❇️ تقدیرگرایی مانع تحول جامعه است

🗓 انتشار: شنبه ۱۱ آبان ۱۳۹۸

📰 گزارش پایگاه خبری ـ تحلیلی «انصاف‌نیوز» درباره‌ی #دق_الباب مساجد در شب آخر ماه صفر در گفت‌وگو با #احمد_بخارایی و حمید_حسینی

👈 نمایش گزارش:
بخش‌هایی از دیدگاه من در این گفت‌وگو:

… این موضوع را من از دو زاویه می‌بینم، یکی بحث اعتقادات دینی و دیگری، یک سری #نماد #سنتی به معنای #ملی و محلی آن است، چون بحث نور و آتش شمع در این جا مطرح است که یک مقوله‌ی تاریخی است و در فرهنگ ملی تعریف می‌شود …

… بخش دیگر با #اعتقادات_مذهبی آمیخته شده و رنگ و بوی مذهب می‌دهد. به جهت اعتقادی این موضوع #سمبل یک نوع الگوهای رفتاری است که خمیرمایه و جوهره‌ی آن تقدیرگرایی، شانس و سپردن وضعیت و آینده به دیگری است، هر دیگری‌ای که فرد به آن دل بسته باشد …

… بر اساس تئوری‌های #توسعه، جامعه‌ای مستعد توسعه است که انسان‌های تحول‌یافته در آن حضور داشته باشند. یک تئوریسین آمریکایی هم ده ویژگی برای انسان‌های نو قائل می‌شود که اگر این انسان‌ها نباشند جامعه مستعد توسعه نخواهد بود. یکی از این ویژگی‌ها این است که انسان‌ها تقدیرگرا نباشند و به کارآیی اعضای جامعه اعتقاد داشته باشند. رفتارهای تقدیرگرایانه مانند دق‌الباب در جامعه هر چه بیش‌تر اوج بگیرد، نشان‌دهنده‌ی این است که جامعه از توسعه فاصله دارد …

… امروزه هر دو عنصر #سنت و #مذهب در #فرهنگ بسیار قوی است و نمی‌توان گفت اگر به طور مثال افراد نذر و نیازی انجام می‌دهند فقط رنگ و بوی دینی دارد و اگر شمع روشن کردند فقط رنگ و بوی ملی دارد …

… حال اگر به موضوع شمع و آتش و نور دقت کنیم، خیلی از افراد که به دنبال چنین آیینی می‌روند شاید آن‌چنان رنگ و بوی مذهبی نداشته باشند، اما همه ته دلشان به یک سری مفاهیم مذهبی امید دارند که خمیرمایه‌ی آن هم تقدیرگرایی است. حال موضوع این است که چرا بعضی افراد شبه مدرن که سعی می‌کنند علمی‌تر به مسائل نگاه کنند و به اصطلاح خارج‌رفته هم هستند این اعمال را انجام می‌دهند؟ این موضوع به یک گفتمان #ملی‌گرایی یا #ایران‌گرایی مربوط است که در برابر یک گفتمان دینی قد علم کرده است …

… این‌که چرا این دو در برابر هم قرار گرفتند به این دلیل است که گفتمان دینی گفتمانی بسته‌شده‌ای است که اجازه نمی‌دهد گفت‌وگو صورت بگیرد، بنابراین این دو گفتمان به دو جاده مقابل هم و تعارضی تبدیل شده اند …

… هر گفتمانی نمادها و سمبل‌های خودش را دارد، حتی در مورد حجاب هم موضوع به همین شکل است. اگر بعضی از افراد را رها بگذارید شاید حجاب خود را نسبتاً حفظ کنند ولی چون می‌خواهند با نظام سیاسی تقابل داشته باشند به اصطلاح رایج، بدحجابی را در آن‌ها پررنگ می‌بینید و گاه با کمی تأمل حتی متوجه می‌شوید این فرد در تفکر خود همان انسان مذهبی و معتقد است …

… خیلی از عناصر دخیل هستند تا شما یک رفتار را تحلیل کنید که این فرد روی چه سکویی ایستاده است، سکوی تقابل با نظام سیاسی یا حمایت از نظام سیاسی و حتی سکوی سنت‌گرایی از نوع دینی یا ملی! البته باید این را در نظر داشت که همه‌چیز «تلفیقی» است و در میان مجموعه‌ی عناصر، شاید نقش یک عنصر نسبت به عناصر دیگر برجسته‌تر باشد …

⚠️ درخواست: بازپخش پست‌ها در هرجا، لطفاً مستقیم از کانال forward شود یا با درج پیوند پست و کانال «جامعه‌شناسی افق‌نگر» (t.me/dr_bokharaei/…postID) صورت پذیرد؛ هرگونه تغییر در ترکیب و چیدمان پست، شایسته نیست.

