جامعه‌شناسی افق‌نگر ـ دکتر احمد بخارایی
4K subscribers
69 photos
21 videos
1 file
685 links
تلاش من در جهت توصیف، تبیین و تحلیل پدیده‌ها و مسائل اجتماعی ایران معطوف به «آینده» است… منتظر دریافت نظر شما پیرامون تحلیل ارایه شده هستم. با سپاس: 👈 https://t.me/drbokharaei

www.dr-bokharaei.com

Ahmad Bokharaei, Sociologist
Download Telegram
| گم‌شده‌ای به نام مردم!

| شنبه ۱۷ دی ۱۴۰۱

| گفت‌وگوی روزنامه‌ی «جهان صنعت» با احمد بخارایی درباره‌ی ریشه‌ی مشکلات سیاسی و اقتصادی جامعه | منتشر شده در ۱۳ دی ۱۴۰۱

| پخش گزارش:👇(ویدئوی کوتاه)
https://jsnews.ir/?p=319985
یا
https://www.instagram.com/reel/Cm9RrH6oHht

#احمد_بخارایی: «مردم» مفهومی است که معنای گسترده‌ای دارد و در آن نوع مفهوم‌پردازی دولت- ملت مدنظر است. در ایران در دو مرحله نسبت به مردم گزینشی رفتار شده؛ در مرحله اول مردم ابتدا تقلیل پیدا کرده به امت به این معنا که افراد خاصی مرید هستند و در چارچوب خاصی که تعریف شده می‌گنجند و به نحوی از کل مردم جدا هستند. برای مثال همان گزینش‌هایی که هنگام استخدام افراد صورت می‌گیرد.
اما در مرحله دیگری که این دایره مردم تنگ‌تر می‌شود درست جایی است که توزیع ثروت و قدرت صورت می‌گیرد که شاهد توزیع نابرابر آن هستید. بنابراین مردم در یک دایره بزرگ به بخشی از مردم در یک دایره بسیار کوچک تبدیل شده‌اند. به همین خاطر است که گردش نخبگان اتفاق نمی‌افتد؛ به گونه‌ای که در #انتخابات_مجلس شورای اسلامی در سال ۱۳۹۸ و نیز #انتخابات_ریاست_جمهوری ۱۴۰۰ شاهد کمترین میزان مشارکت بودیم و برای نخستین بار آمار #مشارکت مردم در #انتخابات زیر ۵۰ درصد بود. این پیامد نادیده گرفته شدن مردم و #جامعه است. یعنی شما هر اندازه مردم را نادیده بگیرید آنها نیز به همان میزان حمایت‌های خود را از برنامه‌ها و سیاست‌های تصمیم‌گیران کم می‌کنند. زمانی که مردم حذف شوند و صدای آنها شنیده نشود این انزوا و از‌خود‌بیگانگی به مرور اتفاق می‌افتد. زمانی که افراد #مهاجرت به هر قیمتی را به ماندن در کشور ترجیح می‌دهند، یعنی با وجود آنکه فضای روحی و روانی خوبی در آن سوی مرزهای کشور ندارند، با این حال ترجیح می‌دهند مهاجرت کنند. در واقع به معنای دفع در مبدا است. شکل دیگر این نادیده گرفته شدن، انزوا است که پیامد آن هم می‌تواند #اعتیاد، #خودکشی و #افسردگی فردی و جمعی باشد. در نتیجه این نادیده گرفته شدن دو پیامد از بین بردن خود و یا طغیان را در جامعه به دنبال خواهد داشت.
طغیان در واقع زمانی رخ می‌دهد که فرد احساس کند دیگر چیزی برای از دست دادن ندارد. این امر در واقع نتیجه همان ایزوله شدن و نگاه خاص و گزینشی به مردم است.متاسفانه این نوع نگاه از سوی تصمیم‌گیران بیشتر در نظام حقوقی شروع شده و در نهادها و سازمان‌ها بازتولید می‌شود و نهایتا در حوزه قدرت و ثروت فربه می‌شود که در نهایت پیامد آن به حاشیه رفتن مردم و نادیده گرفته شدن آنهاست. | ادامه: 👇
https://jahanesanat.ir/?p=334143

