Пасля лекцыі, абмеркавання і кансультацыі з мовазнаўцамі выкладаем Слоўнік па тэме «АТРУЧЭННІ псіхаактыўнымі рэчывамі»

У беларускай мове адрозьніваюцца словы, якія абазначаюць працэс і вынік:
працэс называецца атручваньне, вынік - атручэньне.
Абвінавачваньне і абвінавачаньне. Забруджваньне і забруджаньне.

Таксама памятаем, што існуюць два варыянты правапісу беларускай мовы: тарашкевіца (сэдатыўны, нэрвовы, атручэньне) і наркамаўка (седатыўны, нервовы, атручэнне). Мовазнаўцы лічаць, што тарашкевіца лепш прыстасаваная для перадачы лацінізмаў.

Пакідаем пытанне для абмеркавання. Як лепш сказаць па-беларуску: купировать боль, приступ купировался? Пакідайце вашыя меркаванні ў каментарах.

Тэма наступных заняткаў: «Неадкладныя сітуацыі ў гінекалогіі»

Пры вострым жываце ў жанчын лекар, у першую чаргу хірург і лекар хуткай дапамогі, мусіць правесці дыф. дыягностыку з хваробамі жаночай палавой сістэмы.

Лекар-гінеколаг, які працуе ў стацыянары, распавядзе пра:
* апаплексію яечніка;
* перакрут яечніка;
* міёму маціцы з парушэннем сілкавання;
* гнойныя хваробы яечніка і мацічнай трубы;
* пазамацічную цяжарнасць.

Асаблівасць тэрмінаў абумоўлена тым, што большасць іх здаўна ёсць у любой мове, у тым ліку беларускай. Таму ў слоўніках розных часоў мы знаходзім розныя варыянты.

Uterus - маціца і матка
Hymen - дзявоцкая плява і дзявоцкая балона (балонка)
Virgo intacta - нявінніца, дзевая, цнатлівая, цэлка
Mensis - менструацыя, рэгулы, аплавы
Зачать - зачаць, панесці, заснітаць

Калі наш канал чытаюць журналісты дзяржаўнага тэлебачання, гэтая інфармацыя для іх. У 2018 годзе ААН і Сусветная арганізацыя аховы здароўя заклікалі спыніць тэставанне на дзявоцкасць. Устанаўленне цнатлівасці на падставе гінекалагічнага агляду з'яўляецца балючай, зняважлівай практыкай, якая траўмуе і медычна немэтазгодна. Наданне "цнатлівасці" значнасці з'яўляецца формай гендэрнай дыскрымінацыі ў адносінах да жанчын. Гэта парушае права чалавека і галоўны прынцып медыцыны "Не нашкодзь".

https://www.who.int/ru/news/item/17-10-2018-united-nations-agencies-call-for-ban-on-virginity-testing

«Неадкладныя сітуацыі ў гінекалогіі»

Выступоўца: Станіслаў Салавей, гінеколаг

Відэа з заняткаў 13.05.21

Мы не выкладаем відэа цалкам, бо нашыя заняткі праходзяць у форме моўнага клубу і галоўны сэнс іх у тым, што лекары розных спецыяльнасцяў дзеляцца сваім досведам і спрабуюць весці медычную дыскусію па-беларуску. Гэта не проста, але вельмі цікава. Калі яшчэ лекар-функцыяналіст ці фармацэўт можа задаць пытанні дасведчанаму гінеколагу? Хаця Станіслаў хацеў, каб яго пачулі ў першую чаргу хірургі і перанялі далікатнасць пры аперацыях на жаночых палавых органах.

https://youtu.be/hcJgoveFAfM

Прэзентацыя. «Неадкладныя сітуацыі ў гінекалогіі»

Станіслаў Салавей, гінеколаг

Слоўнічак па тэме выкладзем пасля кансультацый з мовазнаўцамі

https://drive.google.com/file/d/191qLyymCo7pUKRmgictehQeGTGFJSjMO/view?usp=sharing

Добры дзень, шаноўныя сябры!

Апошнія падзеі не спрыяюць правядзенню заняткаў MovaMed :(

Зараз за кратамі знаходзяцца нашыя калегі: хірург-стаматолаг Андрэй Любецкі і неўролаг Аляксандр Цялега.
Была дэпартавана з Беларусі фельчарка Кіра Коршун. Арыштавана, правяла суткі на Акрэсціна і атрымала вялікі штраф лекарка-кардыёлаг Вольга Карнеева.