🎞🎙🖌 دیگر یادداشت‌ها و سخن‌رانی‌ها 👇
| Instagram | YouTube | SoundCloud | Site |

🖌 آیا برای شرکت در #انتخابات #مجلس_شورای_اسلامی در اسفند ۱۳۹۸ باید تجدید نظر کرد؟

🗓 انتشار: یک‌شنبه ۱۲ آبان ۱۳۹۸

📰 #بازتاب رشته‌یادداشت‌های «تجدید نظر در شرکت در انتخابات» نوشته‌ی #احمد_بخارایی در روزنامه‌ی «صدای اصلاحات»، شماره‌ی ۹۲۶ در چهارشنبه ۸ آبان ۱۳۹۸

👈 نمایش گزارش

| یادداشت ۱ | یادداشت ۲ | یادداشت ۳ |

| یادداشت ۴ | یادداشت ۵ | یادداشت ۶ |

| یادداشت ۷ |

❇️ آیا برای شرکت در #انتخابات #مجلس_شورای_اسلامی در اسفند ۱۳۹۸ باید تجدید نظر کرد؟

🗓 دوشنبه ۱۳ آبان ۱۳۹۸

| #احمد_بخارایی، #جامعه‌شناس |

| یادداشت ۸ | هشتمین مکث:
«مقابله‌ی آرام با عوام‌فریبی و پوپولیسم در انتخابات»

⟩⟩ ۱ـ تاکنون هفت یادداشت در «کانال تلگرامی افق نگر» با محتوای «مکث» در رأی دهی انتخابات مجلس در اسفند ۹۸ نگاشته‌ام. یکی از اشکالات و انتقاداتی که از سوی برخی مخاطبان به یادداشت هفتم صورت پذیرفت این بود که «عدم شرکت» در انتخابات که من سعی دارم مستدلا از آن دفاع کنم به تقویت «#پوپولیسم» می‌انجامد زیرا مردم با عدم مشارکت به نفع #اصلاح‌طلبان در انتخابات، ممکن است در دام اصول گرایان و افراطیونی بیفتند که عوام‌فریب هستند. ظاهراً این انتقاد از قوت برخوردار است و در رویکرد من بسا خللی وارد کند. اما آیا به واقع چنین است؟

⟩⟩ ۲ـ «پوپولیسم» (#Populisme) چیست؟ معنایش «#عوام‌گرایی» است. ویژگی‌هایش عبارتند از: اثبات یک عقیده از سوی رهبران سیاسی از راه تحریک احساسات جمعی، استفاده از دوگانه‌های تحریک‌کننده‌ در شعارهای انتخاباتی مانند: «فقیر ـ غنی»، «ملی ـ بیگانه»، «مؤمن و غیرمؤمن» و … ، برانگیختن حس نفرت در مردم (#رمانتیسیسم_سیاسی) نسبت به نخبگانی که رقیب هستند، ایجاد نوعی حسرت و نوستالژی نسبت به گذشته در اذهان مردم، تقدیس توده و پیش‌بردن اهداف سیاسی با توسل به نیروی مردم با قصد به حاشیه راندن احزاب و سازمان‌های سیاسی و بالاخره دادن وعده‌های کلی و مبهم انتخاباتی به مردم با تأکید بر «نداشته‌های مردم».

⟩⟩ ۳ـ پوپولیسم یا «عوام‌گرایی» در جنبه‌ی مثبتش به معنای اولویت «محبوبیت» نسبت به «تخصص» و توجه خاص به نیازهای جمعی و در جنبه‌ی منفی‌اش، نوعی «#عوام‌فریبی» (#Demagogy) است. 

⟩ پوپولیسم در طول تاریخ برخوردار از انواع متفاوتی بوده است، از آن‌چه در اتحاد جماهیر شوروی اتفاق افتاد و نیز شکل نوین پوپولیسم در موفقیت سه‌باره‌ی «برلوسکونی» با کنترل رسانه‌ها از سال ۱۹۹۴ تا اواخر دهه‌ی نخست قرن بیست‌ویک در انتخابات نخست‌وزیری ایتالیا تا شکل منحصر به فرد پوپولیسم در ایران با فراز و فرود انقلابی طی چهار دهه‌ی اخیر.

⟩⟩ ۴ـ با توجه به موارد مذکور، اینک موضوع اصلی در بحث ما این است که کدام‌یک از دو مورد زیر درست است:

⟩ الف ـ در انتخابات ۹۸ با «#عدم_مشارکت» مردم حتی با قصد مثبت «مواجهه‌ی اعتراضی» نسبت به روند انحصار‌طلبی در #نظام_سیاسی #ایران و اعتراض به تبعات منفی اجتماعی آن، «پوپولیسم» در ایران تقویت می‌شود.

⟩ ب ـ ادامه‌ی روند انتخاباتی بر اساس مسیر گذشته و مشارکت در انتخابات به تقویت «پوپولیسم» می‌انجامد چرا که «شرکت در انتخابات» همواره به عنوان «بیعت با نظام» قلمداد و بهره برداری شده است. 
«الف» درست است یا «ب»؟
⟩⟩ ۵ـ با توجه به این‌که مخاطبین ما در شبکه‌های مجازی عمدتاً از قشرهای متوسط یا نوجو هستند بنابراین آن دسته از رأی‌دهنده‌ها که اکثراً در شهرهای کوچک‌تر، ساکن یا آنها که دارای اعتقادات مذهبی هستند یا بنا به منافع خاص گروهی و طبقه‌ای تاکنون در انتخابات شرکت کرده‌اند، عمدتا متأثر از استدلال ما نیستند. پس کسانی که به «استدلال» توجه دارند به نحو «اجمالی» کم‌تر امکان دارد با امواج پوپولیستی هم‌سو شوند و این گروه همان‌هایی هستند که مخاطبین ما قلمداد می‌شوند. اما اگر همین گروه نوجو به «#کنش_جمعی_اعتراضی» در قالب «مواجهه‌ی منفی در انتخابات» دعوت نشوند بسا به نحو «تفصیلی» برخی از ایشان با فشار #افکار_عمومی در دقیقه‌ی نود و در لحظات پایانی انتخابات، تصمیم به «#مشارکت» بگیرند و به جماعت «بیعت‌کننده» بپیوندند و این‌گونه، روند پوپولیسم تداوم یابد. بنابراین دعوت به «مکث» و تردید در مشارکت در انتخابات مجلس در اسفند ۹۸ نه تنها تقویت‌کننده‌ی پوپولیسم نیست بلکه شکننده‌ی تاروپود آن است که متأسفانه در ایران به مرز «عوام‌فریبی» نزدیک شده‌است و گریبان جناح‌های راست و چپ را کم و بیش گرفته است. 

