⚡مقایسه چند فعل از دۊ گۊیش زبان گیلکی و گۊیش تهرانی زبان فارسی

🔰 گ. گیلان/ گ. مازندران / ف. تهران

🔵 یاد ئاگۊدن / یاد بکردن / از یاد بردن
🔵 گرم دکتن / گرم دکتن / گرم شدن
🔵 (دل) تنگ ئاگیتن / تنگ هایتن / تنگ شدن
🔵 ترس خؤردن / ترس بخردن / شؤکه شدن
🔵 بۊ گۊدن / بۊ بکردن / بۊ دادن
🔵 زن بؤردن / زن بَوِردن / زن گرفتن
🔵 دعوا گیتن / دعوا بئیتن / دعوا کردن
🔵 دعوا دکتن / دعوا دکتن / دعوا(ضمیر) شدن
🔵 بد دأشتن / بد داشتن / بد(ضمیر) اۊمدن
#guyesh_shenasi
@gilaki_learning

⚡️ کلمه «سرنؤم» توسط یکی از دوستان عزیز ما برای «تیتر» پیشنهاد شده بۊد ... ما بعدا متوجه شدیم که این کلمه در متۊن قدیمی گیلکی هم برای ترجمه «عنوان» آمده است! یعنی دو گیلکی زبان با شناخت مناسب از امکانات زبان و درک مفهۊم جدید یک کلمه را با چند قرن فاصله استفاده کرده‌اند! (البته احتمالا در دؤره قدیم این کلمه متدوال بۊده است)
#gilaki_vaje
@gilaki_learning

⚡️گیلکی زوانی دل لۋر بکت؛ حداقل دۊتته دئه واجه دره که اۊنی هم‌معنی هیسن:
🔵 اؤسکۊل
🔵 تلهٓ‌لۋک
(تاتایی پیلارۊدباری دربند رشی لۋر هیسه که ایران کیشور ٚدل، اینسانی دبؤنی قدیمی‌ترین آثار' اۊیندر اجی بیأتأن؛ اۊته که گؤن ای بیاتهٓ‌چی‌ئن ۲۳۰ هیزار سال ٚپیش ٚشی هیسن!)
#gilaki_vaje
@gilaki_learning

⚡️در دیوان امیر پازواری چندبار «بکت» از مصدر کتن/بکتن در معنی «به جز» استفاده شده است.
مفهۊم اینطور است که مؤرد استثنا با مفهۊم کتن (= افتادن) کنار گذاشته می‌شود و برای مابقی حکم واحدی صادر می‌شود.

♦️ مثال:
🔵 مریم بکت بئیرام خۊرم زأک ندأنه.
(ف: به جز مریم بئیرام بچه خۊب نداره)

🔵 امۊ ایمرۊ بکت دئه ایمسال ٚسال' شکار نزئیمأ.
(ف: به جز امرۊز ما کلا در طول امسال شکار نزدیم)
#dastur
@gilaki_learning

💫 گیلکی اصلاح
🔵 پۊفتأر ٚکۊندۊ يأ دخيل دوستن

💡ای اصطلاح انی ریپلای بؤگۊده پؤستی اصطلاحان ٚمؤنا هیسه یؤ هۊشانی ایستفاده' دأره.
(🙏 حمید)
#estelahan
@gilaki_learning

⚡️ دؤ دس بدأر برأر خؤشه شلأر' 😁
🎤احمد اسفندیاری
@gilaki_learning

⚡در تمام گۊیش های زبان گیلکی فعل پیشوندی دوستن / دبستن / دبسئن به معنی بستن (عام) استفاده می‌شود. صورت مضارع در گۊیشهای مختلف به اشکال دبند، دوند، دَوِن، دبد، دود، دبس، دوس وجود دارد.
در تصویر بالا صورت فرضي هندؤارۊپایی اولیه این فعل و نمۊنه‌ کلمات همریشه از زبانهای مختلف این خانواده را مشاهده می‌کنید.
#vaje_shenasi
@gilaki_learning

گیلکی اصطلاح:
⚪️ دسه فرمان دأشتن
ای اصطلاح معمۊلا وختی کارأگیته بۊنه که یه کار خأسه‌بۊ دس ٚ همرأ انجام بگیره ؤ وأسه‌بۊ ویشتر دقت گۊدن!
(این اصطلاح معمۊلا وقتی استفاده می‌شه که یه کاری قرار باشه با دست انجام بگیره ؤ نیاز باشه بیشتر دقت کرد)

جۊمله مئن:
🔵 سبزی‌ئه کۊتۊنئه‌دری تی دسه فرمان بدأر تی دس‌پره نِبینی.
(داری سبزی رؤ خۊرد می‌کنی مراقب باش دستتؤ نبُری.)
#estelahan
@gilaki_learning

⚡️ دأشتن ٚ فعل گیلکی مئن نگه‌داشتن أنی معنی دنه.
(فعل دأشتن در گیلکی به معنی نگه‌داشتن نیز است.)

