Forwarded from گەنجینەی حەکیمانی کوردەواری (ئیرەج مورادی Iraj Moradi)
کۆنە شابازەکەی مزگەوتی هەڵوێ
ئەوساڵ بەهۆی کارێکی بژیوی ژیان دوو سێ جاران ڕێم لە گوندی هەڵوێ ـ بەری سوێسنایەتی سەردەشت کەوتووە. لەگەڵ تۆمارکردنی زانیاریەکان لەمەڕ پیرپەڵکەکەی کەوتمە سەر خۆشترین یادەوەری ۴۵ ـ ۵۰ ساڵ پێش ئێستا کە لەو گوندەدا بووە.
ئاخر شابازێ پاش پەڕەوازەبوونی گەیشتبووە ناوپەلانی پیرەپەڵکی هەڵوێ. چەند ساڵێ هەم بۆخۆی پتر فێری فڕین ببوو، هەمژی مەلانێ‌تر لەو سێبەر و بەرهەمە سوودمەند بوون.
دواتر ڕۆژگار هەڵیپێچاوە و بردوویە بۆ بنارەکانی شاخی پڕ هەیبەتی سوڵتان...
ئای چەند خۆشە کاتێ چیرۆکەکانی حەمەدۆک لە زاری دەبیستی و چێژ وەردەگری...
هەمیشە لە دڵمدا وتوومە: ئای خوزگای باڵایەک بەرزتر لە ئاورین و هەڵگورد تاجی ڕێزانە و سپاسداری لەسەر ئەو چیابەرزە دادەنا. ئاخر چۆن دەبێ تەپۆلک و دوندە نزمەکان هەستن ئەو تاجەزێڕینە بۆ ئەو لووتکەیە هەڵێنن. خۆ هەر دەبێ چیابەرز سەری دانەوێنێ تاکوو ئەمان باڵایان بگاتە ئاستی وی.
ئەوڕۆ دڵم هێندەی‌تر بە حاڵی خەمی دایکی نیشتمانم تەزی. بڵێی حاڵی کەریم و تەهایش وا بێ؟ یا ئەوانیش نەرمییان نواندووە و ...
✍ ئیرەج مورادی
۲۵ی گوڵانی ۱٤۰۳
@dastnoosxane
ئەوساڵ بەهۆی کارێکی بژیوی ژیان دوو سێ جاران ڕێم لە گوندی هەڵوێ ـ بەری سوێسنایەتی سەردەشت کەوتووە. لەگەڵ تۆمارکردنی زانیاریەکان لەمەڕ پیرپەڵکەکەی کەوتمە سەر خۆشترین یادەوەری ۴۵ ـ ۵۰ ساڵ پێش ئێستا کە لەو گوندەدا بووە.
ئاخر شابازێ پاش پەڕەوازەبوونی گەیشتبووە ناوپەلانی پیرەپەڵکی هەڵوێ. چەند ساڵێ هەم بۆخۆی پتر فێری فڕین ببوو، هەمژی مەلانێ‌تر لەو سێبەر و بەرهەمە سوودمەند بوون.
دواتر ڕۆژگار هەڵیپێچاوە و بردوویە بۆ بنارەکانی شاخی پڕ هەیبەتی سوڵتان...
ئای چەند خۆشە کاتێ چیرۆکەکانی حەمەدۆک لە زاری دەبیستی و چێژ وەردەگری...
هەمیشە لە دڵمدا وتوومە: ئای خوزگای باڵایەک بەرزتر لە ئاورین و هەڵگورد تاجی ڕێزانە و سپاسداری لەسەر ئەو چیابەرزە دادەنا. ئاخر چۆن دەبێ تەپۆلک و دوندە نزمەکان هەستن ئەو تاجەزێڕینە بۆ ئەو لووتکەیە هەڵێنن. خۆ هەر دەبێ چیابەرز سەری دانەوێنێ تاکوو ئەمان باڵایان بگاتە ئاستی وی.
ئەوڕۆ دڵم هێندەی‌تر بە حاڵی خەمی دایکی نیشتمانم تەزی. بڵێی حاڵی کەریم و تەهایش وا بێ؟ یا ئەوانیش نەرمییان نواندووە و ...