⟩⟩ ۶ـ وجود «ساختارها»ی حقوقی، اجتماعی و اقتصادی ناکارآمد در ایران که در یادداشت‌های قبلی تفصیلاً به آن‌ها پرداخته‌ام نشان از وجود بن‌بست و #انسداد_اجتماعی دارد. این انسداد، گریبان جناح‌های راست و چپ را گرفته‌است و برای برون‌رفت از این بن‌بست، نیازمند شکل‌گیری کنش‌های جمعی اعتراضی در قالب «مواجهه‌ی منفی و آرام» هستیم. یکی از این نوع مواجهه‌ها، «مکث» برای مشارکت در انتخابات آتی است که می‌توان به نتایج این «عدم اعطای رأی»، اندکی امید بست.

⚠️ درخواست: بازپخش پست‌ها در هرجا، لطفاً مستقیم از کانال (forward) یا با درج پیوند پست و کانال «جامعه‌شناسی افق‌نگر» (t.me/dr_bokharaei/…postID) صورت پذیرد؛ هرگونه تغییر در ترکیب و چیدمان پست، شایسته نیست.

🎞🎙🖌 دیگر یادداشت‌ها و سخن‌رانی‌ها 👇
| Instagram | YouTube | SoundCloud | Site |

🎥 اکران و نشست نقد فیلم «سال دوم دانشکده‌ی من»

🎬 با حضور دست‌اندرکاران فیلم و کارشناسان:

| کارگردان |
#رسول_صدرعاملی

| بازیگران |
#فرشته_ارسطویی، #پدرام_شریفی، #سها_نیاستی

| تهیه‌کننده |
#مسعود_ردایی

| جامعه‌شناس |
#احمد_بخارایی

| برگزارکننده:
جمعیت سفیر دانش‌گاه صنعتی اصفهان

📅 تاریخ: سه‌شنبه ۲۱ آبان ۱۳۹۸

🕓 زمان: ساعت ۱۶

🏛 مکان: تالار شیخ بهایی

🛣 نشانی: اصفهان، خمینی‌شهر، خیابان دانش‌گاه صنعتی اصفهان (نقشه)

🖥📱 پخش زنده

❇️ آیا برای شرکت در #انتخابات #مجلس_شورای_اسلامی در اسفند ۱۳۹۸ باید تجدید نظر کرد؟

🗓 دوشنبه ۲۱ آبان ۱۳۹۸

| #احمد_بخارایی، #جامعه‌شناس |

| یادداشت ۹ | نهمین مکث:
پایان فصل «گفتاردرمانی» صاحبان قدرت

۱ـ پس از شنیدن سخنان جناب روحانی در میان مردم یزد در ۱۹ آبان ۹۸ که گفت: «از اردیبهشت‌ماه امسال، در هر ماه شرایط کشور بهتر شده است» و «ملت ایران توانسته است فشار تورم را از اردیبهشت تا مهر، هر ماه کنترل کند و نرخ رشد تورم در ماه‌های خرداد ۲/۳، تیر ۲/۲، مرداد ۰/۸ و شهریور نیز ۰/۸ درصد بوده است و این بدان معنا است که کارآفرینان، کشاورزان، کارگران و مهندسان در سراسر کشور بر تلاش خود افزوده‌اند»، احساس کردم ایشان که در زمان انتخابات، خود را یک حقوق‌دان معرفی کرده بود و این انتظار را در رأی‌دهنده‌ها به وجود آورده بود که نمی‌خواهد مانند اسلاف، به وعظ و منبر روی آورد اینک مانند یک واعظ، با شور و حرارت سخن می‌گوید و آمار و ارقام اقتصادی و اجتماعی را شخصی و نادرست بیان و تفسیر می‌کند. شاهد فقیرترشدن مردم در ماه‌های اخیر هستیم و یک کالای مصرفی هم ارزان‌تر نشده، اما از بهترشدن وضع مردم سخن می‌گوید. نمی‌گوید که «مبنای مقایسه‌ای» این آمار چیست و توضیح نمی‌دهد که نرخ ۰/۸% در شهریور به معنای بهترشدن وضع مردم نیست بل‌که تفسیر این آمار، گونه‌ی دیگری است که در کل فشار تورم را کم نمی‌کند.

۲ـ جناب روحانی و نیز دیگر عناصر مندرج در حاکمیت شیعی در ایران متأسفانه از آمار واقعی و تفاسیر درست و علمی نرخ‌های تورم و بیکاری و مسائل اجتماعی بیان صادقانه و درستی ندارند و هیچ‌گاه استدلال نکرده‌اند که چرا در بین ۹۱ کشور، مقام اول فرار مغزها را داریم و فقط در حدود ۲۵۰۰۰۰ پزشک و مهندس به آمریکا مهاجرت کرده‌اند؟ واقعاً چرا تا اواخر دهه‌ی پنجاه خورشیدی، جمعیت ایرانیان داخل کشور حدود ۴۰ میلیون و جمعیت ایرانیان خارج از کشور حدود ۵۰ هزار نفر بود و جمعیت ایران طی چهار دهه، «دو برابر» شده اما در همین دوره، شمار مهاجران و فراریان ایرانی نزدیک به ۷ میلیون نفر رسید، یعنی «۱۴۰ برابر» شده است؟

۳ـ جناب روحانی از امکان فروش و صدور اسلحه و تجهیزات نظامی به دیگر کشورها خبر دادند. ظاهراً مقرر شده‌بود که انقلاب و اسلام، صادر شود نه اسلحه‌ای که جان مردم را می‌گیرد. این چه افتخاری است که رئیس‌جمهور یک کشور اسلامی و شیعی با صدای بلند و محکم اعلام می‌کند؟ شاید حضور نظامیان ایرانی در عراق و تشویق حکومت آن به مقابله با مردم و کشتار شهروندان معترض، در راستای چنین سیا‌ست‌هایی است!

