Сядзеў разам з Міцкевічам, 11 год працаваў на Расію і заахвочваў французаў змагацца з Расіяй на баку ўсходніх народаў

Пра ўсходазнаўца Аляксандра Ходзьку, які паходзіць з мястэчка Крывічы, вельмі няшмат згадак у беларускамоўных крыніцах.

💬Бог і добрыя людзі ведаюць, што руская справа — справа кепская. Служачы ёй, я грашыў перад Богам і перад Бацькаўшчынай. Усе адзінаццаць гадоў майго знаходжання на Усходзе гэтая думка пастаянна была перад вачыма, яна мяне будзіла ад сну, грызла сумленне...

✅Нарадзіўся ў сям’і пісьменніка.

✅Пасля сканчэння хатняй адукацыі выправіўся ў Віленскую гімназію, дзе ім апекаваўся Тамаш Зан.

✅Восенню 1823 года разам з іншымі ўдзельнікамі таварыстваў філаматаў і філарэтаў быў арыштаваны.

✅Быў студэнтам вядомага Мірзы Джафара Топчыбашава — азербайджанскага вучонага.

✅Працаваў консулам у Персіі.


👉Падрабязней пра цікавы лёс і навуковыя дасягненні сусветнавядомага ўсходазнаўца, які паходзіць з Беларусі, чытайце па спасылцы. Чытаць без VPN можна тут.

💥Апошняя магчымасць: на кафедры беларусістыкі Варшаўскага ўніверсітэта распачынаецца другі тур прыёмнай камісіі

Кафедра беларусістыкі Варшаўскага ўніверсітэта — адзіная ў свеце, дзе можна атрымаць вышэйшую адукацыю па спецыяльнасці «беларуская філалогія» па-за межамі Беларусі.

🔻Падаць дакументы можна будзе на І і ІІ ступень навучання.

🔻Для паступлення ў бакаўларыят беларусам неабходна мець школьны атэстат.

🔻У магістратуру возьмуць з дыпломам ВНУ.

❗️Паступленне адбываецца анлайн.

Для падачы дакументаў неабходна зарэгістравацца ў электроннай сістэме Варшаўскага ўніверсітэта. Абітурыенты другой ступені навучання таксама будуць мець дадатковы экзамен па беларускай мове на ўзроўні С1. Беларусам яго здаць нескладана. А вось пацвердзіць узровень валодання польскай і англійскай трэба будзе або сертыфікатам, або на анлайн-сумоўі.

👉Падрабязней пра даты рэгістрацый на І і ІІ ступень навучання, экзамены/сумоўі, прыём дакументаў і інш. чытайце па спасылцы. Без VPN адкрыецца па гэтай спасылцы.

«У савецкія часы быў курс на фактычна поўнае адмаўленне беларусам у праве на гістарычную спадчыну ВКЛ»

❗️Толькі веданне мінулага дапаможа зразумець сённяшняе і перасцерагчы ад памылак у будучыні.

Паўнавартасная, самадастатковая і сапраўды незалежная дзяржава магчыма толькі на аснове павагі да гісторыі і культурнай спадчыны сваёй краіны.


🔻Ці з'яўляецца «наш выпадак» ўнікальным, калі «гісторыю пад сябе» піша не акупацыйны рэжым, а нібыта свой?

🔻Як гісторыя нашага краю перапісвалася за царом, у савецкі час?

🔻Якія падзеі ці гістарычныя перыяды перайначваліся, пераасэнсоўваліся наймацней? І чаму?

👉Цыкл публікацый спецпраекта «Неперапісаная гісторыя» пачынаецца з вялікай гутаркі з гісторыкам Аляксандрам Пашкевічам. Без VPN чытаць можна тут.

Лявон Вольскі: Дэвальвацыя мяжы — «нічога сьвятога»

✍️ У аўтарскай рубрыцы «Мама, не журыся» на budzma.org Лявон Вольскі піша пра чарговую сакральную рэч, абясцэненую тымі ж, хто, здаецца, больш за ўсіх кажа пра сакральнасць падобнага.

💬 Прыйшлі іншыя часы. Усе пачалі езьдзіць туды-сюды праз гэтую мяжу. І мы ўвачавідкі пабачылі гэтых (калісьці гераічных, памятаеце?) памежнікаў. Вунь ён — сядзіць у будцы і гартае твой пашпарт. Глядзіць на цябе доўгім непрыемным цяжкім позіркам. Ці вось ён — зазірнуў у багажнік твайго аўто і ўжо выклікае кагосьці: «Тут історіческіе кнігі на белоруссом языке! Што с этім делать?». Высьвятляецца, што сярод гэтых, калісьці гераічных, багата ня вельмі прыемных пэрсанажаў. Такіх, што без ваганьняў выканаюць любы загад. І калі да парушальніка мяжы трэба «прымяніць зброю», дык прыменяць, будзьце ўпэўненыя.

