ایمشبه #قصه

کل شریف
تنظیم شده توسط: مصطفی رحیم پور
ارسالی توسط آقای عموئی
T.me/Baazkol

💫 گیلکی اصطلاح
⚪️ «گرم ٚ دس په» اتا کار' تمام هاکردن

🔰 وقتی تازه اتا ‌کار' تمام هاکردی ؤ ته جا خاننه دمادم اتي کار' انجام هادی تا کار فیصله پیدا هاکنن؛ بصطلا گننه اسا که گرم دکت هسمی همتی «گرم ٚ دس په» کار' تمام هاکنیم بۊریم. گیلان ٚ گیلکی دله «گرم ٚ دس یته کار' تۊمان ئاگۊدن»
(🙏 رایکا)
@gilaki_learning

💫 گیلکی اصطلاح
⚪️ «کیلیبیج پیته بؤؤن»
⚪️ «کۋلیبیج' پیته واسئن/ زئان»
⁦
🔰 وختی که یکی اۊنی کار زار ببۊن اۊنی خطاب گۊنن تی کیلیبیج پیته هیسه (فارسی معادل: اشهدت خۊنده‌ست)
#estelahan
@gilaki_learning

💫 گیلکی اصطلاح
⚪️ «پاکال هوا شؤؤن»
⁦
🔰 لگ هوا شؤؤن؛ بد دباختن؛ کیلیبیج پیته بؤن (فارسی معادل: کله پا شدن)
⚡️ جۊمله دل:
🔵 فعلا تاجانئه دره، کئن این ٚ پاکال هوا بؤشۊن خۊدا دؤنه (=فعلا دارد می‌تازد، کِی کله پا شود خدا می‌داند)
#estelahan
@gilaki_learning

⚙ گیلکی‌نویسی کارگا
چۊته «گیلکی خط» أجی گیلکی بنویسیم؟

🔰 اضافی ترکیبان

👈 اۊتاق ٚ میان (اۊتاق+ ٚ +میان)
👈 کار ٚ سر (کار+ ٚ +سر)
👈 رشت ٚ شین (رشت+ ٚ +شین)
👈 ماکان ٚ کیتاب (ماکان+ ٚ +کیتاب)
👈 دار ٚ ولگ (دار+ ٚ +ولگ)

🔰 وصفی ترکیبان

👈 سۊرخ ٚ گۊل (سۊرخ+ ٚ +گۊل)
👈 خۊجیر ٚ دیم (خۊجیر+ ٚ +دیم
👈 خار ٚ کیجا (خار+ ٚ + کیجا)
👈 قشنگ ٚ لاکۊ (قشنگ+ ٚ +لاکۊ)
👈 کال ٚ کۊنۊس (کال+ ٚ +کۊنۊس)

🔰 مفعۊلی حالتان

👈 اۊ کیتاب' فأدن (کیتاب+')
👈 تی پئر' سلام برسأن (پئر+')
👈 می گب' گۊش بدی (گب+')
👈 می عکسان' بیده‌ای؟ (عکسان+')
👈 تی رخت' بؤشۊر (رخت')

🔰 اشتباه حالتان

❌ اۊن ٚ کتاب ٚ هدی
صحیح حالت: اۊن ٚ کتاب' هدی
❌ می ٚ کتاب ٚ هۊیه بنی
صحیح حالت: می کتاب' هۊیه بنی


🔰 متن ٚ دل:

"گیلکی مئن اۊنکس که کاران' پستر ٚ ره ننه؛ پۊرظرفیت ؤ تۊدار هیسه یؤ دیر مضطرب بۊنه؛ کار ٚ انجام ٚ ره هیجان ندأره یؤ کاران' همیشک «باری به‌هرجهت» دؤنه یؤ «احساس ٚ مسئۊلیت» وره ناراحت نؤکۊنه، اۊنی وأسر گۊنن «پیلادل»."

#gilaki_script
@gilaki_learning

⚡️ تؤضیح
گیلکی مئن اۊنکس که همه‌چی ره «بیشتر از اندازه» تهیه دینه فرضا غذا چاگۊده دره چندجۊر غذا چاکۊنه ؤ پۊر اینگاره گیره، اۊنی وأسر گۊنن «پیلاچیکال» یا «پیلادس».