۴ـ در همان اجتماع مردم یزد عنوان کردند: «ذخیره‌ی میدان نفتی جدید کشف‌شده به اندازه‌ی ۵۳میلیارد بشکه نفت است که از بستان تا امیدیه به طول ۲۴۰۰ کیلومتر مربع وسعت و ۸۰ متر عمق دارد». پرسشی که ذهنم را مشغول کرده این است که فروش نفت طی چهل سال گذشته و گاه بیش از دو میلیون بشکه در روز، چه سودی برای جامعه در جهت ایجاد تأسیسات بنیادین و تحکیم زیرساخت‌ها داشته است که این میدان نفتی داشته باشد؟ تحریم چند ماه اخیر نشان داد که اقتصاد تک‌محصولی ایران، شکننده است و تنها با از جیب‌خوردن به واسطه‌ی وجود ذخیره‌ی ارزی و پولی تا کنون توانسته‌ایم کشور را اداره کنیم. حال این فلاکت اجتماعی و اقتصادی تا کی قابل تداوم است و اگر تحریم‌ها سنگین‌تر شود آیا توان مقابله داریم؟

۵ـ داستان «فساد» یک بار دیگر این‌گونه بیان شد: «از قوه‌ی قضاییه که با فسادهای میلیونی و میلیارد تومانی برخورد می‌کند می‌خواهم که مبارزه با فساد میلیارد دلاری را هم برای مردم توضیح دهد. هم‌چنین رئیس بانک مرکزی را مسئول می‌کنم تا پرونده‌ی ۲میلیارد دلاری را به مردم گزارش کند و از دستگاه‌های نظارتی نیز می‌خواهم که سرنوشت ۹۴۷میلیون دلار را برای مردم روشن کنند. مبارزه با فساد دانه‌درشت‌ها کجا است و چرا به این فسادها و پول‌ها رسیدگی نمی‌شود. این‌که چند نفر را به دادگاه کشانده و تبلیغ مبارزه با فساد شود، بدانید که سرِ مردم کلاه نمی‌رود». به نظر می‌رسد حکایت «مبارزه با فساد» به تریبون تبلیغ مواضع و ابزار کسب مشروعیت نزد عوام ایرانی تبدیل شده‌است و هر یک از مسئولین، دیگری را متهم می‌کند تا خود از اتهام نجات یابد. مسائل پیچیده‌ای چون فساد که جنبه‌ی ساختاری پیدا کرده است با عناصر درون حاکمیت، مورد رفع و پاک‌سازی واقع نمی‌شود زیرا کسانی که بر شاخه نشسته‌اند «بن شاخه» را منطقاً نمی‌توانند ببرند.

۶ـ در یک نگاه جامعه‌شناسانه، بسا مسیر کنونی حاکمیت شیعی در ایران، مقرون به سعادت جامعه و در جهت استحکام اجتماعی و کاهش آسیب‌های اجتماعی نباشد. فلذا به نظر نمی‌رسد شرکت در انتخابات مجلس در اسفند ۹۸ مقرون به صلاح باشد زیرا حضور مردم، مصادره‌به‌مطلوب خواهد شد و یک بار دیگر فرصت‌های ناسالم برای اعمال نظارت استصوابی و شکل‌گیری یک مجلس ناکارآمد و پیامدش، تثبیت روند موجود پدیدار خواهدشد.

❇️ آیا برای شرکت در #انتخابات #مجلس_شورای_اسلامی در اسفند ۱۳۹۸ باید تجدید نظر کرد؟

🗓 دوشنبه ۲۷ آبان ۱۳۹۸

| #احمد_بخارایی، #جامعه‌شناس |

| یادداشت ۱۰ | دهمین مکث:
«خشم و خون»

در دل «خروش و خون» و در سومین روز اعتراضات خشم‌ناک آبان ۹۸ این قلم می‌نویسد.

⟩⟩ ۱ـ صبح پنج‌شنبه‌ی گذشته مورخ ۲۳ آبان ۱۳۹۸ یعنی یک روز پیش از سهمیه‌بندی و افزایش نرخ #بنزین به یک جمع خصوصی پانزده نفره متشکّل از ده جامعه‌شناس حوزه‌ی انحرافات اجتماعی و پنج فرد میزبان به دعوت سازمان اجتماعی #وزارت_کشور با میانجی‌گری یک پژوهش‌گاه در موضوع «علل و عوامل #خشونت‌ورزی در #جامعه» به گفت‌وشنود دعوت شده بودیم. در این نشست سه ساعته، ده #جامعه_شناس شامل پژوهش‌گرانی مانند آقایان #سعید_مدنی، #حسن_سراج‌زاده، #عباس_عبدی و نیز دیگر خانم‌ها و آقایان از اعضای هیأت علمی دانش‌گاه‌های الزّهرا، شهید بهشتی و علامه طباطبایی حضور داشتند. یکی از اعضای گروه پنج‌نفره‌ی میزبان که علی‌الظّاهر دکترای جامعه‌شناسی هم داشت و مسئول یکی از سازمان‌های نظر‌سنجی وابسته به حکومت نیز بود در ابتدای جلسه عنوان داشت که «ما تاکنون هر چه جامعه‌شناس دعوت و از آن‌ها راه‌کار پیرامون کنترل و کاهش خشونت اجتماعی طلب کرده‌ایم عمدتاً از وجود ساختارهای بیمار در جامعه سخن گفته‌اند. حال فرض کنید ما با این مباحث آشنا هستیم. اینک بگویید برای جامعه‌ی ما که دچار تب چهل درجه است چه باید کرد؟»

