Францішак Скарына (1490 - 1551) быў не толькі беларускім і ўсходнеславянскім першадрукаром, асветнікам-гуманістам, грамадскім дзеячам, пісьменнікам, перакладчыкам і выдаўцом першых кніг на нашай мове. Ён быў таксама прафесійным лекарам, доктарам медыцыны.

Гады жыцця і творчасці Ф. Скарыны прыпалі на самы змрочны перыяд за ўсю гісторыю еўрапейскай цывілізацыі - эпоху Сярэднявечча, час поўнага заняпаду навукі, культуры, адукацыі, права, грамадскага і гаспадарчага жыцця.

У 1088 г. быў заснаваны першы еўрапейскі ўніверсітэт - Балонскі. Восенню 1504 г. у Кракаўскім універсітэце 14-гадовым хлапчуком пачаў вучыцца Францішак Скарына.Там ён атрымаў ступень бакалаўра мастацтваў, а затым - ступень магістра і медычную адукацыю.

Ступень доктара медыцыны Францішак Скарына атрымаў у Падуанскім універсітэце ў 1512 г. Дактароў медыцыны ў той час было няшмат, яны працавалі на кафедрах універсітэтаў, узначальвалі шпіталі, працавалі пры дварах каралёў і магнатаў.

Пасля Францішак Скарына займаўся лекарскай практыкай і рыхтаваўся да сваёй далейшай кнігавыдавецкай дзейнасці. А ў апошнія гады свайго жыцця Скарына зноў вярнуўся да сваёй першай прафесіі, працуючы ў якасці садоўніка і лекара пры двары караля Чэхіі і Вугоршчыны Фердынанда.

Тагачасная медыцына знаходзілася ў бездапаможным стане. Навуковым вышукам і адкрыццям вучоных, як і ўвогуле навуцы, ставіла шчыльную заслону Царква. Тое нямногае, што было дапушчана ёю ў якасці кананічных медыцынскіх і багаслоўскіх поглядаў на чалавека і яго хваробы, не магло пераглядацца ў святле новых дадзеных; адступленне ад канонаў лічылася ерассю і жорстка каралася інквізіцыяй. Якраз пры жыцці Францішка Скарыны за такія «правіны» пайшоў на вогнішча Джардана Бруна, прынялі пакутніцкую смерць многія іншыя даследчыкі прыроды, ад сваіх поглядаў адмовіўся Галілеа Галілей...

Нават веды пра будову чалавечага цела былі далёкімі ад сапраўднасці і не маглі выпраўляцца, бо анатаміраванне целаў нябожчыкаў (за рэдкімі выключэннямі) забаранялася пад пагрозай смерці. Панавала тэорыя паходжання хваробаў як пакарання за грахі. Тэрапія зводзілася да малітваў, замоваў, амулетаў і рэлігійных пастоў. Шырока ўжываліся толькі клізмы і кровапусканні, а з лекаў — адвары, настоі, прысыпкі і мазі са шматлікіх зёлак, некаторыя мінералы і рэчывы жывёльнага паходжання. Раны прыпальвалі жалезам або залівалі кіпячым алеем ці смалою. Не было ніякага ўяўлення пра мікробы і інфекцыі. Любое сур’ёзнае захворванне ці раненне звычайна заканчвалася смерцю.

Да станаўлення прафесійнай медыцыны, што з’явіцца пры Адраджэнні, заставалася яшчэ каля стагоддзя, але, як і айцец медыцыны Гіпакрат у свой час, так і доктар Скарына ў гады Сярэднявечча годна займаўся сваёю высакароднаю справаю.

🦠🦠🦠🦠🦠🦠🦠🦠🦠🦠🦠🦠
Паважанае спадарства! Прапануем абмеркаваць вельмі актуальнае цяпер пытанне прафілактыкі вянознага тромбаэмбалізму ў хворых на ковід

🦠 У РБ лячэнне хворых на ковід-19 рэгламентуецца загадам № 900 МАЗ ад 21.07.21. Згодна з гэтым дакументам вылучаюцца:

Бессімптомная форма
Скаргаў няма.
Лёгкая форма
Цячэ па тыпу вострага рэспіраторнага захворвання (ВРЗ) з няваразнай слабасцю і тэмпературай меней 38,5.
Сярэднецяжкая форма
а) па тыпу ВРЗ , але з выразнай слабасцю і ліхаманкай больш за 38,5
б) нецяжкая пнеўманія (лейкацытоз 4-20, ЧД да 22, АЦ больш за 90 , ЧСС 55-110, SpО2 не менш за 95%.
Цяжкая форма
а) цяжкая пнеўманія
б) востры рэспіраторны дістрэс-сіндром, ўскладненныя формы ковід: септычны шок, інфаркт міакарду, ТЭЛА і інш.

Антыкаагулянтная тэрапія залежыць ад узроўню цяжкасці захворвання і наяўнасці фактараў рызыкі.
Наконт антыкаагулянтаў нам рэкамендуюць:

Для амбулаторных (легкі, сярэднецяжкі ковід):
- тым хворым, якія раней не прымалі антыкаагулянтаў і не маюць фактараў рызыкі - аспірын 75 мг\суткі.
- тым хворым, якія прымалі антыкаагулянты да ковіду – працягваць далей у той жа дозе.
- калі ёсць сярэдне-цяжкая форма ковід + высокая рызыка трамбоза (малая рухомасць, ТГВ\ТЭЛА у анамнезе, тромбафіліі, ўзрост больш 70, анкалогія і г.д) і сярэдне-цяжкая форма ковід + нізкая рызыка кравацеку, рэкамендуюць прызначаць: рывараксабан 10 мг 1 раз за суткі; апіксабан 2,5 мг 2 разы за суткі; дабігатрана этэксілат 110 мг 2 разы за суткі.
Працягласць прымянення антыкаагулянтаў пры амбулаторным лечэнні COVID-19 – да 30 сутак у залежнасці ад дынамікі клінічнага стану і тэрміну аднаўлення яго рухальнай актыўнасці.

Для шпіталізаваных:
фармакалагічная тромбапрафілактыка павінна праводзіцца ўсім шпіталізаваным з пнеўманіяй пры адсутнасці супрацьпаказанняў (актыўны крывацёк, узровень трамбацытаў ≤ 25×109 /л).
Цікава, што рэкамендацыі па лячэнню раздзяляюць не па ступенях цяжкасці захворвання, а па крытэру амбулаторны – стацыянарны. Напэўна, гэта звязана з магчымасцю кантроля за ўскладненнямі лячэння (кравацекі, напрыклад).

🦠 На старонцы сусветнай арганізацыі аховы здароўя 25.01.21 рэкамендацыі даюць у залежнасці ад цяжкасці хваробы:

1. У выпадку лёгкага цячэння згадак пра тромбапрафілактыку няма.
2. У выпадку сярэднецяжкога цячэння (наяўнасць пнеўманіі) таксама згадак няма. Пры чым дапускаецца і амбулаторнае лячэнне, і шпіталізацыя пры наяўнасці фактараў рызыкі.
3. Рэкамендацыі аб тромбапрафілактыцы тычацца толькі шпіталізаваных.
Адзначаецца, што рэкамендацыі маюць нізкі ўзровень упэўненасці, так званыя ўмоўныя(слабыя) рэкамендацыі па прычыне адсутнасці магутных даследванняў.
Рэкамендуюць прафілактычныя дозы антыкаагулянтаў калі няма асноў для назначэння тэрапеўтычных. Прапануюць НМГ(нізкамалекулярныя гепарыны), ці НФГ(нефракцыяваны гепарын), ППАК (пераральныя прамыя антыкаагулянты). Трэба ўлічваць узровень трамбацытаў калі прызначаецца НФГ(магчыма развіццё гепарыніндуцыраванай трамбацытапеніі), наяўнасць ныркавай няздатнасці, вагу цела, калі прызначаецца НМГ. Працягласць тромбапрафілактыкі – да выпіскі.

🦠 На старонцы Нацыянальнага інстытута здароўя ЗША (люты 2021) рэкамендуюць наступнае:

1. Для нешпіталізаваных хворых з ковід — супрацьтрамбатычная і супрацькаагулянтная тэрапія не павінна прызначацца, калі няма іншых паказанняў (А111).
2. Шпіталізаваныя нецяжарныя хворыя на ковід павінны атрымліваць прафілактычую дозу антыкаагулянтаў (А111).
3. Наконт тромбалітыкаў і прымянення больш высокіх доз чым прафілактычныя пакуль няма даставерных данных за ці супраць.
4. Пасля шпіталізацыі — працягваюць прымаць антыкаагулянты тыя, ў каго нізкая рызыка крывацёку і высокая рызыка трамбозу, ці есць паказанні для прафілактычнай антыкаагуляцыі без ковіду (BI).
5. У цяперашні час недастаткова доказаў, каб рэкамендаваць за або супраць руціннага абследавання на трамбоз глыбокіх вен пацыентаў з COVID-19 без прыкмет або сімптомаў вянознага тромбаэмбалізму, незалежна ад стану іх маркераў каагуляцыі.

🦠🦠🦠🦠🦠🦠🦠🦠🦠🦠🦠🦠
Прапануем падзяліцца ў каментарах сваімі меркаваннямі наконт прызначэння антыкаагулянтаў хворым на ковід-19. Цікава даведацца, як ставіцеся да гэтай праблемы асабіста Вы і вашыя калегі. Пытанне актуальнае, таму што сёння з ковідам сутыкаюцца амаль усе лекары.

Кошт антыкаагулянтаў даволі высокі (ксарэлта 10 мг 116 рублеў на месяц). Кошт ускладненняў ад глыбокага трамбоза ці ўскладненняў ад крывацёку на фоне прыема антыкаагулянтаў нашмат вышэйшы…

Як палепшыць харчаванне ў турме?

Даследванняў і спецыяльнай медычнай літаратуры, як палепшыць харчаванне зняволеных, няма. Таму што турма — абмежаванне волі, а не фізіялагічных патрэб чалавека. Гэта не медычны тэкст, але спроба лекараў выказацца на актуальную тэму — як разнастайніць харчаванне вязняў беларускіх турмаў і СІЗА, каб зменшыць шкоду здароўю.

Запрашаем у каментарах выказвацца, дапаўняць ці выпраўляць парады, каб у рэшце атрымаць тэкст з рэкамендацыямі для практычнага выкарыстання.

https://telegra.ph/YAk-palepshyc-harchavanne-%D1%9E-turme-11-21

Анафілаксія: дыягнаставаць ды выратаваць. Анлайн-лекцыя ў гонар набліжаючагася Дня роднай мовы

🗓 Заўтра (нядзеля, 20.02) а 14:00
Лектар: Ганна Барушка, лекар-алерголаг

Аб чым пойдзе гаворка:
- чаму зараз ужываюць тэрмін “анафілаксія”, а не “анафілактычны шок”
- ад якіх фактараў узнікае
- як дыягнаставаць
- чым лячыць
- як пазбегчы

Далучайцеся і задавайце пытанні!

https://youtu.be/FEAuGhWue-k

Сёння лекцыя адмяняецца! Выбачаемся за нязручнасці.
Лекцыя адбудзецца праз паўтара-два тыдні. Сачыце за абнаўленнямі 😊

У гэтым годзе ў дзень Волі мы працягваем змагацца за нашу свабоду разам з украінскім народам.

«Расія выкарыстоўвае сваю мову і культуру як элемент гібрыднай вайны супраць сваіх суседзяў. Робіць гэта сістэматычна і пры ўсіх рэжымах. Не мы гэту вайну пачалі, але ў нашых сілах пакласці ёй канец»
Гэта ўрывак тэксту ўкраінскага аўтара, які быў напісаны ў 2017 годзе. 24 лютага 2022 года Расія распачала сапраўдную вайну супраць Украіны.

Размаўляць на сваёй мове - гэта тое, што можа рабіць кожны для перамогі.

«FAQ для російськомовного патріота України»
Мы пераклалі на беларускую і прапануем вам. Калі словы "Украіна, украінская" замяніць на "Беларусь, беларуская" атрымаецца тэкст для расейскамоўных патрыётаў Беларусі.

https://telegra.ph/FAQ-dlya-ros%D1%96jskomovnogo-patr%D1%96ota-Ukraini-03-25