فرهاد شفتی
3.85K subscribers
125 photos
27 videos
35 files
318 links
اندیشه‌ها، یافته‌ها و دغدغه‌هایم را در باب دین، اخلاق و معنویت مطرح می‌کنم. گاهی نیز با نواختن سازی، تنوع‌طلبی خواهم کرد.
از نقد، نظر و پرسش‌های شما بهره می‌برم:
farhad.s.telegram@gmail.com

درباره‌ی من:
https://t.me/farhadshafti/13
Download Telegram
تصحیح یک اشتباه:

🍃 در دقیقه‌ی ۲۷ از بخش ۸ «نرسیده به درخت» به مفهوم مستتر در روایتی استناد کردم اما گفتم که خود روایت «قطعا غلط» است.

🍃 در این روایت آمده است که پس از نازل شدن آیه‌ای که می‌گوید ۷۰ بار هم برای مشرکین استغفار کنی فایده‌ای ندارد (۹:۸۰)، پیامبر بیش از ۷۰ بار برای ایشان استغفار می‌کرد بامید اینکه دعایش قبول شود، تا آنکه آیه‌ی ۸۴ همین سوره پیامبر را از این کار مطلقا بر حذر داشت.

🍃 دوست عزیزی توجه من را به این نکته جلب کرد که این روایت در صحیح بخاری آمده است و خواست توضیح بیشتر درباره‌ی اینکه آن را قطعا غلط می‌دانم بدهم. در نگاهی که کردم متوجه شدم که این روایت هم در صحیح بخاری و هم در صحیح مسلم آمده است (و نیز در بحارالانوار از همین منابع).

🍃 چند نکته و سپس تصحیح خود:
▫️به نظرم پیامبر قاعدتاً می‌دانست که تعبیر «هفتاد بار» در این آیه از جهت مبالغه است، صنعتی مرسوم در بسیاری از زبان‌ها، و منظور این نیست که اگر بیش از هفتاد بار دعا کنی نتیجه می‌دهد. آغاز آیه نیز در این معنی روشن است. تعبیر مشابهی هم، البته برای منافقین، در آیه‌ی ۶۳:۶ آمده است. آیا می‌توان گفت که پیامبر با وجود دانستن معنی واقعی آیه به ظاهر آن توسل کرد تا بهانه‌ای برای استغفار برای مشرکین داشته باشد؟ ... شاید. به هر حال از این دید به نظرم متن حدیث قابل نقد و بررسی است.

▫️همچنین باور دارم که هیچ حدیثی را نمی‌توان صحیح دانست تنها به خاطر اینکه در کتاب خاصی آمده است ( و البته دوست من منظورش این نبود).

🍃 با این حال هنگامی که گفتم این روایت «قطعا غلط» است متوجه نبودم که در دو کتاب صحیح بخاری و صحیح مسلم آمده است. قطعا بودن این روایت در این دو مجموعه‌ی ارزشمند حدیثی کافی است تا از چنین تعبیر جزم و قاطعی پیش از بررسی فنی و کامل متن حدیث و اسناد آن پرهیز کنم.

🔹از این نظر جمله‌ی خود را پس می‌گیرم و تنها می‌گویم: در روایات آمده است ... .

🍃 این را نیز بگویم که صحیح بودن این روایت موجب خوشحالی من خواهد شد چون در آینده نه تنها به مفهوم آن (رحمت وسیع پیامبر) بلکه به متن آن نیز می‌توانم استناد کنم.

دوست عزیز، وام‌دار و سپاسگزار شما هستم. خداوند زبان صدقت را مانا و بیش کند.
#حدیث
@farhadshafti
دین یعنی اخلاق، و دیگر هیچ

۱. اخلاق در ارتباط با خدا
۲. اخلاق در ارتباط با خود
۳.اخلاق در ارتباط با دیگری

بخشودنی‌ترین بی‌اخلاقی در ارتباط نوع اول است و نابخشودنی‌ترین در ارتباط نوع سوم.



