جامعه‌شناسی افق‌نگر ـ دکتر احمد بخارایی

❇️ چرا مدیریت و نظام اقتصادی به این میزان شکننده است که یک تحریم بتواند اینگونه همه چیز را بهم بریزد

📰 گزارش پایگاه خبری ـ تحلیلی «دیدار» پیرامون زورگیری‌ها و سرقت‌های خُرد در گفت‌وگو با #احمد_بخارایی

🗓 دوشنبه ۳۱ تیر ۱۳۹۸

#جامعه #اقتصاد #سرقت #آسیب‌های_اجتماعی #خشونت

👈 نمایش گزارش:
بخش‌هایی از این گفت‌وگو:

… زمانی این رفتارها عیان‌تر می‌شوند که رفتارهای نابهنجار به صورت «هنجار» تلقی شوند. یعنی حرمت ارتکاب انحرافات ریخته شده باشد و این بعد اجتماعی قضیه است. زورگیری‌ها نمونه‎ای از رفتارهای خشونت‌باری است که در جامعه می‎بینیم. در بعضی موارد، افراد که برخی رفتارهای خشونت‎بار مانند رفتار مرد نسبت به زن از خودشان بروز می‎دهند از سوی جامعه دفع که نمی‎شود هیچ، بلکه نشان‌دهنده‌ی زرنگ بودن نیز هست و این داوری در نگاه فرهنگی ما ریشه دارد و در بستر اجتماع باز تولید می‌شود. همین زورگیری‎ها نوعی خشونت درونش است و به دنبال همان نگاه فرهنگی در نظام اجتماعی بازتولید می‎شود که با مسائل اقتصادی پیوند وثیق دارد …

… در جامعه شما می‌بینید این زورگیری خیلی رایج‌تر و عیان‌تر است چون براساس حساب هزینه ـ فایده انگار فرد هزینه‌ی کم‌تری می‌‏پردازد تا این کار را انجام دهد. یعنی جامعه از کنار این مسائل به راحتی می‎گذرد. زورگیر احساس می کند ممکن است دستگیر نشود و مواهبی در بعد مالی هم نصیبش بشود. فرد وقتی حساب هزینه ـ فایده می‎کند، می‎بیند فایده‌اش بیشتر از هزینه‎اش است و طبیعتاً انجام می‌دهد. حال آن هزینه چه در دام افتادن و چه نگاه دیگران باشد. آیا نگاه دیگران به این قضیه «تأدیبی» است یا یک نگاه عادی اتفاق می‌افتد، یعنی همان عادی شدن نابهنجاری‎ها ؟…

:: خشونت در ایران سبقه تاریخی دارد

… همیشه عوامل، در هم تنیده هستند و شما نمی‎توانید به یک پدیده، تک‌عاملی نگاه کنید. مثلاً شما خشونت در خانواده را در نظر بگیرید؛ مرد چرا به خودش اجازه می‎دهد خشونت‎ورزی بکند؟ یکی از عواملش اقتصادی است. شخصی که پول دارد احساس قدرت می‏‌کند، چه در خانواده باشد و چه در کف خیابان. فرض کنید در یک کارخانه کسی که دارای پول است و به کارگر اجحاف می‌کند و خشونت می‎ورزد که این عامل اقتصادی است. از این‌رو نابرابری اقتصادی است که زمینه‎ساز خشونت‎ورزی مرد علیه زن می‌شود. فرهنگ، این تقسیم‌بندی و نگاه از بالا به پایین را تأیید می‎کند و در نظام اجتماعی هم به نحوی این موضوعات باز تعریف می‌شوند؛ مثلاً نظام اجتماعی برای یک مرد جایگاه بهتری در اداره‌ی جامعه قائل می‌شود …

… اگر کار و اشتغال بود، به همین نسبت خفت‎گیری‎ها کاهش پیدا می‌کرد. مجموع عوامل از سطح خرد تا کلان باعث اینگونه پدیده‎ها می‎شود. خودکشی و اعتیاد نیز یک نوعی از خشونت علیه «خود» است. در همه‌ی این پدیده‎ها عنصر فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی دخیل است و در همه، کمبود عقلانیت دیده می‎شود و بیش از حد، خشونت‎ورزی نمایان است. این با بی تفاوتی، فاجعه میافریند. شما وقتی از کنار کودک‎ کار رد می‎شوید؛ بار اول خیلی احساس ناراحتی می‎کنید، بار دوم کم‌تر و بار سوم «انشالله خدا کمکش بکند» می‎گویید و رد می‎شوید، بار چهارم فقط رد می‎شوید. در دنیا NGOها به صحنه می‌آیند ولی در جامعه‌ی ما حتی بسترسازی برای فعالیت NGOها هم صورت نمی‌پذیرد. حتی برای کسانی که داوطلب هستند مانع درست می‎کنند. یعنی نگاه اطلاعاتی ـ امنیتی به NGOها است … در ایران احساس ناتوانی، زیاد و «درماندگی» آموخته شده است …

:: راهکار چیست؟

… در یک جامعه همه‌ی عناصر به هم مرتبط هستند؛ چه مثبت چه منفی. وقتی صحبت از راه‌کار می‎شود معمولاً دو نوع راه‌کار ارائه می‎شود. یک راه‌کار جنبه‌ی ذهنی، اخلاقی و «توصیه‎ای» دارد. از من جامعه‎شناس توقع دارند که راه‌کارهای علمی ارائه بدهم بنابراین راه‌کارهایی که ارائه می‎دهیم با راه‌کارهای دیگران که به صورت «توصیه‎ای» است خیلی تفاوت دارد. مطمئن باشید از هر زاویه‎ای که نگاه بکنید عامل اقتصادی، عامل بسیار تعیین کننده‎ای است. اگر من بیایم و بگویم که مثلاً صداوسیما آموزش بدهد و خانواده و آموزش و پرورش چه بکنند و چه نکنند عمدتاً راه‌کارهای ذهنی است …

… در داستان تحریم‎ها نیز قبل از هر چیز باید این سؤال را بپرسیم که چرا اقتصاد ما اقتصاد تک‌محصولی و شکننده است به گونه ای که با یک بازی بین‎المللی بخواهد به سقوط آزاد نزدیک شود و باید این سؤال را نیز بپرسیم که چرا مدیریت و نظام اقتصادی به این میزان شکننده است که یک تحریم بتواند اینگونه همه‌چیز را بهم بریزد ...

⚠️ درخواست: بازپخش پست‌ها در هرجا، لطفاً مستقیم از کانال forward شود یا با درج پیوند پست و کانال «جامعه‌شناسی افق‌نگر» (t.me/dr_bokharaei/…postID) صورت پذیرد؛ هرگونه تغییر در ترکیب و چیدمان پست، شایسته نیست.

🎞🎙🖌 دیگر یادداشت‌ها و سخن‌رانی‌ها 👇
| Instagram | YouTube | SoundCloud | Site |