FUTBOL QARAQALPAQSHA

Qaraqalpaqta belgili Ernazar atı menen úsh tariyxıy tulģalar ótken.

● Ernazar Alakóz Mırjıq ulı.

(1805-1856) Anası: Qumar analıq.
Ruwı: Qoldawlı. Alakóz laqabı kózleri úlken, alarıp turatuģınlıqtan berilgen. Dushpanları ala kózlerine qaraģanda seskenetuģın bolģan degen gápte bar.
1856-jılı hiyle menen sat qızlar tárepinnen abaysızda òz aģayini Shońqı tárepinen arqasınnan, júreginiń tusınan atıladı. Ernazarģa oq tiygeni menen Xiywa áskerleri oģan eki kúnge shekem qorqıp jaqınlay almaģan.
Jáne bir gáp, kópshilik Ernazar Alakózdiń ákesi Mırjıqtı hám Begisti Aydos biydiń tuwısqan inileri dep oylaydı. Begis hám Mırjıqtıń ákesi Maybas. Aydos biydiń ákesi Sultan. Sultan menen Maybas tuwısqan bolıp, Aydos biy menen Mırjıq palwannıń ákeleri tuwısqan bolģan. Ernazar Alakózdiń anası Qumar analıq tanımalı, Xiywa xanınıń eń jaqın adamlarınıń biri bolģan.

● Ernazar atalıq. Belgili Qabıl biy ulı.(1818-1897). (Ernazar bala biy, Ernazar keneges, Ernazar atalıq).
Ruwı: Ómir Keneges. Ol shıģısı jaģınnan Kegeyli rayonınıń besinshi awılındaģı shınjırlı biy atalıqlsrdıń áwladı. Ernazar Alakóz benen bir zamanda jasaģan. Ernazar keneges zamanınıń aqıl parasatlı, uzaqtı kóre biletuģın arab hám rus tillerin bilgen sawatlı basshılardan bolģan.
Qabıl biy ólgende Ernazar 14 jasta eken. Xiywada bir máresim bolıp Esim taqıldaq Ernazardı Xiywaģa alıp baradı. Xiywaģa barģansha qáytip sálemlesiwdi, qáytip sóylesiwdi, qáytip otırıwdı túsindirip baradı. Ernazar xannıń oń jaģında otırģan. Sonda xannıń wáziri: "Xey bala! Arı ket nege bul jerde otırsań?-depti.
-Men juwazshınıń juwazında otırģanım joq. Otırsam ákemniń ornında otırman, deydi Ernazar. Sonda xan Ernazarģa qarap. Siz Qabıl biydiń uģlımısız? dep sol jerde duwa etken eken deydi. Wázirdiń ákesi juwaz aydawshı bolģan eken.

● Ernazar shoyınshı. 19-ásirdiń aqırı, 20-ásirdiń baslarında dúnyaģa kelgen.
Ernazar shoyınshı ataqlı palwan bolģan. Ruwı: Qońırat ruwınnan ırģaqlı-atanay. Shoyınshı degen laqabtı alıwı ol shoyınnan úy buyımların isleytuģın usta bolģan. Ol jawırını jerge tiymegen, palwanlıqta ataģı shıqqan, kúshli palwan boladı. Xiywa xanlıģınıń "Bas palwanı" dárejesine erisken. Xiywa xanı qatnasqan Úrgenshtegi úlken toyda Xannıń bas palwanı Mátjan sallaq degendi Ernazar shoyınshı gúreste jeńedi. Xannıń buģan ashıwı kelip, Mátjan sallaqtı bas palwanlıqtan alıp, jáne bir Qudaybergen qataģan degen palwandı "Bas palwan" dep belgileydi. Qudaybergen qataģan da Ernazar shoyınshıdan bir toyda gúresten jeńiledi, hám Xan Ernazar shoyınshını "Bas palwan" dárejesine kòteredi. Qaraqalpaqtıń palwanı Ernazar shoyınshı "Bas palwan" dárejesin kóp jıllar dawamında uslap turģan.

Jáne de Ernazarlarģa uqsaģan batırlar shıģadı dep oylayman❕

Aģza bolıń👇
@futbol_qaraqalpaqsha

2.7K viewsАббаз Калбаев , 05:25