چندته مثال:
🔵 خاخۊر دأبیسؤنئه بۊمأ وچه' أمی ور بدأشت، خؤره د نئیسأ کار دأشت بؤشؤ.
(خواهر چند دقیقه پیش اۊمد بچه رؤ پیش ما نگه‌داشت، خؤدش دیگه نمۊند کار داشت رفت.)

🔵 می گۊشی شارژه ندأرنه. باتری ضعیفه اینی.
(گۊشیم شارژ رؤ نگه‌نمی‌داره. باتریش ضعیفه.)

🔵 پۊله تی ور بدأر، تره لازم بۊنه.
(پۊلؤ پیش خؤدت نگه‌دار، لازمت می‌شه.)
#gilaki_fel
@gilaki_learning

دۊتته گیلکی اصطلاح:
⚪️ خۊدا بدأشت
⚪️ خۊدا بدأره

جۊمله مئن:
🔵 خۊدا بدأشت سرجوانی جبهه بؤشؤ این ٚ یه پا کۊلابؤ. (=اۊنی که خدا حفظش کنه سرجوانی جبهه رفت یه پاش ناقص شد)

مکالمه مئن:
👨‍🦱 تی وچه هیسه؟
👩‍🦱 آها
👨‍🦱 خۊدا بدأره.
(خدا نگهش داره)

#estelahan
@gilaki_learning

دۊتته گیلکی اصطلاح بؤمۊرده آدمان ٚ ره:
⚪️ گۊر' نۊر وؤزه
(ای ایصطلاح دۊعایی هیسه)
⚪️ گۊر جیرترشۊن
(ای ایصطلاح نفرینی هیسه.)

جۊمله مئن:
🔵 فلانکسئه‌ی ٚ گۊر' نۊر وؤزه. زنده بؤ مردۊم' خیلی کۊمک بؤگۊد. (از قبر فلانی نۊر دربیاد. زنده بۊد مردمؤ خیلی کمک کرد)

🔵 فلانکسئه‌ی ٚ گۊر جیرترشۊن. زنده بؤ مردۊم' خیلی اذیت بؤگۊد. (قبر فلانی پایینتر بره. زنده بۊد مردمؤ خیلی اذیت کرد)
#estelahan
@gilaki_learning

أول خأسه دؤنیا-يه گؤل وکأره
فقيرشان ٚ هوایم بدأره
ائمه بدئیم أسأ بيأرد نظأره
کؤرنام بۊمأ، أسأ وکت ستأره
اؤرگ بؤسس هيشکي سر-ه ندأره
دؤدس بدأر برأر خؤشه شلأر-ه!
گۊشت وکته کیلؤیي هشتاد تۊمان
کرک ٚ لش أم وکته گۊشت ٚ ماسان
خؤلاصه بؤگۊم أز مؤ این-ه بؤدان
هرچي هگيتدري وي پؤشت-ه بؤخان
طی نؤبۊنه چار سال ببۊن أوأره
دؤدس بدأر برأر خؤشه شلأر-ه!
آلان ٚ أخبار أم فقط اختلاس
جوانشان أم وکتن آس ٚ پاس
دؤز وکته زنانه حمام ٚ تاس
پیدام وکه سريع وکنه خلاس
هنده بۊنؤن اۊ دؤزدشان یه‌کأره
دؤدس بدأر برأر خؤشه شلأر-ه!
گب بزني گۊنؤن مؤنافق وکت
دؤشمن ٚ همرا اۊن مؤوافق وکت
پير ٚ جوان ٚ کار فقط دق وکت
بدبختابا هرکي که عاشق وکت
أگر تۊني بۊرۊج بؤشي أزأره
دؤدس بدأر برأر خؤشه شلأر-ه!
زنباري أم هفت خان ٚ رؤستم بابا
غمباد ٚ جي مي دل حسن‌لم بابا
مهريه ازدواج ٚ رأ سم بابا
ائمه گۊنؤن زاد ؤ ولد کم بابا
ايشان ٚ کارگري همه نظأره
دؤدس بدأر برأر خؤشه شلأر-ه!
پۊل ندأرن نان هگيرن شام ٚ رأ
ضامن ندأره جهأز ٚ وام ٚ رأ
دؤو هاکنه صؤب تا شب آرام ٚ رأ
هنده‌رأم فۊرصت نکنه چام ٚ رأ
هفت آسمان ندأره یه ستأره
دؤدس بدأر برأر خؤشه شلأر-ه!
پياده یأم یه رۊز بۊنه سواره
زمستان أم وي پؤشت ٚ سر بهاره
خۊشک ٚ چۊ-یأ دریا زنه کناره
آها برأ، فقط کانم اشاره
مي حرف ٚ آخر همينه دۊبأره
دؤدس بدأر برأر خؤشه شلأر-ه!
#احمد_اسفندیاری
(🙏 کۊرؤش )
@gilaki_learning

⚡️گبپچ ؤ پۊرگۊ:

⚪️ گبپچ یه کس هیسه که گب' پرورده گۊدن ؤ مزه هوردن ٚهمرا، یه کار کۊنه که دئباخی اۊنی گب' جذب ببۊن. (گبپچی گۊدن ٚمواد تۊنه راس ٚگب، دۊرۊ یا هردؤ ترکیب ببۊن)

⚪️ پۊرگۊ یا پرسرۊ یه کس هیسه که اندی تترج گب زنه که دئباخی اعصاب خراب ئابۊن!
#gilaki_vaje
@gilaki_learning

⚡️گبدؤن ؤ پۊرگب:

⚪️ گبدؤن یه کس هیسه که خۊب گب زأ دؤنه یؤ هرته گب' خۊ جاسر زنه.