گیلکی مئن «کم‌طاقت» ٚ وأسر «تسک ٚدل» گۊنن. فلانی تسک ٚدله یعنی فلانی کم‌طاقته؛ تاب ؤ توان ٚ اندکی دأره.

گیلکی مئن اۊنکس که چشم ؤ ابرۊ هنه، چشم‌غره کۊنه، اۊنی وأسر گۊنن «لۊچان». بصطلا فلانی أمی وأسر لۊچان بزأ. گیلکی دئباخی گۊیشان دل «چۊم لۊچا» ؤ «لۊچه» گۊنن.

گیلکی مئن اۊنکس که کاران' پستر ٚ ره ننه؛ پۊرظرفیت ؤ تۊدار هیسه یؤ دیر مضطرب بۊنه؛ کار ٚ انجام ٚ ره هیجان ندأره یؤ کاران' همیشک «باری به‌هرجهت» دؤنه یؤ «احساس ٚ مسئۊلیت» وره ناراحت نؤکۊنه، اۊنی وأسر گۊنن «پیلادل».

گیلکی مئن اۊنکس که هم «رۊ» دأره هم «فضۊل» هیسه، رۊدار هیسه، اۊنی وأسر گۊنن «پیلاکۊت».

گیلکی مئن اۊنکس که نؤک زبانی گب زنه، اۊنی وأسر «کۊل‌تۊک» گۊنن.

گیلکی مئن اۊنکس که لکنت زبان دأشته بۊن، اۊنی وأسر «جۊت» یا «جۊد» گۊنن.

گیلکی مئن اۊنکس که لجۊج ؤ یه‌دنده ببۊن، اۊنی وأسر «یه‌کۊل» گۊنن.

گیلکی مئن اۊنکس که چشم‌آبی یا چشم‌سبز ببۊن، اۊنی وأسر «کاس» گۊنن.

گیلکی مئن «کف زدن» ٚ ره «دس‌کلا»، «چاپلا»، «چیکال»، «چک» یا «چککه» گۊنن.

گیلکی مئن «شۊل» فریادی هیسه بلند ؤ ممتد.
@gilaki_learning

خاکن تی سر ٚ به
@gilaki_learning

💫 گیلکی اصطلاح
⚪️ «دل ٚ پی' کندن»
⁦
🔰 خؤش وگیته چی أجی گۊذشتن؛ حرص ؤ طمع' کنار نئان
⚡️ جۊمله دل:
🔵 خدا بیامرزه تی مائار'! مره گۊت تی دل ٚ پی' بَکَن (=خدا بیامرزد مادرت را! بهم می‌گفت حرص ؤ طمعت را کنار بگذار)
#estelahan
@gilaki_learning

⚡️ گیلکی مئن هوا خۊب‌آبؤن ٚ ره «هیسأن» ٚ جی استفاده کۊنن.

🔰 چندته مثال جۊمله مئن:
🔵 هوا بئسأ. (=هوا خۊب شد.)
🔵 هوا هیسأ دره. (=هوا داره خۊب می‌شه.)
🔵 هوا دگیت نخأس کارء تعطیل‌آگۊده بی، راک بؤ هیسأنأبؤ. (=بارۊن گرفت نمی‌خواست کار رؤ تعطیل کنید، بارۊن موقت بۊد بند می‌اۊمد.)
🔵 ایمرۊز ؤ فرده هوا هیسأ دننه. (=امرۊز ؤ فردا هوا قصد خۊب شدن ندارد.)
@gilaki_learning

⚡️ هیتؤ خأسیم را دکیم
یواش یواش جا دکیم
چپر سؤلاخان' یهؤ سک دکت
بعضی‌ئن ٚدیل بعضی‌ئن ٚجیرناف دکت
نتؤوسه وال‌ئابؤن
مؤرده مۊسؤن کال‌ئابؤن...
بنیشتن ؤ بۊلؤسن
خۊ بؤته‌ئان' بۊجؤسن
که شؤ «بئیسه هوا»
خر نشۊنه چراگا