⟩⟩ ۲ـ وقتی نوبت به من رسید حدود پانزده دقیقه حرف‌هایی زدم که برخوردار از محورهای شش گانه زیر بود:

⟩ اول ـ جامعه‌ی ما دچار «#مرگ_اجتماعی» شده است نه آن‌که تب چهل‌درجه داشته باشد و پیش‌فرض آن «جامعه‌شناس محترم درون حاکمیتی» اشتباه، فلذا پرسشش هم غلط است و پرسش غلط، پاسخ ندارد.

⟩ دوم ـ یک جامعه‌شناس فارغ از ارزش‌های سوگیرانه و مذهب‌محور در ایران مانند یک پزشک نیست که نسخه‌پیچ برای سرماخوردگی باشد بل‌که در مقام «تحلیل» حتماً به «ساختارها» توجه دارد و پس از تحلیل جامعه‌شناسانه است که یک «سیاست‌گذار» با تکیه بر این تحلیل‌های کلان در سطوح میانه و خُرد به تدوین سیاست، می‌تواند بپردازد. پس آن دسته از جامعه‌شناسانی که می‌خواهند برای کاهش «تب» در یک «جامعه‌ی مرده» نسخه بپیچند خود بسا مصداق یک «جامعه‌شناس مرده» باشند.

⟩ سوم ـ آن‌چه در سال‌های گذشته بارها گفته بودیم شنیده ‌نشد و آن‌چه هم که امروز می‌گوییم دیر شنیده خواهد شد. «خشونت» در جامعه‌ی ما به شکل «هرم» از رأس، جریان یافته‌ و به سطح قاعده‌ی هرم جاری شده‌ و مردم را در بر گرفته است.

⟩ چهارم ـ در ایران، #ساختار_سیاسی «خشونت‌زا» است و در «#ساختار_حقوقی» و #قانون_اساسی با قانون‌مندشدن مرز میان خودی و غیر‌خودی و تبعیض، «خشونت» نهادینه و در #ساختار_اقتصادی که خشونت‌آفرین است باز‌تولید شده است. 

⟩ پنجم ـ لازم است مسئله‌ی «#خشونت» در جامعه، «#برساخت» (#reconstruction) و از سوی رسانه‌ها «بازنمایی» شود تا «وجود» خشونت اجتماعی علاوه بر جنبه‌ی «عینی»، برخوردار از جنبه «ذهنی» شود. پس از این مرحله، امکان‌پذیر است که به عنوان یک «مسئله» به روش دیالکتیکی و آزاد به بحث پیرامون «#خشونت_اجتماعی» بنشینیم.

⟩ ششم ـ در جامعه‌ای که جامعه‌شناسانش اجازه‌ی حضور آزاد در صداوسیمایش را ندارند و در جامعه‌ای که روزنامه‌ها و جرایدش اجازه‌ی نشر آزاد تحلیل‌ها را ندارند «#خشونت» در ابعاد وسیعش به زیر پوست شهرها و به لایه‌های پنهان جامعه نفوذ می‌کند و به شکل‌های آسیب‌رسان در سطوح مختلف جامعه و تعاملات اجتماعی ظاهر می‌شود. 

⟩⟩ ۳ـ هنوز از آن نشست بیش از بیست‌و‌چهار ساعت نگذشته بود که با اعلان سهمیه‌بندی و گران‌شدن بنزین شاهد خشونت‌ورزی معترضان بودیم و مشخص شد که کدام نگاه و چه تحلیلی از وضعیت فعلی جامعه صحیح‌تر به نظر می‌رسد. اینک پرسش این است که: آیا این خشم‌ها فقط به «افزایش نرخ بنزین» یا به مجموع خشم‌های نهفته و فروخورده در بین قشرهای مختلف جامعه مربوط می‌شود؟! هر چند پاسخ این پرسش را می‌دانید اما در «مکث»های بعدی به آن خواهم پرداخت. 

⟩⟩ ۴ـ این‌جا و اینک در «دهمین مکث» برای شرکت در انتخابات مجلس در اسفند ۹۸ یادآوری می‌شود که «نشاید» نظامی (بخوانید: بی‌نظمی اجتماعی) تقویت شود که «خشونت» را نهادینه کرده است و #اصلاح‌طلب و اصول‌گرایش، «تدبیر بروز خشم» را نمی‌دانند و نظام را به «ناکارآمدی اجتماعی» و فرزندان شما و من را به لبه‌ی پرتگاه سوق داده‌اند.

⚠️ درخواست: بازپخش پست‌ها در هرجا، لطفاً مستقیم از کانال (forward) یا با درج پیوند پست و کانال «جامعه‌شناسی افق‌نگر» (t.me/dr_bokharaei/…postID) صورت پذیرد؛ هرگونه تغییر در ترکیب و چیدمان پست، شایسته نیست.