У Шклоўскай калоніі загінуў палітвязень, беларускі патрыёт Вітольд Ашурак.
Скончыў жыццё самагубствам праз пераслед за масавыя беспарадкі 18-гадовы юнак Дзмітрый Стахоўскі.

1 чэрвеня падчас судовага паседжання Сцяпан Латыпаў паспрабаваў сабе перарэзаць горла на знак пратэсту.

Вельмі цяжка працягваць хадзіць на працу, выконваць свае абавязкі, думаць пра сваіх пацыентаў.

Як мы, медыкі, можам гэта спыніць?
Што мы можам рабіць
для новай Беларусі зараз, калі нават за спалучэнне колераў вопраткі можна атрымаць адміністратыўнае пакаранне?

Шаноўныя калегі! Мы можам ужо зараз працаваць на будучыню. У нас ёсць нашая мова, якая нас яднае і без якой немагчыма ўявіць вольную незалежную Беларусь. Далучайцеся да ініцыятывы MovaMed. Падрыхтуйце прэзентацыю па вашай тэме па-беларуску і выступіце з ёй. Не бойцеся памылак. Нашыя мовазнаўцы дапамогуць з перакладам. Галоўнае не чысціня вашай беларускай мовы, а ўсведамленне важнасці роднай мовы для вас і новай Беларусі. Пішыце ў бот і мы абмяркуем дэталі вашага выступу.

Паглядзіце ролік Сцяпана Латыпава, паслухайце, як прыгожа гучыць: "Я займаюся лекаваннем дрэў" :)

Напішыце лісты нашым калегам-палітвязням:

Андрэй Любецкі, СТ-8, Жодзіна, вуліца Савецкая, 22А.
222163

Аляксандр Цялега, Турма-1, Гродна, вуліца Кірава, 1. 230023

Жыве Беларусь!

https://facebook.com/watch/?v=3295104357184617

Пасля кансультацыі з мовазнаўцам выкладаем слоўнічак па тэме:

«Неадкладныя сітуацыі ў гінекалогіі»

Дзякуй калегам, якія сваім удзелам у MovaMed робяць вялікую справу па вяртанні беларускай мовы ў медычную сферу. Каб мова не ўмерла, на ёй трэба проста размаўляць. Каб стомлены беларус набраўся сіл для працягу шляху, яму трэба проста сустракацца з аднадумцамі :)

Далучайцеся да MovaMed!

Паважаныя калегі!
Тэма нашых наступных заняткаў «УЛЬТРАГУКАВАЯ ДЫЯГНОСТЫКА». Пасля заняткаў, абмеркаванняў і кансультацый з мовазнаўцамі плануем выкласці варыянты пратаколаў УГД органаў брушной паражніны і судзінаў ніжніх канцавінаў.
Лекары УГД! Далучайцеся і дзяліцеся сваім досведам!

А мы падзелімся з вамі нашай "кухняй" падчас падрыхтоўкі да заняткаў і кансультацый з мовазнаўцамі :)

1.Флотирующий тромб (тромб, который плавает англ. floatation плавание). Частка тромба не замацавана у судзіне і вольна плавае ў патоке крыві. Былі варыянты – флаціруюшчы, плаваюшчы.

«Наўрад ці тут трэба замацоўваць англіцызм, бо floating ужыта не ў пераносным, а ў самым наўпроставым значэньні — ‘плывучы’. Пагатоў і дзеепрыметнікі на -ушчы немагчымыя, і суфікс -ір- непажаданы. У суседніх мовах упэўнена ўжываюць свае азначэньні: pływająca skrzeplina (польск.), plovoucí trombus (чэск.), plaukiojantis trombas (літ.). Таму — плывучы тромб»

2.Сафено-феморальное соустье - месца злучэння сафеннай вены з фемаральнай венай. Былі варыянты: савусце, сутока, злучэнне.

«Ангельскі тэрмін sapheno-femoral junction азначае ня вусьце (пагатоў здвоенае), а злучэньне. Таму, калі вены „раўнапраўныя“, то найлепш — сутока (аналягічна дзьвюм рэкам)»


3.Остиальный клапан состоятельный (клапан выконвае сваю ролю – прапускае паток крыві толькі ў адным напрамку).