⚪️ پۊرگب یه کس هیسه که خلی نگۊتهٓ‌گب دأره.
#gilaki_vaje
@gilaki_learning

💫 گیلکی مثل
🔵 هرچی' وگیری کم ئابۊن گب' وگیری ویشتر ئابۊن.
#masalan
@gilaki_learning

👆 ای پؤست ایصلاح بؤبؤ!
پیشتر بنویشته‌بؤم «خۊدا بدأشت» بؤمۊرده-بؤ آدمان ٚ ره ایستفاده بۊنه که دۊرۊس نؤبؤ ؤ معذرت خأنم

خۊدا بدأشت زنده‌أن ٚ شی هیسه.
(🙏 دیمه‌مج)

موقت.

⚡️ «مئنأ، مئنه، مئنی، میانی، میؤنا» در گیلکی به معنی "بین" است.

چند مثال از کاربرد این کلمه در جمله:
🔵 علی زأکان ٚ مئني نادیر همه‌تان ٚ جا بهتره.
(بین بچه‌های علی نادر از همه بهتره)

🔵 ایشان ٚ مئنأ هرته' خأنی وگیر.
(بین اینها هر کدۊم رؤ که می‌خوای وردار)

🔵 وچه‌گل ٚ مئنه قرعه‌کشی بؤکؤردن علی نام دربؤمأ. (بین بچه‌ها قرعه‌کشی کردن اسم علی دراۊمد)
#gilaki_vaje
@gilaki_learning

⚡️ یادداشت محمۊد افشار یزدی برای نویسندگان در سال ۶۲!
حمایت و ترویج لهجه‌های محلی و زبانهای خارجی تضعیف کننده زبان پارسی و ضد وحدت ملیست!
این یادداشت در ابتدای کتابی آمده که نویسنده‌اش گیلکی زبان است!
#racism
@gilaki_learning

#مبین_اکبرنژاد
@gilaki_learning

لیلک‌دوسسه چاج ماه آ ستاره
الاشت ٚمحله یه سۊسۊ دیاره
اۊزر شلاق زنده دل تۊ بمۊئه
کۊفا هاکرده ورف ساق لۊ بمۊئه
دسکش پش‌جۊرب نقش آ نگاردار
ببافته بوره سه‌شمبه بازار
نهئب کنده دراز ٚرا ره شۊنه
دس آ لینگ زیز بزۊ لرزنه چۊنه
دوسسه مکنا جا شه تک آ رۊ ره
گل‌به‌گل شندنه چکمه یه اۊ ره
افتاب لۊ بمۊئه بلند ٚکۊ ره
تمۊم بییه دراز ٚرا ره شۊ ره
اینجه اتا دنیا متاع پیدائه
سه‌شمبه بازار هسسه ونگ ٚوائه
حراج هاکردمه عمۊ نخانی
دسکش پش‌جۊرب ٚنۊ نخانی
کمینتا ره خاستی خاخر نورنی
قئمت چنده بتی آخر نورنی
رنگ آ رۊ کهلنه گلی بهیته
ونه رۊزی یه سر تلی بهیته
سبز ٚجل ونه گردن تسبیح ٚور
صدا بمۊ اذان عبدالحق ٚسر
برار خاخر یهۊدی اؤی مسلمۊن
اتی تندتر بئین ارزۊنه ارزۊن
بمۊ جمع هاکنه مامۊر ٚشردار
برۊتن وسسه افتاب درشۊنه مار
ترافیک هسسه تا شیرگاه ٚتۊنل
تهرانی درشۊننه مؤدل‌به‌مؤدل
دسکش پش‌جۊرب تۊتۊ ونه دس
خط ٚپه ونگ کنده همین چندتا هس
آقا خانم ته دس میترکه اینجا
شه سه دسکش بخر دار میری ویلا
ماشین افتاب ٚجۊر درشۊننه لس‌لس
شیشه جر نمۊئه نخرینه هيچکس
نماشۊن تن بمۊ رۊز بییه پرزۊ
دسکش پش‌جۊرب' فیر بدا اۊ
زیراب ٚمیدون ٚتلوزیۊن ور
هنیشت هسسه آ کمرچادر ونه سر
🎤 #مبین_اکبرنژاد
@gilaki_learning

⚡️«چاج» یا «چاش» در زبان گیلکی «سقف» معنی می‌دهد ... در شعر بالا لیلک‌دوسسه چاج یعنی سقف قندیل بسته ... در تصویر این پست هم چاش‌بچاش در ترجمه مکاسر آمده که معادلش در زبان فارسی می‌شود همسایه دیوار به دیوار
#debari_motun
@gilaki_learning