👉Працяг чытайце па спасылцы.
Без VPN.

16 жніўня 1874 г. нарадзіўся Аляксандр Уласаў

Слынны беларускі грамадскі дзеяч з’явіўся на свет у Вілейцы ў сям’і паштара.

Непасрэдна з яго асобай звязана з’яўленне першых беларускіх газет «Наша доля» і «Наша ніва». Ён спрычыніўся да адкрыцця і прасоўвання Янкі Купалы, Максіма Багдановіча, Ядвігіна Ш. ды іншых. Якуб Колас лічыў яго сваім духоўным бацькам, бо менавіта Аляксандр Уласаў прапанаваў яму супрацу з «Нашай доляй», дзе класік дэбютаваў увосень 1906 года менавіта пад гэтым псеўданімам.

У 1905–1907 гадах ён браў удзел у арганізацыі забастовак і нелегальных з’ездах. У 1917 годзе ён удзельнічаў у Першым Усебеларускім з’ездзе, а ў 1918 годзе трапіў у сакратарыят Рады БНР.

Заснавальнік і адзін з кіраўнікоў Таварыства беларускай школы, стваральнік у Радашкавічах беларускай гімназіі імя Францыска Скарыны.

Арыштаваны бальшавікамі 6 кастрычніка 1939 года ў Маладзечне. Прыгавораны да пяці гадоў лагераў.

Памёр 11 сакавіка 1941 года ў высылцы.

OMNI academia запрашае на вечар беларускай паэзіі «Вольныя чытанні» (Вільня)

16 жніўня 2020 года адбыўся найбуйнейшы мітынг у гісторыі незалежнай Беларусі, калі беларусы выйшлі на вуліцу, бо імкнуліся пазбавіцца ад шматгадовай дыктатуры.

💬Мы адзначаем трохгоддзе гэтай падзеі праз вечар беларускай паэзіі «Вольныя чытанні ...

📆Дата: 16 жніўня
⏰Час: 19:00 (час мясцовы)
📍Месца: Aukštaičių g. 6-30, 11341 Vilnius

На вечары прагучаць творы са зборнікаў «Не расстраляныя», вершы Таццяны Сапач і Уладзіміра Караткевіча.

👉Падрабязней чытайце тут. Без VPN адкрыецца па гэтай спасылцы.

💥У Вільні прэзентуюць кнігу Алеся Аркуша «Тастамент Рагвалода»

💬Сабраныя пад адной вокладкай два невялікія раманы «Захоп Беларусі марсіянамі» і «Сядзіба» ды апавяданне, што дало назву кнізе, утвараюць адзіны тэкст пра Полацк. Гэты горад напоўнены міфамі, легендамі, асобамі і іх адметнымі гісторыямі...

Сустрэча з пісьменнікам пройдзе ў самым сэрцы Вільні.

Будуць:

🔻чытаць прозу і вершы Алеся Аркуша,

🔻гутарыць пра Полацк

🔻і разгадваць загадкі беларускай гісторыі.


📆Дата: 18 жніўня
⏰Час: 18:00 (час мясцовы)
📍Месца: Вільня, Šv. Ignoto g. 5

На прэзентацыі можна будзе набыць «Тастамент Рагвалода» і падпісаць яго ў аўтара.

👉Падрабязней пра кнігу чытайце тут. Без VPN чытаць можна па гэтай спасылцы.

Гісторыкі абяцаюць скласці археалагічныя мапы ўсіх раёнаў Беларусі

❗️У Акадэміі навук лічаць, што гэтая праца дапаможа развіццю археалагічнага турызму.

💬Я за выкарыстанне гісторыка-культурнай спадчыны ў практычных мэтах на карысць нашай краіны, нашых нацыянальных інтарэсаў, - сказаў дырэктар Інстытута гісторыі Нацыянальнай акадэміі навук Вадзім Лакіза.

Таксама, каментуючы прэтэнзіі грамадскасці да якасці раскопак і рэстаўрацыі гістарычных аб’ектаў, напрыклад, Крэўскага замка, кіраўнік інстытута адзначыў, што «турысты — не прафесіяналы», яны «запомняць аб’ект такім, якім убачаць».