این یادداشت را نخست به دوستی فرستادم و او به درستی توصیه کرد که اگر آن را در کانال تلگرام می‌فرستم، توضیح کوتاهی هم بدهم.
در قالب پاسخ به چند پرسش بالقوه سعی می‌کنم کلام بالا را توضیح دهم: 👇

#اخلاق
@farhadshafti
☝️توضیح مطلب بالا (دین یعنی اخلاق، و دیگر هیچ) در قالب پرسش و پاسخ:

🍃 مسلم است که اخلاق بخشی از دین است، اما چگونه می‌توان گفت اخلاق تمام دین است؟ مثلا حلال و حرام در امور شخصی، یا عبادات چه ربطی به اخلاق دارند؟
پاسخ: نکته این است که اخلاق تنها در ارتباط با دیگری نیست. انسان با خود و با خدای خود نیز در ارتباط اخلاقی است. حلال و حرام در امور شخصی، در گروه اخلاق در ارتباط با خود قرار می‌گیرند. عبادات در گروه اخلاق در ارتباط با خداوند قرار می‌گیرند.

🍃 تکلیف ایمان چیست؟ آیا ایمان به خدا نیز لازمه‌ی اخلاق در ارتباط با خداست؟
پاسخ: اگر به وجود او باور داشته باشیم، بله. دقت کنیم که مخاطب مستقیم تمام آیات قرآن، یعنی مشرکین و اهل کتاب، به خداوند باور داشتند. در قرآن نقطه‌ی مقابل ایمان خداناباوری نیست،‌ بلکه شرک یا نافرمانی در حین خداباوری است. شرط رستگاری نه باور به وجود خداوند که ایمان به او پس از این باور است. ایمانی که انسان را از شرک جلی و از نافرمانی خداوند بر حذر دارد.

🍃 بر چه اساسی بی‌اخلاقی در ارتباط با خدا را بخشودنی‌ترین، و بی‌اخلاقی در ارتباط با دیگری را غیر بخشودنی‌ترین می‌دانم؟
پاسخ: اول این که بهانه برای ندانستن اخلاق خوب در ارتباط با دیگری کم‌تر است.
دوم اینکه در ارتباط با خداوند، آن که باید ببخشد تنها خداوند است و او بخشنده است. در ارتباط با دیگری، به خصوص دیگر انسان‌ها، آنکه باید ببخشد غالبا از بی‌اخلاقی دیگران صدمه می‌بیند و همین ممکن است مانع بخشیدن شود. این، بخشش الهی در ارتباط با دیگری را نیز مشکل‌تر می‌کند.

🍃 اگر ارتباط اول بخشودنی‌تر است، چرا در قرآن آمده است که شرک بخشیده نمی‌شود؟
پاسخ: مخاطب این آیه مشرکین عربستان بودند که حجت الهی به واسطه‌ی پیامبر برای ایشان تمام شده بود.

#اخلاق
@farhadshafti
در بخش‌های گذشته‌ی نشست‌های نرسیده به درخت به موضوعات مختلفی در قالب گپی دوستانه پرداختیم. موضوعاتی شاید دم دستی‌تر که گاه ذهن را مشغول می‌کند، از قبیل نگاه قرآن به رنج انسان، چرایی عبادت و خاصیت آن، زبان قرآن، عشق و مهربانی در قرآن و ... . این بخش‌ها را فصل اول نشست‌های نرسیده به درخت می‌نامیم.
در فصل دوم این گفتگوها بنا داریم کمی بیشتر به مبانی فهم خود از دین و معنویت بپردازیم. موضوعاتی از قبیل رابطه‌ی خدا با انسان و وسیله‌ی هدایت ، تنوع فرهنگی و زبانی و جغرافیایی و تاثیر آن بر این وسیله‌ی هدایت و قوانین مطرح شده در شریعت.
امیدواریم این مباحث فرصت مناسبی برای ایجاد سوال و تفکر در باب موضوعات مطرح شده ایجاد نماید.
حامد صادقی
https://castbox.fm/app/castbox/player/id3517393/id359194261?v=8.22.11&autoplay=1

ارسال نظر و پرسش:
farhad.s.telegram@gmail.com

#گفت‌وگو

(دریافت مستقیم فایل)👇
ND2_1
Farhad Shafti
44 MB
نرسیده به درخت:
گفتگو‌های حامد صادقی با فرهاد شفتی

