فکت‌نامه سلامت
503 subscribers
28 photos
32 links
📡 مجله اینترنتی "فکت نامه سلامت"

🔑 اینجا حقیقت و واقعیت ادعاهای مرتبط با سلامت و پزشکی را بررسی کنید.

📎 با حمایت مرکز همکار کاکرین ایران
🔎 ارتباط با ما و ارسال سوژه‌ها جهت ارزیابی حقیقت و صحت: @factnamesalamat_admin

وبسایت:
wwww.factnamesalamat.ir
Download Telegram
🟢آیا چینی‌ها درمان قطعی دیابت را پیدا کردند؟‌

نتیجه بررسی: فعلا زود است درباره تجویز عمومی این درمان اظهار نظر کرد.

🔴 برخی سایتهای خبری ایرانی نوشته اند: “گروهی از دانشمندان و پزشکان چینی در یک دستاورد نوآورانه پزشکی، برای اولین بار با استفاده از روش سلول‌درمانی توانسته‌اند یک بیمار دیابتی را درمان کنند.”
🔴 در این خبر آمده: یک مرد ۵۹ ساله مبتلا به دیابت نوع ۲ با روش پیوند سلولی جدید ، ۳۳ ماه است که بدون انسولین و دارو به زندگی خود ادامه می‌دهد. این موضوع باعث امیدواری سایر بیماران دیابتی شده است.

🔵 چه زمانی می‌تواند این درمان به طور عمومی استفاده شود؟

🔴هرچند این خبر میتواند نشان دهنده یک امیدواری در زمینه درمان بیماری دیابت باشد، اما تا زمانی که برخی شروط از جمله موارد زیر برقرار نباشد، عملا این درمان قابلیت تعمیم پذیری به کل جامعه را ندارد:

1. بررسی علمی مربوطه تنها برروی یک بیمار انجام شده است. جهت توسعه این درمان بایستی حتما یک مطالعه کارآزمایی بالینی در حجم تعداد نفرات بیشتری انجام شود.

2. نتایج این مطالعه در صورتی قابل تکیه و اعتماد است که در حجم نمونه بالا و با تکرار این مطالعه بتوان نتیجه مشابهی را دید.

3. برای مقایسه این درمان بایستی حتما یک گروه مقایسه داشت تا با مقایسه اثر درمانی این روش با روش دیگر، اثربخشی اثبات شود.

4. به فرض اثبات اثربخشی این روش در درمان قطعی دیابت، چنانچه هزینه استفاده از این درمان بسیار زیاد باشد، نظام‌های سلامت این روش را نمی‌توانند از این روش استفاده کنند.

5. هر درمان پزشکی می‌تواند عوارض جانبی داشته باشد. با ارزیابی اثر درمانی مورد نظر در آینده باید عوارض آن هم بررسی شود و بعد تصمیم گرفت.

6. در شرایط فعلی، درمان قطعی دیابت برای استفاده عمومی وجود ندارد بلکه با درمان‌های دارویی مشخص و انسولین زیر نظر پزشک درمان صورت می‌گیرد.

🔵 نتیجه‌گیری: خبرهای امیدواربخشی که گاها در رسانه‌ها برای درمان قطعی دیابت شنیده می‌شود هرچند امیدواربخشی خوبی میتواند داشته باشد، اما عملا طی شدن مراحل علمی از جمله رعایت ملاحظات شش گانه بالا، زمان‌بر است. در نتیجه این خبر تنها نتیجه بررسی یک مورد طی یک مطالعه جزئی است و فعلا زود است درباره تجویز عمومی این درمان اظهار نظر کرد.

💠 با فکت نامه سلامت، صحت و حقایق اخبار سلامت را بررسی کنید

❤️ Telegram | Website |📱 instagram | Eita
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
🟢 راستی‌آزمایی: قلیان اکسیژن بی‌خطر است؟

نتیجه بررسی ادعا: نیاز به بررسی بیش‌تر

🔸این روز ها بحث جنجالی مطرح شده است که در آن حسین فرشیدی، معاون بهداشت وزارت بهداشت در آن اذعان داشته که "در گزارشات اولیه قلیان اکسیژن مشکلی ندارد و منتظر نتایج کلی هستیم". او همچنین اضافه کرده است که "قلیان اکسیژن میتواند جایگزینی کم خطر‌تر به جای دخانیات باشد". به دنبال این ادعا، در فکت نامه سلامت بر آن شدیم تا صحت این ادعا را بررسی کنیم تا مشخص شود آیا واقعا این قلیان، بی خطر است و جایگزین مناسبی برای دخانیات محسوب میشود؟

🔸 پس از جستجوی پایگاه های مقالات علوم پزشکی داخلی و خارجی برای این موضوع دریافتیم که این قلیان اکسیژن که نام دیگر آن پاکدم است ظاهرا یک اختراع ایرانی است که نمونه مشابه خارجی ندارد. تنها مطالعه ای که در این رابطه تیم فکت نامه سلامت توانست به آن دست پیدا کند یک مطالعه پایلوت مورد شاهدی است که در مجله تنفس (یک مجله معتبر ایرانی که در پابمد نمایه میشود) به چاپ رسیده است. این مقاله اثرات مطلوبی را برای استفاده از قلیان اکسیژن برشمرده است از جمله کاهش فشار خون، افزایش سطح اشباع اکسیژن در خون و بهبود عملکرد ریه.

نتیجه گیری: تصمیم گیری در مورد اینکه استفاده از این قلیان بی‌خطر است هنوز زود است و ممکن است در طولانی مدت این قلیان عوارض جدی را به دنبال داشته باشد که این عوارض نسبت به مزایای این قلیان بیشتر باشد. فکت‌نامه سلامت استفاده از این قلیان را تا انجام مطالعات بیشتر به هیچ وجه توصیه نمی‌کند.

⭐️ برای مطالعه نقد کامل این مطالعه به اینجا مراجعه کنید

📚 منابع:
1
2
3
💠 با فکت نامه سلامت، صحت و حقایق اخبار سلامت را بررسی کنید

❤️ Telegram | Website |📱 instagram | Eita
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
🟢 راستی‌آزمایی:‌ ویتامین دی باعث استحکام استخوان بندی افراد می شود.