#محمۊد_پاینده_لنگرۊدی
@gilaki_learning

⚡️ قید
🔷 ای‌به‌ور/ ای‌به‌بر (=از این به بعد)
🔷 ای‌بۊجؤر (=از این به بالا)

🔰 جۊمله دل:

🔵 ای‌به‌بر دئه دۊرؤ نؤگۊنم‌ (=از این به بعد دیگر درۊغ نمی‌گۊیم)
🔵 ای‌به‌ور وأن ویشتر درس خؤندن (=از این به بعد باید بیشتر درس بخۊنم)
🔵 ای بۊجؤر دؤنم چی بؤکۊنم (=از این به بالا می‌دانم چه بکنم)
🔵 تصمیم بگیتم ای بۊجؤر دئه سیگار نکشم (=تصمیم گرفتم از این پس دیگر سیگار نکشم)

@gilaki_learning

⚡️فعل گیلکی:
🔰درجسن = مماس شدن
🔰 درجانئن= مماس کردن

💡این فعل پیشوندی از مصدر ساده «رجسن» به معنی «افراشته شدن، راست شدن» با صورت متعدی «رجانئن» به معنی «امتداد دادن، افراشتن، راست کردن» است. عبارت «گل درج» صفتی است برای «مه غلیظ» که با زمین مماس می شود!
💡وقتی فهمیدم این فعل تۊی گیلکی هست ياد سال دوم دبیرستان افتادم که یه رؤز معلم هندسه سر کلاس گفت : '' تۊی هندسه نمیشه فارسی رؤ جایگزین عربی کرد" ؤ برای تؤضیح حرفش این مثال رؤ آورد: «از یک نقطه خطی بر دایره ای مماس می کنیم» و با خنده گفت: "به فارسی اینطؤری میشه: از بی‌همه‌چیزی سیخکی بر گردکی میمالانیم!"
#gilaki_fel
@gilaki_learning

⚡️ آرشیو مطالب مربۊط به متۊن قدیمی گیلکی در وبلاگ بخساد (🔵) و مرۊری بر مطالب قدیمی کانال (🔴)

🔵 ثبت واژهٔ «مالا» در متۊن قدیمی زبان گیلکی
http://baxsad.blog.ir/post/124

🔵 تفسیر کتاب الله شهردویر دیلمی به زبان گیلکی/ سۊره تین
http://baxsad.blog.ir/post/120

🔵 تفسیر قرآن مغنیسا به زبان گیلکی/ سۊره شمس
http://baxsad.blog.ir/post/119

🔵 ثبت واژه «راپایی» در متۊن قدیمی زبان گیلکی
http://baxsad.blog.ir/post/116

🔵 ریشهٔ فعل «گنسن» و بررسی آن در متۊن قدیمی زبان گیلکی
http://baxsad.blog.ir/post/115

🔵 ثبت واژه «رۊج» در متۊن قدیمی زبان گیلکی
http://baxsad.blog.ir/post/114

🔵 املای حرف اضافهٔ «اجه» در متۊن قدیمی زبان گیلکی
http://baxsad.blog.ir/post/113

🔵 ثبت واژهٔ «تمۊش» در متۊن قدیمی
http://baxsad.blog.ir/post/121

🔵 شاهدی بر استفاده زبان گیلکی در امۊر تحصیلی
http://baxsad.blog.ir/post/122

🔵 ثبت اصطلاح «هاکش واکش» در متۊن قدیمی زبان گیلکی
http://baxsad.blog.ir/post/127

🔵 خطبهٔ عقد به زبان گیلکی در متۊن قدیمی
http://baxsad.blog.ir/post/123

🔵 ثبت واژه «گالش» به معنای "چۊپان" در متۊن قدیمی زبان گیلکی
http://baxsad.blog.ir/post/125

🔵 تفسیر قرآن به زبان گیلکی/ آیه ۱۴۵ سۊره بقره
http://baxsad.blog.ir/post/126

🔴 ثبت واژه «سخؤن» در متۊن قدیمی زبان گیلکی
https://t.me/gilaki_learning/1918

🔴 نسخه خطی ترجمه کتاب مقامات حریری به زبان گیلکی
https://t.me/gilaki_learning/817