«У англамоўнай практыцы ўжываюць некалькі прыметнікаў пра такі valve: incompetent, insufficient і нават leaky ‘дзіравы’. Таму лепш старацца не літаральна перакласьці з ангельскай, а адлюстраваць у слове сутнасьць зьявы. У суседзяў:
nedostatečnost па-чэску (гэта калька з insufficiency, хоць у ангельскай sufficient азначае і ‘адэкватны’),
niewydolność (zastawek żylnych) па-польску,
здатність/нездатність па-ўкраінску.
На маю думку, якраз польскі і ўкраінскі варыянты лепш апісваюць праяву. Калі выбіраць паміж гэтымі прыкладамі, то (ня)здатны, (ня)здатнасьць лепшы варыянт за (ня)здольнасьць, бо не вымагае залежнага слова. „Здольны“ заўсёды да нечага, а „здатны“ можа быць і наагул. Астыяльны (клапан) здатны.»

Напрыканцы прапануем апытанку.
Valva. Медычныя слоўнікі даюць пераклад "клапан". Але ёсць і беларускія адпаведнікі: зáсланка і зáтамка.

«Словы, мова – не пытанне лінгвістыкі. Калі б было так, слова не было б, як сказана ў Святым пісанні, напачатку ўсяго. Словы, мова – пытанне быцця» - напісаў Уладзімір Някляеў, якому сёння спаўняецца 75 год.

Словы, мова таксама з'яўляюцца моцным лекавым сродкам. Гэта ведае кожны практыкуючы лекар. Таму і з'явілася ініцыятыва MovaMed.

«Вы чаму, дасканала валодаючы ангельскай, сусветнай мовай, пішаце на той, якой ніхто ў свеце, апроч людзей вашага племені, не ведае?» – пытаюць аднаго з персанажаў новага рамана Уладзіміра Някляева "Гэй Бэн Гіном". І ён адказвае, што піша на той мове, якая змагаецца за свабоду ягонага народа. «Мова народа, – адказвае ён, – ягоная зброя. А заваёўнікі прыходзяць са сваёй. І народ, які прымае чужую мову, прымае чужое валадаранне. Куля – сродак фізічнага падпарадкавання, а мова – сродак падпарадкавання духоўнага».

Далучаемся да віншаванняў Уладзіміра Пракопавіча з юбілеем!

«Ультрагукавая дыягностыка пры вострай хірургічнай паталогіі»

Надзея Камінская, лекарка УГД

Відэа з заняткаў 6 ліпеня

Другую частку па УГД судзінаў ніжніх канцавінаў, прыклады УГД пратаколаў, шаблоны пратаколаў, прэзентацыі і тэматычны слоўнік выкладзем неўзабаве.

Не на ўсе пытанні мы знайшлі адказы 😔
Прапануйце, як будзе па-беларуску «Сочетанная травма»?

MovaMed далучылася да тыдня беларускай культуры і зладзіла паездку ў першы музей выцінанкі ў Беларусі.

Гаспадыня музея — майстрыца выцінанкі Вольга Бабурына прышчапіла нас да гэтага неверагоднага віду мастацтва. Бо выцінанка — гэта значна больш, чым проста ажурны ўзор, выразаны з паперы. У беларускай выцінанцы выкарыстоўваецца шмат сімвалаў беларускай традыцыі: з вуснага фальклору, вышыўкі, ткацтва, роспісу. І яна адрозніваецца ад выцінанак нашых суседзяў з Польшчы, Літвы, Расеі і Ўкраіны, якія таксама можна пабачыць у музеі.

Музей яшчэ афіцыйна не адкрыты, але яго можна наведаць і падтрымаць. Ён знаходзіцца ў вёсцы Лоск Валожынскага раёну - 100 км ад Мінска ў бок Вільні. Па дарозе вы атрымаеце сапраўдную асалоду ад навакольных краявідаў, якія не горш за пагоркі Тасканы :)

#музейвыцінанкі #выцінанка
#by_culture

• ЗДАРОЎЕ — абсалютная каштоўнасьць у беларускай мове. Слова ад кораня дрэва/дзерава — гатовы магічны эпітэт-параўнаньне у адным слове.
• Здаровага чалавека параўноўваюць з дубам, з быком і мітычным турам, зь вялікімі стыхіямі: „Будзь здаровы, як вада, багаты, як зямля!“
• У беларускім традыцыйным этыкеце — усюды зычэньні здароўя: у вітаньнях (чалом-здароў!), у разьвітаньнях (бывайце здаровы!), у small talks (як жыў-дуж?).
• Здароўе — лідэр першай тройкі народных каштоўнасьцяў у сьвяточных зычэньнях і тостах: На здароўе нам, на злосьць варагáм!
• Маем запамінальныя дзеясловы для паправунку — адужаць, паправіцца, акрыяць, ачуняць.
Падрабязна: https://svb1234.azureedge.net/a/30530056.html