نتیجه بررسی ادعا: درست

🔸 ویتامین دی یک ویتامین محلول در چربی است که توسط بدن و زمانی که در معرض نور آفتاب قرار گرفته باشد، ساخته می شود. این ویتامین به طور طبیعی در برخی از غذاها وجود دارد اما به عنوان مکمل غذایی در دسترس است.
🔸 ویتامین دی حاصل از نور خورشید، غذا و مکمل از نظر زیستی بی‌جان است و به دو واکنش شیمیایی برای فعال شدن احتیاج دارد. ویتامین D2 که توسط گیاهان و ویتامین D3 که توسط پوست بدن انسان هنگام قرار گرفتن در برابر آفتاب ساخته می شوند، دو فرم مهم این ویتامین برای انسان ها هستند.

در این پست از فکت‌نامه سلامت به بررسی تاثیر مثبت و عوارض احتمالی ویتامین دی در صورت مصرف بیش از حد می‌پردازیم.

🔸 افراد در سنین متفاوت به مقادیر متفاوتی از ویتامین D به به طور روزانه نیاز دارند برای مثال کودکان و بزرگسالان روزانه به 15 میکروگرم ویتامین دی نیاز دارند در حالی که این نیاز در افراد بالای 70 سال روزانه 20 میکروگرم است.
🔸 ویتامین D میتواند از طریق مصرف مواد عذایی نظیر ماهی سالمون، ماهی ساردین، زرده تخم مرغ، گوشت قرمز و جگر تامین شود. همچنین قرار گرفتن در معرض نور افتاب نیز بخشی از ویتامین مورد نیاز بدن را تامین میکند.
🔸 افرادی که با کمبود ویتامین D مواجه هستند میتوانند با مراجعه به پزشک ویتامین D را در قالب مکمل دریافت کنند اما باید توجه داشته باشید که دریافت بیش از حد ویتامین D می تواند مضر باشد.
🔸 سطوح بسیار بالای ویتامین D در خون شما (150 نانوگرم در میلی لیتر) می تواند باعث تهوع، استفراغ، ضعف عضلانی، گیجی، درد، از دست دادن اشتها، کم آبی، ادرار بیش از حد و تشنگی و سنگ کلیه شود.
🔸 سطوح بشدت بالای ویتامین D می تواند باعث نارسایی کلیه، ضربان قلب نامنظم و حتی مرگ شود. سطوح بالای ویتامین D تقریباً همیشه ناشی از مصرف بیش از حد ویتامین D از مکمل های غذایی است.

🔸شما نمی‌توانید مقدار زیادی ویتامین D را از نور خورشید دریافت کنید زیرا پوست شما مقدار ویتامین D تولیدی را محدود می کند.

😥 ارزیابی بیشتر این ادعا را در اینجا بخوانید.

💠 با فکت نامه سلامت، صحت و حقایق اخبار سلامت را بررسی کنید

❤️ Telegram | Website |📱 instagram | Eita
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
🟢 راستی‌آزمایی: آیا ویروس HPV از طریق آب استخر منتقل می شود؟

نتیجه بررسی: عدم وجود شواهد.

🔸 ویروس های پاپیلومای انسانی (HPV) یک ویروس منتقله از راه روابط جنسی است که فقط انسان ها را آلوده می‌کنند. ویروس اچ‌پی‌وی یا پاپیلومای انسانی (HPV) ویروسی است که از طریق تماس پوست‌با‌پوست و روابط جنسی منتقل می‌شود اما آیا این ویروس از راه‌های دیگری نیز می‌تواند انتقال یابد؟
ویروس HPV عمدتا از طریق تماس جنسی منتقل می‌شود اما روش‌های دیگری غیر از تماس جنسی نیز برای انتقال این ویروس وجود دارد. این راه‌ها عبارت است از:

🔸 فومیت‌ها: اشیاء آلوده مانند حوله، لباس یا تجهیزات پزشکی می توانند HPV را گسترش دهند.
🔸 انگشتان: افراد آلوده می توانند HPV را از طریق انگشتان خود منتقل کنند، به خصوص اگر ناحیه تناسلی خود را لمس کنند و سپس دیگران را لمس کنند.
🔸 دهان: می تواند از طریق تماس دهان‌به‌دهان، مانند بوسیدن عمیق، که شامل تماس گسترده لب‌های داخلی، زبان و دندان‌ها است، منتقل شود.
🔸 تماس پوستی: تماس مستقیم پوست‌به‌پوست با پوست آلوده، به ویژه در نواحی با پوست زخم یا خیس شده، می‌تواند منجر‌به انتقال غیرجنسی شود.
🔸 انتقال عمودی: HPV می‌تواند از طریق مایع آمنیوتیک، جفت یا مخاط تناسلی مادر، از مادر به کودک در طول زایمان و یا هنگام شیردهی منتقل شود.
🔸 انتقال مراقب: مراقبان می‌توانند HPV را از طریق تماس پوستی، به ویژه در هنگام تعویض پوشک، به کودکان منتقل کنند.

🔸در مورد انتقال HPV از طریق آب استخر یک مطالعه انجام شده که نشان داد از 14 نمونه آبِ گرفته شده از استخر، در 9 نمونه مقادیر کمی از ویروس HPV تشخیص داده شد اما تاکنون هیچ مطالعه‌ای نتوانسته است انتقال HPV از طریق آب استخر به دیگران را نشان دهد.

نتیجه گیری: HPV از راه‌های مختلفی از جمله تماس جنسی، تماس پوست‌به‌پوست، اشیاء آلوده و ... می‌تواند منتقل شود اما شواهد محکمی مبنی بر انتقال HPV از طریق آب استخر وجود ندارد و احتمال اینکه این ویروس بتواند از این طریق منتقل شود بسیار کم است.

💠 با فکت نامه سلامت، صحت و حقایق اخبار سلامت را بررسی کنید

❤️ Telegram | Website |📱 instagram | Eita
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
🔵 قابل توجه کاربران بویژه کادر بهداشت و درمان کشور و کسانی که با شنیدن برخی اخبار و ادعاها بدنبال صحت ادعاها هستند

تیم علمی فکت نامه سلامت به طور روزانه تمام ادعاها، محتوای نگران کننده سلامت و شبهه های مرتبط بهداشت و درمان را رصد میکند تا با پاسخ مبتنی بر شواهد، راستی آزمایی لازم را داشته باشد.