| دیگر یادداشت‌ها و سخن‌رانی‌ها 👇
| Instagram | YouTube | Site |
| خشم علیه #روحانیت_شیعه، دو سناریو: ۱ـ با هدایت گروه‌های داخل قدرت و ۲ـ خودجوشی مردم، یا تلفیق این دو عامل!؟

| سه‌شنبه ۱۲ اردی‌بهشت ۱۴۰۲

| گفت‌وگوی پایگاه خبری تحلیلی دیده‌بان ایران با احمد بخارایی درباره‌ی خشم مردم از روحانیت | منتشرشده در ۱۲ اردی‌بهشت ۱۴۰۲

| نمایش گزارش:👇
https://www.didbaniran.ir/fa/tiny/news-154129

#احمد_بخارایی: از دو زاویه می‌توان به این خشم نگاه کرد؛ یک اینکه #تضاد_منافع بین گروه‌های داخل ممکن است به نفع یکی از طرفین شکل گیرد و اینگونه رفتارها مدیریت شود و طرف دیگر امتیاز گیرد. کمااینکه الان هم مشاهده می‌کنید که به دنبال مطالبه‌گری‌هایی که مردم در کف خیابان داشتند، پیام‌شان را کم و بیش به داخل مجموعه نظام سیاسی منتقل کردند. داخل مجموعه نظام سیاسی هم افراد، سلایق و گروه‌های متضادی وجود دارد. برخی از آن‌ها پیام مردم را کم و بیش دریافت کرده‌اند و حتی برخی از آن‌ها تا حدودی با مواضع مردم هم موافق هستند. اما گروه‌های مقابل‌شان در داخل قدرت، به دلایل مختلفی که ممکن است بحث #قدرت و #ثروت و #ایدئولوژی یا آمیخته‌ای از آن‌ها باشد، در مقابل گروهی که پیام مردم را دریافت کرده است، می‌ایستد.

… چه بسا برخی از این حرکت هایی که شما می‌فرمایید"مردم" انجام می‌دهند، از یک زاویه ممکن است آگاهانه یا ناآگاهانه، سازمان‌دهی شده‌ تا اهرم فشاری علیه بخش دیگری در داخل نظام سیاسی باشد. اما از زاویه دیگر اگر بپذیریم که مرجع انجام دهنده بخشی از این رفتارها واقعا مردم هستند، با این مقدمه توضیح می‌دهم که با انسجام اجتماعی ارتباط پیدا می‌کند.

… انسجام اجتماعی به معنای این است که همه گروه‌ها، سلیقه‌ها و به طور کل همه مردمی که داخل نظام اجتماعی هستند، مشارکت داده شوند و به بازی گرفته شوند تا در نهایت آن انسجام اجتماعی ایجاد شود. ما از سال ۵۸ به بعد شاهد بودیم که یک نوع بخشی‌نگری و مرزبندی بین مومن و غیر مومن، مسلمان و غیرمسلمان، شیعه و غیر شیعه ایجاد شد که ناشی از #نظام_سیاسی ایدئولوژیک است. این مرزبندی در گزیش‌هایی که افراد برای ادامه تحصیل، اشتغال یا مواردی از این قبیل مراجعه می‌کردند، اعمال شد. از همانجا این زاویه شکل گرفت و دو جبهه "خودی و غیرخودی" پررنگ و پررنگ‌تر شد تا اینکه در این چهار دهه اخیر فاصله و شکاف زیادتر شد.

… طبیعتا گروه‌هایی که به حاشیه رانده شده‌اند، به جایی رسیدند که احساس می‌کنند دیگر صدایشان به گوش صاحبان قدرت نمی‌رسد. از سوی دیگر صاحبان قدرت هم در میان خودشان توزیع قدرت و ثروت را دارند و گاه بر سر منافع با هم چالش پیدا می‌کنند حال وقتی گروه خودی و غیرخودی تشکیل شود، توزیع قدرت و ثروت هم عمدتا محدود به همان خودی‌ها خواهد بود. به بیانی دیگر تبعیض‌های سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی به نحوی نهادینه شده است. در این شرایط مظهر و نماد نظام سیاسی- ایدئولوژیک، #روحانیت است.

