قناتِ سعدی

♦️دبا: نخستین روز اردیبهشت به نام «سَعْدی شیرازی» مسمی یافته است. به‌همین‌بهانه فرازی از مدخلی مختص او را در دانشنامۀ فرهنگ مردم ایران به‌قلم زنده‌یاد حسن ذوالفقاری که دربارۀ آرام‌گاه‌اش است، می‌خوانیم.

🔸«آرامگاه سعدی نیز همواره مورد توجه مردم بود؛ چنان‌که هر سال هزاران تن در چهلمین روز پس از عید نوروز در محوطۀ آرامگاه جمع می‌شدند و آش نذری دیگ‌جوش می‌پختند و از بامداد تا شب شادی می‌کردند. در زیر محوطۀ آرامگاه، چشمۀ آب زلالی جاری است که سرچشمۀ آن قنات معروف به «قنات سعدی» است. آب این قنات در نقطه‌ای از آرامگاه در سطح زمین آشکار می‌شود که «حوض ماهی» نامیده می‌شود. مردم بر این باور بودند که یک ماهی قرمز که حلقه‌ای طلایی در بینی دارد، از آب این حوض بالا می‌پرد و می‌رود. آنان از گذشته معتقدند ماهیهای این آب مقدس‌اند و هیچ‌کس حق صید آنها را ندارد.

🔹ابن‌بطوطه نیز نقل می‌کند که مردم برای زیارت قبر شیخ و خوردن غذا در سفره‌خانه و شستن لباس به آنجا می‌آمدند. همچنین در چهارشنبۀ آخر سال در چشمۀ آرامگاه شیخ آب‌تنی می‌کنند تا هر دردی دارند، مداوا شود. مردم شیراز و اطراف، باورهایی خاص نسبت به حوض ماهی دارند و عده‌ای بر آن‌اند که صاحب این آب، حضرت امام حسن (ع) است. گروهی دیگر معتقدند اگر دختر یا پسری دست و روی خود را با این آب بشوید، بختش باز می‌شود. در گذشته با جام چهل‌کلید روی سر خود آب می‌ریختند. آب‌تنی در دورۀ پیش از ساخت ساختمان جدید آرامگاه، در روز چهارشنبه‌سوری مرسوم بود. مردم معتقدند که این آب، مشکلات و گرفتاریها را نیز حل می‌کند. گاه نیز نامه‌ای برای امام زمان (ع) در آب حوض ماهی می‌اندازند و حاجت و مشکل خود را مطرح می‌کنند. در گذشته مردم باور داشتند که این آبْ سحر و جادو را باطل می‌کند. معمولاً کشاورزان یک ظرف از این آب را برمی‌دارند و هنگام آبیاری مزارع خود، در جوی می‌ریزند تا مزارع آنها محصول بیشتر بدهد. برخی نیز معتقدند که اگر لباسهایشان در این آب شسته شود، بیماریها را از بدن صاحب لباس می‌زداید؛ ازاین‌رو در کوچۀ حمام سعدی لباس می‌شویند و در گذشته تمام صحرای سعدی محل شستن و خشک‌کردن لباس بود. برخی از سفرنامه‌نویسان به یادگاریهایی اشاره کرده‌اند که دوستداران او بر در و دیوار آرامگاه نوشته‌اند.»

▫️متن کامل این نوشتار را در صفحات ٢٣٠ تا ٢٣۵ از جلد پنجم دانشنامۀ فرهنگ مردم ایران و هم‌چنین لینک آن در پیوند مرکز بخوانید:
https://www.cgie.org.ir/Fa/article/257641/%D8%B3%D8%B9%D8%AF%DB%8C
@cgie_org_ir

فرهنگ لغت اقلیم
به مناسب روز جهانی زمین 🌎 پاک

🔹دیدار با استاد حقوق و عدالت؛ سرپرست دانشگاه تهران به دیدار دکتر حسین صفایی رفت

سرپرست دانشگاه تهران و تعدادی از اعضای هیأت رئیسه دانشگاه، روز شنبه ۳۰ فروردین ماه و در آستانه اردیبهشت که ماه گرامیداشت مقام استاد است، ضمن حضور در منزل دکتر حسین صفایی، استاد برجسته و پیشکسوت دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه با ایشان دیدار و گفتگو کرد.

https://news.ut.ac.ir/fa/news/46960


@UT_NEWSLINE

با ۹ نوع پیاده‌روی آشنا شو؛ از مبتدی تا حرفه‌ای!