✍ ئیرەج مورادی
۲۵ی گوڵانی ۱٤۰۳
@dastnoosxane
|دوویەمین فستیڤاڵی شەلوشەپک و جل‌وبەرگێن کوردی ـ زاخۆ ـ ۲۵ تا ۲٨ گوڵانی ۱٤۰۳|
بە پێشکەشکردنی وتاری: پێوەندی جل‌وبەرگی کوردی و تەندروستیی مرۆڤی کورد
✍ ئیرەج مورادی
۱ی جۆزەردانی ۱٤۰۳
@dastnoosxane
@kelaterzankon
بە پێشکەشکردنی وتاری: پێوەندی جل‌وبەرگی کوردی و تەندروستیی مرۆڤی کورد
✍ ئیرەج مورادی
۱ی جۆزەردانی ۱٤۰۳
@dastnoosxane
@kelaterzankon
|نووسینی دیوانی مامۆستا نالی بۆ ئەحمەد موختار بەگی جاف|
وەرگیراو لە fb کاک فەنەر ڕۆژبەیانی
✍ ئیرەج مورادی
۱ی جۆزەردانی ۱٤۰۳
@dastnoosxane
وەرگیراو لە fb کاک فەنەر ڕۆژبەیانی
✍ ئیرەج مورادی
۱ی جۆزەردانی ۱٤۰۳
@dastnoosxane
|پارێزگای دهۆک ـ سەردانی زانکۆی زاخۆ ـ کۆلیژا زانستێن مرۆڤایەتی|
سپاس بۆ هاوڕێی هێژا دکتۆر فاخر گولی ڕاگری کۆلیژ ـ ۲٦ی گوڵان
✍ ئیرەج مورادی
۱ی جۆزەردانی ۱٤۰۳
@dastnoosxane
سپاس بۆ هاوڕێی هێژا دکتۆر فاخر گولی ڕاگری کۆلیژ ـ ۲٦ی گوڵان
✍ ئیرەج مورادی
۱ی جۆزەردانی ۱٤۰۳
@dastnoosxane
|هاوڕێی کۆڵنەدەر و تێکۆشەری بواری بەڵگەنامە و دەستنووسی کوردەواری و دەقی کۆنی زمانی پەهلەوی ـ مامۆستا ڕزگار جەباری لە هەولێر|
✍ ئیرەج مورادی
۲ی جۆزەردانی ۱٤۰۳
@dastnoosxane
✍ ئیرەج مورادی
۲ی جۆزەردانی ۱٤۰۳
@dastnoosxane
Forwarded from گەنجینەی حەکیمانی کوردەواری (ئیرەج مورادی Iraj Moradi)
دارستان نە؛ شەرابستان و ترشستان
کێ هەیە نەیبینێ ئەو کاولکارییەی مرۆڤی کورد بە سەر ماڵ و حاڵی خۆیدا دێنێت? بۆخۆم خەڵکی ناوچەی کەڵاتەرزانی سنەم و ئیستە دانیشتووی شاری ڕەبەت ـ سەردەشت‌ـم. لە یەکەم دەسپێکی دارستانی زاگرۆس لە گوندی پردانان و گەزگەسک ـ نێوان خانێ و سەردەشت‌ـ ڕۆژانە دەبینم هەتا هەورامان و مەریوان.
هەر جارێ بەرەو ماڵی باوکم دەگەڕێمەوە ـ چوار وەرزە ـ ڕووتاندنەوە و بڕینەوە و سووتانی ناو دارستانەکان دەبینم. ئەمە تەنیا تایبەتی یەک شوێن و شار نییە: بە چاوی خۆم لە پیرانشار و سەردەشت و بانە و مەریوان و هەورامان ئەو حاڵە دەیبنم.