اگر برای شما هم سوال و تردیدی به وجود آمد میتوانید با مراجعه به لینک (اینجا) در وبسایت ما و یا صفحه چت با ادمین ما به آدرس @Factnamesalamat_admin مطلب خود را ارسال کنید تا بزودی راستی آزمایی آن را انجام دهیم و به اطلاع شما برسانیم.

💠 با فکت نامه سلامت، صحت و حقایق اخبار سلامت را بررسی کنید

❤️ Telegram | Website |📱 instagram | Eita
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
🟢 پزشکی مبتنی بر شواهد (Evidence Based Medicine) یعنی چه؟

🔴در منابع مختلف، برای پزشکی مبتنی بر شواهد تعاریف مختلفی آورده شده است؛ اما به طور کلی می‌توان گفت که پزشکی مبتنی بر شواهد یعنی “استفاده آگاهانه، صریح و خردمندانه از بهترین شواهد فعلی در تصمیم‌گیری در مورد مراقبت از هر بیمار”.

🔴 هدف پزشکی مبتنی بر شواهد این است که اطمینان حاصل شود که تصمیمات بالینی اعم از درمانی و تشخیصی بر اساس اطلاعات به روز و معتبر گرفته شود که این موضوع در نهایت منجر به بهبود نتایج بیمار و کیفیت مراقبت‌های بهداشتی می‌شود.

🔑 در اینجا مفهوم پزشکی مبتنی بر شواهد را شرح دادیم. اینجا کلیک کنید.

💠 با فکت نامه سلامت، صحت و حقایق اخبار سلامت را بررسی کنید

❤️ Telegram | Website |📱 instagram | Eita
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
🟢 آیا مصرف محصولات تراریخته باعث ایجاد سرطان می‌شود؟

نتیجه بررسی: عدم وجود شواهد

🔸 ارگانیسم‌های اصلاح‌شده ژنتیکی را می‌توان به عنوان گیاهان، حیوانات یا میکروارگانیسم‌هایی تعریف کرد که در آن‌ها ماده ژنتیکی (DNA) به گونه‌ای تغییر یافته است که به طور طبیعی اتفاق نمی‌افتد.
🔸 این فناوری اغلب «بیوتکنولوژی مدرن» یا «فناوری ژن»، گاهی اوقات «فناوری DNA نوترکیب» یا «مهندسی ژنتیک» نامیده می‌شود. غذاهای تولید شده از ارگانیسم های تراریخته یا با استفاده از آنها اغلب به عنوان غذاهای تراریخته شناخته می شوند و در این مطلب بررسی می کنیم که آیا این غذاهای تراریخته باعث ایجاد سرطان میشوند؟ و اینکه آیا استفاده از این محصولات می‌تواند خطرات جدی برای سلامت انسان به دنبال داشته باشد؟

🔸به طور خلاصه می توان گفت: مواد غذایی اصلاح ژنتیکی شده یا تراریخته ای که توسط سازمان غذا و دارو تایید شده اند به اندازه ی سایر غذاها برای مصرف ایمن هستند و چه بسا در بعضی از موارد ارزش تغذیه ای بالاتری نیز نسبت محصولات عادی دارند.

🔸 تا کنون مطالعه ای با شواهد محکم که بتواند نشان دهد این مواد غذایی سرطان زا هستند وجود ندارد و از پتانسیل این محصولات در افزایش امنیت غذایی به خصوص در کشور هایی که با فقر و گرسنگی مواجه هستند باید استفاده کرد.

در نتیجه فکت نامه سلامت با بررسی تمام شواهد، این ادعا را فاقد شواهد کافی میداند.

🔑 متن کامل بررسی این ادعا و منابع بررسی را در وبسایت ما بخوانید...

💠 با فکت نامه سلامت، صحت و حقایق اخبار سلامت را بررسی کنید

❤️ Telegram | Website |📱 instagram | Eita
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
🟢 آیا مصرف شکر باعث بیش فعالی در کودکان میشود؟

نتیجه بررسی: نیاز به شواهد و بررسی بیشتر

🔸 اختلال کمبود توجه/بیش فعالی (ADHD) یک اختلال عصبی رشدی است که با بی توجهی، بیش فعالی و تکانشگری مشخص می شود. افراد مبتلا به این اختلال ممکن است برای تمرکز مشکل داشته باشند، مدام بی قراری می کنند و در حین مکالمه صحبت دیگران را قطع می کنند.

🔸 در این پست از فکت نامه سلامت به بررسی این میپردازیم که آیا مصرف شکر میتواند باعث بیش فعالی شود؟

🔸 بررسی فکت نامه سلامت نشان میدهد، در حال حاضر مطالعه ای با شواهد محکم که نشان دهد مصرف شکر باعث بیش فعالی میشود وجود ندارد اما مطالعات نشان میدهند که رعایت الگو های تغذیه سالم میتواند در بهبود علائم بیش فعالی موثر واقع شوند و بالعکس الگو های تغذیه ناسالم باعث بدتر شدن علائم سندرم کمبود توجه/بیش فعالی (ADHD) می شوند.


در نتیجه فکت نامه سلامت با بررسی تمام شواهد، این ادعا را فاقد شواهد کافی میداند و اعلام میدارد بررسی این ادعا نیاز به بررسی بیشتر و مطالعات بیشتر دارد.

🔑 متن کامل بررسی این ادعا و منابع بررسی را در وبسایت ما بخوانید...

💠 با فکت نامه سلامت، صحت و حقایق اخبار سلامت را بررسی کنید

❤️ Telegram | Website |📱 instagram | Eita
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
🟢در تصمیم گیری‌های بهداشتی و درمانی چه مطالعاتی باید در اولویت قرار بگیرند؟

🟡حقیقات پزشکی پایه و اساس بهبود و پیشرفت مراقبت‌های بهداشتی و درمانی است که به توسعه درمان‌های جدید، اصلاح روش‌های موجود و بهبود نتایج بیمار کمک می‌کند.  

🟡سالانه بیشتر از یک میلیون و هشتصد هزار مقاله در حوزه پزشکی چاپ می‌شود. تعداد زیاد مطالعات در بعضی از موارد نه تنها تصمیم گیری را برای افراد تسهیل نمی‌کند بلکه فرد را بیشتر از قبل سر در گم می‌کند.