پیاده‌روی شاید ساده‌ترین شکل ورزش باشد، اما همین حرکت ساده دنیایی از تنوع، هدف‌گذاری و فواید جسمی و روانی در دل خود دارد. چه برای کاهش وزن قدم بردارید، چه برای ریکاوری بعد از تمرینات سنگین یا حتی برای بالا بردن استقامت قلبی–عروقی، نوع پیاده‌روی شما مهم است. در این مقاله، نگاهی دقیق و علمی به انواع پیاده‌روی می‌اندازیم و کاربرد هرکدام را بررسی می‌کنیم.
https://mojclub.com/get-to-know-9-types-of-hiking-from-beginner-to-professional/

@mojekooh

🌷

لهجهٔ تهرانی


نوشتهٔ:

لازار ساموئیلوویچ پیسیکوف


ترجمهٔ:


محسن شجاعی


ویراستار علمی:


دکتر علی‌اشرف صادقی

🌱🌷🌷

#زبان‌های_ایرانی #لهجه_تهرانی #تهران

برگرفته از:
@pdf_kotob_e_adabi

🌷🌱🌱

@zabanhaye_darkhatare_IRAN

◇۵۰ سال پیش تبریز به خاطر تراکتور تعطیل شد!

◇یکشنبه ۲۴ فروردین ۱۳۵۴ در چارچوب پنجمین هفته سومین دوره جام تخت جمشید دو تیم تاج و تراکتور سازی به میزبانی تیم تبریزی با هم مسابقه دادند. این مسابقه که با پیروزی یک بر صفر به سود تراکتورسازی خاتمه یافت باعث هجوم اهالی تبریز به استادیوم قدیمی شهر شد. روزنامه اطلاعات ۲۵ فروردین ۱۳۵۴ گزارشی از این بازی و حواشی آن را منتشر کرد.
#اطلاعات_قرن

◇جزئیات و تصاویر بیشتر را اینجا مشاهده کنید👇
ettelaat.com/xMjL

🗞 @ettelaatonline

‌#نوای_ماندگار🎼

🎶 مرغ شباهنگ (افشاری)
زنده‌یاد #محمودی_خوانساری
به بهانه سالگرد درکذشت خواننده (۲۳ تیر ۱۳۱۳ خوانسار – ۲ ارديبهشت ۱۳۶۶ تهران) 

ترانه‌ : زنده‌یاد #معینی_کرمانشاهی
آهنگ : زنده‌یاد #اسدالله_ملک


به دورانی که شد قحط وفای دلها
چرا هردم نگویم من، خدا، خدا، خدا!؟
من مرغ شباهنگم،
بشد کنج قفس قسمت من،
چرا، چرا، چرا
به پيامی تو ای پيک بهار از من
به باغبان بگو که گاهی
نشانه گيرد از گياهی


شب آرام


🆔 @XeradsarayeFerdosiYazd

نسخهٔ شنیداری سخنرانی دکتر محمود فتوحی رودمعنجنی در نود و هشتمین نشست از سخنرانی‌های ماهانۀ فرهنگستان زبان و ادب فارسی با موضوع طرح‌وارهٔ ایران در شعر خاقانی و شاعران آذربایجان

دوشنبه، یکم اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۴
@theapll

«سیدعلی آل‌داود» در گفت‌وگو با ایبنا
خور و بیابانک در رهگذر روزگاران

🖊گروه تاریخ خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)- طاهره مهری

♦️شناسایی شهرها و مناطق گوناگون کشور ایران، از ادوار پیشین و از روزگارانی که خاک این کشور گسترده‌تر و دامنۀ وسیع‌تری را در برمی‌گرفت، توجّه مؤلفان و محققّان اعصار مختلف را به خود جلب کرده بود. تواریخ پرارزشی که از شهرهای بخارا، نیشابور، سیستان، قم و برخی شهرها و ایالت‌های دیگر در دست است همه مرهون علاقه‌مندی و دانشمند آن‌ها به زادگاه و موطن خود بوده است. نکات و اطلاعات پردامنه و پرفایدۀ مندرج در این آثار نه‌تنها از حیث شناسایی آن شهرها از اهمیت وافر برخوردار است، بلکه حاوی دانستنی‌های بسیار در باب تاریخ عمومی ایران و احوال دانشمندان و شاعران و نویسندگانی است که از این شهرها برخاسته‌اند. کتاب «خور و بیابانک در گذرگاه تاریخ» تالیف سیدعلی آل‌داود، عضو شورای علمی عالی مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی از سوی این مؤسسه به طبع رسیده است. دراین‌خصوص با او به گفت‌وگو نشستیم.

