🔰عبس و تولی:
دیم دچی محمد(ص) وگردست

🔰ان جاه الاعمی:
که باوجا اوماء كور مرد

🔰ما یدریک لعله یزکی:
تو چه دانی یا محمد (ص) بوکه پاکجک بو بشریعة دونستن

🔰 او یذکر فتنفعه:
یا اندرز وگیره اورا منفعة هاده

(عبس ٚسوره، يك تا چهارۊمی آیه)
#debari_motun
@gilaki_learning

ای پئر ٚمال ٚدؤنی چره ایته چاکانی
کۊجأر بئسئی که خؤشته سراخر' نؤدانی
چند تۊمن‌ئه پۊل ٚره خؤدا یه بنده نیئی
همه‌ئه یه رۊ هیسسنی هیچی' شرمنده نیئی
چند متر زمی زوار' تا کی خأنی بدئری
اینجۊر دس ؤ پا زنی کۊل دکانی هدری
زمی زوار ٚدؤنی همه‌ئه یه اؤبرۊ' باری
یئد اکانی برار' خاخؤر ٚهمرا قاری
لیاس ٚحال' دئری بؤنبؤنئه را یه بینی
دئشان' گۊنی بده خؤشته ره تئنها شینی
ای پئر ٚمال ٚدؤنی ایته چره چاکانی
کۊجأر بئسئی که خؤشته سراخر' نؤدانی

🎤🖌 : اسماعیل کهن
@gilaki_learning

💫 گیلکی اصطلاح
🔵 پیئر ٚمال سأم گۊدن

- ای اصطلاح وختی ایستفاده بۊن که یه کس یه چی سأم گۊدن ٚسر خلی دقت بدأره.

⁦♦️⁩مؤنه:
- برا هی چۊشم ٚهمرا سۊ تقسیم بؤکۊن هدی دئه؛ پيئر ٚمال سأم گۊده دنی خؤ.
#estelahan
@gilaki_learning

💫 گیلکی اصطلاح
🔵 ی.چ ی.ک ٚپیئر ٚمال بئؤن

- ای اصطلاح وختی کار اگیته بۊن که واسه بۊن یه کس ٚمالک نبؤن' یه چی سر بنمأن.

⁦♦️⁩مؤنه:
- ادایی تی ماشین' چره ایجه بنئی؟ می جا هسسه!
+ هرجا می میله نیأنم؛ کۊچه تی پیئر ٚماله مگر؟
#estelahan
@gilaki_learning

⚡️تاتایی دلی بۊما جۊمله مئن، «اوشؤن» ؤ «ویشترین» ٚترتیب' دقت بؤکۊنین. ای ترکیب عربی «اکثرهم» ٚوگردان هیسه؛ فارسی مئن انی ای ترتیب پساپسا هیسه یؤ معادل بۊن «بیشتر ٚآنها».

🔰 بل‌که اوشؤن ویشترین ندانن تی شکروجاریا*.
♦️هی رچ جیر ٚجۊملهٓ‌کان ٚمئن انی دئشا هیسه:
⚪️ امان همه‌تان دانیمی.
⚪️ وشۊن دشت بختنه.
⚪️ وچه‌ٓکان ٚکمیتان پیلتره؟
⚪️ می همکاران ٚهیکته' دعوت نؤدأم.

* گیلکی مئن «شکروجاری» یؤ «وجاردن» فارسي مئنی «شکرگزاری» یؤ «گزاردن» ٚمعادل هیسن.
#dastur
@gilaki_learning

⚡️ مرکزی گۊیشان ٚورژن:
⚪️ وچه تا بۊرمه نکۊنه مار شیر ندنه.
(📙 تاتایی سربس: یک‌هزار ضرب‌المثل پۊلامحله‌ای (فۊلادمحله‌ای))
#masalan
@gilaki_learning

گیلکی زبانی است هسته‌پایانی.
اما ببینیم هسته چیست و هسته‌پایانی بودن چه معنی دارد.
هسته در گروه تعریف می‌شود. گروه واحدی نحوی است، بزرگتر از واژه. هسته عنصر اصلیِ گروه است و درواقع ماهیتِ گروه را تعیین می‌کند. مثلاً در گروه اسمی یک اسم هستۀ گروه است و در گروه حرف‌اضافه‌ای حرف‌اضافه. به دیگر عناصر موجود در گروه وابسته‌ می‌گویند؛ وابسته‌های هسته.
گفتیم گیلکی هسته‌پایانی است. این بدین معنی است که در گیلکی هسته در پایان گروه می‌آید. مانند ژاپنی و ترکی و برعکسِ انگلیسی و فارسی و کردی.