🟡این در مواقعی اتفاق می‌افتد که نتایج مطالعات در یک زمینه هم راستا نیستند و بلکه حتی ضد و نقیض اند. «سطح شواهد» سیستمی است که برای رتبه‌بندی اعتبار یافته‌های پژوهشی استفاده می‌شود و در متخصصان مراقبت‌های بهداشتی و درمانی را در تصمیم‌گیری آگاهانه در مورد مراقبت از بیمار راهنمایی می‌کند.

🟡به زبان ساده، سطح شواهد به سلسله مراتبی اشاره دارد که قدرت تحقیق را بر اساس طراحی، کیفیت انجام مطالعه و خطر سوگیری مطالعه ارزیابی می‌کند.

🔻 ادامه مطلب را در لینک اختصاصی وبسایت ما بخوانید

💠 با فکت نامه سلامت، صحت و حقایق اخبار سلامت را بررسی کنید

❤️ Telegram | Website |📱 instagram | Eita
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
🟢 آیا گوش‌دادن به موسیقی در درمان افسردگی مؤثر است؟

نتیجه بررسی ادعا: درست

🟡موسیقی‌درمانی مداخله‌ای است که دربرگیرنده جلسات منظم با یک متخصص درمانگر موسیقی است، و ممکن است به بهبود خلق‌وخو از طریق بیان احساسات کمک کند. در این پست از فکت نامه سلامت بررسی می‌کنیم که آیا موسیقی واقعاً در درمان افسردگی مفید است؟

نتیجه بررسی ها:
🟡 به‌طورکلی موسیقی‌درمانی را می‌توان به دو نوع فعال و غیرفعال تقسیم کرد. روش غیرفعال صرفاً شامل شنیدن موسیقی است که بیماری با گوش‌دادن و شنیدن موسیقی که در حال نواخته شدن است، مورد درمان قرار می‌گیرد.

🟡درحالی‌که در روش موسیقی‌درمانی فعال که نواختن، خواندن و حرکات موزون اساس کار است. در یک مطالعه مروری انجام شده توسط مرور کاکرین، مجموعا 421 شرکت‌کننده وارد شدند. 411 نفر از آنها در متاآنالیز برای بررسی تاثیرات کوتاه‐مدت موسیقی‌درمانی در افسردگی وارد شدند.

🟡 علاوه بر این در این مطالعه، تاثیر نوع موسیقی درمانی نیز بررسی شد. این مطالعه نشان داد موسیقی‌درمانی زمانی که در کنار درمان روتین انجام شود موثرتر از حالتی است که بیماران فقط درمان روتین افسردگی را دریافت می‌کنند.

🟡همچنین این مطالعه نشان داد موسیقی‌درمانی باعث کاهش نشانه‌های افسردگی و اضطراب می‌شود و به بهبود عملکرد فرد کمک می‌کند (به‌طور مثال حفظ مشارکت در کار، انجام فعالیت‌های روزانه و ...). محدودیت این مطالعه تعداد کم مطالعات وارد شده و کم بودن سطح قطعیت شواهد یافت شده است که باعث کاهش سطح قطعیت نتیجه‌گیری این مطالعه شد.

🟡یک مطالعه فراتحلیل دیگر نیز در این زمینه یافت شد که نتایج آن هم‌راستا با مطالعه کاکرین بود. این مطالعه شامل 55 مطالعه کارآزمایی تصادفی دارای گروه کنترل بود و خطر سوگیری در اکثر این مطالعات کم بود. این مطالعه نشان داد بعضی از انواع موسیقی‌درمانی نسبت به انواع دیگر آن موثرتر هستند.

در نتیجه فکت نامه سلامت با بررسی تمام شواهد، این ادعا را درست میداند.

🔑 متن کامل بررسی این ادعا و منابع بررسی را در وبسایت ما بخوانید...

💠 با فکت نامه سلامت، صحت و حقایق اخبار سلامت را بررسی کنید

❤️ Telegram | Website |📱 instagram | Eita
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
🟢 آیا تلفن همراه باعث ایجاد سرطان مغز می شود؟

نتیجه بررسی: نیاز به شواهد و بررسی بیشتر

🟡 بسیاری از مردم نگران هستند که استفاده از تلفن همراه ممکن است باعث سرطان و به‌طور مشخص سرطان مغز شود.
🟡 برای بررسی این موضوع، پژوهش‌های زیادی انجام شده اما نتایج متفاوت و متناقضی به دست آمده است.
🟡 این مطلب به بررسی چندین مطالعه مروری و متاآنالیز می‌پردازد تا ببینیم آیا استفاده از تلفن همراه واقعاً خطر سرطان مغز را افزایش می‌دهد یا خیر.

🔸 شواهد موجود در مورد خطر سرطان و تومورهای مغزی ناشی از استفاده از تلفن همراه متناقض و ناهماهنگ است. برخی مطالعات نشان می‌دهند که استفاده بلندمدت و زیاد از تلفن همراه ممکن است خطر برخی از انواع تومورها را افزایش دهد، اما بسیاری از مطالعات دیگر چنین ارتباطی را تایید نمی‌کنند. برای رسیدن به نتیجه‌گیری قطعی نیاز به تحقیقات بیشتر و با کیفیت بالاتر داریم.

در نتیجه فکت نامه سلامت با بررسی تمام شواهد اعلام میدارد بررسی این ادعا نیاز به بررسی بیشتر و مطالعات بیشتر دارد.

🔑 متن کامل بررسی این ادعا و منابع بررسی را در وبسایت ما بخوانید...

💠 با فکت نامه سلامت، صحت و حقایق اخبار سلامت را بررسی کنید

❤️ Telegram | Website |📱 instagram | Eita
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
🟢 آیا میتوان با نتیجه یک مقاله، به افراد در حوزه پزشکی توصیه کرد؟

🔴مقاله‌های علمی و تحقیقاتی در حوزه پزشکی به عنوان منابع اطلاعاتی ارزشمند برای افراد و متخصصین در این حوزه شناخته می‌شوند. این مقاله‌ها معمولاً نتایج تحقیقاتی را که توسط محققان و دانشمندان انجام شده است، ارائه می‌دهند. اما آیا می‌توان با نتیجه یک مقاله به افراد در حوزه پزشکی توصیه کرد؟

برای پاسخ به این سوال باید به چند جنبه مهم توجه کرد:

🔴 اعتبار مقاله: قبل از اینکه نتیجه یک مقاله به عنوان توصیه به افراد ارائه شود، باید اعتبار و جایگاه آن در جامعه علمی را بررسی کرد. مقاله‌هایی که در نشریات معتبر و بازنشر شده‌اند و از طریق بررسی همکاران (Peer Review) مورد تأیید قرار گرفته‌اند، بیش از سایر مقاله‌ها قابل اعتماد‌تر هستند.

