه هۊ جؤب/جؤو/جؤ/جۊ هیسه یؤ دومی بینه کۊفتن/کۊتن ٚهسابۊنه.

(ویدیؤ دیلمؤن ٚخرمرۊد ٚشی هیسه یؤ darsiahkal ٚ اینستاگرام اجی دانلؤد بؤبه)
@gilaki_learning

⚡️بر اساس مقایسه کلماتی مانند «سراکۊ» و «جاکۊ»، بن مضارع فعل کۊفتن/کۊتن در زبان گیلکی «کۊ-» است و در زبان فارسی «کۊب» صۊرت مضارع مصدر کۊبیدن/کۊفتن.
💡با توجه به طریقه درست کردن انواع کۊکۊ و تنوع این نؤع غذا در مناطق گیلکی زبانان می‌توان این احتمال را مطرح کرد که کۊکۊ از تکرار بن مضارع «کۊتن» ساخته شده و دارای اصل گیلکی باشد. نام غذای دیگری در زبان گیلکی «بیج‌بیج» است که آن هم تکرار بن مضارع ساخته شده است.
🔻نام چند نؤع کۊکۊ در زبان گیلکی:

🔵 مرجۊ کۊکۊ
🔵 سبزی کۊکۊ
🔵 اشپل کۊکۊ
🔵 گلسیف کۊکۊ
🔵 بادکۊبه‌ کۊکۊ
🔵 پنیر کۊکۊ
@gilaki_learning

👆خانم فتح‌اللهي تؤضيح «کۊممه» واسر. اۊته که ایشؤن بگۊتن ای واجه اشکور ٚمئن «جاکۊ» معادل هیسه.

🔵 کۊممه = کۊ + مه
👇وندان ٚکانال ٚدل ای واجه‌ساجی گرته' بئینین(پنجۊمی شۊماره):
https://t.me/v6ndaan/67
@gilaki_learning

👆جناب اکبرپۊر ٚتؤضیح کۊتنا، کاتنا، تۊکنا سر که اشرف ٚدل جاکۊ معادل هیسه.
🔵 کۊتنا = کۊتن+ا
🔵 تۊکنا = تۊکن+ا
👇وندان ٚکانال ٚدل ای واجه‌ساجی گرته' بئینین (دۊومی شۊماره):
https://t.me/v6ndaan/72
@gilaki_learning

✍️🎤 غلامرضا اکبرزاده باغبان
#گیلکی_شعر

🔹فارَسی: می رسی/ نتانی: نمیتوانی/ بیدینی: ببینی/ویشتایی: گرسنگی/ تشتایی : تشنگی / سگ دوب زنی: مانند سگ دویدن/ کافرِ راسته : منطقه و محل کفار/ غرقا بیدی: در حال غرق شدنند/ بچسبسه: چسبیده، وصل شده/ تی خانه دیوارِ کنار: کنار دیوار منزل تو/ لاکتاب: بی کتاب ، دشنامی که عوام به حیوان و جماد دهند و دشنامی که لوطیان دهند/ خودا اونِ خطَ خوانه: خدا خواسته هایش را عملی می کند/ سوج و بیج ببوستایی: سوخته ای و جزغاله شده ای/ خودا ورجه: نزد خداوند/ واشکافانی: شکوفا می کنی...

💟 " گیله زاکان " ↙️
@GILEZAKAN 👈

⚡️ریشه کلمه گیلکی «گۊلاز» به معنی افتخار و غرۊر. در گیلکی کلمه «شاندازه» هم در مفاهیم نزدیک استفاده می‌شود.
(🙏ضیا، A)
@gilaki_learning

⚡️در اکثر گۊیشهای زبان گیلکی برای بیان دۊ نسبت خانوادگی یکسان از تکرار آن نسبت استفاده می‌شود؛ مانند مثالهای زیر:

🔵 شمان برار برار هستنی؟ چنده هدی ره مؤندننی!
(ف: شما باهم برادرین؟ چقدر شبیه همین!)

🔵 خاخۊر خاخۊر بدئن تعطیلی هیسه را دکتن بۊمان امی ور.
(ف: دؤتا خاهرا دیدن تعطیلی‌یه را افتادن اۊمدن پیش ما)

🔵 تۊ مئن دنکی؛ اۊشؤن عامۊپسر عامۊپسرن کسن همرا درشۊنن.
(ف: تؤ دخالت نکن؛ اۊنا دؤتا پسرعمۊ هستن با هم کنار میان)

🔵 ان' بۊگؤفتم ایپچه بئس، امان برأر برأر ای رۊز اییمی شیمی خانه گب زنیمی.
(ف: بهش گفتم یه کم صب کن، ما دؤ تا داداش یه رۊز میایم خۊنه یه شما حرف می‌زنیم)
#dastur
@gilaki_learning