سرای فرزندان ایران.

285 views🌷💚فریاد سکوت💚🔥, 06:36

🔍ویرایش زبان پارسی

#چگونگی_هنایش_عربی_بر_پارسی_بخش۲
دنباله:

..... پرسش اینجاست که آیا شیوه ی وام‌گیری زبان فارسی از واژگان تازی اینگونه بوده است؟؟

برای پاسخ به این پرسش باید در نگر(نظر)داشت که دوره های هنایش(تاثیر)عربی بر فارسی را دست کم باید به سه دوره بخش کرد.

1⃣از آمدن اسلام تا سال های آغازین سده پنجم.
2⃣از سده پنجم تا پیش از مشروطه.
3⃣از مشروطه تاکنون.

⭕️در دوره ی نخست برای چیرگی تازیان بر ایران و آمدن دین اسلام ،واژه هایی با درونمایه های نو که با آیین اسلام پیوند داشت و واژه های دینی به پارسی راه یافت. وروشن است که واژه هایی که با دین زرتشت وآیین آن پیوند داشت از میان رفت.
افزون بر آن واژه هایی که با شیوه ی کشور داری و ساوگیری(مالیات گیری) اسلامی پیوند داشت به زبان آمدند.

⭕️در سده ی نخست پس از اسلام تنها از مسلمانانی که عربی می دانند و نامی عربی دارند گزیت(جزیه،gaziyet) گرفته نمی‌شد.
که مردم برای پرداخت نکردن گزیت ناچار به برگزیدن نام عربی و یادگیری عربی شدند.
تازه تازیان در خانه های ایرانیان چند تن را می‌گذاشتند تا عربی سخن بگویند و اسلام آورند.
بی گمان این رویداد مایه از یاد‌رفتن بخشی از واژگان پارسی از یاد ایرانیان شد.

⭕️این نَسَک از "ابوجعفر نشخری" به نام
"تاریخ بخارا" گواه این رویداد است:

"....هرباری اهل بخارا مسلمان شدندی و باز چون عرب بازگشتندی ردت آورندی و قتیبه سه بار ایشان را مسلمان کرده بود باز ردت آورده و کافرشدندی. و بار چهارم قتیبه حرب کرده(تاخت،تازید)شهر بگرفت و مسلمانی آشکار کرد و ایشان اسلام آوردند و چه ظاهر و چه باطن بت پرستی می کردندو.... قتیبه صواب دید که اهل بخارا را فرمود که نیمی از خانه ی خویش را به عرب بدادند تا عرب با ایشان باشد و از احوال ایشان باخبر باشدو عربی بگویند و به ضرورت مسلمان شوند و ....."

⭕️این نوشته میگوید که فرمانده عرب در خانه ایرانیان تازیانی را می گمارده تا ایرانیان پارسی نگویند و مسلمان شوند.

⭕️بیشتر نوشته های(نثرهای) سده ی دوم و پس از آن ساده اند ودرآن کمتر واژه هایی پیچیده ای که در سده های پنج وشش به چشم میخورد، دیده می‌شود.و از همین دوره است که عربی دانی و عربی گرایی مایه ی بزرگواری ودانشمندی پنداشته می‌شود، چنانکه در این نوشته ها به جای واژگان ساده تر ورساتری که داریم گزاره ها و واژه های سنگین ونفهمیدنی عربی به کاربرده می‌شود.
درچامه ها (شعرها)کمتر این شیوه دیده می‌شود
مگر اینکه چامه سرا برای نگهداشت آهنگ(وزن) یا کاربردن پساوند(قافیه)بهتر از واژگان عربی بهره می برد.

⭕️در نسکخانه(کتابخانه)«ملک»تهران نوشته ای است که به ابوالفضل بیهقی،نویسنده ی نامدار «تاریخ بیهقی» پیوند داده شده که در آن به دبیران دیوانی دستور داده که به جای واژگان پارسی چه واژگان عربی را به کار برند. سرآغاز این رساله این چنین است:

و این فصلی است از رسائل ابوالفضل،شاگرد ابومنصور مشکان،دبیر سلطان محمود،که دبیران به قلم آرند و به جای بستاخی «،انبساط نویسند. به جای...........»

⭕️سپس برابرنامه ای از واژه ها آورده که به جای چه واژه فارسی کدام واژه ی عربی را به کار برند.مشتی از آنها براین اساس اند:

به جای شوریدگی،اضطراب نویسند
به جای یاری خواستن ،استغاثه نویسند
به جای زروسیم،مال صامت نویسند
بجای اندیشه،تامل نویسند
بجای آرزومندی،تمنی نویسند
به جای ترسانیدن،تهدید نویسند
به جای یاری دادن،اعانت نویسند
و........

⭕️و نزدیک به۴۴۰ واژه از این دست می‌آورد.
این نوشته نشان می‌دهد که چگونه عربی گرایی و عربی دانی مایه ی بزرگواری انگاشته می‌شد
وازآن بدتر که این راه گسترانده میشد.

چم واژه ها:
نوشتار:مقاله
هنایش:تاثیر
نگر:نظر،دیده
پیوند:ارتباط
ساو:خراج،مالیات
گزیت:جزیه،کفاره
(این واژه عربی شده ی گزیت است)
برگشتگی از دین: رِدَت
پایدار ماندن در دین:وقتیبه
نسک:سند،کتاب
چامه:شعر
پساوند:قافیه
انگاشتن:فرض کردن،خیال کردن.

@farzandan_parsi

389 views🦅 شهباز 🦅, 09:14