تکه‌هایی از گفت‌وگو:

📍همۀ قسمت‌های کتاب «خور و بیابانک در گذرگاه تاریخ» جدید است، یا قبلاً در جای دیگری منتشر شده است؟

🔹کتاب «خور و بیابانک در گذرگاه تاریخ» شامل مقدمه‌ای است که به‌تازگی نوشته‌ام. این کتاب چند مقاله مفصل نیز دارد. به‌عنوان مثال در یک مقاله شرحی در مورد منطقۀ خور و بیابانک، همۀ روستاها، آثار باستانی و آثار تاریخی آورده شده است. این مقاله در اصل در حدود بیست سال به سفارش دانشنامۀ ایرانیکا نوشته شد اما وقتی دیرهنگام به آنجا رسید و در این دانشنامه چاپ نشد، آن را دوباره برای دائرةالمعارف بزرگ اسلامی نوشتم. ولی همین مقاله را در این کتاب با اطلاعات جدید و به‌صورت تازه‌ای درج کرده‌ام، اما اساس مقاله همان تحقیقات سابق بوده است.

🔸در کتاب «خور و بیابانک در گذرگاه تاریخ» دو-سه مقاله را قبلاً در مجلات دیگر منتشر کرده بودم، مثل مقالۀ «آداب و رسوم» یا «انواع بازی‌های کودکانه» که در این منطقه متداول بوده است را قبلاً در مجلۀ فرهنگ مردم چاپ کرده بودم. یا مقاله‌ای در مورد «مسعود لشکر» که یکی از حاکمان آنجا بوده است قبلاً در کتاب‌نامۀ اقبال به چاپ رسانده بودم اما بقیۀ مطالب جدید است.

📍در پایان کتاب هم سفرنامه‌ای از پدر گرامی‌تان آورده‌اید که ایشان سفری از خور به تهران داشته‌اند. این سفرنامه به لحاظ تاریخی چقدر اهمیت دارد؟

♦️این سفرنامه در حدود چهار تا پنج صفحه است، پدر من در سال ۱۳۰۲ شمسی یعنی در دورۀ احمدشاه، رئیس معارف و اوقاف و صنایع مستظرفه آن منطقه بوده طی حکمی که رئیس‌الوزراء آن زمان برایش امضا کرده بود، او در سفری به تهران از راه کویر عبور می‌کند این سفر با شتر و اسب و الاغ انجام گرفته است. بسیاری از مطالبی که در این سفرنامه بیان شده، اطلاعاتی است که برای شناسایی سفر در آن زمان‌ها خیلی جالب است و درمی‌یابیم که در مسیر سفر چه اتفاقاتی می‌افتد. چون متن سفرنامه کوتاه بود و مسیر سفر در آن به‌خوبی شرح داده شده، لذا آن را به متن کتاب افزودم.

🔸کتاب پیوست دیگری نیز دارد از جمله یک واژه‌نامۀ مختصر به گویش خوری است. گویش خوری یکی از گویش‌های قدیمی ایران است که به زبان پهلوی خیلی نزدیک است. البته من زبان‌شناس نیستم و این کار را باید متخصصان انجام بدهند اما این اصطلاحات و واژگان را من ۵۰ تا ۶۰ سال پیش یادداشت کردم که فراموش نشود تا بعد زبان‌شناسان بر روی آن کار کنند.