ڕۆژانی ۲۵ تا ۲٨ی گوڵانی ئەوساڵ بۆ بەشداری (فستیڤاڵی جل‌وبەرگێن کوردی) بانگێشتی ئیدارەی سەربەخۆیی زاخۆ بووم. کاتێ بۆ دیوی باشوور دەچی، کاولکارییەکە جۆرێکی دیکەیە. لە حاجی‌عومەران و چۆمان و سۆران و شەقڵاوە و پیرمام دارستان دەبینی و پاش هەولێر دیسان لە چەمەک دەست پێ دەکا و لە باعەردێ و شێخان و دهۆک دارستان هەیە تا دەگاتە زاخۆ و خانکێ و سمێلکا و پیشخاپوور و شنگال. گەشتی من تا ناو زاخۆ بوو. بەداخەوە لە باشوور کاولکارییەکە زیاتر بەهۆی پڕۆژەکانی ڕێگاوبان، کارگە و ڤێلاسازی و خانووبەرەیە. دارا و دەوڵەمەندانی دەسەڵاتدار باکییان نییە ڕوخساری هەڵگورد و سەکران و کۆڕەک و هەندرێن و شنگل‌بانە و شێخەدارە و مەقبووڵ و بێخێریان بە بۆڵدێزر بریندار کردووە تاکوو لە لووتکە ویلایەک دروست بکەن و خۆ گیڤ بکەن کە پێش کەوتوون و سەر کەوتوون.
لە دیوی ڕۆژهەڵات بەداخەوە خەڵک لەبەر تەماح و زیادەڕەوی و چاوچنۆکی بۆ زیادکردنی مڵک و زەویەکەی بەری گرتووە لە جەستەی دارستان و دەبڕێت و دەسووتێنێ و دەڕووتێنێتەوە. ئینجا دەیکاتە باخی ترێ‌ڕەشە و ترشی سماق. ئای لەو کاڵفامی و ناتێگەیشتنە.
زۆربەی ئەم وێرانکەرانە دەیشزانن بەرهەمی ترێیەکەیان بۆچی دەبێ. دەزانن ئاوە سوور و جوانەکەی دەگرن بۆ ئەوانەی مەستی مەی و بادە دەبن...
باشە پرسیارێک: ئێمە بەردەوام داوای مافی سامانی گشتی و بیت‌المال دەکەین. باشە گاز و نەوتێ لە بەندەرعەباس و گەچساران و نەفتشار و ئەهوازەوە دێت، مڵکی ئێمەیە؟ مافی ئێمەی پێوەیە؟
دەی باشە ئەگەر ئەوە حەڵاڵی ئێمەیە و بە هەرزانترین نرخ دەگاتە ناوماڵی ئێمە و ئاسوودە لەبەری دادەنیشین، ئایا ئەو دارستان و گەڵاجاڕ و گیاجاڕەی کە لە تاپۆ و بەڵگە و گرێبەست و سەنەدی مڵکی ئێمەدا نییە، چۆن بە حەڵاڵی خۆمانی دەزانین؟
ئایا دەرهێنانی بوورە و دارستان و گەڵاجاڕ و گیاجاڕەکانی دەوروبەری کانی و باخ و زەویەکانی ئێمە داگیرکردن و غەسبی ماڵی گشتی وڵات و بیت‌المال نییە؟
دەی با ئیتر بەسی بکەین و دەست هەڵگرین. با نەکەوینە بەر تف و لەعنەتی نەوەکانی داهاتوو. بەدڵنیاییەوە ئەوەی دەریدێنین، داگیرکاری و غەسبە. ماڵی داگیرکراویش نوێژکردن لەسەری حەرامە تا بگات بە دەرامەت و داهات و ڕزق.
زۆر جاران بەو ڕێگایەدا لە ڕەبەت تا مەریوان دەڕۆم، تەنیا لە دەوروبەری ڕێگاکە دەیان کەس دەبینم خەریکی کاول کردن و ڕووشاندنی ڕوخساری دارستانن. جارجارە دابەزیوم و بانگی کابرام کردووە و پێم وتووە ئەو کارە دزێو و ناشیرینە. داگیرکاری و حەرامە. کابرا بەتیتاڵییەوە سەیرێکی کردووم و گوێی نەداوە و کاری خۆی کردووە...
ڕۆژی ۳۰ی گوڵانی ئەوساڵ لەگەڵ چەند هاوڕێیەکی خەمخۆری ژینگە لە باخی هاوڕێیەکمان لە مەحمووسەرواڵەی ئاوایی دەرەتفێ لای زرێبار کۆ بووینەوە. هەموومان لەسەر ئەو ڕووتانەوە و توانەوەی دارستانی نیشتمان، تەزین و مووچڕک بە گیانماندا هات. کەوتینە قسە و وتووێژ و مشوور خواردنێک. پاش چەند کاتژمێر گەیشتین بە دوو ئەنجام:
ــ داواکردن و ڕوونیان لە کەسانی پێگەبەرز کە ڕۆڵەی ئەو نیشتمانەن، وەکوو بیرمەندی گەورەی جیهانی پڕۆفیسۆر کۆچەر بیرکار. تاکوو بە دڵ و دیدە و دەمێکی کوردانە خەمی ئەم دەردە گەورەیە بانگەواز بکات و بیکەین بە هەرایەکی بەرز.
ــ دەستەوداوێنی لایەن و ڕێباز و دەستە جۆراوجۆرەکانی دینی ناو کوردەواری بین. واتا ڕوو بخەین لە (هیئت افتاء و قضا) هەمووان کە بێنە پیری هاواری دارستان و فتوایەک وەربگرین کە دەرهێنانی بوورە و دارستان حەڵاڵ نییە و داگیرکاری و غەسبی زەوی بیت‌المال و سامانی گشتی وڵاتە و حوکمی حەرام هەڵدەگرێ.
ئێمە دەزانین لایەن و ڕێکخراو و خەمخۆرانی زۆر هەن بۆ پارێزگاری ژینگەی نیشتمان، بەڵام دیارە وە بەرچاوی هەمووانەوە و بە ڕۆژی ڕووناک کاولکاران کۆ ناکەن و ناترسن و باکیان نییە و ماڵی گشتی نیشتمان دادەبڕن و دادەڕن و دەریدەهێنن و دەیخەنە سەر قەباڵە و تاپۆی خۆیان.
هیوادارم ئەوەی خەریکین دەیکەین، زوو بێتە دەستمانەوە و کاردانەوەیەکی باشی هەبێت بۆ بەرگری و پاراستنی دارستانەکانی زاگرۆس.
نیشتمان هەر ئاوەدان بێ
✍ ئیرەج مورادی
٦ی جۆزەردانی ۱٤۰۳
@kelaterzankon
@dastnoosxane
کێ هەیە نەیبینێ ئەو کاولکارییەی مرۆڤی کورد بە سەر ماڵ و حاڵی خۆیدا دێنێت? بۆخۆم خەڵکی ناوچەی کەڵاتەرزانی سنەم و ئیستە دانیشتووی شاری ڕەبەت ـ سەردەشت‌ـم. لە یەکەم دەسپێکی دارستانی زاگرۆس لە گوندی پردانان و گەزگەسک ـ نێوان خانێ و سەردەشت‌ـ ڕۆژانە دەبینم هەتا هەورامان و مەریوان.
هەر جارێ بەرەو ماڵی باوکم دەگەڕێمەوە ـ چوار وەرزە ـ ڕووتاندنەوە و بڕینەوە و سووتانی ناو دارستانەکان دەبینم. ئەمە تەنیا تایبەتی یەک شوێن و شار نییە: بە چاوی خۆم لە پیرانشار و سەردەشت و بانە و مەریوان و هەورامان ئەو حاڵە دەیبنم.
