فرزاد فره وشی

دوستی این مطلب را برای من ارسال کرد چون می دانست درباره‌اش پژوهش مفصل داشتم و فیلمی هم ساختم. آما اشتباه بزرگی در آن بود که پاسخی برایش نوشتم. تصمیم گرفتم آن پاسخ را در این جا هم بیاورم تا علاقمندان پیگیر بتوانند از منابع استفاده کنند :
⬇️
همنشین بهار: یادی از عبدالحسین نوشین
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
تئاتر سعدی یکی از تاثیرگذارترین تماشاخانه‌های تاریخ تئاتر ایران محسوب می‌شود. در پاییز ۱۳۲۹؛ شاگردان عبدالحسین نوشین، نزدیک ۲۰ ماه پس از تعطیلی «تئاتر فردوسی»، تئاتر سعدی را در خیابان شاه‌آباد (تهران) با نمایش «بادبزن خانم وندرمیر» افتتاح کردند. فعالیت این تئاتر با تجهیزات عالی؛ سنِ گردان و سالنی با ظرفیت بیش از ۵۰۰ تماشاگر، با استقبال مردم روبرو شد. آثار نمایشی تئاتر سعدی همگی از دکورهای خیره کننده‌ای برخوردار بودند. در این تئاتر شکوه اجراهای گروه نوشین به اوج رسید؛ روند پیشرفت دکورسازی که از تئاتر فردوسی تحولی نوین پیدا کرده بود در اینجا هم با هنرمندی و مهارت ولی الله خاکدان، ناپلئون سروری و همکاری نصرت‌الله کریمی و سلیمان محمدزاده، دوره‌ی شکوفایی را سپری کرد. غالب این دکورها نمونه‌های موفقی از فضایی رئالیستی متناسب با نمایشنامه ارائه می کردند. آنجا هم که قرار بود دکور نمایشی چون «پرنده ی آبی» با فضایی فانتزی افسانه‌ای ساخته شود، ناپلئون سروری با استادی تمام ظرافت‌های کاری‌اش را به رُخ می کشید. متاسفانه در رژیم پیشین انسان‌های شریفی چون عبدالحسین نوشین در بند بودند وگرنه تئاتر کشورمان شاهد اتفاقات شگرفی می‌بود. آثار نمایشی تئاتر سعدی حاصل سواد آکادمیک و تجربیات نوشین بود که با مدیریت همسرش «لرتا» و تجربیات هنرمندان صاحب سبک و نامدار روی صحنه می‌آمد. طراحی صحنه و میزانسن‌های آثار نمایشی نیز توسط نوشین انجام می شد و طی ملاقات با همسرش در زندان، به او تحویل می‌داد.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
تئاتر سعدی در سال ۱۳۳۰، در نخستین شب اجرای نمایش «شنل قرمز» توسط سرلشکر منصور مزیتی رئیس شهربانی وقت تعطیل شد. فردای آن روز، بازیگران و هنرمندان این تماشاخانه به اتفاق جمعی از مردم، در مقابل مجلس شورای ملی واقع در میدان بهارستان متحصن شدند که همین امر موجب عقب‌نشینی حکومت و بازگشایی دوباره تئاتر سعدی شد. تئاتر مزبور یکی از مکانهایی بود که طی کودتای ۲۸ مرداد، درست در نخستین ساعات کودتا مورد هجوم اوباش و امثال شعبان جعفری قرار گرفت و به آتش کشیده شد. مکان این تماشاخانه؛ بعدها تبدیل به «سینما سعدی» شد تا اینکه در سال ۱۳۴۸ دوباره طعمهٔ حریق گردید و طی سه ساعت، به خاکستر تبدیل شد.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
از آثار نمایشی که در تئاتر سعدی اجرا شده‌اند می‌توان به نمایش‌هایی چون: «بادبزن خانم ویندرمیر»، «چراغ گاز»، «از طبع خارج شد»، «اوژنی گرانده»، «مونتسرا»، «شنل قرمز»، «تارتوف» Tartuffe اثر «مولیر» اشاره کرد...
⬇️
پاسخ بنده به آن دوست عزیر:
سلام
عرض ادب
این متن غلط بزرگی دارد
ماجرای مفصل را در پرنده ی آبی بررسی کردیم اما به طور خلاصه: عبدالحسین نوشین هیچ وقت تآتر سعدی را ندید و آن گروه ادامه دهنده ی راه نوشین نبود. سال 1326 که اختلافی بین اسکویی و نوشین ایجاد می شود کار به حل اختلاف در انجمن حزب می کشد. احسان طبری رییس داوری بود و در آنجا تصمیم گرفته می شود آنهایی که با نوشین مخالفند یک گروه شودند و کاری آماده ککند تا بتوان قضاوت کرد. (شرح گفتگوی انجمن را کیمرام نوشته است) سپس به سرپرستی خیرخواه چند نفر جدا می شوند و یک رجزخوانی آغاز می شود. ن.شین به دنبال جمع کردن گروه جدیدی می رود و ضمنا متنی که تازگی داشته باشد گروه خیرخواه هم به همراه عمویی به دنبال سالن. در نهایت پرنده ی آبی انتخاب و اجرا می شود و لی از شانس بد سالنی که گروه خیرخواه در تدارک آماده سازی بود توسط مالک فسخ قرارداد می شود و آنها مجدد به دنبال سالن هستند و بعد از جریان سال 27 و به زندان رفتن نوشین این غائله شکل دیگری به خود می گیرد و رجزخوانی متوقف می شود. لزتا به دلیل امرار معاش مجبور می شود به گروه خیرخواه بپیوندد.
اینها مواردی ست که اسنادش موجو است اما متاسفانه برخی عمدا آن را نادیده می گیرند.
ارادت

38 viewsedited 10:43