Тутлă чие
Черешня = черемуха + вишня (халӑх этимологийӗ)
Ăнчах та çĕмĕртпе чие гибричĕ мар вăл. Çак йывăç - пач урăх биологи тĕсĕ - Prunus avium, чиепе тата çĕмĕртпе пĕр тан Prunus (хураçимĕç, слива) ăрăвĕнче шутланса тăрать.
Çак пылак çуллахи çырла валли чăвашсен ятарлă сăмах çук.
Нумай тĕрĕк чĕлхисене вăл латин чĕлхинчен килнĕ, Рим этеммисем çав йывăçне Керасунт тăрăхĕнче курса cerasi ят хунă. Тĕрĕк чĕлхисенче вăл - керас, гилас, гелаз тата ытти версисем.
Тутарла - төче чия (пылак чие), пушкăртла - hары сейә (сарă чие).
Эпир те ăна тутлă чие тесе чĕнме пултаратпăр пуль?
#сӑмах
Черешня = черемуха + вишня (халӑх этимологийӗ)
Ăнчах та çĕмĕртпе чие гибричĕ мар вăл. Çак йывăç - пач урăх биологи тĕсĕ - Prunus avium, чиепе тата çĕмĕртпе пĕр тан Prunus (хураçимĕç, слива) ăрăвĕнче шутланса тăрать.
Çак пылак çуллахи çырла валли чăвашсен ятарлă сăмах çук.
Нумай тĕрĕк чĕлхисене вăл латин чĕлхинчен килнĕ, Рим этеммисем çав йывăçне Керасунт тăрăхĕнче курса cerasi ят хунă. Тĕрĕк чĕлхисенче вăл - керас, гилас, гелаз тата ытти версисем.
Тутарла - төче чия (пылак чие), пушкăртла - hары сейә (сарă чие).
Эпир те ăна тутлă чие тесе чĕнме пултаратпăр пуль?
#сӑмах
Писев - тĕрĕк сăмах, анчах ытти тĕрĕк чĕлхисенче çак тĕс - кызгылт, пембе, алсу, тата тĕрлĕрен.
Ĕлĕкхи тĕрĕк чĕлхинче "bezӓ(к)" (бизэ) - юсав, сăрă, капăр япала. Хĕрсем пит çине писев сĕрнипе çак тĕс ячĕ пулса кайнă.
Кĕрен вара - хĕр пичĕ хăйессĕн хĕрелнĕ тĕс - кĕренленнĕ теççĕ. Вăл та тĕрĕк сăмах, анчах пĕлтерĕшĕ ытти çывăх чĕлхесенче ун урăхла - хăмăр (ма-ши?). Авалхи тĕрĕк чĕлхинче "kiršӓn" (кĕршен) - пит çине сĕрмелли шурă сăрă тата kiršӓnlӓn (кĕршенлен) - хĕр питне сăрă сĕрсе илемленни.
Мĕнле уйăрмалла? Писев çутăрах, шăлан чечекĕ тĕслĕ, кĕрен хĕрлĕ енне çывăхрах, пиçнĕ хăмла çырли тĕслĕ.
#сӑмах
Ĕлĕкхи тĕрĕк чĕлхинче "bezӓ(к)" (бизэ) - юсав, сăрă, капăр япала. Хĕрсем пит çине писев сĕрнипе çак тĕс ячĕ пулса кайнă.
Кĕрен вара - хĕр пичĕ хăйессĕн хĕрелнĕ тĕс - кĕренленнĕ теççĕ. Вăл та тĕрĕк сăмах, анчах пĕлтерĕшĕ ытти çывăх чĕлхесенче ун урăхла - хăмăр (ма-ши?). Авалхи тĕрĕк чĕлхинче "kiršӓn" (кĕршен) - пит çине сĕрмелли шурă сăрă тата kiršӓnlӓn (кĕршенлен) - хĕр питне сăрă сĕрсе илемленни.
Мĕнле уйăрмалла? Писев çутăрах, шăлан чечекĕ тĕслĕ, кĕрен хĕрлĕ енне çывăхрах, пиçнĕ хăмла çырли тĕслĕ.
#сӑмах
УТĂ уйăхĕ
Ҫак вӑхӑтра ял ҫыннисем ҫавапа утӑ ҫулаҫҫӗ, сенӗкпе тавӑрса типӗтеҫҫӗ, кӗреплепе пуҫтараҫҫӗ те тиесе хӗл каҫмалли ҫӗре хӑпартаҫҫӗ. Ҫав ӗҫрен уйӑх ячӗ те пулса кайнӑ.