👉Падрабязней чытайце па спасылцы. Без VPN чытаць можна па гэтай спасылцы.

Польскі сенатар і хросны бацька беларускай літаратуры: Аляксандр Уласаў

✅Нарадзіўся ў Вілейцы ў 1874 годзе. Ягоны дзед быў праваслаўным святаром, бацька ўзначальваў мясцовую паштовую службу і меў уласны фальварак пад Радашковічамі.

❗️Дарэчы, ёсць цікавая згадка, што ў дзяцінстве бацька часам даваў Аляксандру па галаве лінейкай, маўляў, каб той стаў разумнейшым да навукі.

✅Вучыўся ў Пінскай духоўнай семінарыі (відаць, там авалодаў і грэчаскай мовай).

✅Яго часам называюць першым прафесійным беларускамоўным эканамістам.

✅Непасрэдна з яго асобай звязанае з’яўленне газет “Наша доля” і “Наша ніва”.

✅Стварыў у Радашковічах беларускую гімназію імя Францыска Скарыны.

✅У 1922-м быў абраны ў польскі сейм, дзе абараняў беларускія нацыянальныя і культурніцкія інтарэсы.

✅Быў арыштаваны і асуджаны НКУС на зняволенне ў лагерах.

👉Падрабязней пра жыццё і дзейнасць Аляксандра Уласава чытайце тут. Без VPN адкрыецца па гэтай спасылцы.

Пайшоў з жыцця пісьменнік Віктар Карамазаў

У наступным годзе пісьменнік адзначыў бы свой 90-гадовы юбілей.

💬Людзей яднаюць ці раны і боль, ці дабрыня і любоў, — сцвярджаў пісьменнік у адным са сваіх твораў.

Віктар Карамазаў належаў да так званага філалагічнага пакалення — дзяцей вайны, чыё юнацтва прыйшлося на гады «адлігі». Нарадзіўся 27 чэрвеня 1934 года ў сям’і настаўнікаў у Чэрыкаве (Магілёўская вобласць). У час Вялікай Айчыннай вайны жыў з бацькамі ў Чувашыі, Татарстане, Ульянаўскай вобласці. Пасля вайны сям’я жыла ў Крычаве.

Скончыў аддзяленне журналістыкі філфака БДУ (1958).

Тэмы ягоных твораў — гэта і Вялікая Айчынная вайна (раман «Бежанцы»), і лёс беларускай вёскі (хрэстаматыйнае апавяданне «Дзяльба кабанчыка» і аповесць «Дзень Барыса і Глеба»), а таксама тэма роднай прыроды і адносін людзей да яе.

👉Падрабязней чытайце тут (без VPN адкрыецца тут).

Зміцер Вайноўскі: сам-насам з ідэнтычнасцю ў памежных водах. Творчасць, эміграцыя і востраў Беларусь

💬Трэба неяк вырвацца з гэтага гета і ісці далей. Я для сябе вырашыў знайсці кампраміс...

💬Калі ў цябе ёсць нейкая ідэнтычнасць, ты яе не згубіш. Ва ўсім свеце ёсць дыяспары. Гэтыя людзі, якія зʼехалі, замацуюцца...

Некаторыя з іх вернуцца, але шмат хто застанецца. Гэта насамрэч не трагедыя. Так, для невялікай нацыі было лепей, каб мазгі не зʼяджалі. Але калі «Новая Беларусь» пабудуе з імі сувязі, і тыя, хто застануцца, стануць нашымі амбасадарамі, то што тут дрэннага?

Зміцер Вайноўскі працяглы час працаваў у рэкламе, займаўся фатаграфіяй і быў куратарам перфарматыўных праектаў.

Пасля падзей 2020 года вымушаны быў з’ехаць за мяжу, захаваўшы некаторыя свае ідэнтычнасці, але ад некаторых адмовіўшыся і прыдбаўшы новыя.

Пра:

🔻складаныя стасункі з ідэнтычнасцямі,

🔻знешнія і ўнутраныя змены,

🔻творчасць і беларускую культуру

пагаварылі са Змітром Вайноўскім. Без VPN чытаць можна тут.

Святлана Курс: Што нас уратуе? Толькі любоў

Эсэ Святланы Курс для сумеснага праекту Dekoder з Фундацыяй С. Фішэра «Беларусь — Зазірнуць у будучыню» датычыцца няпростай і поўнай насільля гісторыі Беларусі і, у рэшце рэшт, пытання аб тым, як беларусы могуць захаваць сваю ідэнтычнасць і, такім чынам, — сваю будучыню.

