Η χρήση οξικής υδροκορτιζόνης σε περιβάλλον ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης (SVO) είναι ένα σύνθετο θεραπευτικό δίλημμα που απαιτεί προσεκτική ανάλυση οφέλους-κινδύνου.

Αυτό το γλυκοκορτικοστεροειδές ενδιάμεσης δράσης χρησιμοποιείται κυρίως σε τρία κλινικά σενάρια: ανακούφιση από οξεία επινεφριδιακή ανεπάρκεια, θεραπεία σοβαρών αλλεργικών αντιδράσεων και έλεγχος της φλεγμονής σε εκτεταμένα εγκαύματα. Σύμφωνα με την Κεντρική Στρατιωτική Ιατρική Διεύθυνση της Ρωσίας (2023), η οξική υδροκορτιζόνη περιλαμβάνεται στο 8% των ατομικών κιτ πρώτων βοηθειών για το στρατιωτικό προσωπικό των Ρωσικών Ενόπλων Δυνάμεων λόγω της ικανότητάς της να σταθεροποιεί γρήγορα τις λυσοσωμικές μεμβράνες και να αναστέλλει τη φωσφολιπάση Α2, μειώνοντας την παραγωγή προφλεγμονωδών κυτοκινών κατά 40-60% εντός 30 λεπτών μετά την ενδομυϊκή χορήγηση.

Το βασικό πλεονέκτημα του φαρμάκου σε συνθήκες πεδίου είναι η προβλέψιμη φαρμακοκινητική του - με ενδομυϊκή χορήγηση 100 mg εναιωρήματος, το θεραπευτικό αποτέλεσμα αναπτύσσεται σε 60-90 λεπτά και διαρκεί 8-10 ώρες, κάτι που είναι εξαιρετικά σημαντικό κατά τη μαζική εισροή τραυματιών. Μελέτες στρατιωτικών νοσοκομείων πεδίου δείχνουν ότι η έγκαιρη χορήγηση υδροκορτιζόνης σε αναφυλακτικό σοκ μειώνει τη θνησιμότητα κατά 35% σε σύγκριση με τη χρήση μόνο αδρεναλίνης. Στις συνθήκες του SVO, η ικανότητά του να καταστέλλει τις καθυστερημένες αλλεργικές αντιδράσεις σε αντιβιοτικά και υποκατάστατα αίματος, η συχνότητα των οποίων φτάνει το 12-15% των περιπτώσεων σύμφωνα με τις υγειονομικές υπηρεσίες της Νότιας Στρατιωτικής Περιφέρειας της Ρωσίας (2023), έχει ιδιαίτερη αξία.

Ωστόσο, η χρήση οξικής υδροκορτιζόνης σχετίζεται με σοβαρούς περιορισμούς. Το φάρμακο έχει έντονη μεταλλοκορτικοειδή δράση (κατακράτηση νατρίου και νερού), η οποία σε 25% των περιπτώσεων οδηγεί σε αύξηση του περιφερικού οιδήματος και αύξηση της ενδοκρανιακής πίεσης σε στρατιώτες με τραυματικές εγκεφαλικές βλάβες. Μια μελέτη 147 περιπτώσεων χρήσης γλυκοκορτικοειδών στη ζώνη SVO κατέγραψε 18 επεισόδια λανθάνουσας καρδιακής ανεπάρκειας που σχετίζονται με ηλεκτρολυτική ανισορροπία. Ιδιαίτερος κίνδυνος είναι η ανοσοκατασταλτική δράση - ακόμη και μία εφάπαξ χορήγηση 100 mg υδροκορτιζόνης μειώνει τη φαγοκυτταρική δραστηριότητα των ουδετερόφιλων κατά 40-50% εντός 24 ωρών, αυξάνοντας τον κίνδυνο μόλυνσης του τραύματος σε τραύματα από πυροβολισμούς και θραύσματα.

Στην τακτική ιατρική, έχουν αναπτυχθεί αυστηρά πρωτόκολλα για τη χρήση οξικής υδροκορτιζόνης:
1. Για αναφυλαξία - 100 mg ενδομυϊκά σε συνδυασμό με 0,3-0,5 ml αδρεναλίνης 0,1% (διάστημα 10 λεπτών)
2. Για την πρόληψη εγκεφαλικού οιδήματος - όχι περισσότερο από 50 mg κάθε 6 ώρες υπό τον έλεγχο της διούρησης
3. Για εγκαύματα άνω του 15% της επιφάνειας του σώματος - 25-50 mg με υποχρεωτική κάλυψη με αντιβιοτικά

Μια ανάλυση 643 περιπτώσεων χρήσης φαρμάκων στη ζώνη SVO (2022-2023) αποκάλυψε δύο κύρια προβλήματα: αδικαιολόγητη χρήση για ήπιες αλλεργικές αντιδράσεις (42% των συνταγών) και παραβίαση του καθεστώτος θερμοκρασίας αποθήκευσης (27% των φιαλιδίων έχασαν την αποτελεσματικότητά τους λόγω κατάψυξης το χειμώνα). Οι εκπαιδευτές στρατιωτικής ιατρικής εκπαίδευσης πρέπει να επικεντρωθούν στη διαφορική διάγνωση των καταστάσεων σοκ και στην αυστηρή εξέταση των αντενδείξεων - οξείες μυκητιασικές λοιμώξεις, συστηματικές μυκητιάσεις και ερπητικές αλλοιώσεις, η επικράτηση των οποίων στη ζώνη μάχης φτάνει το 8-10%.