🎞🎙🖌 دیگر یادداشت‌ها و سخن‌رانی‌ها 👇
| Instagram | YouTube | SoundCloud | Site |

❇️ آستانه‌ی تحمل پایین، یاد نگرفتن با هم حرف‌زدن و نداشتن فرهنگ عذرخواهی، عامل مؤثر در نزاع‌ها و درگیری‌ها

🗓 پنج‌شنبه ۷ آذر ۱۳۹۸

📰 گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی درباره‌ی چرایی بالاتربودن آمار درگیری در نیمه‌ی شمالی کشور نسبت به نیمه‌ی جنوبی، در گفت‌وگو با #احمد_بخارایی و #امیرمحمود_حریرچی #جامعه‌شناس و #بیان_عزیزی #روان‌شناس_اجتماعی

👈 نمایش گزارش
(انتشار: ۴ آذر ۱۳۹۸)
*این گفت‌وگو پیش از اعتراضات آبان ۹۸ انجام شده است.

🔍 بخش‌هایی از سخن من در این گفت‌وگو:

آمار بسیاری از نزاع‌ها ثبت نمی‌شود

… در آمار مربوط به نزاع‌های دسته‌جمعی که معمولاً جنبه‌ی #قومی و #قبیله‌ای دارد یا نزاع‌های انفرادی که معمولاً در کف خیابان‌ها اتفاق می‌افتد یا نزاع‌های بین زوجین در مرحله‌ی ثبت، نکته‌ای وجود دارد. آن هم این‌که در بیش‌تر مواقع ثبت نمی‌شوند؛ مثل موضوع #خودکشی که در بسیاری از موارد #آمار آن‌ها ثبت نمی‌شود. در مورد #نزاع‌ چنین مسئله‌ای وجود دارد. در مورد خودکشی گاهی قصد آبروداری دارند و گزارش نمی‌شود یا #پزشکی_قانونی این موارد را به‌عنوان مسمومیت غذایی یا ضربه خوردن و مواردی از این دست اعلام می‌کند؛ مگر مواردی که دیگر نشود نام خودکشی را حذف کرد. در مورد نزاع هم دقیقاً مسئله همین است ...
...ناملایمات، افراد را وادار به واکنش می‌کند …

فرهنگ عذرخواهی نداریم

… آستانه‌ی تحمل پایین است و یاد نگرفته‌ایم  با هم حرف بزنیم و #فرهنگ_عذرخواهی نداریم. ابتدا ما با چهره‌ای برافروخته و با قدرت بازو می‌خواهیم #حق خود را بگیریم تا با استدلال و این موضوع از سطح کلان تا خرد در جامعه‌ی ما جریان دارد …

⚠️ درخواست: بازپخش پست‌ها در هرجا، لطفاً مستقیم از کانال forward شود یا با درج پیوند پست و کانال «جامعه‌شناسی افق‌نگر» (t.me/dr_bokharaei/…postID) صورت پذیرد؛ هرگونه تغییر در ترکیب و چیدمان پست، شایسته نیست.

🎞🎙🖌 دیگر یادداشت‌ها و سخن‌رانی‌ها 👇
| Instagram | YouTube | SoundCloud | Site |

❇️ آیا برای شرکت در #انتخابات #مجلس_شورای_اسلامی در اسفند ۱۳۹۸ باید تجدید نظر کرد؟

🗓 دوشنبه ۴ آذر ۱۳۹۸

| #احمد_بخارایی، #جامعه‌شناس |

| یادداشت ۱۱ | یازدهمین مکث:
«دروغ می‌گویم، پس هستم!»

⟩⟩ ۱ـ حدود ۱۰ روز است که از آغاز #اعتراضات آبان ۹۸ سپری شده و اینک مشاهده می‌شود که به رغم برقراری آرامش صوری، #جامعه ملتهب است. این اعتراضات دارای یک «علت نزدیک» و مجموعه «علت‌های دور» بود. علت نزدیکش گران‌شدن نرخ #بنزین است که به درستی بر اساس فهم عامه، گران‌شدن بنزین، گران‌ترشدن اقلام دیگر را به دنبال دارد؛ چنان‌که در همان روزهای نخست شخصاً این گرانی را در چند نوبت در افزایش نرخ تردد ماشین‌های درون‌شهری تجربه کردم و این حکایت ادامه خواهد داشت.

⟩⟩ ۲ـ به‌راستی، شلیک مستقیم به #معترضان که حدود دویست کشته و صدها مجروح به جای گذاشت و عمدتاً به قشرهای آسیب‌پذیر تعلق داشت حکایت از چه می‌کند؟ اجازه دهید یک محاسبه‌ی سرانگشتی در خصوص افزایش نرخ بنزین به مثابه جرقه‌ای به بشکه‌ی باروت خشم محرومان داشته باشم. با فرض وجود ۲۰میلیون خودرو و مصرف روزانه‌ی ۱۰۰میلیون لیتر بنزین، هر خودرو به طور متوسط ۵ لیتر در روز مصرف دارد که قبلاً ۵هزار تومان خریداری می‌شد اما اینک با احتساب سهمیه‌ی ۲ لیتر در روز و ۳ لیتر خرید آزاد روی هم ۱۲هزار تومان پرداخت، تفاوت درآمدی ناشی از فروش بنزین به یک خودرو ۷هزار تومان در روز برای #دولت است. بنابراین دولت به ازای ۲۰میلیون خودرو در طول یک ماه، مبلغی معادل ۴۲۰۰میلیارد تومان درآمد جدید کسب می‌کند اما پرداختی حدود ۵۰هزار تومان به ۶۰میلیون نفر معادل ۳۰۰۰میلیارد تومان است و در این میان ۱۲۰۰میلیارد تومان به جیب دولت می‌رود حال آن‌که: 

⟩ الف: همه‌ی دولت‌مردان از صدر تا ذیل موکداً گفتند که حتی «یک» ریال از این مازاد درآمد به جیب دولت نمی‌رود.