فصل دوم، نشست اول (۵۴ دقیقه):
- تاملی در داستان خلقت، بهشت آدم، توبه و هبوط

در بخش‌های گذشته‌ی نشست‌های نرسیده به درخت به موضوعات مختلفی در قالب گپی دوستانه پرداختیم. موضوعاتی شاید دم دستی‌تر که گاه ذهن را مشغول می‌کند، از قبیل نگاه قرآن به رنج انسان، چرایی عبادت و خاصیت آن، زبان قرآن، عشق و مهربانی در قرآن و ... . این بخش‌ها را فصل اول نشست‌های نرسیده به درخت می‌نامیم.
در فصل دوم این گفتگوها بنا داریم کمی بیشتر به مبانی فهم خود از دین و معنویت بپردازیم. موضوعاتی از قبیل رابطه‌ی خدا با انسان و وسیله‌ی هدایت ، تنوع فرهنگی و زبانی و جغرافیایی و تاثیر آن بر این وسیله‌ی هدایت و قوانین مطرح شده در شریعت.
امیدواریم این مباحث فرصت مناسبی برای ایجاد سوال و تفکر در باب موضوعات مطرح شده ایجاد نماید.
حامد صادقی


#گفت‌وگو
@farhadshafti
ارسال نظر و پرسش:
farhad.s.telegram@gmail.com
پرسشی و پاسخی: "چگونه می‌توان پژوهش‌گر خوبی شد؟"

🍃 پژوهش‌گر خوب شدن ابزاری را می‌طلبد و رفتاری را. ابزار که واضح است، اما برای رفتار، از جمله نکاتی که می‌توانیم به آنها توجه کنیم:
▫️ تشنه‌ی دانستن و یافتن بودن
▫️از به هم خوردن باورهای قبلی نهراسیدن
▫️ پروراندن توانایی تشخیص محل بحث و نزاع
▫️پروراندن مهارت در ساختار دادن به مسئله‌ی مورد پژوهش
▫️ پروراندن مهارت‌های لازم برای پیدا کردن دانسته‌ها و اندیشه‌های موجود
▫️ پروراندن قدرت تحلیل دانسته‌ها و اندیشه‌ها برای رسیدن به یافته‌ها
▫️ پروراندن قدرت ساختار دادن به یافته‌ها
▫️ پروراندن قدرت نتیجه گرفتن از ساختار یافته‌ها
▫️ پروراندن توانایی ارائه و تبیین یافته‌ها و نتایج
▫️ پروراندن ذهنی باز برای نقد‌پذیری و بازبینی در یافته‌ها و نتایج

#پرسش_پاسخ
#پژوهش
@farhadshafti
و ما‌ الحیاة الدنیا الا لعب و لهو

🍃 وقتی بچه‌ها (یا بزرگترها) به بازی مشغولند، چقدر اعصابشان خرد می‌شود اگر بازی را جدی بگیرند، و در مقابل، چقدر اوقات خوشی خواهند داشت اگر از یاد نبرند که این تنها یک بازی است، و همین چقدر به ایشان کمک می‌کند که خوب بازی کنند.

🍃 اگر پیام قرآن را بپذیریم که زندگی دنیا بازیچه‌ای بیش نیست آنگاه از لحظه لحظه‌ی زندگی لذت خواهیم برد، حتی اگر دچار دشواری و گرفتاری باشیم، و در نهایت خوب زندگی خواهیم کرد، حتی اگر همه‌ی آنچه را که می‌خواهیم نداشته باشیم.

🍃 اگر زندگی را بازی بدانیم، آنگاه آن را تنها در حد یک بازی جدی می‌گیریم و همین به ما انگیزه و امید برای خوب زندگی کردن خواهد داد. آنگاه که دشواری‌ها و گرفتاری‌ها می‌آیند با به یاد آوردن اینکه در حال بازی هستیم، صبرمان را از دست نمی‌دهیم و به جای غصه خوردن، برای بهبود اوضاع تلاش می‌کنیم.

🍃 آنچه شادی‌آور است، قدر لحظه‌ها را دانستن است. همین لحظه، همین جا، فهمیدن و احساس کردن نفسی که می‌کشیم، صدایی که می‌شنویم، رنگهایی که می‌بینیم، حتی، دردی که داریم ...، در لحظه زندگی کردن در بازی زندگی، جدی بازی کردن، خیلی جدی بازی کردن، اما بازی را جدی نگرفتن.