🔴 تکرارپذیری نتایج: یک نتیجه علمی برای اینکه به عنوان توصیه به افراد ارائه شود، باید تکرارپذیر باشد. این معنی که نتایج همان تحقیق باید توسط محققان دیگر نیز در شرایط مشابه تائید شود.

🔴کامل بودن تحقیق: مقاله‌هایی که در تحقیقات خود از روش‌های علمی کامل و دقیق استفاده کرده‌اند و تمامی متغیرها و عوامل موثر را در نظر گرفته‌اند، بیش از سایر مقاله‌ها قابل اعتماد‌تر هستند.

🔴 توافق با شواهد موجود: نتیجه یک مقاله باید با شواهد و تحقیقات موجود در آن حوزه همخوانی داشته باشد. اگر نتیجه مقاله با حقایق موجود در تناقض است، باید با احتیاط بیشتری به آن پرداخت و منتظر تحقیقات بیشتری در آن زمینه شد.

🔴 معنی‌داری آماری و بالینی: نتیجه یک مقاله باید نه تنها از نظر آماری معنی‌دار باشد (Statistical Significance)، بلکه از نظر بالینی نیز معنی‌دار باشد (Clinical Significance). معنی‌داری آماری نشان می‌دهد که یافته‌های تحقیق صرفا به‌صورت اتفاقی به دست نیامده‌اند، اما معنی‌داری بالینی بیانگر این است که یافته‌ها در واقع، تاثیری در بهبود بیماران دارند و در پزشکی عملی هستند.

🔴مراجعه به دستورالعمل های پزشکی: در نهایت، برای ارائه توصیه‌های پزشکی، باید به دستورالعمل های رسمی و معتبر رجوع کرد. این دستورالعمل ها بر اساس شواهد علمی، نظرات کارشناسان حوزه، و شرایط کشور تنظیم می‌شوند. پزشکان باید با توجه به این گایدلاین‌ها و شرایط بیماران، توصیه‌های مناسب را ارائه دهند. این دستورالعمل ها اساس اصلی و راه اصلی برای ارائه توصیه‌های پزشکی بر اساس شواهد علمی به شمار می‌روند.

💠 با فکت نامه سلامت، صحت و حقایق اخبار سلامت را بررسی کنید

❤️ Telegram | Website |📱 instagram | Eita
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
🟢 آیا مکمل کلسیم در کاهش وزن موثر است؟!

نتیجه بررسی: ادعای گمراه کننده

چاقی یکی از مشکلات عمده بهداشتی در جهان است که می‌تواند منجر به بروز بیماری‌های مختلفی مانند فشار خون بالا، بیماری‌های قلبی، سکته، دیابت و مقاومت به انسولین شود.چاقی یکی از مشکلات عمده بهداشتی در جهان است که می‌تواند منجر به بروز بیماری‌های مختلفی مانند فشار خون بالا، بیماری‌های قلبی، سکته، دیابت و مقاومت به انسولین شود.

چاقی یکی از مشکلات عمده بهداشتی در جهان است که می‌تواند منجر به بروز بیماری‌های مختلفی مانند فشار خون بالا، بیماری‌های قلبی، سکته، دیابت و مقاومت به انسولین شود.یکی از این روش‌ها مصرف کلسیم است که به عنوان یک راهکار احتمالی برای کاهش وزن مطرح شده است. هدف از این مطلب، بررسی تاثیر مصرف کلسیم بر کاهش وزن در افراد مبتلا به اضافه وزن یا چاقی است.

چاقی یکی از مشکلات عمده بهداشتی در جهان است که می‌تواند منجر به بروز بیماری‌های مختلفی مانند فشار خون بالا، بیماری‌های قلبی، سکته، دیابت و مقاومت به انسولین شود.با توجه به شواهد موجود، می‌توان نتیجه گرفت که مصرف کلسیم ممکن است تاثیری مختصر در کاهش وزن داشته باشد، اما این تاثیرات به طور کلی کوچک و از نظر بالینی معنی‌دار نیست. بنابراین، برای دستیابی به کاهش وزن معنادار، احتمالاً نیاز به راهکارهای ترکیبی شامل تغییرات در رژیم غذایی و افزایش فعالیت بدنی وجود دارد. در نهایت، این ادعا که مصرف کلسیم به تنهایی باعث کاهش وزن قابل توجه می‌شود، به طور کلی تایید نمی‌شود و نیاز به تحقیقات بیشتری در این زمینه وجود دارد.

در نتیجه فکت نامه سلامت در نهایت، این ادعا که مصرف کلسیم به تنهایی باعث کاهش وزن قابل توجه می‌شود، به طور کلی گمراه کننده است و نیاز به تحقیقات بیشتری در این زمینه وجود دارد.

🔑 متن کامل بررسی این ادعا و منابع بررسی را در وبسایت ما بخوانید...

💠 با فکت نامه سلامت، صحت و حقایق اخبار سلامت را بررسی کنید

❤️ Telegram | Website |📱 instagram | Eita
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
🟢 چه منابع علمی را بعنوان "منابع موثق اطلاعات سلامت" میدانیم؟

🔴در دنیای امروز که با انبوهی از اطلاعات درست و غلط که به آسانی از طریق اینترنت قابل دسترس هستند یافتن اطلاعات سلامت قابل اعتماد می تواند چالش برانگیز باشد. از آنجایی که این اطلاعات مستقیما با سلامت انسان سر و کار دارند باید از منابع موثق و قابل اعتماد به دست بیایند. در این پست ویژگی های یک "منبع موثق" و برخی مهمترین مثال های آن را معرفی می کنیم.

🔴دقت و محتوای مبتنی بر شواهد بودن: منابع موثق مطالب خود را بر اساس تحقیقات علمی بیان می کنند. به دنبال اطلاعاتی باشید که به مطالعات منتشر شده در مجلات معتبر و شامل استناد از منابع معتبر اشاره می کند.