⟩ ب: با گران‌شدن نرخ اقلام مصرفی که از همان هفته‌ی پیش آغاز شد و همه‌ی ما تجربه کردیم این یارانه‌ی معیشتی نه تنها خنثی می‌شود بل‌که به زودی شرایط معیشتی سخت‌تر از گذشته خواهد شد و دریافت یارانه‌ی معیشتی برای یک خانوار ۳نفره برابر «یک باک بنزین در ماه» کاملاً بی‌اثر خواهد شد. 

⟩ پ: به‌زودی شاهد خواهیم بود که از تعداد ۶۰میلیون دریافت‌کننده‌ی یارانه‌ی معیشتی به دلایل مختلف کاسته‌ خواهد شد و در پی آن درآمد دولت از محل فروش آزاد بنزین، افزون می‌شود.

⟩⟩ ۳ـ حال بازگردیم و با خود اندیشه کنیم که آیا این همه خشم و خروش و خون متعاقب رخ‌داد افزایش نرخ بنزین و نتایج احتمالی آن از سوی محرومان، «صرفاً» برای دفاع از یک استدلال و برداشت ساده و درست بود یا علاوه بر آن، دردهای دیگری را «#محرومان» فریاد زدند؟ در «مکث»‌های بعدی از این واقعه سخن خواهم گفت اما در «مکث یازدهم» یادآور می‌شوم که در یک #بی‌نظمی_اجتماعی که جناح‌های گوناگون داخل در #قدرت اعم از راست و چپ، دست در دست هم به دروغ‌گویی روی می‌آورند و برای دفاع از مواضع ناصحیح خود دست به اسلحه در مقابل #مردم بی‌دفاع می‌برند «نشاید» که با شرکت در انتخابات اسفند ۹۸ به تقویت ناکارآمدی اجتماعی، مدد رسانده شود.

⚠️ درخواست: بازپخش پست‌ها در هرجا، لطفاً مستقیم از کانال (forward) یا با درج پیوند پست و کانال «جامعه‌شناسی افق‌نگر» (t.me/dr_bokharaei/…postID) صورت پذیرد؛ هرگونه تغییر در ترکیب و چیدمان پست، شایسته نیست.

🎞🎙🖌 دیگر یادداشت‌ها و سخن‌رانی‌ها 👇
| Instagram | YouTube | SoundCloud | Site |

❓ #انتخابات_مجلس یازدهم در میز #مناظره:
«شرکت‌نکردن یا شرکت‌کردن؟»

👥 مناظره میان:
#احمد_بخارایی (#جامعه‌شناس) و
#محمد_عطریانفر (عضو شورای مرکزی #حزب_کارگزاران_سازندگی)

🗓 تاریخ: دوشنبه ۱۱ آذر ۱۳۹۸

📢 برگزارکننده: پایگاه خبری دیدار نیوز

❔ پرسش‌های مناظره:

۱ـ رغبت یا بی‌رغبتی #جامعه نسبت به صندوق #رأی انتخابات مجلس ۹۸ با وجود گذشت ۴۰ سال از عمر #حاکمیت #جمهوری_اسلامی چه‌گونه است؟

۲ـ نگاه جمعی ایرانیان به #انتخابات یازدهمین دوره‌ی #مجلس در جمهوری اسلامی چیست، دل‌سردی یا شورانگیز؟

۳ـ آیا دل‌سردی #مردم، سبب پیروزی بی‌رقیب اصول‌گرایان می‌شود؟

۴ـ آثار روانی شعار «#اصلاح‌طلب ـ #اصول‌گرا، دیگه تمومِ ماجرا» چیست؟

۵ـ چه کاری برای امکان‌پذیری انتخابات مؤثر باید انجام داد؟

📹 ویدئوی این مناظره پس از ضبط، بی‌درنگ در همین کانال پخش خواهد‌شد.

🎞🎙🖌 دیگر یادداشت‌ها و سخن‌رانی‌ها 👇
| Instagram | YouTube | SoundCloud | Site |

❇️ آیا برای شرکت در #انتخابات #مجلس_شورای_اسلامی در اسفند ۱۳۹۸ باید تجدید نظر کرد؟

🗓 دوشنبه ۱۱ آذر ۱۳۹۸

| #احمد_بخارایی، #جامعه‌شناس |

| یادداشت ۱۲ | دوازدهمین مکث:
«سیاهی زغال پس از زمستان و شمارش جو‌جه‌ها در آخر پاییز»

۱ـ #آبان۹۸ گذشت. ۳۰۰ یا ۴۰۰ یا بیش‌تر، #کشته بر جای ماند. کم و بیش ده‌هزار معترض دست‌گیر شدند. چه خواهد‌شد؟ پایین‌تر خواهم گفت. اما گفته‌اند «زمستان می‌رود و روسیاهی به زغال می‌ماند». آن‌دسته از فروشندگان زغال که از سرمای زمستان سوءاستفاده کردند و به محتاجان، زغال نم‌ناک فروختند و زغال‌های‌شان در زمستان آتش نگرفت و زمستان رفت و سیاهی‌ بر زغال‌ها باقی ماند و رسوا و انگشت‌نما شدند چه خواهند گفت؟ اینک می‌گوییم: «آبان می‌رود و فریاد جوجه‌های اسیر که آخر پاییز، شمارش می‌شوند روسیاهی ماشه‌چکانان را در آذر، هویدا می‌کنند».