سقفِ خانه: خانه سقف.
در خانه: خانه میان.
از حسن: حسن اجی.
دخترِ زیبا: خؤجیر ٚلاکۊ.

نوشتۀ بالا درواقع نمونه‌ای را از همین ترتیبِ وابسته-هسته در گیلکی نشان می‌دهد. مضاف‌الیه به عنوانِ وابستۀ هستۀ اسمی (مضاف) مانند دیگر وابسته‌ها پیش از هسته ظاهر می‌شود.
اکثرهم: وشون ویشترینی
#dastur
@gilaki_learning

وضعیت بندموصولی در زبان گیلکی:
بند موصولی یکی از انواع وابسته‌های اسم است. درواقع صفتی است که در قالب جمله بیان می‌شود.
مردِ قدبلند: مردی که قدش بلند است.
همان‌گونه که می‌بینیم بند موصولی در زبان فارسی بعد از هستۀ اسمی می‌آید؛ درست مانندِ دیگر وابسته‌های اسمی: صفتِ معمولی یا مضاف‌الیه.
اما همان‌طور که گفتیم گیلکی هسته‌پایانی است. پس ساختِ موصولی آنگونه که در فارسی یافت می‌شود با این مشخصۀ گیلکی سازگار نیست. پس می‌توان عدم وجود آن را در گیلکی انتظار داشت.
انتظار ما بجاست. نوشتۀ پیوندِ زیر ناظر بر همین نکته است. ساختِ موصولی آنگونه که در فارسی یافت می‌شود در گفتار گیلکی‌زبانانِ مسن‌تر، که کمتر تحت‌تأثیرِ فارسی بوده‌اند، کمتر یافت می‌شود. زیرا این ساخت ترتیبِ هسته-وابسته را می‌طلبد، پس با روحِ گیلکی سازگار نیست. بنابراین زبان گیلکی برای بیانِ مفهومِ مشابه سازوکار دیگری را به کار می‌برد و به ترتیب وابسته-هسته مقید می‌ماند.
در هر جفت جملۀ نوشتهٔ پیوندِ زیر، دومین جمله، که به تعبیرِ نویسنده «گیلکی‌تر» به نظر می‌آید، با ترتیب وابسته-هسته بیان شده است:
ملکی که شه پیئر برۊته
شه پیئر ٚبرۊته ملک
ملک در جایگاه هسته در پایانِ گروه آمده است.
#dastur
https://t.me/gilaki_learning/2032
@gilaki_learning

💫 گیلکی اصطلاح
🔵 پاک اتؤ / پأی اۊته؟!
🔵 ازا اۊته / اسه اۊتؤ؟!
🔵 دککل اینجۊر؟!

🌈 جؤر ٚاصطلاحان مختلف ٚگۊیشان ٚمئن یته وکتهٓ‌چی ٚشدت ٚریفایی نداشتن ٚواسر ایستفاده بۊن‌. هۊنی که تئیرانی فارسی مئن گؤن «در این حد؟!»

‌♦️⁩مؤنه:
- علی' دعوت نگۊده بئی مگر؟ چره نۊمئه؟
+ دعوت بگۊدأم؛ اۊن دئه آخۊند‌چم وکتئه عارۊسی نشۊن! خۊ خاخۊر ٚعارۊسی ره ان نئیسابؤ.
- ایخاکه، ازا اۊته؟!

(🙏 معصۊمه)
#گیلکی_لفظان
#estelahan
@gilaki_learning

⚡ مقایسه دۊ کلمه شبیه به هم در زبان گیلکی و زبانهای دیگر:

🔵 گیلکی: مجیک
🔵 کۊردی: مئشک
🔵 بلۊچی: مچگ
🔵 فارسی: مغز
(هندؤارۊپایی اولیه: mosgʰos*)

🔴 گیلکی: میجیک
🔴 کۊردی: برژانگ
🔴 لؤری: مرزنگ
🔴 فارسی: مؤژه (دخیل اشکانی اجی)
#vaje_shenasi
@gilaki_learning

💫 گیلکی مثل
🔵 هر در' واکۊنی یه دۋ درهنه.
- ای مثل وختی ایستفاده بۊن که خاسه بۊن بؤگؤن هرکی خۊ مؤشکیلان' دأره یؤ هیچکی دنئه که مۊشکیل ندأشته بۊن.
#masalan
@gilaki_learning

شۊکؤم دار وۊرأز

🐗 خی، خۊ، خۊک، وراز
@GILAKI_LEARNING

بٚينين چۊتؤ پلنگمۊل 😺 شۊکۊل-ه 🐿شکار کؤنه
@gilaki_learning

⚡️ یکی دیگر از لفظهای تعجب در گیلکی کلمهٔ مأرئی یا مأرؤی است که معمۊلا در ابتدای جمله می‌آید.