🔴به روز بودن منابع: بررسی کنید که محتوا به‌روز باشد، زیرا اطلاعات بهداشتی با یافته‌های تحقیقاتی جدید به سرعت در حال تکامل است و تحقیقات انجام شده در حوزه پزشکی تجربی هستند یعنی نتایج ممکن است قطعی نباشد و با انجام تحقیقات جدید یافته های تحقیقات قبلی زیر سوال برود.

🔴وابستگی سازمانی فرد ارائه دهنده محتوا: اطلاعات بهداشتی قابل اعتماد اغلب توسط متخصصان ارائه می شود. این متخصصان شامل پزشکان، محققان و متخصصان پزشکی وابسته به موسسات معتبر مانند سازمان‌های بهداشتی دولتی، دانشکده‌های پزشکی یا سازمان‌های بهداشتی مشهور می‌شوند.

🔴شفافیت و بیان تضاد منافع: منابع موثق به وضوح بیان می کنند که اطلاعات آنها از کجا آمده است و هرگونه تضاد منافع احتمالی را افشا می کنند. به دنبال شفافیت در مورد وابستگی ها، حمایت های مالی، یا تبلیغاتی باشید که ممکن است بر اطلاعات تأثیر بگذارد. برای مثال در مطالعاتی که از صنایع خاص حمایت مالی دریافت می کنند ممکن است برخی از نتایج که برای آن سازمان خوشایند نیست گزارش نشوند.

 🔴پاسخگویی و مسئولیت پذیری در مورد محتوا: منابع موثق اطلاعات خود را از طریق بازبینان مستقل یا حقیقت‌سنجی تأیید می‌کنند. آنها هر گونه خطا را به سرعت تصحیح می کنند و اطلاعات تماس را برای سوالات بیشتر ارائه می دهند. به دنبال هیئت تحریریه یا کمیته بازبینی باشید که بر محتوا نظارت دارد. برای مثال در مجلات معتبر محتوا قبل از انتشار به دقت توسط داورانی که از نظر عملی همتای نویسندگان هستند مورد بررسی قرار میگیرد و خطاهای احتمالی آن اصلاح می شود.

🔑 در این لینک، لیست زیر برخی از مشهورترین منابع اطلاعات سلامت جهت استفاده جامعه، کادر سلامت و پژوهشگران ذکر شده اند

💠 با فکت نامه سلامت، صحت و حقایق اخبار سلامت را بررسی کنید

❤️ Telegram | Website |📱 instagram | Eita
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
🔴 نگاهی به آخرین راستی آزمایی های فکت نامه سلامت

آیا عارضه دار بودن واکسن آسترازنکا باعث جمع آوری آن شد؟
(لینک مطلب)

آیا واکسن های علیه کرونا باعث آسیب سیستم ایمنی میشود؟
(لینک مطلب)

مصرف مکمل کلسیم باعث کاهش وزن در افراد دارای اضافه‌وزن یا چاق میشود؟
(لینک مطلب)

با استفاده از داروهای گیاهی، دیابت به‌طور کامل درمان‌پذیر است؟
(لینک مطلب)

انجام واکسیناسیون باعث افزایش اتیسم در کودکان شده است؟
(لینک مطلب)

💠 با فکت نامه سلامت، صحت و حقایق اخبار سلامت را بررسی کنید

❤️ Telegram | Website |📱 instagram | Eita
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
🟢#بخش_اول / مهمترین شگردهای افراد ضد علم و شبه علم در تولید محتوای بدون شواهد

🟡چری پیکینگ (Cherry picking) یا انتخاب کردن هدفمند داده‌ها به معنی انتخاب داده‌هایی است که با نظر قبلی یا ادعای مورد نظر فرد تطابق دارند، و نادیده گرفتن داده‌هایی که در تناقض با آنان است. این شگرد به طور گسترده‌ای توسط افراد ضد علم و شبه علم برای ساختن یک تصویر که به نفع ادعاهای آن‌هاست، استفاده می‌شود.

🟡مثالی از چری پیکینگ، استفاده از یک مطالعه یا تحقیق خاص که ظاهراً با یک ادعای ضد علمی یا شبه علمی همخوانی دارد، بدون توجه به مجموع شواهد موجود در مورد موضوع مورد بحث، است. این روش موجب می‌شود که افراد بدون شناخت کامل موضوع، به ادعاهای بی‌بنیاد اطمینان کنند.

🟡این شگرد می‌تواند منجر به سوءاستفاده از اطلاعات شود و افراد را گمراه کند. این شگرد موجب می‌شود که تصویر ناقص و یا منحرف کننده‌ای از حقایق به عموم ارائه شود، که می‌تواند در تصمیم‌گیری‌های عمومی و شخصی تاثیرات منفی داشته باشد.

🟡برای شناسایی روش "چری پیکینگ" (Cherry Picking)، باید به تمامی شواهد موجود درباره موضوع توجه کرد. به این ترتیب می‌توان فهمید آیا تمامی داده‌ها مورد توجه قرار گرفته‌اند یا تنها داده‌های انتخابی و مطلوب برای تایید ادعاها استفاده شده‌اند.

در پست‌های آموزشی بعدی شگردهای دیگر افراد ضد علم و شبه‌علم را مورد بررسی خواهیم داد. با ما همراه باشید.

💠 با فکت نامه سلامت، صحت و حقایق اخبار سلامت را بررسی کنید

❤️ Telegram | Website |📱 instagram | Eita
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
🟢 راستی‌آزمایی: آنتی‌بیوتیک جایگزینی استاندارد برای آپاندکتومی (برداشت آپاندیس) در درمان آپاندیس است.

نتیجه بررسی: نادرست

⭐️ آپاندیس حاد یکی از شایع‌ترین شرایط جراحی اضطراری در جهان است که سالانه میلیون‌ها نفر را درگیر می‌کند. درمان سنتی این بیماری معمولاً آپاندکتومی فوری بوده است، اما تحقیقات اخیر استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها را به عنوان درمانی جایگزین پیشنهاد کرده‌اند. هدف از این مطلب، بررسی تاثیر درمان آنتی‌بیوتیکی در مقایسه با آپاندکتومی در بهبود علائم و کاهش عوارض آپاندیس حاد ساده است.

