Рамазон рўзасининг қазоси қандай тутилади?
#Мухтасарул_виқоя_шарҳи
63-дарс. Закот ва унинг фарз бўлишига оид масалалар
Устоз Ҳабибуллоҳ домла Абдулғаффор
Дарслар: 1 - 2 - 3 - 4 - 5 - 6 - 7 - 8 - 9 - 10 - 11 - 12 -13 - 14 - 15 - 16 - 17 - 18 - 19 - 20 - 21 - 22 - 23 - 24 - 25 - 26 - 27 - 28 - 29 - 30 - 31 - 32 - 33 - 34 - 35 - 36 - 37 - 38 - 39 - 40 - 41 - 42 - 43 - 44 - 45 - 46 - 47 - 48 - 49 - 50 - 51 - 52 - 53 - 54 - 55 - 56 - 57 - 58 - 59 - 60 - 61 - 62
📝 Савол ва фикр-мулоҳазалар учун:
@Muxtasarulviqoyasharhi_bot
🔗 Улашинг: @diniysavollar
63-дарс. Закот ва унинг фарз бўлишига оид масалалар
Устоз Ҳабибуллоҳ домла Абдулғаффор
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази бош мутахассиси,
Тошкент ислом институти катта ўқитувчиси
👉 Youtube орқали кўришДарслар: 1 - 2 - 3 - 4 - 5 - 6 - 7 - 8 - 9 - 10 - 11 - 12 -13 - 14 - 15 - 16 - 17 - 18 - 19 - 20 - 21 - 22 - 23 - 24 - 25 - 26 - 27 - 28 - 29 - 30 - 31 - 32 - 33 - 34 - 35 - 36 - 37 - 38 - 39 - 40 - 41 - 42 - 43 - 44 - 45 - 46 - 47 - 48 - 49 - 50 - 51 - 52 - 53 - 54 - 55 - 56 - 57 - 58 - 59 - 60 - 61 - 62
📝 Савол ва фикр-мулоҳазалар учун:
@Muxtasarulviqoyasharhi_bot
🔗 Улашинг: @diniysavollar
YouTube
63-дарс. Закот ва унинг фарз бўлишига оид масалалар
63-dars. Zakot va uning farz bo'lishiga oid masalalar
Устоз Ҳабибуллоҳ домла Абдулғаффор
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази бош мутахассиси,
Тошкент ислом институти катта ўқитувчиси
🌐O'zbekiston musulmonlari idorasi Fatvo markazining ijtimoiy…
Устоз Ҳабибуллоҳ домла Абдулғаффор
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази бош мутахассиси,
Тошкент ислом институти катта ўқитувчиси
🌐O'zbekiston musulmonlari idorasi Fatvo markazining ijtimoiy…
63-дарс. Закот ва унинг фарз бўлишига оид масалалар
#Аудио
#Мухтасарул_виқоя_шарҳи
63-дарс. Закот ва унинг фарз бўлишига оид масалалар
Устоз Ҳабибуллоҳ домла Абдулғаффор
🔗 Улашинг: @diniysavollar
#Мухтасарул_виқоя_шарҳи
63-дарс. Закот ва унинг фарз бўлишига оид масалалар
Устоз Ҳабибуллоҳ домла Абдулғаффор
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази бош мутахассиси,
Тошкент ислом институти катта ўқитувчиси
👉 Youtube орқали кўриш🔗 Улашинг: @diniysavollar
ВИДОЛАШУВ ТАВОФИНИ ЗУЛҲИЖЖА ОЙИДА ҚИЛИБ ОЛИШ КЕРАКМИ?
#Ҳаж_умра
❓1094-CАВОЛ: Ҳаж ибодатини адо этиб, айни пайтда Маккада бўлиб турибмиз. Бу ердан кетиш вақтимизга ҳали бир неча кун бор. Шунга видолашув тавофини адо этганимиз йўқ. Гуруҳимиздаги ҳожилардан бирлари: “Видолашув тавофини Зулҳижжа ойида қилиб олишимиз керак, акс ҳолда қўй сўйиш вожиб бўлиб қолади” дедилар. Ҳақиқатда шундайми?
💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим. Видолашув тавофи ҳажнинг вожибларидан бири бўлиб, уни айнан Зулҳижжа ойида қилиш шарт қилинмаган. Балки Ифоза тавофини аксарини адо этгандан кейин адо этиш мумкин. Имкон қадар ҳожи Маккаи мукаррамадан чиқиб кетиш олдидан адо этгани мустаҳаб саналади.
Видолашув тавофининг охирги вақти белгиланмаган бўлиб, ҳожи Маккаи мукаррамада йиллар давомида яшаб қолгандан кейин у ердан чиқиб кетиш олдидан адо этса ҳам адо бўлаверади. Бу ҳақда фиқҳий китобларимизда шундай дейилган:
ولا اخر له ما دام مقيما فلو أتى به ولو بعد سنة يكون أداء لا قضاء
“Ҳожи модомики Маккада истиқомат қилиб турар экан видолашув тавофининг охирги вақти йўқдир. Агар уни бир йилдан кейин бажарса ҳам адо бўлаверади, қазо бўлмайди” (“Ғунятун носик” китоби, 305-бет).
Демак, ҳожиларимиз видолашув тавофини Маккадалик пайтларида Зулҳижжа ойидан кейин ҳам адо этишлари мумкин. Бунинг учун улар бирор жиноят қилган саналмайдилар. Валлоҳу аълам.
#Ҳаж_умра
❓1094-CАВОЛ: Ҳаж ибодатини адо этиб, айни пайтда Маккада бўлиб турибмиз. Бу ердан кетиш вақтимизга ҳали бир неча кун бор. Шунга видолашув тавофини адо этганимиз йўқ. Гуруҳимиздаги ҳожилардан бирлари: “Видолашув тавофини Зулҳижжа ойида қилиб олишимиз керак, акс ҳолда қўй сўйиш вожиб бўлиб қолади” дедилар. Ҳақиқатда шундайми?
💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим. Видолашув тавофи ҳажнинг вожибларидан бири бўлиб, уни айнан Зулҳижжа ойида қилиш шарт қилинмаган. Балки Ифоза тавофини аксарини адо этгандан кейин адо этиш мумкин. Имкон қадар ҳожи Маккаи мукаррамадан чиқиб кетиш олдидан адо этгани мустаҳаб саналади.
Видолашув тавофининг охирги вақти белгиланмаган бўлиб, ҳожи Маккаи мукаррамада йиллар давомида яшаб қолгандан кейин у ердан чиқиб кетиш олдидан адо этса ҳам адо бўлаверади. Бу ҳақда фиқҳий китобларимизда шундай дейилган:
ولا اخر له ما دام مقيما فلو أتى به ولو بعد سنة يكون أداء لا قضاء
“Ҳожи модомики Маккада истиқомат қилиб турар экан видолашув тавофининг охирги вақти йўқдир. Агар уни бир йилдан кейин бажарса ҳам адо бўлаверади, қазо бўлмайди” (“Ғунятун носик” китоби, 305-бет).
Демак, ҳожиларимиз видолашув тавофини Маккадалик пайтларида Зулҳижжа ойидан кейин ҳам адо этишлари мумкин. Бунинг учун улар бирор жиноят қилган саналмайдилар. Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.
YouTube | Instagram | Facebook | TelegramМЎМИНДАН ОРТИБ ҚОЛГАН ТАОМ
#ҳадис
❓1095-CАВОЛ: Мўминдан ортиб қолган таом бошқа бир мўминга шифоми? Шу маънода саҳиҳ ҳадис борми?
💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Айнан шу лафз билан саҳиҳ ҳадис келмаган. Бу ҳақида уламолар, жумладан Мулла Али Қорий раҳматуллоҳи алайҳ огоҳлантиришган. Лекин бу сўзнинг маъноси тўғри, бунга бошқа ҳадиси шарифларда ишоралар бор. Баъзи истиснолардан ташқари, одамдан қолган таом бўлсин, ичимлик бўлсин пок ҳисобланади.
وجاء في صحيح البخاري عن السيدة عائشة رَضِيَ اللّٰهُ عَنْهَا، أن النبي صَلَّى اللّٰهُ عَلَيْهِ وعلى آله وصحبه وَسَلَّمَ كان يقول للمريض: «بِسْمِ اللّٰهِ، تُرْبَةُ أَرْضِنَا، بِرِيقَةِ بَعْضِنَا، يُشْفَى سَقِيمُنَا، بِإِذْنِ رَبِّنَا».
Пайғамбаримиз алайҳиссалом касалга: "Бисмиллаҳ, турбату арзина, бириқати баъзина, юшфа сақимуна бизни роббина (Аллоҳнинг исми билан бошлайман, еримизнинг тупроғи биримизнинг тупуги билан (қўшилса), Аллоҳнинг изни ила беморларимиз тузалади), дер эдилар" (Имом Бухорий Оиша онамиздан ривоят қилганлар).
Бу ҳадиси шарифнинг тафсилоти шуки, Пайғамбаримиз алайҳиссалом кўрсатгич бармоқларини озгина тупуклари билан ҳўллаб, тупроққа босадилар ва бармоққа илашган тупроқни жароҳат жойига босганлар. Кўпчилик уламоларнинг таъкидига кўра, барча мўминларнинг туфуги ва барча ерларнинг тупроғи шифо бўлиши ҳадиси шариф маъносидан тушунилади. Валлоҳу аълам.
#ҳадис
❓1095-CАВОЛ: Мўминдан ортиб қолган таом бошқа бир мўминга шифоми? Шу маънода саҳиҳ ҳадис борми?
💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Айнан шу лафз билан саҳиҳ ҳадис келмаган. Бу ҳақида уламолар, жумладан Мулла Али Қорий раҳматуллоҳи алайҳ огоҳлантиришган. Лекин бу сўзнинг маъноси тўғри, бунга бошқа ҳадиси шарифларда ишоралар бор. Баъзи истиснолардан ташқари, одамдан қолган таом бўлсин, ичимлик бўлсин пок ҳисобланади.
وجاء في صحيح البخاري عن السيدة عائشة رَضِيَ اللّٰهُ عَنْهَا، أن النبي صَلَّى اللّٰهُ عَلَيْهِ وعلى آله وصحبه وَسَلَّمَ كان يقول للمريض: «بِسْمِ اللّٰهِ، تُرْبَةُ أَرْضِنَا، بِرِيقَةِ بَعْضِنَا، يُشْفَى سَقِيمُنَا، بِإِذْنِ رَبِّنَا».
Пайғамбаримиз алайҳиссалом касалга: "Бисмиллаҳ, турбату арзина, бириқати баъзина, юшфа сақимуна бизни роббина (Аллоҳнинг исми билан бошлайман, еримизнинг тупроғи биримизнинг тупуги билан (қўшилса), Аллоҳнинг изни ила беморларимиз тузалади), дер эдилар" (Имом Бухорий Оиша онамиздан ривоят қилганлар).
Бу ҳадиси шарифнинг тафсилоти шуки, Пайғамбаримиз алайҳиссалом кўрсатгич бармоқларини озгина тупуклари билан ҳўллаб, тупроққа босадилар ва бармоққа илашган тупроқни жароҳат жойига босганлар. Кўпчилик уламоларнинг таъкидига кўра, барча мўминларнинг туфуги ва барча ерларнинг тупроғи шифо бўлиши ҳадиси шариф маъносидан тушунилади. Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.
