چرپەو پاو دەنگێ
388 subscribers
1.38K photos
467 videos
132 files
3.73K links
Download Telegram
ـــــــــــــــــــــ🔰یادداشت 🔰



🔵 کوردستـان/خالـەقی هاتـەوە تا ڕێـزی لێبگرن!


داود غەفاری
ـــــــــــــــــــــــــــــــ


🔹بە پێی هەواڵەکان، ئێوارەی ئەمڕۆ، هونەرمـەندی ناوازە و دیـاری کورد مەزهـەر خالەقی، پاش دەیان ساڵ، لەڕێی باشماخەوە، هاوڕێی بەرپرسانی ئیداری و حیزبی شاری سلێمانی، لە لایان دەستەی باڵای ئیداری و سیاسی پارێزگای کوردستان(سنە) پێشـوازی لێکرا بۆ بەشداری‌پێکردنیان لە کۆنگرەی ناودارانی کورد لە شاری سنە.
🔹مەزهەر خالەقی هونەرمەند و گۆرانیبێژی ناسراوی کورد و بەرپرسی ئەنستیتۆی کولتووری و کەلەپـووری کـوردی لە شاری سلێـمانی، لەسەر بانگهێشتی بەڕێوەبـەرانی کۆنگرەی ناودارانی کـورد گـەڕاوەتـەوە هەتا ڕێـزی لێ‌بگیردرێت. پێویست بە ئاماژە پێکردنە کە کۆنگرەی ناودارانی کورد بە هەوڵی کۆمیتەیەکی هاوبەش پێکهاتوو لە پارێزگا، دایرەی گشتی فەرهەنگ و ئیرشاد ئیسلامی و زانستگای کوردستان بە چاوەدێری ڕاستەوخۆی پارێزگاری سنـە لە ڕۆژانی11و12ی پووشپەڕ بەڕێوە دەچێت.
🔹بەڕێوەچوونی کۆنگرەی ناودارانی کورد لەم دۆخەی ئێستادا لەلایەک و دەستنیشانکردنی کەسایەتی‌گەلێکی کوردی دیاری تاراوگەی دوور لە کەش و دۆخی ناوخۆیی ڕۆژهەڵاتی کوردستان و یەک لەوان مامۆستـا مەزهـەر خالەقی لە لایەکی‌ترەوە، بۆتە جێی گێرەوکێشە و کێشمەکێش و ڕای و ڕوانگای جیاوازی چین و توێژ و بنکە و ڕێخراوەکان و کەسایەتیە فەرهەنگی و هونەریەکان و هەرکەسەو بۆ خی شرۆڤە و هەڵسەنگاندنی تایبەتی بۆ دەکات.
🔹 هەندێک لە شارەزایان و چاودێران پاش چل‌ساڵ گەڕانەوەی مەزهەر بە خاڵێکی پۆزەتیڤ چاو لێ دەکەن بەو پێیەی کە مەزهەر بەم کارەی دەتوانێت هاوکات لەگەڵ بەڕێوەچوونی کۆنگرەکە، بەستەڵەکی نێوان دەسەڵات و کۆمەڵگای کوردی ئاو دەکات و هەلێکی‌تر دەبێت بۆ دروستکردنەوەی متمانە لە نێوان دەسەڵاتداران و خەڵکی کورددا و لە ڕووی هونەریشەوە هونەری کوردی باشتر دەردەکەوێت و ...
🔹لە بەرانبەردا دەستەیەکی‌تر لە شارەزایان و چاودێران بە سەرسوڕمانەوە سەیری گەڕانەوەی مەزهەر دەکەن و ئەم تیکەیان پێ قوو‌ت نادرێت. ئەم دەستە وێڕای ئەوەی کە بۆیان پرسیارە کە نەکا و کەسایەتیەک کرابێتە قوربانی و فیدای مەرام وبەرژەوەندی چەند لایەنێکەوە و ئیرادەی لێ‌سەندرابێتەوە و فڕێ درابێتە مەیدانی بێ‌چارەنووسیەوە. ئەوان دەڵێن نەکا مەزهەر بەم کارەی ویستبێتی، پاداشی چەندین دەیەی سیاسیەکانی سلێمانی بداتەوە کە خێریان پێ کردووە. ئەم دەستە لە چاودێران و شارەزایان بۆیان پرسیارە کە داخوا ئەو مەزهـەرەی کە مەزهەری هونەر و گۆرانی ساڵەهای ساڵی کوردستانە و سەردەمانێکی زۆرە بەدوور لە هەر چەشنە گێر‌ و کێشە و قرم‌وقاڵ و هەراوهوریا و خۆنوانـدن و ویستی خەڵاتوەرگرتنێک لە تەنیایی خۆیـدا خەریکی کۆکردنەوەی کۆلتوور و کەلەپوور و هونەر و مێلۆدی کوردی بووە، چۆن‌چۆنیە لە پڕدا بە فیکەیەک، دڵی هەوای وڵات و خەڵات و ماچ و مووچ دەکات و ئامادە دەبێت، هەتا سی‌وهەشت ساڵ ئیـرادەی تۆران و دوورەپەرێزی خۆی لەم دۆخە چەقبەستووە ناهونەرییە، بە بڕوانامە و خەڵاتێکی بێ‌هێزی لای ئێمە ببەخشێتەوە!؟ ئەوان هەروا دەپرسن کە داخوا چ گۆڕاوە کە ئەم هونەرڤانە کەڵەگەتە بەم هاتنەوەی دەیهەوێت، ئەرێنیی پیشان بدات و بۆ خۆیشی شتێک بە خەرمانەی هونەرینی خۆی زیاد بکات!؟ هەرواش هیوادارن کە مەزهەر باش بزانێت کە بەم کارەی چ شتگەلێک دەدۆڕێنێت!
🔹ئەم دەستە لە شارەزایان لەسەر ئەو بڕوایەن کە هەرکات دەسەڵاتەکان لایان لە کەسایەتی و ناوداران کردۆتەوە، لە جیاتی ڕێزمەندی زیاتر، کەسایەتیان شکاوە و ئەمەش بە نیسبەت مەزهەر خالەقیەوە بەدوور نازانن. ئەوان پێیان وایە هونەرمەند دەبێ لەناو دڵی میللەتەکەی خۆی دابێت وەک چۆن ئیسماعیل سابووری دوورەزێد، لەکاتی مردنیدا، خەڵک بەدڵ بۆی بەپەرۆش بوون و ڕێزیان لێگرت.
🔹لە کۆتاییدا منیش دەڵێم خۆ دەکرا مەزهەری نیشتمان بەر لە کڕنۆشی دەست‌دان و ماچ‌کردنەکانی، کڕنۆش بۆ زێد و نیشتمانەکەی بەرێت، بۆیەش حەقمانە بە دەیان پرسیار ئاراستە بکەین و لە نێوانیشیاندا ئەم پرسیارە کە، تۆ بڵێی خەڵک قەدری هونەرمەندانی خۆی نەزانیبێت و کێشەی هونەرمەنـدانی کـورد تەنیا ئەوە بووبێت کە دەسەڵات لایەکیان بەلادا بکاتەوە و ڕێزیان لێ‌بگرێت؟


