📕 Дарси 6 | Хатари пайвандҳои ношинос

🖍 Ҳамарӯза тавассути почта ё суроғаҳои электронию шабакаҳои иҷтимоӣ ва месенҷерҳо мо аз чандин нафари шиносу ношинос паёмакҳо қабул мекунем. Гоҳо мешавад, ки пайванд (ссылка)-ҳои гуногунро равон карда, хоҳиш мекунад, то ба он нохун занем ва ё ба «иқдоме» ширкат варзем. Аммо таҷриба нишон медиҳад, ки на ҳамаи пайвандҳо барои амнияти рақамӣ ва ҳифзи додаҳои мо бехатар ҳастанд.

🖍 Ҳангоми ворид шудан ба сомонаҳои фишингӣ, хатари дуздидани маълумоти шахсии корбар, аз ҷумла рамзу гузарвожаҳои саҳифаи иҷтимоӣ, ҳамёну почтаҳои электронии корбар, вуҷуд дорад. Яъне, бо доштани ин маълумот қаллобон метавонанд, дороиҳои рақамии корбарро ғайриқонунӣ истифода карда, ба ӯ зарар расонад.

🖍 Аз ин лиҳоз, тавсия дода мешавад, ки ба пайвандҳои шубҳанок набояд ворид шуд!

@factcheck_tj
___
#factchecktj
#дарс
#омӯзиш
#роҳнамо
#бехатариирақамӣ

📕 Дарси 7 | Шаш роҳи ҳимоя аз фишинг

🖍 Фишинг – як намуди хеле маъмули қаллобӣ дар Интернет аст. Ҳадафи асосии он ба даст овардани маълумоти шахсӣ, рамзу гузарвожа, рақамҳои корти бонкӣ ё дигар маълумоти муҳими корбарон дониста мешавад.

🖍 Рахнагарон ё қаллобон гоҳо барои ҷалби корбарон мағозаҳои интернетии қалбакӣ, бонкҳои сохта ва ҳар гуна бозиҳои бурдноку иқдомҳои қалбакӣ эҷод мекунанд. Ба таври визуалӣ, чизҳои сохтаи қаллобон аз шакли аслӣ чандон фарқ намекунад. Аз ин рӯ, як корбар аз беэҳтиётӣ маълумоти муҳими шахсии худро бо розигии худ ворид мекунад ва қаллобон зуд ба он соҳиб мешаванд.

🖍 Қаллобон метавонанд, бо истифода аз фишинг саҳифа ё почтаи электронӣ ва ё ҳамёнҳои электронии корбарро рахна кунанд ва ба маълумоти арзишманд, ба вижа суратҳисоби бонкии корбар дастрасӣ пайдо намоянд!

@factcheck_tj
___
#factchecktj
#дарс
#омӯзиш
#роҳнамо
#бехатариирақамӣ
#фишинг

📕 Дарси 8 | Панҷ роҳи мубориза бо сайберозорӣ

🖍 Вақтҳои ахир вожаи «кибербуллинг» дар фазои рақамӣ хеле маъмул мешавад.

🖍 Кибербуллинг ё ба истилоҳи тоҷикӣ «сайберозорӣ» – ин таҳқиру озор ва таҳдид дар Интернет аст, ки аз ҷониби гурӯҳи одамон нисбати як шахс ё ширкат равона карда шудааст. Мисол, шарҳу нашрҳои оҳанги зӯроваридошта, эҷоди гурӯҳу каналҳо ва наворҳое, ки шахсро таҳқир мекунанд, интишори маълумоти шахсӣ ва ғайраҳо. Агар боз ҳам сода карда гӯем, «буллинг» дар маҷмӯъ як навъи хушунати ҷисмонӣ ё равонӣ нисбат ба дигарон буда, «кибербуллинг» ҳамон хушунат аст, вале танҳо дар фазои рақамӣ.

🖍 Тибқи таҳлилҳо ҳар чӣ қадаре, ки шабакаҳои иҷтимоӣ рушд кунанд, ҳамон қадар шаклҳои гунонуни таҳқири онлайнӣ зиёд мешаванд. Бинобар ин, волидайнро зарур аст, ки дар бораи сайберозорӣ бо фарзандони худ ҳамсуҳбат шуда, онҳоро огаҳ созанд ва роҳҳои ҳифозат бо онро фаҳмонанд!

@factcheck_tj
___
#factchecktj
#дарс
#омӯзиш
#роҳнамо
#бехатариирақамӣ
#кибербуллинг
#сайберозорӣ