YouTube | Instagram | Facebook | TelegramThis media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
#қисқа_савол_жавоблар
❓Уста янги қурилаётган ҳожатхонада Қуръон эшитса бўладими?
Саидаҳмад домла Сайдаралиев
🔗 Улашинг: @diniysavollar
❓Уста янги қурилаётган ҳожатхонада Қуръон эшитса бўладими?
Саидаҳмад домла Сайдаралиев
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази бош мутахассиси
YouTube | Instagram | Facebook🔗 Улашинг: @diniysavollar
Уста янги қурилаётган ҳожатхонада Қуръон эшитса бўладими?
#аудио
#қисқа_савол_жавоблар
❓Уста янги қурилаётган ҳожатхонада Қуръон эшитса бўладими?
Саидаҳмад домла Сайдаралиев
🔗 Улашинг: @diniysavollar
#қисқа_савол_жавоблар
❓Уста янги қурилаётган ҳожатхонада Қуръон эшитса бўладими?
Саидаҳмад домла Сайдаралиев
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази бош мутахассиси
YouTube | Instagram | Facebook🔗 Улашинг: @diniysavollar
АЁЛЛАР ҚАБРИСТОНГА БОРСА БЎЛАДИМИ?
#ақида
❓1096-CАВОЛ: Аёллар қабристонга борса бўладими?
💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Динимизда қабр зиёратига рухсат берилган, балки тарғиб ҳам қилинган. Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи ва саллам:
"كنت نهيتكم عن زيارة القبور، فزوروها؛ فإنها تزهد في الدنيا، وتذكر الآخرة"
яъни: “Сизларни қабр зиёратидан қайтарган эдим. Энди зиёрат қилаверинглар. Чунки, у дунёдан қайтаради ва охиратни эслатади”, деганлар. (Ибн Можа ривоят қилган).
Уламолар ушбу ҳадисни қабр зиёратига рухсат бериш учун асос қилиб келтирадилар. Бироқ аёлларнинг ҳис-ҳаяжонлари эркакларникидан фарқ қилади. Шу боис китобларимизда аёлларнинг қабристонга бориши борасида бир неча хил фикрларни учратишимиз мумкин. Ибн Обидийн раҳматуллоҳи алайҳи “Раддул муҳтор” китобларида ушбу масаладаги турли қарашларни келтиргач, уларнинг ортидан Хайруддин Рамлийнинг қуйидаги сўзларини келтиради:
إنْ كَانَ ذَلِكَ لِتَجْدِيدِ الْحُزْنِ وَالْبُكَاءِ وَالنَّدْبِ عَلَى مَا جَرَتْ بِهِ عَادَتُهُنَّ فَلَا تَجُوزُ ، وَعَلَيْهِ حُمِلَ حَدِيثُ { لَعَنَ اللَّهُ زَائِرَاتِ الْقُبُورِ } وَإِنْ كَانَ لِلِاعْتِبَارِ وَالتَّرَحُّمِ مِنْ غَيْرِ بُكَاءٍ وَالتَّبَرُّكِ بِزِيَارَةِ قُبُورِ الصَّالِحِينَ فَلَا بَأْسَ إذَا كُنَّ عَجَائِزَ .
وَيُكْرَهُ إذَا كُنَّ شَوَابَّ كَحُضُورِ الْجَمَاعَةِ فِي الْمَسَاجِدِ
“Агар аёлларнинг қабристонга бориши одатдагидек, йиғлаш, қайғуларни янгилаш ва ўликларни мақтаб жар солиш учун бўлса бу жоиз эмас. “Қабр зиёрат қилувчи аёлларни Аллоҳ лаънатласин”, маъносидаги ҳадис ҳам мана шундай аёлларга қарата айтилган. Агар ёши катта аёллар ибратланиш, йиғи-сиғи қилмай, ўтганларга раҳмат сўраш ва солиҳ инсонларнинг зиёратидан табаррук ҳосил қилиш учун борсалар, бунинг зарари йўқ. Агар ёш аёллар бўлса, уларнинг қабристонга боришлари худди масжидга боришлари каби макруҳдир”.
Аллома Ибн Обидийн ушбу ибораларни келтиргандан сўнг масалага қуйидагича хулоса ясаганлар:
وَهُوَ تَوْفِيقٌ حَسَنٌ
яъни: “Хайруддин Рамлийнинг ушбу хулосалари мазкур масаладаги ҳар-хил сўзларни гўзал шаклда мувофиқлаштириш ҳисобланади” (“Раддул муҳтор” китоби).
Демак, уламоларимизнинг юқоридаги сўзларидан ёши катта аёллар эркакларга аралашмаган ҳолатда, сатри авратга риоя қилиб, йиғи-сиғи қилмай, ибратланиш мақсадида қабристонга бориб ўтганларини зиёрат қилиб, уларнинг ҳақларига дуо қилиб келишлари жоиз экани келиб чиқади. Валлоҳу аълам.
#ақида
❓1096-CАВОЛ: Аёллар қабристонга борса бўладими?
💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Динимизда қабр зиёратига рухсат берилган, балки тарғиб ҳам қилинган. Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи ва саллам:
"كنت نهيتكم عن زيارة القبور، فزوروها؛ فإنها تزهد في الدنيا، وتذكر الآخرة"
яъни: “Сизларни қабр зиёратидан қайтарган эдим. Энди зиёрат қилаверинглар. Чунки, у дунёдан қайтаради ва охиратни эслатади”, деганлар. (Ибн Можа ривоят қилган).