… ما در راس کشور #ولایت_فقیه را می‌بینیم که یک شخص روحانی است؛ همچنین نهادها و سازمان‌های قدرتمندی از جمله #مجلس_خبرگان، شورای نظارت بر #قانون_اساسی و در همه مناصبی که کلیدی هستند، روحانیونی از جانب رهبری منصوب شده‌اند.

… با این تفاسیر دیگر یک گزینه برای قشرهایی از مردم باقی می‌ماند و آن هم متاسفانه رفتار و زبان خشونت‌بار است. حال این #خشونت یک زمان در قالب #عمامه‌پرانی، یک زمان در قالب اهانت‌های کلامی و زمان دیگر در قالب حذف فیزیکی طرف مقابل نمود پیدا می‌کند.

… این روند قابل پیش‌بینی بود و بارها جامعه‌شناسان هشدار دادند که اینگونه تقابل بخشی از نظام سیاسی با بخشی از مردم سرانجام خوبی نخواهد داشت. حال یکی فرار را بر قرار ترجیح می‌دهد و از کشور می‌رود، یکی دست به حذف فیزیکی خود می‌زند و #خودکشی می‌کند، دیگری ممکن است به انزوا برود و با مواد مخدر سرش را گرم کند و یکی دیگر هم ممکن است دست به طغیان و خشونت بزند. اینها مواردی است که از نظر #جامعه‌شناسی و تئوریسین‌هایی نظیر #رابرت_مرتن پیش‌بینی می‌شد و برای فهم و تحلیل مسئله دشواری نبود.

… فردی که احساس می‌کند غیر خودی است، با #بی‌حجابی دارد فریاد می‌زند و مطالبات دیگرش را بیان می‌کند

… ما یک سرچشمه‌ای داریم که نظام سیاسی ایدئولوژیکی به نام #جمهوری_اسلامی است. این سرچشمه وقتی می‌جوشد، در شعبه‌های مختلفی جریان پیدا می‌کند. شما هر نماد و رفتار سیاسی و حکومتی را که می‌بینید در واقع شعبه‌های نظام سیاسی است که تمام آن‌ها به سرچشمه وصل می‌شود. همین موضوع #حجاب را در نظر بگیرید؛ | ادامه:👇
http://blog.dr-bokharaei.com/2022/11/blog-post_25.html?#more

⚠️ بازپخش پست‌ها در هرجا، مستقیم از کانال یا با درج پیوند پست و نام کانال صورت پذیرد.

| دیگر یادداشت‌ها و سخن‌رانی‌ها 👇
| Instagram | YouTube | Site |
| #درنگ |
چگونه در انتخابات مجلس شرکت کنیم؟! (۲)

شنبه ۷ بهمن ۱۴۰۲

#انتخابات #مجلس #انتخابات_مجلس #خودکشی #آسیب‌های_اجتماعی #فروپاشی_اجتماعی #احمد_بخارایی

| دیگر یادداشت‌ها و سخن‌رانی‌ها: 👇
| Instagram | YouTube | Site |
| گریزناپذیری «تحول‌جویی» در ایران (۵)

⟩⟩ پرسش "تحول‌جویان" در مورد زکات فطره!

| چهارشنبه ۲۲ فروردین ۱۴۰۳

| #احمد_بخارایی: #زکات_فطره یا #فطریه رایج یک #مسلمان معادل سه کیلو قوت غالب مانند گندم حتی نمی‌تواند پاسخ‌گوی یک وعده غذای استاندارد برای یک نفر محتاج باشد اما در زمان ابداعش در چهارده قرن قبل چنین نبوده و ارزشمند بوده. بگذریم که قوت غالب طبقه‌ی نوظهور مذهبی در ایران ۱۴۰۳ گندم نیست و گوشت گرم کیلویی یک میلیونی گوسفندی است!

از سوی دیگر در کشورهایی که به نام "#کفر #سرمایه‌دار" از سوی #نظام_سیاسی ایران، تحلیل و مطرح شده‌اند مانند انگلستان و آلمان از صاحبان #سرمایه و ثروت گاه بیش از پنجاه درصد درآمد، #مالیات اخذ می‌شود تا شکاف_طبقاتی در #جامعه رخ ننماید و یک زن سرپرست خانوار مجبور به #تن‌فروشی نشود و یک جوان از سر نومیدی به #خودکشی یا #اعتیاد روی نیاورد. آن‌ها از محل اخذ مالیات، تغذیه می‌شوند!