⭐️ مطالعات متعددی نشان داده‌اند که درمان آنتی‌بیوتیکی می‌تواند به عنوان یک روش ایمن و مؤثر برای آپاندیسیت حاد ساده مورد استفاده قرار گیرد، اما این روش به‌طور‌کلی در مقایسه با آپاندکتومی از کارایی کمتری برخوردار است. @در یک مرور کاکرین@ که شامل ۱۳ مطالعه با مجموع ۳۳۵۸ شرکت‌کننده بود، نشان داده شد که درمان آنتی‌بیوتیکی ممکن است میزان عوارض کمتری را به همراه داشته باشد، اما نرخ شکست درمانی بالاتری دارد. به‌طوری که حدود یک‌سوم بیماران در سال اول پس از درمان آنتی‌بیوتیکی نیاز به آپاندکتومی پیدا کردند.

⭐️همچنین، شواهد حاکی از آن است که درمان آنتی‌بیوتیکی می‌تواند زمان بستری در بیمارستان را کمی افزایش دهد و خطر عفونت‌های زخم را کاهش دهد. در حالی که میانگین مدت زمان بستری در بیمارستان برای بیمارانی که آپاندکتومی انجام داده‌اند، حدود ۲ روز بوده، این مدت برای بیمارانی که تنها با آنتی‌بیوتیک درمان شده‌اند، به طور متوسط ۳ روز بوده است. همچنین، درصد عفونت‌های زخم در گروه آپاندکتومی 6% و در گروه درمان آنتی‌بیوتیکی 2% بوده است.

⭐️با این حال، نتایج در مورد سایر عوارض مانند آبسه داخل شکمی یا نیاز به جراحی مجدد بسیار نامطمئن است. برخی مطالعات نشان داده‌اند که خطر آبسه داخل شکمی پس از درمان آنتی‌بیوتیکی به میزان کمی بیشتر است، اما این اختلاف از نظر آماری معنی‌دار نبوده است.

⭐️ به علاوه، مطالعات نشان می‌دهند که در بیماران درمان شده با آنتی‌بیوتیک، میزان موفقیت درمان علائم در مقایسه با آپاندکتومی پایین‌تر است. به طوری که تقریباً ۷۶ نفر از هر ۱۰۰۰ نفر پس از درمان آنتی‌بیوتیکی همچنان علائم خود را دارند، در حالی که این عدد برای آپاندکتومی تنها ۱۳ نفر از هر ۱۰۰۰ نفر است.

نتیجه گیری: در مجموع، شواهد نشان می‌دهند که درمان آنتی‌بیوتیکی ممکن است به عنوان یک روش جایگزین برای آپاندکتومی در بیماران با آپاندیس حاد ساده مورد استفاده قرار گیرد، اما به دلیل نرخ بالای شکست درمانی و نیاز به جراحی در آینده، این روش نمی‌تواند به طور کلی به عنوان درمان استاندارد توصیه شود. آپاندکتومی همچنان درمان اصلی برای آپاندیسیت حاد ساده باقی می‌ماند، اگرچه درمان آنتی‌بیوتیکی می‌تواند در موارد خاص یا در بیمارانی که جراحی برای آن‌ها مناسب نیست، مورد استفاده قرار گیرد. این روش به‌طور کلی نمی‌تواند به عنوان درمان استاندارد توصیه شود.


🔑 برای بررسی این ادعا از یک مطالعه کتابخانه کاکرین و ۵ مطالعه از نمایه نامه پابمد وارد بررسی ما شدند.


مطالعه از کتابخانه کاکرین

منبع اول / منبع دوم/ منبع سوم / منبع چهارم / منبع پنجم


💠 با فکت نامه سلامت، صحت و حقایق اخبار سلامت را بررسی کنید

❤️ Telegram | Website |📱 instagram | Eita
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
🟢 آیا مصرف روزانه مکمل آهن در بهبود سلامت زنان در دوران قاعدگی مؤثر است؟

نتیجه بررسی ادعا: درست

⭐️کم‌خونی یا آنمی ازجمله عارضه‌های هستند که از زنان و مردان را درگیر به خود می‌کند. منظور از کم‌خونی کم‌بودن قابل‌توجه گلبول‌های قرمز خون است. کم‌خونی در زنان شایع‌تر از مردان است به‌طوری‌که شیوع آن در مردان و زنان به ترتیب 11 و 33  درصد است.
⭐️یکی از راه‌های مقابله با کم خونی استفاده از مکمل آهن است. در این مطلب از فکت نامه سلامت قصد داریم به این سوال پاسخ بدهیم که آیا مصرف روزانه مکمل آهن در بهبود سلامت زنان در دوران قاعدگی  موثر است؟

⭐️ برای پاسخ با این سؤال ما یک مطالعه کاکرین را یافتیم که در سال 2016 انجام و سپس در سال 2019 به روز رسانی شده بود. این مرور کاکرین شامل 67 مطالعه کارآزمایی بالینی بود که به مقایسه اثر مصرف آهن به مدت حداقل پنج روز در هفته با عدم مصرف آهن، در زنانی که عادت ماهیانه می‌شوند، پرداخته‌اند.

⭐️گروه هدف این مطالعه زنان غیر باردار در سن باروری (قاعدگی) بود و مجموعا شامل بیش از 8000 شرکت کننده است. این مطالعه نشان داد مصرف روزانه مکمل آهن در زنان تحت مطالعه باعث کاهش حدودا 60 درصدی ابتلا به آنمی در بیماران دریافت کننده مکمل آهن می شود.

⭐️ به طور کلی سطح قطعیت شواهد وارد شده در این مرور کاکرین بالا بود. شواهد دال بر تاثیرات آهن بر دیگر پیامدها، مانند درد شکم، کیفیت پائینی داشت و نمی توان در این مورد نظر قطعی داد. این مرور نشان داد اطلاعاتی در مورد تاثیرات آهن بر مرگ و میر در این گروه جمعیتی وجود ندارد.

⭐️ما در فکت نامه سلامت نتوانستیم دستورالعمل کشوری که متناسب با شرایط کشور به طور خاص برای جمعیت زنان ایرانی تدوین شده باشد را پیدا کنیم. با توجه به نتایج امیدوار کننده مطالعات و سطح قطعیت بالای شواهد موجود انجام مطالعات مشابه در سطح کشور و تنظیم دستورالعمل‌های مربوطه ضروری به نظر می‌رسد.

نتیجه‌گیری: شواهد با سطح قطعیت بالا وجود دارند که تایید کننده تاثیر مثبت استفاده از مکمل آهن در زنان برای جلوگیری از آنمی ناشی از قاعدگی هستند. این به معنای توصیه پزشکی به عموم جامعه برای مصرف خودسرانه مکمل آهن نیست و توصیه می‌شود بدون تجویز پزشک اقدام به مصرف قرص آهن نکنید.