Ӗлӗк хӑш-пӗр чӑвашсем ӑна "ыраш аки уйахӗ" тата "хӗр уйӑхе" тенӗ.
#уйăх
Ҫак вӑхӑтра ял ҫыннисем ҫавапа утӑ ҫулаҫҫӗ, сенӗкпе тавӑрса типӗтеҫҫӗ, кӗреплепе пуҫтараҫҫӗ те тиесе хӗл каҫмалли ҫӗре хӑпартаҫҫӗ. Ҫав ӗҫрен уйӑх ячӗ те пулса кайнӑ.
Ӗлӗк хӑш-пӗр чӑвашсем ӑна "ыраш аки уйахӗ" тата "хӗр уйӑхе" тенӗ.
#уйăх
Forwarded from Чӑвашсен "Хавал" пуҫару ушкӑнӗ
Аван-и?
Паян Хавал канашу тӗл пулӑвӗ пулнӑ.
Унта эпир тӗрлӗ ыйту сӳтсе явса ҫитес Хавалччен ҫакӑн пек плансем палӑртрӑмӑр.
1. Авӑн уйхӑхӗн вӗҫнелле Хавал клубне ҫӗнӗрен хута ярасси (уйӑхра пӗрре);
2. Юпа уйӑхӗн вӗҫнелле «Эврика Тупрӑм» шкул ачисен ӑслӑлӑх-практика конференци-фестиваль иртресси;
3. Нарӑсӑн 19-мӗшӗнче Чӑваш ҫӑмрӑксен форумне йӗркелесси (2019 ҫулхи пек);
4. Ҫулталӑкӗпех «Хавал» уйлӑх валли хатӗрленесси;
5. Ҫулталӑкӗпех «Ҫемьере нумай чӗлхелӗх» радиокӑларам пуҫарса тӑвасси;
6. Ҫулталӑкӗпех «Интервью» проекта пурнӑҫласси;
7. Ача-пӑча клубне ӗҫлеттересси;
Енчен те Сире пӗр-пӗр пуҫару кӑсӑклантарать пулсан, ҫырсамӑр пире контактра: https://vk.com/haval е телеграмра: @alparuh
Добрый день!
Сегодня прошла встреча совета группы Хавал.
На встрече были рассмотрен ряд вопросов и обозначен следующий план мероприятий:
1. В конце сентября возобновить работу разговорного клуба чувашского языка (раз в месяц);
2. Проведение научно-практической конференции-фестиваля на чувашском языке для школьников "Эврика я нашел";
3. 19-го февраля проведение форума чувашской молодежи (по аналогии с 2019 годом);
4. В течение года подготовка к лагерю чувашского языка «Хавал»;
5. В течение года реализация радиопередачи по семейному многоязычию;
6. В течение года реализация проекта «Интервью»;
7. Организация клуба для детей;
Если Вас заинтересовала какая-либо из этих инициатив, Вы можете написать нам в группе в контакте: https://vk.com/haval или в телеграм: @alparuh
Паян Хавал канашу тӗл пулӑвӗ пулнӑ.
Унта эпир тӗрлӗ ыйту сӳтсе явса ҫитес Хавалччен ҫакӑн пек плансем палӑртрӑмӑр.
1. Авӑн уйхӑхӗн вӗҫнелле Хавал клубне ҫӗнӗрен хута ярасси (уйӑхра пӗрре);
2. Юпа уйӑхӗн вӗҫнелле «Эврика Тупрӑм» шкул ачисен ӑслӑлӑх-практика конференци-фестиваль иртресси;
3. Нарӑсӑн 19-мӗшӗнче Чӑваш ҫӑмрӑксен форумне йӗркелесси (2019 ҫулхи пек);
4. Ҫулталӑкӗпех «Хавал» уйлӑх валли хатӗрленесси;
5. Ҫулталӑкӗпех «Ҫемьере нумай чӗлхелӗх» радиокӑларам пуҫарса тӑвасси;
6. Ҫулталӑкӗпех «Интервью» проекта пурнӑҫласси;
7. Ача-пӑча клубне ӗҫлеттересси;
Енчен те Сире пӗр-пӗр пуҫару кӑсӑклантарать пулсан, ҫырсамӑр пире контактра: https://vk.com/haval е телеграмра: @alparuh
Добрый день!
Сегодня прошла встреча совета группы Хавал.
На встрече были рассмотрен ряд вопросов и обозначен следующий план мероприятий:
1. В конце сентября возобновить работу разговорного клуба чувашского языка (раз в месяц);
2. Проведение научно-практической конференции-фестиваля на чувашском языке для школьников "Эврика я нашел";
3. 19-го февраля проведение форума чувашской молодежи (по аналогии с 2019 годом);
4. В течение года подготовка к лагерю чувашского языка «Хавал»;
5. В течение года реализация радиопередачи по семейному многоязычию;
6. В течение года реализация проекта «Интервью»;
7. Организация клуба для детей;
Если Вас заинтересовала какая-либо из этих инициатив, Вы можете написать нам в группе в контакте: https://vk.com/haval или в телеграм: @alparuh
ВКонтакте
Чӑвашсен «ХАВАЛ» пуҫару ушкӑнӗ
«Хавал» можно перевести с чувашского языка и как «сила, жизненная энергия, успех», и как «обычай, традиция». В июле 2010 г. прошел первый одноименный лагерь чувашского языка. Принципы деятельности: • уважения других народов, культур, вероисповеданий и личного…
Пулӑшас тесен питӗ ҫӑмӑл. Google.Translate сайтне уҫмалла та аяларах вырнаҫнӑ «Предложить перевод» пускӑч ҫине пусмалла. Ун хыҫҫӑн, енчен те эсир Google-ӑн аккаунтне кӗмен пулсан, сире аккаунта кӗме сӗнӗ. Аккаунта кӗнӗ хыҫҫӑн сирӗн сылтӑм енче ятарлӑ анлӑх уҫӑлӗ. Кунта ултура (ултӑ шӑллӑ кӑлтӑрмач) ҫине пусмалла та эсир пӗлекен чӗлхесен йышне чӑвашлине хушмалла. Кусене тунӑ хыҫҫӑн «Предложить перевод» айӗнче «английский->чувашский» мӑшӑра суйламалла. Малалла вара пуплевӗшсене тӗрӗслеме май пур, тата сӑмахсемпе сӑмах майлашӑвӗсене куҫарса пулӑшма пултаратӑр.
Forwarded from Aleksandr (Alparuh) Blinov
Аван-? Привет! Сегодня я на Национальном Радио Чувашии начал передачу о раннем многоязычии: Нумай чӗлхелӗх ылтӑн пӗрчисем (Золотые крупицы многоязычия) на чувашском языке. В рамках передачи у меня был гость, Мальвина Петрова, журналистка, блогер, поэт, которая с детьми говорит на чувашском языке. Понятно, что в рамках передачи мы затрагивали вопросы потери языка, отказа родителей говорить на родном языке с детьми. Была также затронута тема национальных имен. У Мальвины трое детей имеют чувашские (старочувашские) имена: Пинерпи, Асамат, Савир. Передачу я планирую делать раз в две недели.
Александра Сергеевна Васильева, ҫамрӑк хайлавҫӑ, сире хӑйӗн юмахӗсен пуххипе паллаштарасшӑн:
Раштав (декабрь) 11-мӗшӗнче 11:00 ирхине, Мускав вӑхӑчӗпе, Zoom платформӑра презентаци чӑвашла иртет. Кашни хутшӑнма пултарать.
Презентаци икӗ 40-минутлӑ сессирен тӑрать. Кунта ссылкӑсем:
Тема: Дневное чтение (чувашский) 11 декабря 11:00 мск
Время: 11 дек. 2021 11:00 Москва
Подключиться к конференции Zoom
https://zoom.us/j/98323330214?pwd=d2ljeVQ3NHQ3UE4wRWR..
Идентификатор конференции: 983 2333 0214
Код доступа: 3DB59B
Тема: Часть вторая
Время: 11 дек. 2021 11:45 Москва
Подключиться к конференции Zoom
https://zoom.us/j/94324230384?pwd=c1lCRDlOWDhWNUZ2U709..
Идентификатор конференции: 943 2423 0384
Код доступа: cK6Cx7
Ҫӑлкуҫӗ: https://vk.com/wall4284077_1454
#пултаруллӑ_ҫынсем
Раштав (декабрь) 11-мӗшӗнче 11:00 ирхине, Мускав вӑхӑчӗпе, Zoom платформӑра презентаци чӑвашла иртет. Кашни хутшӑнма пултарать.
Презентаци икӗ 40-минутлӑ сессирен тӑрать. Кунта ссылкӑсем:
Тема: Дневное чтение (чувашский) 11 декабря 11:00 мск
Время: 11 дек. 2021 11:00 Москва
Подключиться к конференции Zoom
https://zoom.us/j/98323330214?pwd=d2ljeVQ3NHQ3UE4wRWR..
Идентификатор конференции: 983 2333 0214
Код доступа: 3DB59B
Тема: Часть вторая
Время: 11 дек. 2021 11:45 Москва
Подключиться к конференции Zoom
https://zoom.us/j/94324230384?pwd=c1lCRDlOWDhWNUZ2U709..
Идентификатор конференции: 943 2423 0384
Код доступа: cK6Cx7
Ҫӑлкуҫӗ: https://vk.com/wall4284077_1454
#пултаруллӑ_ҫынсем
Zoom Video
Join our Cloud HD Video Meeting
Zoom is the leader in modern enterprise video communications, with an easy, reliable cloud platform for video and audio conferencing, chat, and webinars across mobile, desktop, and room systems. Zoom Rooms is the original software-based conference room solution…
Forwarded from Aleksandr (Alparuh) Blinov
Аван-и? )))
Ыранхи клуб хӑни - Светлана Константинова! Светлана Кӗмӗл Чӑваш Ен https://vk.com/kemel_chavash_en ушкӑн ертсе пырать. Паллашма, ыйтусем пама, тата чӑвашла калаҫмашкӑн хутшӑнсамӑр! )))
#cv_haval #чавашчелхи #чӑвашчӗлхи #ччок
Ыранхи клуб хӑни - Светлана Константинова! Светлана Кӗмӗл Чӑваш Ен https://vk.com/kemel_chavash_en ушкӑн ертсе пырать. Паллашма, ыйтусем пама, тата чӑвашла калаҫмашкӑн хутшӑнсамӑр! )))
#cv_haval #чавашчелхи #чӑвашчӗлхи #ччок
Forwarded from Чӑвашсен "Хавал" пуҫару ушкӑнӗ
Аван-и, туссем! )
Нарӑс уйӑхӗн 19-мӗшӗнче эпир 2-мӗш форум ирттерме шутлатпӑр )
Вӑл кӑҫал Вӗрентӳ Инситутӗнче иртӗ. Ак ҫакӑнта регистрациленме пултаратӑр: https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSfpWE5zFFQUOAL7Y2EFhMBCUr4LwpDn2keCaYmAlPFZ9I75zw/viewform
*паллах алӑкра куар-кодсем те тӗрӗслӗҫ...
Нарӑс уйӑхӗн 19-мӗшӗнче эпир 2-мӗш форум ирттерме шутлатпӑр )
Вӑл кӑҫал Вӗрентӳ Инситутӗнче иртӗ. Ак ҫакӑнта регистрациленме пултаратӑр: https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSfpWE5zFFQUOAL7Y2EFhMBCUr4LwpDn2keCaYmAlPFZ9I75zw/viewform
*паллах алӑкра куар-кодсем те тӗрӗслӗҫ...
Google Docs
Чӑваш ҫамрӑкĕсен форумĕ 2022 Форум чувашской молодёжи 2022
Хăçан: 2022 ҫулта нарӑс уйӑхӗн 19-мӗшӗнче
Ăçта: Вӗрентӳ Институтӗнче (М.Горький пр. 5)
Ăçта: Вӗрентӳ Институтӗнче (М.Горький пр. 5)
Forwarded from Чӑвашсен "Хавал" пуҫару ушкӑнӗ
Кăрлач уйӑхӗ вӗҫленнӗ май Mozilla CommonVoice проект пирки кӗске пӗтӗмлетӳ.
Тӗрӗсленӗ вӑхӑт ӳссех пырать, кăрлач уйӑхӗнче пӗтӗмӗшле тата 3 сехет тӗрӗсленӗ. Уйрăмах пысăк тав kreoton никлă çынна. Кам вăл?)
Халӗ 15 сехет пурӗ пӗрле тӗрӗсленӗ, тепӗр 5 сехет тӗрӗслесен - ҫак проектри пӗрремӗш пысӑк ҫитӗнӳ пулать - 20 сехет.
Кунпа ҫӗр танлашнă вăхăта (пуш уйăхĕн 21-мĕшне) тата 5 сехет тĕрĕслесен аван пулĕччĕ)
Кам тĕрĕслесе пулăшма пултараять, çак каçăпа усă курăр https://commonvoice.mozilla.org/cv/listen
Тӗрӗсленӗ вӑхӑт ӳссех пырать, кăрлач уйӑхӗнче пӗтӗмӗшле тата 3 сехет тӗрӗсленӗ. Уйрăмах пысăк тав kreoton никлă çынна. Кам вăл?)
Халӗ 15 сехет пурӗ пӗрле тӗрӗсленӗ, тепӗр 5 сехет тӗрӗслесен - ҫак проектри пӗрремӗш пысӑк ҫитӗнӳ пулать - 20 сехет.
Кунпа ҫӗр танлашнă вăхăта (пуш уйăхĕн 21-мĕшне) тата 5 сехет тĕрĕслесен аван пулĕччĕ)
Кам тĕрĕслесе пулăшма пултараять, çак каçăпа усă курăр https://commonvoice.mozilla.org/cv/listen
commonvoice.mozilla.org
Mozilla Common Voice
Forwarded from Чӑвашсен "Хавал" пуҫару ушкӑнӗ
Аван-и, туссем! )
Кӗҫнерни кун нарӑсӑн 17-мӗшӗнче 18.30 сехетре Наци Вулавӑшӗнче 1-мӗш хутри конференц-залӗнче "Нумай чӗлхелӗхӗн ылтӑн пӗрчисем" темӑпа тӗл пулу иртӗ. Ертсе пыраканӗ: Александр (Алпарух) Блинов.
Эпир ҫак ыйтусене хуравлама тӑрӑшӑпӑр:
1. Нумай чӗлхе пӗлни ачасемшӗн мӗншӗн усӑллӑ?
2. Хамрӑн ачасемпе мӗншӗн чӑвашла калаҫмала?
3. Хӑш чухне ачасем пирӗнпе мӗншӗн чӑвашла калаҫасшӑн мар?
4. Ачасемпе чӑвашла мӗн чухлӗ калаҫмалла?
5. Ачасем мӗнле чӑвашла калаҫса вӗренмелле?
Приглашаем на встречу посвященную многоязычию детей, которая состоится в четверг 17-го февраля в 18.30 в Национальной библиотеке (конференц-зал). Ведущий встречи - Александр (Алпарух) Блинов.
Кӗҫнерни кун нарӑсӑн 17-мӗшӗнче 18.30 сехетре Наци Вулавӑшӗнче 1-мӗш хутри конференц-залӗнче "Нумай чӗлхелӗхӗн ылтӑн пӗрчисем" темӑпа тӗл пулу иртӗ. Ертсе пыраканӗ: Александр (Алпарух) Блинов.
Эпир ҫак ыйтусене хуравлама тӑрӑшӑпӑр:
1. Нумай чӗлхе пӗлни ачасемшӗн мӗншӗн усӑллӑ?
2. Хамрӑн ачасемпе мӗншӗн чӑвашла калаҫмала?
3. Хӑш чухне ачасем пирӗнпе мӗншӗн чӑвашла калаҫасшӑн мар?
4. Ачасемпе чӑвашла мӗн чухлӗ калаҫмалла?
5. Ачасем мӗнле чӑвашла калаҫса вӗренмелле?
Приглашаем на встречу посвященную многоязычию детей, которая состоится в четверг 17-го февраля в 18.30 в Национальной библиотеке (конференц-зал). Ведущий встречи - Александр (Алпарух) Блинов.
https://youtube.com/channel/UCsIo8F2PLhZncrFTT8oiCRw
Пӗчӗк ачасем валли чӑвашла мультиксем. Аслисене курма та кӑсӑклӑ.
Тархасшӑн, ҫырӑнӑр ҫак канала, ыттисене те ҫырӑнма ыйтӑр!
#нумай_чӗлхелӗх
Пӗчӗк ачасем валли чӑвашла мультиксем. Аслисене курма та кӑсӑклӑ.
Тархасшӑн, ҫырӑнӑр ҫак канала, ыттисене те ҫырӑнма ыйтӑр!
#нумай_чӗлхелӗх
YouTube
Юмах / Мультфильмы на чувашском языке
Forwarded from Ҫӗнӗ Капкӑн
— Анне, ман пельмень ҫиес килет!
— Ан кутӑнлаш! Сахӑр чӑмла!
//«Анекдоты из России» сайтри анекдот тӑрӑх.
— Ан кутӑнлаш! Сахӑр чӑмла!
//«Анекдоты из России» сайтри анекдот тӑрӑх.
«Ҫӗнӗ капкӑн» — шӳтпе кулӑш журналӗ
https://t.me/senkapkan
https://t.me/senkapkan
Telegram
Ҫӗнӗ Капкӑн
«Ҫӗнӗ капкӑн» — шӳтпе кулӑш журналӗ