Уламолар ушбу ҳадисни қабр зиёратига рухсат бериш учун асос қилиб келтирадилар. Бироқ аёлларнинг ҳис-ҳаяжонлари эркакларникидан фарқ қилади. Шу боис китобларимизда аёлларнинг қабристонга бориши борасида бир неча хил фикрларни учратишимиз мумкин. Ибн Обидийн раҳматуллоҳи алайҳи “Раддул муҳтор” китобларида ушбу масаладаги турли қарашларни келтиргач, уларнинг ортидан Хайруддин Рамлийнинг қуйидаги сўзларини келтиради:
إنْ كَانَ ذَلِكَ لِتَجْدِيدِ الْحُزْنِ وَالْبُكَاءِ وَالنَّدْبِ عَلَى مَا جَرَتْ بِهِ عَادَتُهُنَّ فَلَا تَجُوزُ ، وَعَلَيْهِ حُمِلَ حَدِيثُ { لَعَنَ اللَّهُ زَائِرَاتِ الْقُبُورِ } وَإِنْ كَانَ لِلِاعْتِبَارِ وَالتَّرَحُّمِ مِنْ غَيْرِ بُكَاءٍ وَالتَّبَرُّكِ بِزِيَارَةِ قُبُورِ الصَّالِحِينَ فَلَا بَأْسَ إذَا كُنَّ عَجَائِزَ .
وَيُكْرَهُ إذَا كُنَّ شَوَابَّ كَحُضُورِ الْجَمَاعَةِ فِي الْمَسَاجِدِ
“Агар аёлларнинг қабристонга бориши одатдагидек, йиғлаш, қайғуларни янгилаш ва ўликларни мақтаб жар солиш учун бўлса бу жоиз эмас. “Қабр зиёрат қилувчи аёлларни Аллоҳ лаънатласин”, маъносидаги ҳадис ҳам мана шундай аёлларга қарата айтилган. Агар ёши катта аёллар ибратланиш, йиғи-сиғи қилмай, ўтганларга раҳмат сўраш ва солиҳ инсонларнинг зиёратидан табаррук ҳосил қилиш учун борсалар, бунинг зарари йўқ. Агар ёш аёллар бўлса, уларнинг қабристонга боришлари худди масжидга боришлари каби макруҳдир”.
Аллома Ибн Обидийн ушбу ибораларни келтиргандан сўнг масалага қуйидагича хулоса ясаганлар:
وَهُوَ تَوْفِيقٌ حَسَنٌ
яъни: “Хайруддин Рамлийнинг ушбу хулосалари мазкур масаладаги ҳар-хил сўзларни гўзал шаклда мувофиқлаштириш ҳисобланади” (“Раддул муҳтор” китоби).
Демак, уламоларимизнинг юқоридаги сўзларидан ёши катта аёллар эркакларга аралашмаган ҳолатда, сатри авратга риоя қилиб, йиғи-сиғи қилмай, ибратланиш мақсадида қабристонга бориб ўтганларини зиёрат қилиб, уларнинг ҳақларига дуо қилиб келишлари жоиз экани келиб чиқади. Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.
YouTube | Instagram | Facebook | Telegram#Мухтасарул_виқоя_шарҳи
64-дарс. Ҳайвонларнинг закотига оид масалалалар
Устоз Ҳабибуллоҳ домла Абдулғаффор
Дарслар: 1 - 2 - 3 - 4 - 5 - 6 - 7 - 8 - 9 - 10 - 11 - 12 -13 - 14 - 15 - 16 - 17 - 18 - 19 - 20 - 21 - 22 - 23 - 24 - 25 - 26 - 27 - 28 - 29 - 30 - 31 - 32 - 33 - 34 - 35 - 36 - 37 - 38 - 39 - 40 - 41 - 42 - 43 - 44 - 45 - 46 - 47 - 48 - 49 - 50 - 51 - 52 - 53 - 54 - 55 - 56 - 57 - 58 - 59 - 60 - 61 - 62 - 63
📝 Савол ва фикр-мулоҳазалар учун:
@Muxtasarulviqoyasharhi_bot
🔗 Улашинг: @diniysavollar
64-дарс. Ҳайвонларнинг закотига оид масалалалар
Устоз Ҳабибуллоҳ домла Абдулғаффор
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази бош мутахассиси,
Тошкент ислом институти катта ўқитувчиси
👉 Youtube орқали кўришДарслар: 1 - 2 - 3 - 4 - 5 - 6 - 7 - 8 - 9 - 10 - 11 - 12 -13 - 14 - 15 - 16 - 17 - 18 - 19 - 20 - 21 - 22 - 23 - 24 - 25 - 26 - 27 - 28 - 29 - 30 - 31 - 32 - 33 - 34 - 35 - 36 - 37 - 38 - 39 - 40 - 41 - 42 - 43 - 44 - 45 - 46 - 47 - 48 - 49 - 50 - 51 - 52 - 53 - 54 - 55 - 56 - 57 - 58 - 59 - 60 - 61 - 62 - 63
📝 Савол ва фикр-мулоҳазалар учун:
@Muxtasarulviqoyasharhi_bot
🔗 Улашинг: @diniysavollar
YouTube
64-дарс. Ҳайвонларнинг закотига оид масалалалар
64-dars. Hayvonlarning zakotiga oid masalalar
Устоз Ҳабибуллоҳ домла Абдулғаффор
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази бош мутахассиси,
Тошкент ислом институти катта ўқитувчиси
🌐O'zbekiston musulmonlari idorasi Fatvo markazining ijtimoiy-tarmoqlardagi…
Устоз Ҳабибуллоҳ домла Абдулғаффор
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази бош мутахассиси,
Тошкент ислом институти катта ўқитувчиси
🌐O'zbekiston musulmonlari idorasi Fatvo markazining ijtimoiy-tarmoqlardagi…
64-дарс. Ҳайвонларнинг закотига оид масалалалар
#Аудио
#Мухтасарул_виқоя_шарҳи
64-дарс. Ҳайвонларнинг закотига оид масалалалар
Устоз Ҳабибуллоҳ домла Абдулғаффор
🔗 Улашинг: @diniysavollar
#Мухтасарул_виқоя_шарҳи
64-дарс. Ҳайвонларнинг закотига оид масалалалар
Устоз Ҳабибуллоҳ домла Абдулғаффор
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази бош мутахассиси,
Тошкент ислом институти катта ўқитувчиси
👉 Youtube орқали кўриш🔗 Улашинг: @diniysavollar
БУ КЕЛИШУВ ШАРЪАН ЖОИЗМИ?