برای نمۊنه یک واکنش بعد از دیدن این گیف می‌تواند این عبارت باشد:
🔵 مأرئی اۊن چۊته واز بؤگۊد!
= مادر (من) اۊن عجب پرشی کرد.
#گیلکی_لفظان
@gilaki_learning

⚡️ ای حالت پرسنه گیلکی مئن گۊنن «واز».
(این حالت پریدن رؤ در گیلکی می‌گن واز.)
@gilaki_learning

🎊🎉 تیرماسینزه مۊبارک 🎉🎊
تاتایی سربست: فرهنگ گیل ؤ دیلم
استاد #محمۊد_پاینده_لنگرۊدی
@gilaki_learning

دل' گمبه وختی هسسی بی‌قرار برمه بکن
گل‌به‌گل ویندی اگه هسسی نخار برمه بکن
خانه سبزه سۊز بۊئه ويشه یه تسکا بی‌قوا
چه پئیز یا که زمسسۊن ؤ بهار برمه بکن
وختی باغ بۊ کفنه گؤل بۊنه اینجه لینگ ٚلۊ
وختی په کننه ته پیش سۊز ٚچنار برمه بکن
ویندی بلبل ناخشه داغ ٚانارپا یه تتی
جای خۊندش انه زنده تل ٚزار برمه بکن
بندواش سر دکته نرگیس ٚزلف بۊرده رغد
باغ' بئیته جا یه گؤل لم ؤ لوار برمه بکن
اگه رۊز ٚپشت ٚسر گنه لغۊز افتاب ؤ کل
اگه افتاب درنمه در شۊنه مار برمه بکن
چش دماسسه دیاری خۊن دره وارنه آسمۊن
رخش ٚرستم بئمۊ اما بی‌سوار برمه بکن
ته سوار تک بیئه دشمن به مقۊم ٚسلم ٚ تۊر
انده نش کۊچه ره ته چش بۊنه تار برمه بکن
امه وچه‌ئۊن مسافر ٚستاره بئینه ؤ بۊردنه
خۊن بوارستنه این وچه‌ئۊن ٚمار برمه بکن
ورگ اگه فل بئمۊ تا سۊر سات ٚ وه نوه درست
نا که پرچیم اشنه نا که حصار برمه بکن
لله لال بئیه ؤ سرنا یه گلی بئیته اسا
دیگه سر ندائه نجما ره نفار برمه بکن
اسپیار اسسائه سره پیش ونه سر سیۊ کلاج
جا یه بلبل دره کنده قار قار برمه بکن
وسسه میرزا هرچی بنویشتی همن کپپل هاکن
مثل ٚنسسۊم ٚميا شه سه بوار برمه بکن
#کیۊس_گؤران
@savadkohmp
@gilaki_learning

💫 گیلکی مثل
🔵 اما بامشی خاممی گل بئیره.
- ای مثل وختی ایستفاده بۊن که خاسه بۊن بؤگؤن یه کس ٚ دبؤن یا یه چی نئابؤن ٚدلیل ایستفاده گۊدن ؤ فایده رسانئن هیسه.
#masalan
@gilaki_learning

💫 گیلانی ورژنان:
🔵نؤخؤرم نؤخؤرم' بترس ؤ پا نۊشۊرم'
🔵 ایتأ نؤخؤرم نؤخؤرم' بَترس ایتأ پا نۊشؤسته مهمان'

- ایشانی ایستفاده یؤ مفهۊم هۊ ریپلای بگۊده‌ٓپۊست ٚدلی بۊما مثل' مؤنه.
(🙏 مائده)
#masalan
@gilaki_learning

⚡مقایسه چند فعل از دۊ گۊیش زبان گیلکی و گۊیش تهرانی زبان فارسی

🔰 گ. گیلان/ گ. مازندران / ف. تهران

🔵 یاد ئاگۊدن / یاد بکردن / از یاد بردن
🔵 گرم دکتن / گرم دکتن / گرم شدن
🔵 (دل) تنگ ئاگیتن / تنگ هایتن / تنگ شدن
🔵 ترس خؤردن / ترس بخردن / شؤکه شدن
🔵 بۊ گۊدن / بۊ بکردن / بۊ دادن
🔵 زن بؤردن / زن بَوِردن / زن گرفتن
🔵 دعوا گیتن / دعوا بئیتن / دعوا کردن
🔵 دعوا دکتن / دعوا دکتن / دعوا(ضمیر) شدن
🔵 بد دأشتن / بد داشتن / بد(ضمیر) اۊمدن
#guyesh_shenasi
@gilaki_learning