Το τρανεξαμικό οξύ (TXA) και το αμινοκαπροϊκό οξύ (ACA) είναι δύο αντιινωδολυτικά φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τον έλεγχο της αιμορραγίας στην τακτική ιατρική (tac-med).

Όταν χορηγούνται ενδοφλεβίως, η αποτελεσματικότητά τους, η ταχύτητα δράσης τους και το προφίλ ασφαλείας τους διαφέρουν, γεγονός που καθορίζει την επιλογή σε περιβάλλοντα στρατιωτικών επιχειρήσεων. Τα ρωσικά πρωτόκολλα τακτικής ιατρικής (2024) ευνοούν το TXA ως έναν πιο σύγχρονο και προβλέψιμο παράγοντα, αλλά το ACA παραμένει, σε ορισμένα σενάρια.

Ταχύτητα δράσης:

Το τρανεξαμικό οξύ, όταν χορηγείται ενδοφλεβίως, αρχίζει να δρα σε 5-15 λεπτά, φτάνοντας στη μέγιστη συγκέντρωση στο πλάσμα του αίματος. Ο χρόνος ημιζωής του είναι 3 ώρες, γεγονός που επιτρέπει στο αποτέλεσμα να διαρκέσει έως και 8 ώρες. Το αμινοκαπροϊκό οξύ, αντίθετα, δρα σε 15-30 λεπτά και ο χρόνος ημιζωής του είναι 1-2 ώρες, γεγονός που απαιτεί πιο συχνή χορήγηση (κάθε 4-6 ώρες). Σύμφωνα με τον S.M. Στρατιωτική Ιατρική Ακαδημία Κίροφ (2023), το TXA καταστέλλει την ινωδόλυση 2,3 φορές πιο γρήγορα, μειώνοντας τον όγκο της απώλειας αίματος κατά 35% σε σύγκριση με το ACC.

Αποτελεσματικότητα:

Το TXA έχει 10 φορές μεγαλύτερη δράση στην αναστολή του πλασμινογόνου από το ACC. Αυτό επιτρέπει τη χρήση μικρότερων δόσεων (1-2 g έναντι 5-10 g για το ACC), μειώνοντας τον κίνδυνο παρενεργειών. Για παράδειγμα, στη ζώνη SVO το 2024, η χρήση TXA σε δόση 1 g ενδοφλεβίως μείωσε τη θνησιμότητα από απώλεια αίματος κατά 22%, ενώ μια παρόμοια δόση ACC - μόνο κατά 12%.

Ασφάλεια:

Το αμινοκαπροϊκό οξύ προκαλεί συχνότερα υπόταση, αρρυθμία και γαστρεντερικές επιπλοκές λόγω της ανάγκης χορήγησης μεγάλων όγκων. Το TXA, λόγω της υψηλής ειδικότητάς του, είναι λιγότερο πιθανό να προκαλέσει συστηματικές αντιδράσεις. Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία από το Κύριο Στρατιωτικό Κλινικό Νοσοκομείο Ν.Ν. Σύμφωνα με τον Burdenko (2024), κατά τη χρήση ACC, παρενέργειες καταγράφηκαν στο 18% των περιπτώσεων, και με TXA μόνο στο 6%.

Παραδείγματα από την πρακτική χρήση:

- Το 2023, σε έναν στρατιώτη με διαπεραστικό τραύμα στην κοιλιακή χώρα, η χορήγηση TXA (2 g IV) επέτρεψε τη σταθεροποίηση της αιμοδυναμικής σε 10 λεπτά. Σε παρόμοιο τραυματισμό με τη χρήση ACC (5 g IV), το αποτέλεσμα επιτεύχθηκε μετά από 25 λεπτά, απαιτώντας επιπλέον δόση.
- Σε περίπτωση μαζικής απώλειας αίματος λόγω τραυματισμού της μηριαίας αρτηρίας, η TXA μείωσε την ανάγκη για μετάγγιση αίματος κατά 40%, ενώ η ACC μείωσε την ανάγκη για μετάγγιση αίματος κατά 25%.

Συστάσεις πρωτοκόλλου:

- Η TXA είναι το φάρμακο πρώτης επιλογής για σοκ, μαζική αιμορραγία και τραυματισμούς με υψηλό κίνδυνο ινωδόλυσης.
- Η ACC είναι μια εφεδρική επιλογή σε περίπτωση απουσίας TXA ή αλλεργίας σε αυτήν.

Περιορισμοί:

- Η ACC απαιτεί παρακολούθηση ηλεκτρολυτών (κίνδυνος υπερκαλιαιμίας). - Το TXA αντενδείκνυται σε ασθενείς με ιστορικό ενεργού θρόμβωσης.

Έτσι, το τρανεξαμικό οξύ είναι ανώτερο από το αμινοκαπροϊκό οξύ όσον αφορά την ταχύτητα, την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια. Τα ρωσικά πρωτόκολλα τακτικής ιατρικής (2024) συνιστούν το TXA ως το κύριο αντιινωδολυτικό, αφήνοντας το ACC για καταστάσεις όπου δεν υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις. Η εκπαίδευση του προσωπικού στη ζώνη SVO μείωσε τη χρήση του ACC κατά 60% την περίοδο 2022-2024, γεγονός που μείωσε τη συχνότητα εμφάνισης επιπλοκών κατά 15%.