🔑 متن کامل بررسی این ادعا و منابع بررسی را در وبسایت ما بخوانید...

💠 با فکت نامه سلامت، صحت و حقایق اخبار سلامت را بررسی کنید

❤️ Telegram | Website |📱 instagram | Eita
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
🟢 مهمترین شگردهای علم ستیزان و طرف‌داران شبه‌علم در تولید محتوای بدون شواهد چیست؟

⭐️درک نادرست اصطلاحات علمی: تحقیقات علمی اغلب از اصطلاحات تخصصی استفاده می‌کنند که می‌تواند به راحتی توسط افراد بدون پیشینه در این زمینه اشتباه تفسیر شود. مروجین ضد علم ممکن است عمداً یا ناخواسته این اصطلاحات را به اشتباه تعریف کنند تا تصور نادرستی از نتایج مطالعه ایجاد کنند.
⭐️نتایج اغراق‌آمیز: استفاده از شواهد با سطح قطعیت ضعیف و ارائه آنها به‌عنوان شواهدی مبتکرانه یا قطعی برای یک ادعا و همچنین بزرگ‌نمایی نتایج یک مطالعه نیز یکی از این موارد است.
🔴عدم توجه به معنی‌داری آماری: مطالعه‌ای که همبستگی مثبت بین دو متغیر را نشان می‌دهد ممکن است ولی این همبستگی از نظر آماری معنی‌دار نباشد و صرفاً بر اساس شانس باشد.
🔴نادیده‌گرفتن محدودیت‌ها: هر مطالعه علمی دارای محدودیت‌هایی است که معمولاً توسط محققین آن مطالعه بیان می‌شود. طرف‌داران شبه علم اغلب این محدودیت‌ها را نادیده می‌گیرند و یافته‌ها را به‌عنوان حقایق مطلق ارائه می‌کنند، بدون توجه به اخطارها یا عدم قطعیت‌های ذکر شده توسط دانشمندان.
⭐️تفسیر نادرست از اهمیت آماری: صرفاً به این دلیل نتیجه یک مطالعه از نظر آماری معنادار است لزوماً نمی‌توان گفت که از نظر بالینی هم معنی‌دار است یا اینکه یک رابطه علیتی را ثابت می‌کند.

🔑 متن کامل این تحلیل با مثالهای جالبی از پزشکی را در وبسایت ما بخوانید...

💠 با فکت نامه سلامت، صحت و حقایق اخبار سلامت را بررسی کنید

❤️ Telegram | Website |📱 instagram | Eita
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
🟢 آیا استفاده از ظروف پلاستیکی در ماکروویو برای سلامتی انسان مضر است؟

نتیجه بررسی ادعا: شواهد ضعیف

⭐️امروزه استفاده از مایکروویو برای پخت‌وپز و گرم کردن غذا به یک روش رایج تبدیل شده است. یکی از نگرانی‌های عمده در این زمینه، استفاده از ظروف پلاستیکی در مایکروویو (فر) و تاثیرات احتمالی مواد شیمیایی مضر مهاجر به غذا است.

⭐️در این مطلب، به بررسی شواهد علمی موجود در مورد مهاجرت مواد شیمیایی از ظروف پلاستیکی به غذا و تاثیر احتمالی آن بر انسان در هنگام استفاده از مایکروویو پرداخته‌ایم.

⭐️مطالعات مختلف نشان داده‌اند که استفاده از ظروف پلاستیکی در مایکروویو می‌تواند منجر به مهاجرت مواد شیمیایی به غذا شود.

⭐️بر اساس یک مطالعه، ۷۴ ترکیب شیمیایی مختلف از ظروف پلاستیکی به غذا منتقل شده‌اند، که تعدادی از این ترکیبات در استفاده از مایکروویو نسبت به فر معمولی بیشتر بوده است.

⭐️همچنین، مطالعه دیگری نشان داد که ترکیباتی مانند متیل‌بنزن، اتیل‌بنزن، و استایرن در تمامی ظروف پلاستیکی که برای گرم کردن غذا در مایکروویو استفاده شده بودند، یافت شده‌اند.

⭐️یک مطالعه دیگر نشان داد که استفاده طولانی‌مدت از ظروف پلاستیکی می‌تواند منجر به افزایش انتقال فتالات‌ها، که مواد مختل‌کننده غدد درون‌ریز هستند، به غذا شود. این مواد می‌توانند تاثیرات منفی بر سلامت انسان داشته باشند، از جمله تاثیرات بر سیستم تولید مثل.

⭐️ علاوه بر این، تحقیقی در سطح آزمون بر روی موش‌ها نشان داده که تغذیه با غذاهای گرم شده در ظروف پلاستیکی منجر به تغییرات آسیب‌شناختی در کبد و کلیه‌های موش‌ها می‌شود. این نتایج نشان می‌دهند که استفاده از ظروف پلاستیکی در مایکروویو می‌تواند تاثیرات منفی بر سلامت داشته باشد.

نتیجه‌گیری: با توجه به شواهد موجود، استفاده از ظروف پلاستیکی در مایکروویو می‌تواند منجر به ورود مواد شیمیایی مضر به غذا و به دنبال آن تاثیرات منفی بر سلامت انسان شود. اگرچه برخی از این مواد در غلظت‌های پایین میتواند قابل اغماض باشد، اما تاثیرات تجمعی و طولانی‌مدت آنها همچنان نگرانی‌زا است.
اگرچه برخی شواهد از تاثیر مواد شیمیایی و تاثیرات منفی آن بر سلامت پشتیبانی می‌کنند، اما سطح قطعیت این شواهد ضعیف است و نیاز به مطالعات بیشتر و مطالعات مروری برای ارائه نتیجه‌گیری قاطع وجود دارد. همچنین شایان ذکر است که نیاز به مطالعات بیشتر در این زمینه بر روی انسان‌ها است تا بتوان با اطمینان درباره این موضوع نظر داد.


🔑 روش بررسی ادعا و منابع مورد استفاده در بررسی را در وبسایت ما بخوانید...

💠 با فکت نامه سلامت، صحت و حقایق اخبار سلامت را بررسی کنید

❤️ Telegram | Website |📱 instagram | Eita
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM