دکتر سرگلزایی drsargolzaei

مقاله

#مقاله

#پیامدهای_فرهنگ_واقعیت_گریز (در زمینه بحران #کرونا)

متن مصاحبه دکتر محمدرضا سرگلزایی با موضوع «پیامدهای فرهنگ واقعیت‌گریز» در زمینه بحران کرونا
ماهنامهٔ «مدیریت ارتباطات»،

اسفند ۱۳۹۸ و فروردین ۱۳۹۹

مصاحبه‌گر: علی ورامینی

علی ورامینی: جنس بحرانی که امروز دچار آن هستیم بسیار متفاوت با بحران‌هایی است که انسان مدرن تا به‌‌حال تجربه کرده است. چه به‌لحاظ محتوا و چه به‌لحاظ فرم این شیوع، در این گستردگی چیزی نبود که بشر امروز منتظر آن باشد. طبیعی است که در چنین وضعیت ناشناخته‌ای همه گیج می‌شوند. این گیجی وقتی بیشتر می‌شود که به‌واسطۀ شبکه‌های مجازی هر نفر برای خودش یک رسانه شده است و همه هم می‌خواهند نظری بدهند. این وضعیت، بحرانی را که سویه‌های ترومای روانی‌اش حتی بیشتر از جسمی است، عمیق‌تر میکند، اگر نخبگان و مهم‌تر از آنها دولت به وضعیت غیرفیزیکی این بحران رســیدگی نکنند.
در این‌باره و بیشتر با دکتر «محمدرضا سرگلزایی»، روان‌پزشک و نویســنده گفت‌وگویی انجام داده‌ام. دکتر سرگلزایی معتقد است که «این نوع بحران‌ها (مثل کرونا) گرچــه درنهایت می‌تواند تلفات جانی کمتری داشــته باشــد، که امیدوارم چنین باشــد، یا در بدو امر خسارت اقتصادی کمتری به دنبال آورد، هزینۀ روانی بیشتری به دنبال می‌آ‌ورد و این هزینۀ روانی، هزینه‌های اقتصادی-اجتماعی نامرئی نیز به دنبال خواهد آورد.»

رفتار هر انسانی به مثابه انسان بودنش در بحران‌ها به نظر شما یکی است یا می‌تواند بسته به مختصات جغرافیایی و زمانی متفاوت باشد. از این بابت سوال پیش می‌آید که مشاهده می‌کنیم رفتاری که نسبت به گران شدن لوازمی که ملزومات مقابله با ویروس کرونا هست و یا مثلا خالی شدن فروشگاه‌ها در همه‌ی دنیا تقریباً یکی است.

وقتی صحبت از یک گونۀ جانوری و زیستی می‌کنیم، یکی از ویژگی‌های «گونه» این است که کلیشه‌های رفتاری دارد؛ به عنوان مثال در یک گلۀ شیر همیشه یک شیر نر، رهبر گله است، ولی در گلۀ فیل، یک فیل ماده رهبر می‌شود. روش‌های ادارۀ سازمان اجتماعی در هر جانوری کلیشه دارد و غرایز رفتار گروهی هر گونه نیز همچون رفتار فردی کاملاً مشهودند. بعضی از غرایز به صورت رفتار فردی خودنمایی می‌کنند؛ مثلاً این که اگر یک آدم، از هر فرهنگی که باشد، وقتی به او هورمون تستوسترون (testosterone) تزریق کنیم، ویژگی‌های مشخصی را نشان می‌دهد و اگر هورمون اوکسی‌توسین (Oxytocin) استنشاق کند، ویژگی‌های دیگری را نشان می‌دهد.
سطح هیجان و برانگیختگی هر آدمی در مقابل ریتم موسیقی تند، بالا می‌رود و در مقابل موسیقی با ریتم کند، پایین می‌آید. راجع به توده‌ها نیز می‌توان کلیشه‌هایی را مطرح کرد. «گوستاو لوبون» کتاب معروفی راجع به «روان‌شناسی توده‌ها» نوشته؛ و «زیگموند فروید» و «اریک برن» نیز کتاب‌های مشابهی دارند. اخیراً هم کتابی از «الیاس کانه تی» به فارسی چاپ شده به نام «توده و قدرت» که در فصل اول آن راجع به غرایز جمعی آدم‌ها در شرایط استرس، بحران و خشم صحبت می‌کند. «یونگ» اسم این غرایز پیچیدهٔ فرهنگی را Archetype یا «کهن‌الگو» می‌گذارد یعنی الگوهای باستانی که در یک «گونه» وجود دارند؛ که بخشی از آن در رفتار فردی نمود می‌یابد و در مطالعات «رفتارشناسی» مورد بررسی قرار می‌گیرد مثل مطالعات «ایوان پاولوف» و «جان واتسون»، و قسمتی هم که در قالب رفتار جمعی بروز می‌کند و در حوزه‌های «روان‌شناسی اجتماعی» و «bio-sociology» قرار می‌گیرد مثل مطالعات «فیلیپ زیمباردو» و «کنراد لورنتس».

#دکترمحمدرضاسرگلزایی_روانپزشک

برای مطالعه متن کامل‌ مقاله بالا لطفا به لینک زیر در وب‌سایت دکتر‌ سرگلزایی مراجعه بفرمایید:

از اینجا بخوانید

11.7K viewsedited 18:10