#ҳалол_ҳаром
❓1097-CАВОЛ: Бир танишимни ғишт заводи бор. Менга ўн миллион сўм берсанг, ҳар бир дона ғишт учун 10 сўмдан фойда бераман, деяпти. Шу иш шаръан жоизми?
💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Бу нотўғри келишув ҳисобланади. Бир томондан пул, иккинчи томондан меҳнат қилиш ва фойдани тақсимлаб олишни келишиш музораба ҳисобланади. Музорабанинг асосий шартларидан бири кўрилган фойда қанча бўлишидан қатъий назар ҳар икки тарафга улуш тегиши керак. Бу хусусда Бурҳонуддин Марғиноний
"( وَمِنْ شَرْطِهَا أَنْ يَكُونَ الرِّبْحُ بَيْنَهُمَا مُشَاعًا لَا يَسْتَحِقُّ أَحَدُهُمَا دَرَاهِمَ مُسَمَّاةً ) مِنْ الرِّبْحِ لِأَنَّ شَرْطَ ذَلِكَ يَقْطَعُ الشَّرِكَةَ بَيْنَهُمَا وَلَا بُدَّ مِنْهَا"
Яъни: “Фойда ҳар икки шерик орасида тарқайдиган бўлиши музораба шартларидан биридир. Улардан бири фойдадан маълум белгилаб қўйилган дирҳамларга эга бўлмаслиги керак. Чунки бундай шарт қўйиш фойдада шерик бўлиш имконини чеклайди”. (Ҳидоя, Музораба китоби).
Масалан, пул берувчи тарафга фойдадан 100 минг бериш шарт қилинса ва фойда 100 минг бўлса, фойдани пул берувчи томон олса, ишлаган тараф фойдадан ҳеч нарса ололмайди. Натижада фойдада шериклик топилмаётган бўлади. Шариатимиз айни ҳолат юзага келишини олдини олиш учун бундай келишувга рухсат бермайди. Музораба шаръан тўғри бўлиши учун кўрилган фойдадан улуш тақсимланиши зарур. Улушлар тенг бўлиши шарт эмас, бу ўзаро розилик билан ҳал бўладиган масала. Масалан, иккига тенг тақсимлаб ҳар икки тараф тенг олиши ёки учдан иккисини бир тараф, учдан бирини бошқа тараф олишини шарт қилиш лозим ва ҳоказо.
Сизларнинг келишувингизда ҳар битта ғиштдан 10 сўм ёки ундан камроқ фойда чиқиши ва сиз, яъни пул берувчи тараф ҳар битта ғиштдан 10 сўмдан олсангиз ғишт ишлаб чиқарувчига фойдадан ҳеч нарса тегмай қолиши мумкин. Бу келишув музорабани фосид қилиши юқоридаги иборалардан маълум бўлди.
Келишув тўғри бўлиши учун, чиққан фойдадан юқорида кўрсатилган тартибда тақсимлаш шарт қилиниши лозим. Валлоҳу аълам.
#ҳалол_ҳаром
❓1097-CАВОЛ: Бир танишимни ғишт заводи бор. Менга ўн миллион сўм берсанг, ҳар бир дона ғишт учун 10 сўмдан фойда бераман, деяпти. Шу иш шаръан жоизми?
💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Бу нотўғри келишув ҳисобланади. Бир томондан пул, иккинчи томондан меҳнат қилиш ва фойдани тақсимлаб олишни келишиш музораба ҳисобланади. Музорабанинг асосий шартларидан бири кўрилган фойда қанча бўлишидан қатъий назар ҳар икки тарафга улуш тегиши керак. Бу хусусда Бурҳонуддин Марғиноний
"( وَمِنْ شَرْطِهَا أَنْ يَكُونَ الرِّبْحُ بَيْنَهُمَا مُشَاعًا لَا يَسْتَحِقُّ أَحَدُهُمَا دَرَاهِمَ مُسَمَّاةً ) مِنْ الرِّبْحِ لِأَنَّ شَرْطَ ذَلِكَ يَقْطَعُ الشَّرِكَةَ بَيْنَهُمَا وَلَا بُدَّ مِنْهَا"
Яъни: “Фойда ҳар икки шерик орасида тарқайдиган бўлиши музораба шартларидан биридир. Улардан бири фойдадан маълум белгилаб қўйилган дирҳамларга эга бўлмаслиги керак. Чунки бундай шарт қўйиш фойдада шерик бўлиш имконини чеклайди”. (Ҳидоя, Музораба китоби).
Масалан, пул берувчи тарафга фойдадан 100 минг бериш шарт қилинса ва фойда 100 минг бўлса, фойдани пул берувчи томон олса, ишлаган тараф фойдадан ҳеч нарса ололмайди. Натижада фойдада шериклик топилмаётган бўлади. Шариатимиз айни ҳолат юзага келишини олдини олиш учун бундай келишувга рухсат бермайди. Музораба шаръан тўғри бўлиши учун кўрилган фойдадан улуш тақсимланиши зарур. Улушлар тенг бўлиши шарт эмас, бу ўзаро розилик билан ҳал бўладиган масала. Масалан, иккига тенг тақсимлаб ҳар икки тараф тенг олиши ёки учдан иккисини бир тараф, учдан бирини бошқа тараф олишини шарт қилиш лозим ва ҳоказо.