❗️Асабліва ў той час, калі Расея вядзе жорсткую захопніцкую вайну супраць Украіны, якая адбіваецца і на Беларусі.

✍️Нас называюць нацыяй з найбольш сьцёртай ідэнтычнасцю, таму што мы амаль страцілі нашую культуру і мову, нашую нацыянальную архітэктуру, архітэктанічны уклад нашых гарадоў. Нават нашыя храмы перабудоўваюць на расейскі манер, заміж крыжоў ставячы расейскія «купалы», у простанароддзі называныя «цыбулямі». Беларусы знаходзяцца пад расейскай акупацыяй 229-ы год. Ад нас у нас амаль нічога не засталося.

Я таксама так думала, аж да 2020 году, калі удаўка на шыі трохі аслабла, і беларусы мільёнамі заманіфэставалі, чаго яны хочуць...

👉Працяг па спасылцы. Чытаць без VPN можна тут.

Жульен па-беларуску. Гатуем з «Будзьма!» страву са стала караля і вялікага князя 🍽

🔻Ці чулі вы пра такую страву, як жульен?

🔻Думаеце, гэта французская кухня?

🤗А вось і не!

Тушаныя грыбы ў вяршках з сырнай шапкай гатавалі нашыя продкі здаўна!

👉 Відэарэцэпт — па спасылцы.

🔺 Жульенам у беларускай кулінарнай традыцыі здаўна быў суп, вядомы яшчэ з часоў XVII стагоддзя. Яго рэцэпт занатаваў у кнізе «Compendium ferculorum» 1682 года знакаміты шэф-кухар караля і вялікага князя Станіслаў Чарнецкі.

🔺Але як жульен стаў стравай з грыбоў?

Яшчэ ў кнізе «Літоўская гаспадыня» Ганны Цюндзявіцкай жульен прадстаўлены менавіта як суп, а кніга выходзіла ў сярэдзіне ХІХ стагоддзя! Дык чаму ж пад словам «жульен» мы разумеем іншую страву, не суп? Даследчыца гісторыі беларускай кухні Алена Мікульчык сцвярджае, што падмена паняццяў адбылася на пачатку ХХ стагоддзя, яшчэ ў царскія часы, а канчаткова замацавалася ў 1980-х гадах.

Справа ў тым, што ў кепскіх рэстарацыях тушаныя грыбы ў смятане ці вяршках наразалі тонкай саломкай, што было падобна на спосаб нарэзкі «жульен» і для большай прывабнасці страву называлі жульенам, а не тушанымі грыбамі.

Сам жа рэцэпт тушаных грыбоў у вяршках пад сырнай «шапкай» быў вядомы нашым продкам мінімум з XVII стагоддзя, бо яго таксама зафіксаваў у сваёй кнізе прыдворны кухар Станіслаў Чарнецкі.

📍 Усе рэцэпты серыі «Гатуем з «Будзьма»

❤️ Падтрымаць відэапраект: https://ko-fi.com/budzma

🎼 Музыка гурта «Стары Ольса»

Чаму Напалеон аднаўляў Рэч Паспалітую? Шэршэ ля фам

Трэці і канчатковы падзел нашай радзімы, Рэчы Паспалітай, адбыўся неўзабаве пасьля здушэньня паўстаньня Тадэвуша Касьцюшкі. 1795 год — час зьнікненьня Вялікага Княства Літоўскага. Айчына была захопленая расейцамі. Некаторыя часткі Рэчы Паспалітай былі аддадзеныя Прусіі і Аўстра-Вугоршчыне.

Прыблізна ў гэты ж час на іншым баку Эўропы да ўлады прыходзіць энэргічны карсіканец Напалеон Банапарт. З 1799 году ён распачаў бурлівыя працэсы на ўсім кантынэнце.

Трагічныя падзеі ў нас і захапляльныя пляны Банапарта ў пэўны момант сутыкнуліся. Неабходна было шукаць выйсьце.

✅Што адбылося?

✅Што стаяла за спробамі Напалеона Банапарта аднавіць акупаваную Рэч Паспалітую?

✅Ці толькі геапалітычныя чыннікі?

💞Гісторыю кахання французскага імператара з нашай шляхцянкай, якая, верагодна, і натхніла яго на рашучыя дзеянні, чытайце па спасылцы. Без VPN чытаць можна тут.