🔹ضمیمۀ دیگر کتاب، کتابچه‌ای با عنوان «جندق و بیابانک» است. این کتابچه در عصر ناصرالدین شاه نوشته شده و به دستور اعتضادالسلطنه وزیر علوم، حاکم هر ولایتی مامور شده بود تا باسوادان هر محل را جمع‌آوری کند تا در مورد محل زندگی خود یک کتابچه توصیفی بنویسند که شامل اطلاعاتی دربارۀ تاریخ، جغرافیا، جمعیت، آمار کشاورزی منطقه باشد، این اثر نوشتۀ مفیدی است. اصل این یادداشت ده جلد کتاب قطور است که در کتابخانۀ کاخ گلستان نگهداری می‌شود و من بخش مربوط به جندق و بیابانک را از آن استخراج کرده‌ام. من این اطلاعات را بیست‌سال پیش منتشر کرده بودم که چون خیلی مفید بود، در ضمیمۀ این کتاب اضافه کردم. در پایان کتاب نیز عکس‌هایی مربوط به منطقه قرار گرفته است.
@cgie_org_ir

نسخهٔ شنیداری نود و هشتمین نشست از سخنرانی‌های ماهانۀ فرهنگستان زبان و ادب فارسی

🔹۰۰:۰۰ تا ۱۶:۲۷ دکتر محمد دبیرمقدم، معاون علمی و پژوهشی فرهنگستان

🔹از ۱۷:۳۳ سخنرانی دکتر محمود فتوحی رودمعجنی
با موضوع طرح‌وارهٔ ایران در شعر خاقانی و شاعران آذربایجان

دوشنبه، یکم اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۴
@theapll

«سروستان» بیست و هشتم منتشر شد

سروستان بیست و هشتم، با یادی از فریدون مشیری منتشر شد. در این قسمت، در بخش سرو سایه‌فکن سهیلا عابدینی یادی می‌کند از فریدون مشیری و سپس در گنج‌آوا سخنان دکتر مسعود جعفری جزی را دربارۀ برخی از ویژگی‌های شعر مشیری خواهیم شنید. در «از زندگی من»، با صدای معصومه حسینی مورودی بخش‌هایی از سخنان مشیری را دربارۀ زندگی خودش می‌شنویم. دکتر محمدرضا رضوی در بخش «زبان‌کاوی» دربارۀ آموزش‌پذیری زبان می‌گوید و در بخش معاصر‌خوانی بخش‌های از داستان «قبر گبری» علی‌اشرف درویشیان را با صدای دکتر فتانه نادری می‌شنویم.
فصل سوم پادپخش «سروستان؛ دریچه‌ای به باغ فرهنگ و ادب ایرانی» در ده برنامه و با نگاهی به شعر و زندگی شاعران معاصر ایران منتشر می‌شود. برنامۀ شنیداری «سروستان؛ دریچه‌ای به باغ فرهنگ و ادب ایرانی» هر دو هفته یک‌بار منتشر می‌شود.
«سروستان» بیست و هشتم را در شنوتو و کست‌باکس بشنوید.
@theapll

J'écoute ce سروستان sur Castbox. Écoute ca! https://castbox.fm/va/5614967

لایحه الحاق دولت جمهوری اسلامی ایران به موافقتنامه تأسیس دانشگاه بین المللی مبارزه با فساد به‌ عنوان یک سازمان بین المللی با شماره ۱۵۰۸۲ در تاریخ  ۱۴۰۴/۰۲/۰۳ برای انجام تشریفات قانونی به مجلس شورای اسلامی ارسال شد

آیین بزرگداشت سعدی شیرازی

سعدی: آموزگار و جادوگر نحو
سخنران: دکتر محمود فتوحی رودمعجنی

شنبه ۶ اردیبهشت ساعت ۱۶
تبریز، بنیاد پژوهشی شهریار

@theapll

که ایران چو باغی‌ست خُرّم بهار/ شکفته همیشه گل کامکار،

اگر بفگنی خیره دیوارِ باغ / چه باغ و چه دشت و چه دریا، چه راغ

نگر تا تو دیوار او نفگنی / دل و پشت ایرانیان نشکنی!

کزان پس بود غارت و تاختن / خروش سواران و کین آختن!

من ایدون شنیدم که جای مِهی / همی مردم ناسزا را دهی!

که" هر کو سلیحش به دشمن دِهد / همی خویشتن را به کشتن دِهد!

که چون باز خواهد کش آید به کار / بداندیش با او کند کارزار!"
@dr_khatibi_abolfazl

آیین بزرگداشت سعدی شیرازی

سعدی: آموزگار و جادوگر نحو
سخنران: دکتر محمود فتوحی رودمعجنی

شنبه ۶ اردیبهشت ساعت ۱۶
تبریز، بنیاد پژوهشی شهریار

@theapll