Сизларнинг келишувингизда ҳар битта ғиштдан 10 сўм ёки ундан камроқ фойда чиқиши ва сиз, яъни пул берувчи тараф ҳар битта ғиштдан 10 сўмдан олсангиз ғишт ишлаб чиқарувчига фойдадан ҳеч нарса тегмай қолиши мумкин. Бу келишув музорабани фосид қилиши юқоридаги иборалардан маълум бўлди.
Келишув тўғри бўлиши учун, чиққан фойдадан юқорида кўрсатилган тартибда тақсимлаш шарт қилиниши лозим. Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.
YouTube | Instagram | Facebook | TelegramҚУРЪОН ЎҚИЁТГАНДА РЎМОЛДА БЎЛИШ КЕРАКМИ?
#қисқа_савол_жавоблар
❓CАВОЛ: Аёл киши Қуръонни мусҳафдан ўқиётганда ҳижобда бўлиши шартми?
💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Қуръон ўқиётган аёлнинг олдида номаҳрам эркак бўлмаса, аёл киши ўзига қулай тарзда Қуръон ўқийверади. Ҳижобда бўлиши шарт эмас. Лекин Қуръон ўқиётганда чиройли кийимларда ва чиройли ҳолатда бўлиш учун бошига рўмол ташлаб олса, тиловат одобига мос келади. Валлоҳу аълам.
#қисқа_савол_жавоблар
❓CАВОЛ: Аёл киши Қуръонни мусҳафдан ўқиётганда ҳижобда бўлиши шартми?
💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Қуръон ўқиётган аёлнинг олдида номаҳрам эркак бўлмаса, аёл киши ўзига қулай тарзда Қуръон ўқийверади. Ҳижобда бўлиши шарт эмас. Лекин Қуръон ўқиётганда чиройли кийимларда ва чиройли ҳолатда бўлиш учун бошига рўмол ташлаб олса, тиловат одобига мос келади. Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.
🔗 Улашинг: @diniysavollarДИНИМИЗДА "ДАРВЕШОНА" ДЕГАН МАРОСИМ БОРМИ?
#қисқа_савол_жавоблар
❓CАВОЛ: Сурхондарёда ҳар йили баҳор фасли келиши билан одамлар бир кило гўштни пулига ҳисоблаб пул йигиб "дарвешона" деган маросим ўтказилади. Йиғилган пулга мол олиб сўяди. Асосан ариқ бўйларига, кўчага дастурхон тузатиб ўтиришади. Устозлар, динимизда "дарвешона" деган маросим борми? Буни ҳукми қандай бўлади? Маҳаллий аҳоли бу маросимни ота-бобамиз ўтказиб келишган, садақа ҳар хил бало-қазодан асрайди дейди.
💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Динимизда “дарвешона” деб аталган маросим йўқ, бу диний маросим эмас. Балки баҳор фаслида ҳашар йўли билан ариқ кавлаш, қабристонларни тозалаш пайтида ҳар ким топганини олиб чиқиб таом пишириб ейишлари халқимизда “дарвешона” деб номланиб қолган. Аслида кишилар ўзаро розилик билан пул ёки маҳсулот йиғиб ўртада таом пишириб ейишлари мумкин. Буни урфимизда “халпана” деб номланади. Аммо бу ишлар ҳам турли гуноҳ ва бошқаларнинг ҳаққи паймол бўлишига сабаб бўлмаслиги керак. Валлоҳу аълам.
#қисқа_савол_жавоблар
❓CАВОЛ: Сурхондарёда ҳар йили баҳор фасли келиши билан одамлар бир кило гўштни пулига ҳисоблаб пул йигиб "дарвешона" деган маросим ўтказилади. Йиғилган пулга мол олиб сўяди. Асосан ариқ бўйларига, кўчага дастурхон тузатиб ўтиришади. Устозлар, динимизда "дарвешона" деган маросим борми? Буни ҳукми қандай бўлади? Маҳаллий аҳоли бу маросимни ота-бобамиз ўтказиб келишган, садақа ҳар хил бало-қазодан асрайди дейди.
💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Динимизда “дарвешона” деб аталган маросим йўқ, бу диний маросим эмас. Балки баҳор фаслида ҳашар йўли билан ариқ кавлаш, қабристонларни тозалаш пайтида ҳар ким топганини олиб чиқиб таом пишириб ейишлари халқимизда “дарвешона” деб номланиб қолган. Аслида кишилар ўзаро розилик билан пул ёки маҳсулот йиғиб ўртада таом пишириб ейишлари мумкин. Буни урфимизда “халпана” деб номланади. Аммо бу ишлар ҳам турли гуноҳ ва бошқаларнинг ҳаққи паймол бўлишига сабаб бўлмаслиги керак. Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси🔗 Улашинг: @diniysavollar
Фатво маркази.
КЕШБЕК ОЛИШ ҲАЛОЛМИ?
#ҳалол_ҳаром #савдо
#ҳадя
❓1098-CАВОЛ: Ҳозирги кунда кўп учрайдиган кешбек фоиз, фоиз олиш дурустми? Шунга аниқлик киритиб берсангиз.
💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Кешбек фоиз, фоиз шариатимизда ҳаром деган гап нотўғри. Чунки фоиз сўзи молия соҳасига оид атама бўлиб, улуш, ҳисса, қисм деган маъноларни англатади. Фоиз атамасини жуда кўп ўринларда ишлатамиз. Масалан, “закотга қодир инсон қўлидаги молининг 2,5 фоизини фақирларга беради”, деймиз. Бу дегани қўлидаги молини қирқдан бир улушини ёки қисмини беради, дегани бўлади. Ёки икки киши савдо қиламиз, деб пул тикишди. Фойдани масалан, 50 фоиздан, яъни 50/50 оламиз, деб келишади. Бу келишув мумкин эмас, дейилмайди. Яна бир мисол: мерос тақсимлашда ҳам маййитдан қолган мол мулкни тақсимлашда кимдир 20 фоизини, яна кимдир 40 фоизини олади.
Демак, юқорида келтирилган мисолларга ўхшаган масалаларда фоиз сўзини ишлатишда ҳеч қандай муаммо ёки шаръий таъқиқ йўқ.
Чунки бу ишда ғарар(алдов) ҳам, рибо ҳам топилмайди. Масалан, Аҳмад исмли киши кийим сотиб олиш учун супермаркетга борди. Супермаркетга кирса, сотувчи “Ким биздан битта кийим сотиб олса, яна битта қўшиб берамиз ёки қилган тўловидан шунчасини қайтиб берамиз”, деб эълон қилди. Бу нарса ҳалол ҳисобланади.
Ҳозирги кундаги ислом молияси бўйича кўзга кўринган олим Муҳаммад Тақий Усмоний “Фиқҳул буюъ” китобида буни ҳадя деб атаган:
“Айрим савдогарлар маълум миқдорда маҳсулотларини сотиб олган харидорларга мукофот, бонус бериш одати жорий бўлган. Бу мукофотларни гоҳида қуръа ташлаш йўли орқали беради. Савдогар бу ишни қилишдан мақсади одамлар унинг маҳсулотни кўпроқ сотиб олишлари учун қизиқтириш мақсадида қилади. Бу савдогар томонидан ваъда қилинган инъом, ҳадя ҳисобланади”.
Демак, бирор нарсани онлайн сотиб олинганда кешбек берилса, бу пуллар рағбатлантирувчи мукофот бўлиб, олиш жоиз.
Хулоса қиладиган бўлсак, турли иловалар орқали бериладиган ғарар (алдов) ва рибо аралашмаган кешбекни мукофот ёки бонус, деб тушунса бўлади ва буни олиш жоиз. Валлоҳу аълам.
#ҳалол_ҳаром #савдо
#ҳадя
❓1098-CАВОЛ: Ҳозирги кунда кўп учрайдиган кешбек фоиз, фоиз олиш дурустми? Шунга аниқлик киритиб берсангиз.
💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Кешбек фоиз, фоиз шариатимизда ҳаром деган гап нотўғри. Чунки фоиз сўзи молия соҳасига оид атама бўлиб, улуш, ҳисса, қисм деган маъноларни англатади. Фоиз атамасини жуда кўп ўринларда ишлатамиз. Масалан, “закотга қодир инсон қўлидаги молининг 2,5 фоизини фақирларга беради”, деймиз. Бу дегани қўлидаги молини қирқдан бир улушини ёки қисмини беради, дегани бўлади. Ёки икки киши савдо қиламиз, деб пул тикишди. Фойдани масалан, 50 фоиздан, яъни 50/50 оламиз, деб келишади. Бу келишув мумкин эмас, дейилмайди. Яна бир мисол: мерос тақсимлашда ҳам маййитдан қолган мол мулкни тақсимлашда кимдир 20 фоизини, яна кимдир 40 фоизини олади.
Демак, юқорида келтирилган мисолларга ўхшаган масалаларда фоиз сўзини ишлатишда ҳеч қандай муаммо ёки шаръий таъқиқ йўқ.
Чунки бу ишда ғарар(алдов) ҳам, рибо ҳам топилмайди. Масалан, Аҳмад исмли киши кийим сотиб олиш учун супермаркетга борди. Супермаркетга кирса, сотувчи “Ким биздан битта кийим сотиб олса, яна битта қўшиб берамиз ёки қилган тўловидан шунчасини қайтиб берамиз”, деб эълон қилди. Бу нарса ҳалол ҳисобланади.
Ҳозирги кундаги ислом молияси бўйича кўзга кўринган олим Муҳаммад Тақий Усмоний “Фиқҳул буюъ” китобида буни ҳадя деб атаган:
“Айрим савдогарлар маълум миқдорда маҳсулотларини сотиб олган харидорларга мукофот, бонус бериш одати жорий бўлган. Бу мукофотларни гоҳида қуръа ташлаш йўли орқали беради. Савдогар бу ишни қилишдан мақсади одамлар унинг маҳсулотни кўпроқ сотиб олишлари учун қизиқтириш мақсадида қилади. Бу савдогар томонидан ваъда қилинган инъом, ҳадя ҳисобланади”.
Демак, бирор нарсани онлайн сотиб олинганда кешбек берилса, бу пуллар рағбатлантирувчи мукофот бўлиб, олиш жоиз.
Хулоса қиладиган бўлсак, турли иловалар орқали бериладиган ғарар (алдов) ва рибо аралашмаган кешбекни мукофот ёки бонус, деб тушунса бўлади ва буни олиш жоиз. Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.
YouTube | Instagram | Facebook | Telegram#Ашуро_рўзаси
Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ашуро кунининг рўзаси – Аллоҳдан умид қиламанки – бир йил олдинги гуноҳларга каффорат бўлади”, деганлар (Имом Муслим ривояти).
🗓 10 Муҳаррам - 28 июль - жума
⏱ Саҳарлик (оғиз ёпиш) вақти: 03:38
⏱ Ифторлик (оғиз очиш) вақти: 19:47
Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ашуро кунининг рўзаси – Аллоҳдан умид қиламанки – бир йил олдинги гуноҳларга каффорат бўлади”, деганлар (Имом Муслим ривояти).