https://telegram.me/Qelemihawcherxikurd
Forwarded from اتچ بات
http://haneberchem.mihanblog.com/post/2497

#ئەسڵ‌ژناسیو کەلیمێو ژەنێ:کاکەئێحسان کەرەمی

ژەنی جە مەیڎانو بۯێو جە نەتەوە ئورووپایییەکانەنە، کە ۯێخێوی کۆنە و قەدیمیشان هەن، سێربی، ئیتالیایی، یوونانی و ۯووسیەیی، نامێوەی وێپایە و سەر بە وێش هەنەش و هەر چەند کە زەریف‌ژناسە ئورووپاییەکان ۯێخەو کەلیمێو «ژەنێ»، «ژێنووس]ی» یوونانی مەزانان؛ بەڵام مەبۆ بزانمێ کە سادەتەر جە ۯێخەی یوونانی، کەلیمێو «ژن]ی» جە زوانی کوردییەنە و کەلیمێو «زن]ییەنە» جە زوانی فارسییەنە کە ۯێخەی «کنی‌نی» ئەوێستایی و «کێن]ی»، جە زوانی پەهلەوییەنە بەر ئامێنە و ماناو یانەی و ساحێب یانەی مەڎۆ .

ئەپی بۆنەوە جە فەرهەنگی ئێرانییەنە، ژەنی هەر ئا نامێشە هەنە کە جە دەورانو ویەردەیەنە ئەڎاسالاری بییەن. یانەداری مەگێڵۆوە پەی ئاڎێ؛ یانی ژەنی و ئەڎا و ئینەیچە کە پیا (مرد) جە ۯێخەو «مەرت]ی»، بە ماناو مەردەی و یانی کەسێو کە مەمرای مەرۆ.

واچ یام کەلیمێو «ژەنێ»، بە ماناو یانەدارێ و ساحێبو یانەیەنە و ئەگەر کە هەر ئیسەیچە جە ئێرانەنە ئا کەلیمێ و ماناکێش بە کار مەلۆ و کەڵکش چەنە مەگێریۆ؛ بەڵام جە ویەردەو چەندە هەزار ساڵانە، ژەنی جە فەرهەنگی ئێرانییەنە نامەکانی تەریچش بە وێشوە گێرتێنێ کە ئێژاو واتەیەنێ:

ژەنی جە ئەوێستانە ئێزافە بە «جەنیکا]ی»، هەر جە ۯێخەو «جەن»، «ژێ» و «کەن»، یام بە ماناو «نائیریکا]یچ» مەوانیۆوە.«

نائیری»، جە ئەوێستانە بە ماناو زرێنگ و شەۯاشۆ و جەنگەران و پاڵەوانییەنە و بە پیا پاڵەوانەکانشان واتەن و هەر ئی کەلیمێ بە شێوێویچ پەی ماینەی پەی ژەنە زرێنگەکان و ژەنە نامدارەکان بە کار لواینە. 

«نائیریکان»، جە زوانی پەهلەوییەنە، بە تەشکو نائیریکی بە کار لواینە. جە یادگارو گەورەمێهرییەنە، نویستەیو وەزیری زانشتمەندی بە نامێو ئەنۆشیروانی جە نائیریکی؛ یانی ژەنی عالە بە گەورەیی یاد ‌‌کریاینە و هەر ئەپی گۆ کەردەیە جە زوانی ئەرمەنییەنە بە ماناو هامسەرێ و ژەنێ کاربوردش هەن.

کەلیمێوە تەرە کە ژەنی ئێرانییە جە دەورانو ئەوێستایەنە هەتا ئیسە بە وێش هەنەش «بانوە]نە»، کە جە ئەوێستانە بە ماناو ۯۆشنایی و چراوەو یانەیەنە.

ئی کەلیمێ جە زوانی پەهلەوییەنە بە شێوەو «بانووک]ی» و جە زوانی فارسییەنە «بانوو»؛ هەر ئەپا مانا کاربوردش هەن و کەڵکش چەنە مەگێریۆ. هەتا ئا یاگێ کە جە زوانی فارسییەنە لوغەتەی گردینەو ژەنان «کەدبانوە]نە»، کە جە زوانی فارسییەنە «کەد»، بە ماناو یانەیەن و «بانوو]یچ»، بە ماناو ڕۆشنایییەن.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
هۆرگێریا جە کتێبوو:

ژەنی جە ویەرینی کۆنەو ئێرانییەنە (زن در تاریخ کهن ایران) نویستەیو مەهدی ئێقباڵی مەهدی‌ئابادی.

هۆرگێڵنایوە و نویستەی بە زوانی هەورامی: #ئێحسان کەرەمی.



https://b2n.ir/97927

@hawramanhaneberchem
Forwarded from وەرگێڕاوەکانی پاییز (خاتوو پاییز)
درختی می افتد
همه متوجه صدای افتادنش می شوند
اما یک جنگل رشد میکند،کسی متوجە نمی شود!!!

مردم اینگونه هستند .
به خاص بودن تو، توجه نمی کنند
بلکه به افتادنت توجه دارند !!!!


🍂🍂🍂🍂🍂🍂🍂

کاتێک داری ئەکەوێت هەمووان دەنگی کەوتنی دەبیستن .
بەڵام کاتێک دارستانێ گەشە دەکات کەس تێ ناگا !!!!
مرۆڤە کان ئاوەهان بەباش بوونی تۆ سەرنج نادەن ،
بەڵام بەکەوتنت سەرنج دەدەن و لایان گرینگە ....


#‌وەرگێـــڕ : پاییــــز


@vargeravakani_paiez
عکاسی از کودکی فقیر که زیر باران بود
عکسی گرفت......
آن عکس بهترین عکس سال شد.....
عکاس بهترین عکاس سال شد و جایزه گرفت.....
کتابی در مورد آن عکس نوشته شد.....
نویسنده اش بهترین نویسنده شد و جایزه ای گرفت.....
از آن کتاب فیلمی ساخته شد....
آن فیلم پر بیننده ترین فیلم شد......
تمام عوامل سازنده آن فیلم جوایزی گرفتند و تحسین شدند........
ولی آن کودک هنوز فقیر است......!!!!!
"دنیای ما این چنین است"

@cherpewpawdange
کسی که فقط چکُش در اختیار دارد، همه ی دنیا را میخ می‌بیند !

تماشای مداومِ یک رسانه یا شبکه ی خبری خاص، مطالعه ی پیوسته ی کتاب‌ها یا نشریات خاص، گوش کردنِ مداومِ یک سخنرانیِ خاص، شرکت کردنِ مداوم در یک گروه سیاسی یا فکری یا مذهبیِ خاص، و به تعبیر بهتر، مسدود کردن ورودی‌های مغز به روی تنوعات فکریِ عالَم، و فقط یک مَجرا را برای طرز فکر خاصی باز گذاشتن، به تدریج و چه‌بسا ناخواسته و نادانسته، فرد را به یک رُباتِ برنامه‌ریزی شده توسط دیگران (به ویژه صاحبان زَر و زور) تبدیل می‌کند.

زندگیِ انسانی، یعنی باز کردنِ مجراهای مختلف در ذهن، و مواجه ی آگاهانه و فعالانه و نقادانه با طرز تفکرات مختلف ...

#آبراهام_مزلو
#اندیشه #تربیتی

🆔👉 @Roshanfkrane
@cherpewpawdange
لەو کاتەوە
بەڵێنی ماچێکت
پێش هەڵهاتنی هەتاو
پێداوم
هەموو شەوێک
لە بەر پەنجەرەی ژوورەکەم
چاوەڕوانتم


#کازیوە{س،م}

@trupkirezgari
@cherpewpawdange
Forwarded from Deleted Account
zhwan.m4a
3.3 MB
شێعر: ئامێنە ڕەحیمی(ژوان)
دەنگ:مەزهەر ڕەمەزانی
@paylway

⚡️⚡️

📚 زەڕنەو ئاسۆی و نماناو ئەزموونەکاش

🔰(بەشوو هەشتی)

📝 عادڵ محەمەدپوور

بە پاو ئەوەوانای و وردٚەسەرنجێم سەروو ئی کتێبیە؛ وینگام ئینەنە، جە دیمەن و دلێنەو زەڕنەو ئاسۆینە ئی شێوازە ئەدەبیێ[1] کەوتێنێ سارا:

ئەلف) دەقێ ئازادٚێ و پاراوێ
ب) دەقێ ئازادٚێ پێچیای و سیمبۆلیکیێ
ج) هۆنیاوێ باوێ و قەراردادیێ
د) دەقێو لنگە مەڕیا

ئەلف) دەقێ ئازادٚێ و پاراوێ:
نموونێشا ئینێنێ:

قەڵەمانە/ ١٨، کارێز/١٣، سۆز/٤١، کاروان/٤٣، ئاسۆ دڵی/٥٠،
مەحشەروو عەشقی[2]، قوبگەو دڵی و...

🔻 حەفتەنامە سیروان، ش(1040)، یەک شەمە (98/4/9)

درێژەش:

http://peyliway.blogfa.com/post/243/%d8%b2%db%95%d9%86%d8%ac%db%8c%d8%b1%db%95-%d8%a8%d8%a7%d8%b3%db%8e-%d8%aa%db%8e%d8%a6%db%86%d8%b1%db%8c%da%a9%db%8c_-%da%95%db%95%d8%ae%d9%86%db%95%db%8c%db%8e-%d8%b4%db%8e%d8%b9%d8%b1%db%8e-%d8%b3%db%95%d8%b1%d8%af%db%95%d9%85%db%8c%d8%a7%d9%86%db%8e-(%d9%a8)


⚡️⚡️

@paylway
ـــــــــــــــــ👁‍🗨نقـد 👁‍🗨


🔵 کودک، حلقه‌ی گم شده‌ی کنگره‌ی مشاهیر کورد

جبار شافعی‌زاده/فعال ادبیات کودکان


🔹کنگره‌ی مشاهیر کورد در حالی به کار خود پایان داد که در میان ۳۰ چهره‌ای که به عنوان مشاهیر کورد از آنان تجلیل شد هیچ چهره‌ای به فعالان حوزه‌ی علم، فرهنگ، هنر و ادبیات کودک اختصاص داده نشده بود.
🔹بر هیچ کس پوشیده نیست که در گفتمان مدرن، کودکان آینده‌ی هر جامعه‌ای متصور شده‌ و در اغلب ممالک مدرن و متمدن بیشترین سرمایه‌گذاری‌های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و...، در حوزه‌ی کودک متمرکز شده‌اند تا جایی که معیار توسعه و پیشرفت هر مملکتی را وضعیت مراکز پیش دبستانی و دبستانی آن اجتماع می‌دانند.
🔹عدم توجه به جهان کودک در تمام زوایای اجتماع، حکایت از نگاهی است که خواسته یا ناخواسته سعی در حذف کودکان از پیکره‌ی هستی دارد. نتایج چنین حذفی، نسلی از انسانهای بزرگسالی است که به بازتولید چنین وضعیت تراژیکی اقدام می‌کنند.
🔹حذف کودک از کنگره‌ی مشاهیر کورد در یک نگاه حداقلی می‌تواند دو علت عمده داشته باشد:
یک: کم اهمیت بودن حوزه‌ی کودک در نگاه برگزارکننده‌گان کنگره در مقایسه با حوزه‌های دیگر
دو: فقدان شخصیت اثرگذاری که در حوزه‌ی کودک خدمات درخشان و تاثیرگذاری را انجام داده باشد که حایز عنوان مشاهیر کورد در این حوزه باشد.
🔹علت چنین وضعیتی هر کدام از موارد مورد اشاره باشد شایسته‌ی تامل و بررسی است.
اگر علت کم اهمیتی و بی توجهی برگزارکننده‌گان کنگره به حوزه‌ی علم، فرهنگ، هنر و ادبیات کودک باشد به روشنی مشخص خواهد کرد که نگاه آینده‌نگر در کنگره موجود نبوده و بانیان برگزاری کنگره نگاهی گذشته‌نگر و اکنون و اینجایی داشته و برنامه‌ی مشخصی برای آینده جامعه‌ی کورد که یکی از ارکان و ستونهای زیربنایی آن کودکان باشد ندارند.
اگر علت چنین وضعیتی نه بی توجهی برگزارکننده‌گان کنگره به حوزه‌ی علم، فرهنگ، هنر و ادبیات کودک، که فقدان چهره‌ی شاخص در حوزه‌ی کودک باشد مساله‌ی تاریخی دیگری است که ضرورت داشت برگزارکننده‌گان کنگره حداقل در بیانیه‌ی اختتامیه به این فقدان اشاره می‌کردند که حوزه‌ی کودک هیچ کاندیدی نداشته تا روشنفکران و فعالان حوزه‌های علم، فرهنگ، هنر و ادبیات را با این خلاء جدی آشنا کرده تا به تناسب فعالیت جدی در حوزه‌ی بزرسالان توجه شایسته و درخوری به کودک به عنوان بخشی جدایی ناپذیر از اجتماع داشته و اقدامات لازم و ضروری را در حوزه‌ی علم، فرهنگ، هنر و ادبیات کودکان انجام دهند.


https://telegram.me/Qelemihawcherxikurd
Forwarded from مێوەو شێعرێم(پەرویزبابایی) (پرویز بابایی)
کوڵبەر(پەرویزبابایی).ogg
1.6 MB
#کوڵبەر
شێعر و دەنگ: #پەرویزبابایی

کۆگاو شێعرەکاو پەرویز بابایی 🌺🌺🙏🙏👇👇

https://t.me/mewaosherem
🔻 شێر و مڵە

شێرێو بێشێونە وتەبێ پەی وێش
مڵێو وەشڵانە وەرمش شێونا لێش

گۆشش گرتەبێ و قەپێ گێرێ لێش
گا وەرش دێنە و گا جە نۆ گێرێش

ئاخر وەرمەنە شێرش هۆرئێزنا
بە کردەوەو وێش زیندەگیش بێزنا

هەڵمەتەش دانە چەپۆکێش شانا
تا بی دامیوە بە وێش نەزانا

واتش ئەی مڵەی لووسی وردینە
بە کلکوو شێری تۆ کەی کەرینە؟

مڵەی وەشڵانە جا کەوت هەڕپیمای
گرەوێ و واچێ: پەی خاترەو خودای

من مڵێوەنا تۆ شاو ئاژەڵا
جە حەناو تۆنە هیچنا بە وەڵڵا

گەورەیی جە تۆن من خەتاکارنا
تۆ بەخشەندە بە من گونابارنا

جە نووکە و ناڵەیش ڕەحمش فیسیاوە
پەنجێش وا کەردێ و وستش ئەولاوە

نزیکەو هەفتێو لوا ملشەرە
شێریچ بەڵایێو ئاما سەرشەرە

سه‌یادٚێو چاگە دامی منیۆوە
کە وەرگێو گێرۆ خەڵکی سەیۆوە

وەرگی تەماحی ئاژەڵشا وەرێ
دەیشا وزێنە و هەر یۆیشا بەرێ

دامی سه‌یادٚی شێرش بی پۆوە
هاوارش پێچیا ئەو کەش و کۆوە

مڵە کە زاناش شێر کەوتەن دامی
گورج پڕتافیانە چوون شێری نامی

دامیش ژاواوە گورج و بێ هەڵە
شێرش نەجات دا جە دامی و تەڵە

شێر چوون مڵەکەش وەڵتەر ئازاد کەرد
نەجاتش بینە جە ئازار و دەرد

تۆ خاسی کەرە و وزه‌ش دلێو ئاوێ
جواو گێریوە جه‌ که‌ش و کاوێ

✍️ ئیرەج میرزا

🖌 بە هەورامی: شارۆ

@hawramyanah
@paylway

⚡️⚡️

عادڵ محەمەدپوور

" وێنە عاتفیەکاو هەر شاعێرێو سێبەرێوەنێ جە بیەیش. وێنایێوەنێ پەی ویرۆکەی هەستی شناسانەیش.

ئەگەر ماریفەتی هەستی شناسانەش هەژار بۆنە، ئانا منێو ویکلە و تاشیارەش چنە گنۆوە. چەپەوانەش بۆ بە زایەڵێوە پەی منێ گەورە و دەرەتانداری.
مەولانای ڕۆمی بە نموونە بارمێوە و هەر پاسە شاعێرە گەورەکایتەر کە ئاسۆ خیاڵ و نماناو هەستەکاشا بە پانایی ئەزەڵ تا ئەبەدین، هەرێموو ئەندێشەیشا بە دەرەتانوو بیەین. دیاردێ گولانجڵێ جە شێعرەشانە نمەپێویانە؛ دنیاوینیشا ڕۆشن و ڕەوانەن.
ئی شاعێرێ گرد،٘ ئینسانی ئەزموونکارشا بەینوو "خود٘ای و جیهانی"ەنە نیانەرە کە دایمەن ئینای حاڵوو سووڕەی و خێزنایەنەنە و..."

🔻سەرچەمە: چەکەریای حەزێ تازیێ و عومرێ جادە... ل ١١٧

⚡️⚡️

@paylway
Forwarded from اتچ بات
خەموو نانی ئەگەر بازۆ٭
ب.م (شارۆ)

شێعرەم تەنیا
پەی تۆ مدیۆ
تا کەرۆنەت ملەوانەو غەزەڵا
دڵشا خوونا دڵ دزیێکێ

ملکەچا پەیت
گۆ قەڵەمیم
سوجدە بلۆ پەی حەزەکات
تارنۆ یاوەو نەهامەتی
قاقرسانوو شەواتەنە

خەموو نانی ئەگەر بازۆ

مووسیقانا
من پەی لەنجەیت
نەبزوو ڕەگام وەزۆرە ئەشق
لیباسێنا
پەڕ بە باڵاو زەوقوو دڵیت
باخەوانێو
وشکەڵپاچ پەی
ئا دڕەیا حەزێت گەزا

خەموو نانی ئەگەر بازۆ

تەکنووشا پەیت
چەمەشارکێ هەسارەکا
باقە باقە
پەی گەردەنوو تەنیاییەکات
چەپڵێ خوونا سەماو لچات
وەرەتاوی منیەو باوشیت
تل دۆ شەوێت... گڕوگاڵش
پەی تۆ خوۆ، مانگە دایم
جریوەش بێ، منیچ شێعرەم

خەموو نانی ئەگەر بازۆ

مجوورە تۆ هەرچی تێرین
هانە
ڕۆخانە
هەور
نا... نا
دەریا ڕۆچێش تۆنە ماڕۆ

چەم تەفسیرش
غەڵەت مجیۆ سەراویرە!
چریکەو حەزام بە پاپەیژەو نانێوەرە وزوو لەنجە
ئاورایی بۆغزش تۆریۆ گڵوینە

خەموو نانی ئەگەر بازۆ

بەش گلێنەو دیدەیم لێڵی بەشەش بۆ
ئەر حەزم خونچیۆ
چکۆرە شێعرەم تیکەنانێوە
پەپوولە چی دەفتەرمنە باڵ نەشانۆ؟
چی کۆچ کەرا
مەلێ ماچا ڕستەکامنە؟
بۆوە گوڵی
چی نەترازنۆ یەخێ سینەیش
پەی بۆ وەشی کەلیمەکا؟
واچەم ئادەی...
من چێشم جە شێعرەو نانی
خەموو نانی ئەگەر بازۆ... ؟



٭نامێ شێعرێوە شاملۆینە
🌿💫

جیاوازیی ‌«ئەسر» و «ئەسرین»

وشەی ئەسر کە لە زمانی کوردیدا بە شێوەی هەڵس، هەرس، هەسر و ئەسر و ئەسرشک و سرشک و ئەشک و ... یش دەبیندرێت، یەکێک لە کۆنترین وشە کوردییەکانە کە بۆ واتای فرمێسک یا ڕۆندک بەکار هاتووە و بەکار دێت؛
ئەم وشە لە زمانی ئەوێستادا بەشێوەی ‌«ئەرسو» و لە زمانی پەهلەوی(پاڵەیی)یشدا بەشێوەی «ئەرس» و «هەرس» هاتووە و هەتا ئێستایش لەنێو زۆرینەی دانیشتوانی زاگڕۆس کە لەڕاستیدا هەموویان پێوەندییان پێکەوە هەیە و لە ڕووی ڕەچەڵەک و زمانەوە بە پاشماوەی مادەکان و بەشێک لە زمانی ماد(مید)ی هەژمار دەکرێن بە هەموو ئەو شێوانەی باسم کردن بە واتای فرمێسک هەن؛
بەڵام وشەی «ئەسرین» کە لە ئەسر(ناو)+ین(پاشگری ئاوەڵناوساز) چێ بووە، مەنسووب بە «ئەسر»ە ، واتە بە جۆرێکی دیکە گەڕاوەتەوە بۆ ئەسر و ناتوانێ ڕێک هەمان واتای «ئەسر»ی بێت بەڵکوو واتایەکی دیکەی گرێدراو بەو وشەی هەیە و وەک چۆن بەفر و بەفرین؛ ئاگر و ئاگرین؛ خەم و خەمین؛ شیر و شیرین؛ دێر و دێرین؛ بەرد و بەردین؛ سەنگ و سەنگین؛ زێڕ و زێڕین و ... یەک نین،
«ئەسر» و «ئەسرین»یش یەک نین و واتای جیاوازیان هەیە:

ئەسر = فرمێسک، ئەشک، هەسر، هەرس، هەڵس
ئەسرین = فرمێسکاوی؛ بەفرمێسک؛ فرمێسکبار؛ بەئەسر، ئەسربار؛ ئەسراوی، هەڵسین، هەرسین، هەسرین، سرشکین؛

هەروەها کاتێ بۆ ساڵانی زۆر پێش ئێستا بگەڕێینەوە بۆ بۆمان دەردەکەوێ کە وشەی «ئەسرین» لە زۆر کۆنیشدا بەم شێوە ئێستا بە جێگەی فرمێسک بەکار نەهاتووە، بەڵکوو بەداخەوە لە دەورەیەکی تا ڕادەیەک دیار بۆ ئەملاوە لە زمانی کوردیدا بەهەڵە جێ کەوتووە و دواتر نووسەران و شاعیران و خەڵکی ئاساییش بە هەمان شێوە بەکاریان هێناوەتەوە؛
لە گەڕان بەدوای وشەی «ئەسرین» لە دەقە کۆنەکان و هۆنەی هۆنەرانی کورددا بۆم دەرکەوت کە شاعیرانێکی وەک «باڵوڵ مایدەشتی» (سەدەی۳ی کۆچی) و «باوە تاهیر هەمەدانی» (سەدەی ۵ی کۆچی ) و «مەلای جزیری» (۱۵۷۹_۱۶۴۰ زایینی) ئەم وشەیان لە شێعرەکانیاندا بەکار نەهێناوە کەچی دواتر بۆ یەکەم جار «بێسارانی» (۱۶٤۳_۱۷۰۲ زایینی) لە زاراوەی هەورامیدا کە فرمێسک بەشێوەی «هەڵس» و «هەرس» بەکار دێنن و وشەگەلی «ئەسر» و «ئەسرین»یش لەم زاراوەدا باو نییە لە چەندین جێگەدا «ئەسرین»ی بە واتای فرمێسک دەهێنێت هەرچەندە باش ڕوون نییە کە ئایا پێش لە بێسارانی خەڵکی ئاساییش ئەم وشەیان بەجێگەی «ئەسر» بەهەڵە بەکار هێناوە یا نا «بێسارانی» بۆ یەکەم جار ئەم کارەی کردووە؟!
ئەسرین جە دیدەم پەیاپەی مەشۆ
«بێسارانی»
دیدەم بێ نوورەن جە تاوی ئەسرین
«بێسارانی»
ئەسرین جە دیدەی خەرامانی تۆ
«بێسارانی»

هەروەها دوای بێسارانی شاعیرانی تری هەورامییش لە «خانای قوبادی» (۱۷۰۰-۱۷۷۲ زایینی) و «مەستوورە» (۱۸۰٥-۱۸٤٦ زایینی) و «مەولەوی» (۱۸۰٦-۱۸۸۲ زایینی)ەوە بگرە هەتا هۆنەرانی ئێستا هەموو بە بەردەوامی بە واتای فرمێسک بەکاریان هێناوەتەوە:

ئەسرین دێدەش ئاما سەرازیر
«خانای قوبادی»

نە قەترەی ئەسرین مەندەن نە چەمدا
«مەولەوی»
وەختی وارانەن ئەسرین دەی پەی کەی
«مەولەوی»
وەفراو چون ئەسرین دیدەی من جۆشان
«مەولەوی»
ئەو ھووناو وە تاو ئێد ئەسرین چون سەیل
«مەولەوی»
مەڕێزۆ ئەسرین شەکوای جیایی
«مەولەوی» و ...

وشەی "ئەسرین" لە شێعری شاعیرانی کرمانجیی وەک «مەڵای جزیری» (۱۵۷۹_۱۶۴۰ز) و «ئەحمەدی خانی» (۱٦۵۰_۱۷۰۷ز) و ... یشدا بۆ هیچ واتایەک بەکار نەهاتووە؛
هەروەها لە سۆرانیشدا لە شێعرەکانی شاعیرانی پێشەنگی وەک «نالی»(۱٨۰۰-۱۸۵٦) و «سالم»(۱۸۰۰_۱۸٦٦)دا نە دروست و نە هەڵە بەکار نەهاتووە هەتا دەگاتە «کوردی»(۱۸۰۹_۱۸۵۰) کە دەبینین ئەم یەکەم کەسە لە سۆرانیدا وشەی «ئەسرین»ی وەک ئاوەڵناوێک بۆ واتای «فرمێسکاوی» بەکار هێناوە و دروستیشی بەکارهێناوە:

جگەر خوێنین و چاو ئەسرین و خوێنخۆر و دڵەفگارم
«کوردی»

لە سینە جۆششی ناڵینە چاوە پڕ ئەسرین
«مەحوی»(۱۹۰٦-۱٨۳٦)

سورمەیی خاکی دەرت بۆ چاوی پڕئەسرین دەبا
«وەفایی» (۱۹۰۲-۱٨٤٤)

ھەزار دەریا لە خوێن و ئەسرین پێک دێ
«سوارە»
بەڵام کوڵی دڵی زامار چاومان پڕ ئەکا لە ئەسرین
«سوارە»

ھەتا ئاوری دڵم دەکوژێتەوە ئەسرین دەبارێنم
«هێمن»
لە کۆ ئەسرین دەبارێنم لەبۆ کوردی پەراگەندە
«هێمن»

ھەور دڵپڕە ئەسرین دەڕژێنێ
«هەژار»
ئەسرین لە دوو چاو و بار لە لێوان
«هەژار»(وەرگێڕانی مەم و زین)

کە چیا گریا ئەسرینەکانی بوون بە قەڵبەزە
«شێرکۆ بێکەس»

لێکۆڵینەوە و ئامادەکردنی ڕامان
@ramansaghez

@hoday_sher
@paylway

⚡️⚡️

📚 وەڕس بوون لە ئێوارە

کە باسی ئێوارە دەکەن
لێوڕێژ لە تەنیایی
تەژی لە دابڕان
نە بزەیەک بە لێوان دەنیشێتەوە
نە دڵتەنگی هەڵدەفڕێ
من ئەمەوێ
ئەم ئێواریە ئەرخەوانی بنووسمەوە
گەڵا گەڵا
پێکەنین
بە سەرپەلکەی دارەکانەوە بچێنم شەقامەکان
بە زەردەخەنە
ئاو پڕژێن بکەم
تۆزی خەم،
لە سیمای پارک و
چاوەڕوانی کورسیەکانی بسڕمەوە
گیان ببەخشم
بەو شێعرانەی
لە بێتاقەتی ئێوارەیەکدا دەسووتان
ئەمەوێ
لەگەڵ باران پەیمان ببەستم
هەر بۆ شین بوونەوە ببارین
ئێوارەیێکی ئەرخەوانی
وەک گوڵەجاڕی کراسەکەی دایکم
وەک بۆن
وەک سۆز
وەک...

📝 شیوا مەریوان

⚡️⚡️

@paylway
Forwarded from چاشیار 📚📕 هونەر کوردی بیجاڕکوردستان (زانا (علیرضا)قاسمی فر)
خواستگاە فلسفە سهروردی (سورە بەرد گەڕۊس)کوردستان است

🎥 محمد علی سلطانی دایرةالمعارف زنده تاریخ و فلسفه در کنگره مشاهیر کورد:

⚡️ شیخ شهاب الدین سهره وردی (شیخ اشراق) و پدر فلسفه اسلامی کرد است و اگر کسی می خواهد سهره وردی را خوب بشناسد فقط باید به کردستان بیاید و رساله های مولانای شارەزوری را مطالعه کند.

⚡️ فلسفە سهرەوردی فلسفە کردی است و کردها تنها مردمان ایران زمین اند که صاحب حکمت و فلسفه هستند, بزرگترین نویسندە شرح حکمت سهرەوردی مولانای شارەزوری است.

⚡️"ویژگی مهم عرفان هنری کردن دین است" این طریقت های قادریه و نقشبندیه هستند که در خاستگاه اصلی خود یعنی کردستان دین را هنری کردند و امروز برای شناخت این دو طریقت عظیم تمام دنیا به کردستان رجوع می کنند.
@bijar2718
𝓼𝓪𝓵𝓮𝓱𝓲:
فرهنگ‌ترافیک

*اگر راننده هستید ،حتما بخونید*

*هشت نکته ساده که می توانند جان ما و سایرین را در رانندگی از خطرات حفظ کنند*

۱- اساساً به #خودرو اعتماد نکنیم، حتی اگر بهترین خودرو را سوار هستیم.
مگر ماهیت خودرو چیست؟ *تکه های آهن که روی چهار تکه لاستیک پُر باد، قرار گرفته اند*. این ماهیت هرگز قابل اعتماد نیست ؛ آنقدر غیرقابل اعتماد که تا کنون بسیاری از سرنشینانش را کشته است. کمی به این موضوع فکر کنیم.

غیر قابل اعتمادترین بخش خودرو هم، *ترمز* آن است که در سرعت های بالای 90، کارایی آن به شدت پایین می آید به طوری که طبق بررسی ها، بسته به نوع خودرو و وضعیت جاده، تا 66 متر بعد از #ترمز گرفتن، خودرو همچنان حرکت می کند.

۲- با احتیاط و طمأنینه رانندگی کردن، نشانه انسان های متشخص است. جمله *من فلان جاده را در زمان اندکی پیمودم*، نه هنر است و نه نشانه دست فرمان خوب، بلکه می تواند نشانه بی توجهی به جان خود و دیگران باشد، یک بی خردی به تمام معنا.
در سفر، خودِ مسیر نیز جزو سفر است و نه فقط مقصد. با سرعتی کمتر از سرعت مجاز برانیم.

۳- خط ممتد وسط جاده را کارشناسان راه که تخصص شان این است، بعد از بررسی های فنی در برخی نقاط جاده ترسیم کرده اند و معنایش این است که به دلیل *پیچ یا سربالایی جاده*، دید شما محدود است و هر لحظه ممکن است خودرویی از روبرو ظاهر شود و قبل از هر واکنشی تصادف رخ به رخ اتفاق بیفتد. از خط ممتد عبور نکنیم و سبقت غیرمجاز نگیریم.

۴- موقع خواب آلودگی رانندگی نکنیم. خواب از همه ما قوی تر است و شگردش این است که در یک لحظه که فکرش را نمی کنیم، غافلگیرمان می کند. کمی استراحت در جای امنی در کنار جاده، بهترین حریف خواب آلودگی است.
وظیفه حیاتی سرنشینان نیز مراقبت از راننده است که خوابش نبرد. لااقل یک نفر باید علاوه بر راننده در داخل خودرو، بیدار باشد.

۵- ابلهانه ترین کار، کورس گذاشتن و کل کل کردن در جاده است. بگذاریم از ما سبقت بگیرند و بروند، جاده که ملک شخصی ما نیست. راحت باشیم و بخندیم.

۶- به محدوده 30 کیلومتری شهرها که می رسیم، یادمان باشد که 62 درصد همه تصادفات در این محدوده رخ داده است. در محدوده شهرها با دقت و وسواس بیشتری برانیم.

۷- بسیاری از تصادفات بر اثر بگومگوهای خانوادگی در داخل خودرو صورت گرفته است. حفظ آرامش راننده وظیفه حیاتی سرنشینان است.

۸- کمربند ایمنی تا کنون جان هزاران نفر را نجات داده است. حتماً به سرنشینان صندلی عقب هم توصیه کنیم کمربندهای ایمنی را ببندند. *آنها هم بعد از تصادف حق زندگی دارند*.

یادمان باشد که حادثه فقط برای دیگران نیست. احتیاط نکنیم، بی هیچ تعارفی سراغ ما هم می آید.
@cherpewpawdange
شه هید
📖 شیعرەی کوردیە 📖


🌷شەهیـــد🌷

🖌 ئەحسـەن ڕەشیــدی
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
🎙 شەهــلا فـەتحــی


https://telegram.me/Qelemihawcherxikurd
ساڵەهایە
بێ درەنگان
بە ئاگری لوولەی تفەنگ
ڕاویان دەکەین مافەکانمان

خەڵکانی تر
بە یەک دەنگی
بە یەک ڕەنگی و
بە گوڵ مشتە٭
بەکارەتی شەویان دڕان


شارۆ
۸۹/۱۱/۲۲
٭ مشتەکوڵ، وشەیێکی ناوچەی کرماشانە
@shapulewshere