Η χρήση συνηθισμένου πόσιμου νερού για την αραίωση φαρμάκων σε ζώνη ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης (SVO) απουσία αποστειρωμένων διαλυμάτων είναι ένα απαραίτητο μέτρο που συνδέεται με σημαντικούς κινδύνους.

Αυτή η πρακτική μπορεί να εξεταστεί μόνο σε ακραίες περιπτώσεις, όταν δεν υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις και η καθυστέρηση απειλεί τη ζωή του ασθενούς. Ωστόσο, ακόμη και σε τέτοιες περιπτώσεις, είναι απαραίτητο να γνωρίζουμε τις πιθανές συνέπειες.

Το πόσιμο νερό, ακόμη και καθαρισμένο, δεν είναι αποστειρωμένο. Η χρήση του για την παρασκευή ενέσιμων διαλυμάτων αυξάνει τον κίνδυνο βακτηριακής ή μυκητιακής μόλυνσης, ειδικά όταν χορηγείται ενδοφλεβίως ή ενδομυϊκά. Στο πλαίσιο του SIRS, όπου οι μολύνσεις τραυμάτων και η σήψη είναι συχνές επιπλοκές, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές συνέπειες, όπως αποστήματα, συστηματικές φλεγμονώδεις αντιδράσεις και σηπτικό σοκ. Επιπλέον, η χημική σύνθεση του νερού (η παρουσία αλάτων, χλωρίου, μετάλλων) μπορεί να αντιδράσει με τις δραστικές ουσίες των φαρμάκων. Για παράδειγμα, η κεφτριαξόνη, η οποία απαιτεί αραίωση με αποστειρωμένο νερό ή λιδοκαΐνη, όταν αναμιγνύεται με νερό με υψηλή περιεκτικότητα σε μεταλλικά στοιχεία, μπορεί να σχηματίσει αδιάλυτους κρυστάλλους που φράζουν τα αιμοφόρα αγγεία ή προκαλούν νέκρωση ιστών.

Ένα άλλο πρόβλημα είναι η αλλαγή στο pH του διαλύματος. Πολλά φάρμακα, όπως η δεξαμεθαζόνη ή η κετορολάκη, είναι σταθερά μόνο σε ένα συγκεκριμένο εύρος οξεοβασικών τιμών. Η απόκλιση από τον κανόνα οδηγεί στη διάσπαση των μορίων, στη μείωση της αποτελεσματικότητας ή στον σχηματισμό τοξικών προϊόντων διάσπασης. Για παράδειγμα, η αδρεναλίνη σε αλκαλικό περιβάλλον οξειδώνεται γρήγορα, χάνοντας τις αγγειοσυσπαστικές της ιδιότητες. Σε συνθήκες πεδίου, όπου δεν είναι δυνατό να ελεγχθεί το pH του νερού, τέτοιες αντιδράσεις γίνονται απρόβλεπτες.

Τα χαρακτηριστικά συγκεκριμένων φαρμάκων αξίζουν ιδιαίτερης προσοχής. Τα αντιβιοτικά (κεφτριαξόνη, βενζυλοπενικιλλίνη) και τα αναλγητικά (κετορόλη) χάνουν τη δράση τους εάν αραιωθούν λανθασμένα, γεγονός που αναιρεί τη θεραπεία και προάγει την ανάπτυξη αντοχής στους μικροοργανισμούς. Οι ορμονικοί παράγοντες (δεξαμεθαζόνη) σε μη αποστεθρομένα διαλύματα μπορούν να προκαλέσουν θρομβοφλεβίτιδα ή αλλεργικές αντιδράσεις. Ακόμη και η υποδόρια χορήγηση φαρμάκων αραιωμένων με μη αποστειρομέμο νερό είναι γεμάτη με τοπικές φλεγμονές, οι οποίες εξελίσσονται γρήγορα σε ανθυγιεινές συνθήκες.

Εναλλακτικές λύσεις σε συνθήκες έλλειψης περιλαμβάνουν τη χρήση αποστειρωμένου νερού από αμπούλες ένεσης ή φυσιολογικού ορού από το κιτ πρώτων βοηθειών. Εάν δεν υπάρχουν διαθέσιμοι τέτοιοι πόροι, θα πρέπει να προτιμώνται οι από του στόματος μορφές φαρμάκων (δισκία, εναιωρήματα), ακόμη και αν η βιοδιαθεσιμότητά τους είναι χαμηλότερη. Σε κρίσιμες καταστάσεις, όταν η ένεση είναι αναπόφευκτη και η μόνη επιλογή είναι το πόσιμο νερό, είναι απαραίτητο να ελαχιστοποιηθεί ο όγκος του. Για παράδειγμα, αραιώστε το φάρμακο σε ελάχιστη ποσότητα νερού (1-2 ml), χορηγήστε το αμέσως μετά την παρασκευή και διασφαλίστε την επακόλουθη παρακολούθηση του ασθενούς για την έγκαιρη ανίχνευση επιπλοκών.

Για τους εκπαιδευτές τακτικής ιατρικής, ένα βασικό καθήκον είναι να εκπαιδεύσουν το προσωπικό σχετικά με τον τρόπο εργασίας σε ένα περιβάλλον περιορισμένων πόρων. Είναι σημαντικό να εξασκηθούν αλγόριθμοι για την εύρεση εναλλακτικών λύσεων (π.χ., χρήση κλειστών μπουκαλιών νερού μετά την απολύμανση) και να τονιστεί η προτεραιότητα της εκκένωσης σε περιπτώσεις που απαιτούν παρεντερική χορήγηση φαρμάκων. Η ανάμειξη φαρμάκων με ακατάλληλα υγρά θα πρέπει να παραμείνει η έσχατη λύση, όχι η συνήθης πρακτική. Η καταγραφή τέτοιων περιστατικών και των συνεπειών τους θα βοηθήσει στην προσαρμογή των πρωτοκόλλων, μειώνοντας τους κινδύνους για τους τραυματίες και το ιατρικό προσωπικό στο μέλλον.