#زندگی
@farhadshafti
برداشتی فرادینی از آیات ابتدایی سوره‌ی فاتحه:

🍃در ستایش آن امر قدسی، سه ویژگی نظام آفرینش یا هستی را به تماشا می‌نشینیم و در خرد و جان خود می‌پرورانیم:

▫️رب‌ العالمین: نظام هستی به حال خود رها نشده است.
▫️الرحمن الرحیم: مهربانی روغن چراغ هستی است.
▫️مالک یوم الدین: هر کاری، در جایی تأثیری خواهد گذاشت.

🍃 می‌توان درک واقعی این سه اصل را از نشانه‌های معنویت دانست.

#حمد
#معنویت
@farhadshafti
https://castbox.fm/app/castbox/player/id3517393/id363273035?v=8.22.11&autoplay=1

در نشست سوم از فصل دو خواهد آمد: شکل هدایت الهی برای بشر بطور کلی و امت های برگزیده بطور خاص

#گفت‌وگو
@farhadshafti

ارسال نظر و پرسش: farhad.s.telegram@gmail.com

(دریافت مستقیم فایل)👇
ND2_2
Farhad Shafti
41 MB
نرسیده به درخت:
گفتگو‌های حامد صادقی با فرهاد شفتی

فصل دوم، نشست دوم (۵۲ دقیقه):
- آیا هدایت الهی و رستگاری تنها از طریق ارسال پیامبران صورت می‌گیرد؟

در نشست سوم از فصل دو خواهد آمد: شکل هدایت الهی برای بشر بطور کلی و امت های برگزیده بطور خاص

#گفت‌وگو
@farhadshafti
ارسال نظر و پرسش:
farhad.s.telegram@gmail.com
خداوند عمل‌گرا، شرک و اخلاق

🍃 شرک ظلم عظیمی است و در قرآن داستان پیامبران را می‌خوانیم که قوم خود را از شرک برحذر می‌دارند.

🍃 با این حال در هیچ‌یک از این داستان‌ها ندیده‌ام که پیامبری بر قوم خود مبعوث شود تنها به این دلیل که آن قوم مشرک بوده‌اند. همیشه در کنار شرک، مشکل اخلاق نیز بوده است و شاید همان شرک در تقویتش موثر بوده.

🍃 در قرآن ندیده‌ام که قومی از نظر اخلاقی پسندیده باشند، و سپس پیامبری برای ایشان مبعوث شده باشد تا تنها ایشان را از شرک بر حذر دارد.


#شرک
#خدای_عمل‌گرا

@farhadshafti
بیست و نهمین نشست از سلسله نشست‌های «روایت‌های عصر چهارشنبه» | ما و مخاطبان قرآن | به روایت فرهاد شفتی

فرهاد شفتی پژوهش‌گر دینی است که در زمینه‌ی قرآن و بازنگری فهم دینی بر مبنای قرآن فعالیت دارد.‌ او دارای دکتری‌ مطالعات اسلامی از دانشگاه ادینبورگ و دکتری تحقیق عملیاتی از دانشگاه استراتکلاید است و دانشیار دانشگاه گلاسگو است. نوشته‌های او به زبان انگلیسی در تارنمای Exploring Islam قابل دسترسی است. از آخرین نوشته‌های او به زبان فارسی «قرآن، انحصارگرا یا کثرت‌گرا» و «ما و خدای رازآمیز قرآن» می‌باشد.

این نشست در نرم‌افزار Zoom برگزار می‌شود. لینک ورود به جلسه، در روز برنامه هم‌رسان خواهد شد.

چهارشنبه ۱۱ فروردین | ۳۱ مارچ | از ساعت ۹:۳۰ شب به وقت تهران، ساعت ۷ به وقت اروپای مرکزی و ۶ به وقت لندن

@Wednesdaynarratives
نقد نظریه دین و قدرت - نشست دوم - دیدگاه نو
@didgahenochannel
▶️ فایل صوتی
نقد «نظریه دین و قدرت» در گفت و گو با دکتر عبدالکریم سروش
نشست دوم با حضور: دکتر فروغ جهانبخش،‌ دکتر فرهاد شفتی، دکتر یاسر میردامادی
21 مارچ 2021، حلقه دیدگاه نو

#سروش
🔹 @didgahenochannel
◽️◽️◽️◽️◽️◽️◽️◽️◽️
لینک شرکت در بیست و نهمین نشست از سلسله نشست‌های «روایت‌های عصر چهارشنبه» | ما و مخاطبان قرآن | به روایت فرهاد شفتی.