🗓 10 Муҳаррам - 28 июль - жума
⏱ Саҳарлик (оғиз ёпиш) вақти: 03:38
⏱ Ифторлик (оғиз очиш) вақти: 19:47
Ўзбекистон мусулмонлари идораси🔗 Улашинг: @diniysavollar
Фатво маркази
#Мухтасарул_виқоя_шарҳи
65-дарс. Олтин, кумуш ва бошқа буюмларнинг закоти
Устоз Ҳабибуллоҳ домла Абдулғаффор
Дарслар: 1 - 2 - 3 - 4 - 5 - 6 - 7 - 8 - 9 - 10 - 11 - 12 -13 - 14 - 15 - 16 - 17 - 18 - 19 - 20 - 21 - 22 - 23 - 24 - 25 - 26 - 27 - 28 - 29 - 30 - 31 - 32 - 33 - 34 - 35 - 36 - 37 - 38 - 39 - 40 - 41 - 42 - 43 - 44 - 45 - 46 - 47 - 48 - 49 - 50 - 51 - 52 - 53 - 54 - 55 - 56 - 57 - 58 - 59 - 60 - 61 - 62 - 63 - 64
📝 Савол ва фикр-мулоҳазалар учун:
@Muxtasarulviqoyasharhi_bot
🔗 Улашинг: @diniysavollar
65-дарс. Олтин, кумуш ва бошқа буюмларнинг закоти
Устоз Ҳабибуллоҳ домла Абдулғаффор
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази бош мутахассиси,
Тошкент ислом институти катта ўқитувчиси
👉 Youtube орқали кўришДарслар: 1 - 2 - 3 - 4 - 5 - 6 - 7 - 8 - 9 - 10 - 11 - 12 -13 - 14 - 15 - 16 - 17 - 18 - 19 - 20 - 21 - 22 - 23 - 24 - 25 - 26 - 27 - 28 - 29 - 30 - 31 - 32 - 33 - 34 - 35 - 36 - 37 - 38 - 39 - 40 - 41 - 42 - 43 - 44 - 45 - 46 - 47 - 48 - 49 - 50 - 51 - 52 - 53 - 54 - 55 - 56 - 57 - 58 - 59 - 60 - 61 - 62 - 63 - 64
📝 Савол ва фикр-мулоҳазалар учун:
@Muxtasarulviqoyasharhi_bot
🔗 Улашинг: @diniysavollar
YouTube
65-дарс. Олтин, кумуш ва бошқа буюмларнинг закоти
65-dars. Oltin, kumush va boshqa buyumlarning zakoti
Устоз Ҳабибуллоҳ домла Абдулғаффор
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази бош мутахассиси,
Тошкент ислом институти катта ўқитувчиси
🌐O'zbekiston musulmonlari idorasi Fatvo markazining ijtimoiy…
Устоз Ҳабибуллоҳ домла Абдулғаффор
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази бош мутахассиси,
Тошкент ислом институти катта ўқитувчиси
🌐O'zbekiston musulmonlari idorasi Fatvo markazining ijtimoiy…
65-дарс. Олтин, кумуш ва бошқа буюмларнинг закоти
#Аудио
#Мухтасарул_виқоя_шарҳи
65-дарс. Олтин, кумуш ва бошқа буюмларнинг закоти
Устоз Ҳабибуллоҳ домла Абдулғаффор
🔗 Улашинг: @diniysavollar
#Мухтасарул_виқоя_шарҳи
65-дарс. Олтин, кумуш ва бошқа буюмларнинг закоти
Устоз Ҳабибуллоҳ домла Абдулғаффор
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази бош мутахассиси,
Тошкент ислом институти катта ўқитувчиси
👉 Youtube орқали кўриш🔗 Улашинг: @diniysavollar
#Эслатма
Набий саллаллоҳу алайҳи васаллам Ашуро куни оила аҳлига кенгчилик қилиш ҳақида шундай деганлар:
"مَنْ وَسَّعَ عَلَى عِيَالِهِ يَوْمَ عَاشُورَاءَ وَسَّعَ اللهُ عَلَيْهِ فِي سَائِرِ سَنَتِهِ" (روَاهُ الْاِمَامُ الْبَيْهَقِيُّ عَنْ عَبْدِ اللهِ ابْنِ مَسْعُودٍ)
яъни: “Ким оила аҳлига Ашуро кунида (озиқ-овқат, кийим-кечак ва бошқа нарсаларда) кенгчилик қилса, йилнинг қолганида Аллоҳ унга кенгчилик қилади” (Имом Байҳақий ривоятлари).
Имом Суфён Саврий (р.а): “Биз ушбу ҳадисни амалда қўллаб, унинг айтилганидек эканлигига гувоҳ бўлдик” – деганлар.
Суфён ибн Уяйна (р.а): “Биз буни 50-60 йил тажриба қилиб кўрдик ва фақатгина яхшилик кўрдик”, – деганлар.
Демак, Ашуро куни рўзғорни бут қилиб олинса, йилнинг қолган ойлари ҳам баракали бўлиши умид қилинади.
Набий саллаллоҳу алайҳи васаллам Ашуро куни оила аҳлига кенгчилик қилиш ҳақида шундай деганлар:
"مَنْ وَسَّعَ عَلَى عِيَالِهِ يَوْمَ عَاشُورَاءَ وَسَّعَ اللهُ عَلَيْهِ فِي سَائِرِ سَنَتِهِ" (روَاهُ الْاِمَامُ الْبَيْهَقِيُّ عَنْ عَبْدِ اللهِ ابْنِ مَسْعُودٍ)
яъни: “Ким оила аҳлига Ашуро кунида (озиқ-овқат, кийим-кечак ва бошқа нарсаларда) кенгчилик қилса, йилнинг қолганида Аллоҳ унга кенгчилик қилади” (Имом Байҳақий ривоятлари).
Имом Суфён Саврий (р.а): “Биз ушбу ҳадисни амалда қўллаб, унинг айтилганидек эканлигига гувоҳ бўлдик” – деганлар.
Суфён ибн Уяйна (р.а): “Биз буни 50-60 йил тажриба қилиб кўрдик ва фақатгина яхшилик кўрдик”, – деганлар.
Демак, Ашуро куни рўзғорни бут қилиб олинса, йилнинг қолган ойлари ҳам баракали бўлиши умид қилинади.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси🔗 Улашинг: @diniysavollar
Фатво маркази