ڕۆژانی ۲۵ تا ۲٨ی گوڵانی ئەوساڵ بۆ بەشداری (فستیڤاڵی جل‌وبەرگێن کوردی) بانگێشتی ئیدارەی سەربەخۆیی زاخۆ بووم. کاتێ بۆ دیوی باشوور دەچی، کاولکارییەکە جۆرێکی دیکەیە. لە حاجی‌عومەران و چۆمان و سۆران و شەقڵاوە و پیرمام دارستان دەبینی و پاش هەولێر دیسان لە چەمەک دەست پێ دەکا و لە باعەردێ و شێخان و دهۆک دارستان هەیە تا دەگاتە زاخۆ و خانکێ و سمێلکا و پیشخاپوور و شنگال. گەشتی من تا ناو زاخۆ بوو. بەداخەوە لە باشوور کاولکارییەکە زیاتر بەهۆی پڕۆژەکانی ڕێگاوبان، کارگە و ڤێلاسازی و خانووبەرەیە. دارا و دەوڵەمەندانی دەسەڵاتدار باکییان نییە ڕوخساری هەڵگورد و سەکران و کۆڕەک و هەندرێن و شنگل‌بانە و شێخەدارە و مەقبووڵ و بێخێریان بە بۆڵدێزر بریندار کردووە تاکوو لە لووتکە ویلایەک دروست بکەن و خۆ گیڤ بکەن کە پێش کەوتوون و سەر کەوتوون.
لە دیوی ڕۆژهەڵات بەداخەوە خەڵک لەبەر تەماح و زیادەڕەوی و چاوچنۆکی بۆ زیادکردنی مڵک و زەویەکەی بەری گرتووە لە جەستەی دارستان و دەبڕێت و دەسووتێنێ و دەڕووتێنێتەوە. ئینجا دەیکاتە باخی ترێ‌ڕەشە و ترشی سماق. ئای لەو کاڵفامی و ناتێگەیشتنە.
زۆربەی ئەم وێرانکەرانە دەیشزانن بەرهەمی ترێیەکەیان بۆچی دەبێ. دەزانن ئاوە سوور و جوانەکەی دەگرن بۆ ئەوانەی مەستی مەی و بادە دەبن...
باشە پرسیارێک: ئێمە بەردەوام داوای مافی سامانی گشتی و بیت‌المال دەکەین. باشە گاز و نەوتێ لە بەندەرعەباس و گەچساران و نەفتشار و ئەهوازەوە دێت، مڵکی ئێمەیە؟ مافی ئێمەی پێوەیە؟
دەی باشە ئەگەر ئەوە حەڵاڵی ئێمەیە و بە هەرزانترین نرخ دەگاتە ناوماڵی ئێمە و ئاسوودە لەبەری دادەنیشین، ئایا ئەو دارستان و گەڵاجاڕ و گیاجاڕەی کە لە تاپۆ و بەڵگە و گرێبەست و سەنەدی مڵکی ئێمەدا نییە، چۆن بە حەڵاڵی خۆمانی دەزانین؟
ئایا دەرهێنانی بوورە و دارستان و گەڵاجاڕ و گیاجاڕەکانی دەوروبەری کانی و باخ و زەویەکانی ئێمە داگیرکردن و غەسبی ماڵی گشتی وڵات و بیت‌المال نییە؟
دەی با ئیتر بەسی بکەین و دەست هەڵگرین. با نەکەوینە بەر تف و لەعنەتی نەوەکانی داهاتوو. بەدڵنیاییەوە ئەوەی دەریدێنین، داگیرکاری و غەسبە. ماڵی داگیرکراویش نوێژکردن لەسەری حەرامە تا بگات بە دەرامەت و داهات و ڕزق.
زۆر جاران بەو ڕێگایەدا لە ڕەبەت تا مەریوان دەڕۆم، تەنیا لە دەوروبەری ڕێگاکە دەیان کەس دەبینم خەریکی کاول کردن و ڕووشاندنی ڕوخساری دارستانن. جارجارە دابەزیوم و بانگی کابرام کردووە و پێم وتووە ئەو کارە دزێو و ناشیرینە. داگیرکاری و حەرامە. کابرا بەتیتاڵییەوە سەیرێکی کردووم و گوێی نەداوە و کاری خۆی کردووە...