۲ـ سناریو‌ها زیادند از جمله:
ـ در پی اختلاف نظر بین رهبری نظام و #حسن_روحانی بر سر زمان اجرای طرح افزایش نرخ #بنزین، نهایتاً توپ به زمین رهبری شوت شد و روحانی با اعلان این‌که از زمان دقیق اعلام و اجرای طرح، خبر نداشت رهبری را به صحنه فراخواند و ایشان مسئولیت اصرارشان را به عهده گرفتند.

ـ تلاش #سپاه_پاسداران برای استفاده از فضای آشوب و شورش توأم با دامن‌زدن به آن توسط لباس‌شخصی‌ها و بسیجیان به نفع خود با متهم‌قلمدادکردن دولت و در دست‌گرفتن بیش‌تر قدرت آشکار و پنهان با امید به کسب درآمد ناشی از فروش #قاچاق حدود یک میلیون بشکه #نفت در روز که بسا رهبران را به آن امیدوار کرده باشد.

ـ کُددادن حسن روحانی به مردم در نطقش در یزد مبنی بر اعتراض غیرمستقیم به سپاه در مورد خرید تجهیزات فوق پیشرفته‌ی شنود و جاسوسی که امکاناتش فراتر از تصور رایج است، با توجه به وجود تعارض در سپاه مبنی بر گرایش به یکی از دو سوی آقایان سید مجتبی خامنه‌ای و سید ابراهیم رئیسی.

ـ اجرای طرح افزایش #نرخ_بنزین در چند ماه زودتر از ایّام #انتخابات_مجلس در اسفند با آگاهی به بروز شورش به منظور بیرون‌کشاندن افرادی که آماده‌ی #اعتراض هستند (اعمّ از آموزش‌دیده‌ها و غیره) و #سرکوب آنان در چند ماه قبل از زمان #انتخابات تا طی ماه‌های باقی‌مانده‌ی مابقی سناریو‌ها اجرا شود.

ـ و بالاخره آخرین سناریو، مبنی بر اعطای آزادی به سران زندانی #اصلاح‌طلب و دیگر زندانی‌ها به منظور زمینه‌سازی برای فرا‌خوان رهبران اصلاح‌طلب حکومتی مانند آقای سید #محمد_خاتمی جهت ترغیب مردم به شرکت در انتخابات مجلس است.

۳ـ هر سناریویی درست باشد و اگر حتی همه‌ی این سناریوها خطا باشد به عنوان یک «#جامعه_شناس» که سعی دارد فارغ از جهت‌گیری سیاسی به رویدادهای جامعه‌اش نگاه کند، عرض می‌کنم یک چیز را نباید فراموش کرد و آن این‌که در بین مردم به ویژه قشرهای آسیب‌پذیر، اینک حس برخورداری از تبعیض، حس حقارت، حس محرومیت، حس انتقام‌جویی نسبت به ماه‌های گذشته افزایش یافته‌است و اینک به خیل عدم مشارکت‌کننده‌ها در انتخابات مجلس افزون شده است. به نظر نمی‌رسد با شناختی که از فرهنگ رفتاری ایرانیان داریم این‌گونه برخوردهای تند و تاریخ‌گذشته و آن نگاه فرمانده‌ی سپاه پاسداران، آقای #حسین_سلامی که اردیبهشت ۹۸ آمد تا به مدت پنج سال فرمانده بماند و با صدای دورگه و محکم گفت: « هم‌اینک شما در حال شکست‌دادن همه‌ی استکبارید» محلی از اِعراب داشته باشد. او باید بداند امروز علیه مردمش دست به آتش برده و برچسب «#استکبار» را به «محرومان کشورش» زده‌است.

۴ـ گفته‌ می‌شود بیش از ۵ میلیون کارت ملی یا شناسنامه‌ی نامعتبر (صدور چند کارت همگون برای یک بسیجی یا سپاهی) وجود دارد و این‌ها با مشارکت در انتخابات مجلس، آمار را به طور غیرواقعی افزایش خواهند داد. این بسا درست باشد امّا فراموش نکنیم که «زمستان می‌رود و روسیاهی به زغال باقی می‌ماند». مهم، انجام وظیفه یعنی #عدم_مشارکت آگاهانه در انتخابات #غیر_دموکراتیک است و پی‌آمدش هر چند دیر، رخ می‌نماید.

۵ـ همه‌ی عزیزان #ایرانی و #مسلمان متمایل به حاکمیت کنونی شامل رهبران، #بسیجیان، #سپاهیان، #روحانیان، #دانشگاهیان و دیگران آگاه باشند که در مقابل «#آزادی» و «#استقلال» و «#جمهوریت» ایستاده‌اند. این گفته را در چهارچوب جامعه‌شناختی بشنوید نه در چهارچوب سیاسی. تصور بر این است که اگر شمایان قصد دفاع از «#اسلام» را دارید اینک با توجه به وجود «#ابر_بحران_ناکارامدی_اجتماعی» در ایران، شما عملاً علیه «اسلام»، نادانسته به‌پا خاسته‌اید.

۶ـ «نشاید» که با شرکت در انتخابات مجلس ۹۸ به روندی مدد رسانده شود که #ناکارامدی_اجتماعی را دامن زده است و #مجلس شورای اسلامی‌اش عمدتاً محل حضور افرادی است که در شهرها به قواعد بازی ناجوانمردانه (بخوانید: کاسه‌لیسی احزاب خانوادگی و رفقا یا خرید و فروش شناسنا‌مه‌ها برای اخذ #رأی) آشنا هستند.

«اگر با نگاه من هم‌سو هستید لطفاً بازنشر کنید.»