پرسش: آیا این همه زکات فطره در این همه سال جز تسکین دهنده‌ی ضعیف درد برای یک روز، چه پی‌آمدی در ایران داشته و آیا #استحاله آن به افزایش مالیات صاحبان ثروت، اثر‌گذارتر در جهت "#عدالت_اجتماعی" نخواهدبود؟!
چرا تن به #تحول‌جویی و پی‌آمدش "استحاله‌ی کاربردی" داده نمی‌شود؟ چرا با سرگرمی "آب‌نباتی"، خود و جامعه را مشغول کرده‌ایم؟

انواع جرائم با فاصله و شکاف طبقاتی در جوامع شهری، ارتباط مستقیم دارد و زندان‌های ایران مملو از مجرمینی است که "قربانی" شرایط اجتماعی شده‌اند.
چشم‌ها را بشوییم!

| یادداشت‌های پیشین «گریزناپذیری تحول‌جویی»:
https://t.me/dr_bokharaei/811

https://t.me/dr_bokharaei/817

https://t.me/dr_bokharaei/818

https://t.me/dr_bokharaei/819

⚠️ درخواست: بازپخش پست‌ها در هرجا، لطفاً مستقیم از کانال یا با درج پیوند پست و نام کانال صورت پذیرد؛ هرگونه تغییر در ترکیب و چیدمان پست، شایسته نیست.

| دیگر یادداشت‌ها و سخن‌رانی‌ها 👇
| Instagram | YouTube | Site |
| ناهنجاری‌های هنجار شده: فروپاشی اجتماعی در ایران!

| چهارشنبه ۷ شهریور ۱۴۰۳

| #احمد_بخارایی: پلیس آگاهی اعلام کرد که در اواخر سال ۱۴۰۲ حدود ۸۰۰۰ مال‌خر شناسایی و دست‌گیر شدند. خدا می‌داند چه تعداد دیگر وجود دارند که شناسایی نشده‌اند. از سوی دیگر کیف‌قاپی از رایج‌ترین جرم‌ها ذکر شده. سن کیف‌قاپ‌ها در اکثر موارد حداکثر ۲۲ سال بوده. اگر بپذیریم که کیف‌قاپی و مال‌خری یک #جرم و بنابراین یک «#نابهنجاری» است اینک می‌توان گفت این نابهنجاری، «#هنجار» شده است بسان #رشوه‌خواری که هنجار شده است. یکی از نشانه‌های #فروپاشی_اجتماعی در هر جامعه‌ای عبارت از: هنجار شدن نابهنجاری‌هاست!

آیا این دردآور نیست که در جامعه‌ی ما #جوانان زیر ۲۲ سال در سطح وسیع کیف‌قاپی و گوشی‌قاپی می‌کنند؟ آیا این جوانان مادرزاد، سارق بوده‌اند؟ آیا این جوانان استعداد دیگری نداشته‌اند؟ آیا این‌ها مورد ظلم اجتماعی واقع نشده‌اند به گونه‌ای که در شرایطی به سر می‌برند که مجبور به سرقت شده‌اند؟ اگر عمدتاً جز «جبر بیرونی» عامل دیگری در رفتار مجرمانه اثرگذار است آیا نمی‌بایست پس از دست‌گیری و زندان رفتن، ارتکاب مجدد جرم را شاهد نبودیم؟ مسئولیت وجود فشارهای اجتماعی با چه کسی و کدام مرجع قانونی است؟

اگر در چهارچوب تئوری سوسیالیستی، رفتار مجرمانه تحلیل شود ریشه‌اش در وجود فاصله و شکاف طبقاتی و نیز در وجود تبعیض در توزیع نابرابر فرصت‌های رشد و ارتقای اجتماعی است. اگر در چهارچوب جامعه‌شناسی محافظه‌کارانه، رفتار مجرمانه تحلیل شود به دو مؤلفه برمی‌خوریم:

۱ـ ضعف پیوند فرد و جامعه موجب بروز رفتارهای هنجارشکنانه می‌شود و یکی از عوامل این گسست بنا به نگاه #تریویس_هیرشی، ناشی از نبود سرگرمی و مشغولیت و به دنبالش، نبود تعهد است. حال آیا وظیفه‌ی حاکمیت نیست که اشتغال و سرگرمی را تدارک ببیند؟