ڕۆژی ۳۰ی گوڵانی ئەوساڵ لەگەڵ چەند هاوڕێیەکی خەمخۆری ژینگە لە باخی هاوڕێیەکمان لە مەحمووسەرواڵەی ئاوایی دەرەتفێ لای زرێبار کۆ بووینەوە. هەموومان لەسەر ئەو ڕووتانەوە و توانەوەی دارستانی نیشتمان، تەزین و مووچڕک بە گیانماندا هات. کەوتینە قسە و وتووێژ و مشوور خواردنێک. پاش چەند کاتژمێر گەیشتین بە دوو ئەنجام:
ــ داواکردن و ڕوونیان لە کەسانی پێگەبەرز کە ڕۆڵەی ئەو نیشتمانەن، وەکوو بیرمەندی گەورەی جیهانی پڕۆفیسۆر کۆچەر بیرکار. تاکوو بە دڵ و دیدە و دەمێکی کوردانە خەمی ئەم دەردە گەورەیە بانگەواز بکات و بیکەین بە هەرایەکی بەرز.
ــ دەستەوداوێنی لایەن و ڕێباز و دەستە جۆراوجۆرەکانی دینی ناو کوردەواری بین. واتا ڕوو بخەین لە (هیئت افتاء و قضا) هەمووان کە بێنە پیری هاواری دارستان و فتوایەک وەربگرین کە دەرهێنانی بوورە و دارستان حەڵاڵ نییە و داگیرکاری و غەسبی زەوی بیت‌المال و سامانی گشتی وڵاتە و حوکمی حەرام هەڵدەگرێ.
ئێمە دەزانین لایەن و ڕێکخراو و خەمخۆرانی زۆر هەن بۆ پارێزگاری ژینگەی نیشتمان، بەڵام دیارە وە بەرچاوی هەمووانەوە و بە ڕۆژی ڕووناک کاولکاران کۆ ناکەن و ناترسن و باکیان نییە و ماڵی گشتی نیشتمان دادەبڕن و دادەڕن و دەریدەهێنن و دەیخەنە سەر قەباڵە و تاپۆی خۆیان.
هیوادارم ئەوەی خەریکین دەیکەین، زوو بێتە دەستمانەوە و کاردانەوەیەکی باشی هەبێت بۆ بەرگری و پاراستنی دارستانەکانی زاگرۆس.
نیشتمان هەر ئاوەدان بێ
✍ ئیرەج مورادی
٦ی جۆزەردانی ۱٤۰۳
@kelaterzankon
@dastnoosxane
Forwarded from گەنجینەی حەکیمانی کوردەواری (ئیرەج مورادی Iraj Moradi)
Forwarded from ده‌نگی‌کوردستان
Media is too big
VIEW IN TELEGRAM
🔺نوێترین ده‌رکه‌وتنی "شەریف حوسێن‌پەناهی" ناسراو به "مامۆستا شەریف" بە خوێندنەوەی هۆنراوەی "پردی سوور" لە دیوانی ملوانکەی شین.
کۆنێ‌ڕەش
کەسایەتیەکی وێژەوان و شاعیر و نووسەری ناوداری ڕۆژاوای کوردستان کە لە فستیڤاڵی شەلوشەپک و جل‌وبەرگێن کوردی لە زاخۆ هاوڕێمان بوو.
Festîvala Zaxo Ya Cil û Bergên Kurdî Dîrokî bû û Ji Encamê Tivinga Berno bû – ÇandName
https://candname.com/festivala-zaxo-ya-cil-u-bergen-kurdi-diroki-bu-u-ji-encame-tivinga-berno-bu/
کەسایەتیەکی وێژەوان و شاعیر و نووسەری ناوداری ڕۆژاوای کوردستان کە لە فستیڤاڵی شەلوشەپک و جل‌وبەرگێن کوردی لە زاخۆ هاوڕێمان بوو.
Festîvala Zaxo Ya Cil û Bergên Kurdî Dîrokî bû û Ji Encamê Tivinga Berno bû – ÇandName
https://candname.com/festivala-zaxo-ya-cil-u-bergen-kurdi-diroki-bu-u-ji-encame-tivinga-berno-bu/
ÇandName
Festîvala Zaxo Ya Cil û Bergên Kurdî Dîrokî bû û Ji Encamê Tivinga Berno bû
Eşkere ye ku sê tişt nasname û hebûna miletan destnîşan dikin û dibin simbola jihevcudakirina her miletekî ji miltên din, ew jî ev in: Erdnîgariya ku her miletek li ser xaka wê dijî.. Zimanê ku her…