🔴 ثبت واژه «پۊتر» در متۊن قدیمی گیلکی
https://t.me/gilaki_learning/1807

🔴 ثبت واژه «لۊچان» در متۊن قدیمی گیلکی
https://t.me/gilaki_learning/1797

🔴 ثبت فعل «ولاردنئن» در متۊن قدیمی گیلکی
https://t.me/gilaki_learning/1664

🔴 ثبت واژه «انی» در متۊن قدیمی گیلکی
https://t.me/gilaki_learning/1502

🔴 قطعه‌ای از تفسیر قرآن شهردویر دیلمی به زبان گیلکی
https://t.me/gilaki_learning/1358

#GilakiOldText
@gilaki_learning

⚡️ داده‌هایی از گۊیش‌های مختلف زبان گیلکی که نشان از یک زبان واحد دارند:
(به فارسی: برادر بزرگ من «داشت» از سر کار «می‌اۊمد» که پدرت رؤ دید.)


🔰 طالقان (بخش میانی):
مینی گّته بُرار کاری سر دَ «دبَه میامه» که تیی پیَر رَ بیدی.

🔰 المۊت (هیر):
مینی پیله برار کاری سر ده «در هیما» که تی پِیر' بَدی.

🔰 رۊبار:
مه پلِی برار کار ٚ سر ٚ جا «اۊمیَن دَبه» گهِ ته پیَر' بدی.

🔰 جیریندی:
می پیله برار کاری سر دِ «مامه دبه» که تی پیرا بُدّی.

🔰 شامرزا:
مه مَهین ٚ بَرار کار ٚ سر ٚ جِن «دَوِئَه مَمِئَه» کِه ته پئر رَ بَدیَه.

🔰 ساری (کۊه):
مه‌ گت ٚ برار «دویه» کار ٚ سر ٚ جه «اِمۊئه» که ته پییِر ره بدیه.

🔰 ساری (جلگه):
مه‌ گت ٚ برار «دییه» کار ٚ سر ٚ جه «یمۊئه» که ته پییِر ره بدیه.

🔰 آمل:
مه گته برار کار ٚ  سر ٚ جا «د امۊئه» که ته پئر' بدیه

🔰 چالۊس:
می گت ٚ برار کار ٚ سر ٚ جا «دره امیه» که تی پیئر' بدیه.

🔰 دۊهزار:
مِه گته برار کار ٚ سر ٚ جِه «دَبا بیه» که تِه پییَر' بِدییَه.

🔰 سختسر:
می گت ٚ برار کار ٚ سر ٚ جی «هما دبا» که تی پیئر' بیده.

🔰 اشکور:
می پیلا برار کار ٚ سر ٚ جی «هما دبؤ» که تی پیئر' بدی.

🔰 لاجؤن:
می پیله برأر کار ٚ سر ٚ جی «همأ در‌بؤ» که تی پئر' بدئه.

🔰 رشت:
می پیله برار کار ٚ  سر ٚ جا «آمؤن دۊبۊ» کی تی پئر' بیده.

🔰 فؤمن:
می پیلله برار «کرأ» کار ٚ سر ٚ جه «آمۊیی» کی تی پئر' بیدی.

(🙏 تشکر عزیزان أجی که زحمت بکشئن خۊ گۊیش ٚ برابر' أمره بؤگۊتن)
🌈 #guyesh_shenasi
@gilaki_learning

📜دنی؟ بهشتا حوری دلبر تراسا
چند عاشق سرا بفروخت تی یاسا

(فارسی وگردان:
دلبر در بهشت حوری مانند تو نیست
چند عاشق که سر را در آرزۊی تو فرۊخت
شاعر نامشخص)
@gilaki_learning

⚡️می سرفیطر' هدأم ایمسال وا یاقۊت
تی سۊرخ ٚمچه بؤ می غالب ٚقۊت
مره یاقۊت ٚپۊل آخر کۊیه نئه؟
سۊتال آدم بدی هندی پیلاکۊت؟
@gilaki_learning