۲ـ بنا به نظریه‌ی #رابرت_مرتون، مجرمان گاه افرادی هستند که اهداف اجتماعی را پذیرفته‌اند اما چون وسائل لازم برای رسیدن به اهداف را در اختیار ندارند دست به «نوآوری» (به معنای منفی) در وسائل و ابزار می‌زنند و در این‌جا جامعه، آن‌ها را کج‌رو قلمداد می‌کند. بر این اساس اگر در جامعه‌ی ایران، پول‌دار شدن و یک‌شبه ره صدساله رفتن به عنوان یک هدف و مقصد، ترویج و تبلیغ و اجرا شده باشد چرا باید یک جوان جنوب شهری که این هدف نهادینه شده را پذیرفته به دنبال خلق و ایجاد ابزارهای انحرافی لازم برای رسیدن به آن اهداف نباشد؟! آن‌هایی که سردمداران این جامعه‌اند در فضای مه‌آلود رانت و باند، روزگار می‌گذرانند و برای کسب قدرت و ثروت، دیگران را زیر پا له می‌کنند حال چرا یک جوان نباید به هر طریق به ثروتی برای امرار معاش دست یابد؟ قواعد اخلاقی در یک جامعه چگونه نهادینه می‌شوند؟ مگر می‌شود شما کاری کنید اما دیگران را از انجام همان کار برحذر دارید؟

این جوان دو راه دارد: یا #انزوا و #اعتیاد و #خودکشی را انتخاب کند یا وجود اجتماعی‌اش را در صحنه‌‌هایی اثبات کند که برچسب «#مجرم» می‌خورد.
بسیاری از مجرمان همانند بسیاری از کارتون‌خواب‌ها و همانند همه‌ی #کودکان_زباله‌گرد جزو مظلومان جامعه‌اند.
به خود آییم!

| دیگر یادداشت‌ها و سخن‌رانی‌ها: 👇
| dr-bokharaei.com
| https://t.me/dr_bokharaei
| https://www.youtube.com/@AhmadBokharaei/playlists
⟩ دو برابر شدن خودکشی در ایران!

| شنبه: ۳۱ شهریور ۱۴۰۳

| گفت‌وگوی رادیو فردا با احمد بخارایی درباره‌ی روز جهانی پیش‌گیری از خودکشی | پخش شده در برنامه‌ی ایستگاه ۱۹، ۲۰ شهریور ۱۴۰۳

| پخش فایل شنیداری:👇
drive.google.com/file/d/1VlGRbukYeHXUPI6nU8By1VPHt3ItnRyz/view

| کل برنامه (از دقیقه ۴۷):
https://www.radiofarda.com/a/33112105.html

| #احمد_بخارایی: در روز جهانی پیش‌گیری از خودکشی (۱۰ سپتامبر / ۲۰ شهریور) با رادیو فردا گفت‌و‌گو داشتم و اشاره کردم که #پیش‌گیری_از_خودکشی نمی‌تواند ریشه‌ی روان‌شناختی داشته باشد و چون طی ۱۵ سال اخیر نرخ خودکشی در ایران دو برابر شده و هم‌چنان سیر صعودی ادامه دارد پس خودکشی یک شبه‌مسأله‌ی اجتماعی و یک نماد هشدار دهنده‌ی جدی است. این مسئله آن‌جا اهمیتش روشن‌تر می‌شود که حدود ۲۰ برابر نرخ خودکشی، اقدام به خودکشی وجود دارد و از آن بدتر، چند برابر اقدام به #خودکشی، میزان «فکر یا تهدید به خودکشی» است. خودکشی با احساس بی‌هنجاری، احساس ناتوانی، احساس پوچی و نهایتاً از خود بی‌خود شدن رابطه‌ی مستقیم دارد که همه دارای ابعاد اجتماعی و ساختاری است.

⚠️ درخواست: بازپخش پست‌ها در هرجا، لطفاً مستقیم از کانال یا با درج پیوند پست و نام کانال صورت پذیرد؛ هرگونه تغییر در ترکیب و چیدمان پست، شایسته نیست.

| دیگر یادداشت‌ها و سخن‌رانی‌ها 👇
| Instagram | YouTube | Site |