چهارشنبه ۱۱ فروردین | ۳۱ مارچ | از ساعت ۹:۳۰ شب به وقت تهران، ساعت ۷ به وقت اروپای مرکزی و ۶ به وقت لندن

Topic: Wednesday Narratives
Time: Mar 31, 2021 06:00 PM London

Join Zoom Meeting
https://us02web.zoom.us/j/84558998616?pwd=ZmMzUXpMQk5UdGhWSlp2WDhyMHJhQT09
قرآن،_انحصارگرا_یا_کثرت_گرا؟_فرهاد_شفتی5.pdf
617.8 KB
بحث امشب 👆 با دوستان «روایت‌های عصر چهارشنبه» تحت عنوان «ما و مخاطبان قرآن» توضیح یکی از جنبه‌های گزاره‌ی پنجم (صفحه‌ی ۸) از این نوشتار است.
Audio
فایل صوتی بیست و نهمین نشست از سلسله نشست‌های «روایت‌های عصر چهارشنبه» | ما و مخاطبان قرآن | به روایت فرهاد شفتی

@Wednesdaynarratives
دل‌نوشته

🍃 دوباره، لرزش عجیب فضایی که باز می‌شود و رنگ غریبی که گسترده می‌شود، و برخورد ساقه‌های نازک نادیدنی بر دست‌ها و باز شدن دریچه‌ها برای تجربه‌ی فوران وصف ناشدنی ذرات، و سرمای لطیف پر طراوت و تپش آرام لحظه‌ها، و سایه روشنی که در بر می‌گیرد و طنین سکوتی که شنیده می‌شود، و پرسشی که پاسخی ندارد.

#دل‌نوشته
@farhadshafti
آیا به‌راستی با هر دشواری، آسانی است (۱. منظر تفسیری)؟

🍃 گاه این پرسش مطرح می‌شود که چگونه است که قرآن می‌گوید "ان مع العسر یسرا" اما در عمل می‌بینیم که بسیاری هستند که در زندگی بیشتر دشواری دیده‌اند تا آسانی، و بسیاری نیز بر عکس!

کوشش می‌کنم این پرسش را از منظر "تفسیری" (آیه‌ی سوره‌ای انشراح) و "کاربردی" (در پیام بعدی) توضیح دهم:

منظر تفسیری:
🍃 بسته به اینکه "ال" در آغاز این آیه را از چه نوع بدانیم، این آیه را سه گونه می‌توان ترجمه و تفسیر کرد: "۱. با هر دشواری آسانی است"، "۲. (نوعا و به عنوان یک اصل کلی) با دشواری آسانی است"، "۳. با این دشواری (که تو ای پیامبر اکنون روبرو هستی) آسانی است". از تفاسیر متعدد دیگری که پیشنهاد شده‌اند و برخی از آنها بیشتر بار فلسفی دارند صرف نظر می‌کنم.

🍃 سوره‌ی انشراح که این آیه در آن آمده است (و سوره‌ی ضحی که قبل از آن آمده) به طور خاص با دغدغه‌ی شخص پیامبر در مکه سروکار دارند.

🍃 به تجربه می‌دانیم که ترجمه‌ی (۱) در عالم واقع، واقعیت ندارد. ترجمه‌ی (۲) از یک اصل صحبت می‌کند و می‌تواند درست باشد، به این معنی که نه در هر موردی بلکه به عنوان یک قانون کلی این اصل حاکم است. ترجمه‌ی (۳) با خاص بودن دیگر آیات این سوره و سوره‌ی قبل هماهنگی دارد. بر این اساس، این آیه به پیامبر وعده می‌دهد که در پی این دشواری که در مکه دچار آن هستی، به زودی آسانی خواهد آمد، آن آسانی در واقع روی دیگر این سختی است. این البته وعده‌ای بود که با دعوت اهل مدینه و مهاجرت پیامبر عملی شد. همچنین می‌توان ترجمه‌ی (۲) و (۳) را ترکیب کرد، یعنی قانونی کلی که برای پیامبر مصداق یافته است.

منظر کاربردی: 👇