Будзьма беларусамі!
2.51K subscribers
24.1K photos
374 videos
8 files
18.5K links
Беларуская культура - наш падмурак. Пра культуру - актуальна, цікава і з сэнсам! Толькі на роднай мове!

Сувязь з рэдакцыяй: @BudzmaSuviaz_Bot

Афіша беларускіх мерапрыемстваў у свеце: @Budzma_razam_bot

Падтрымаць нас: https://ko-fi.com/budzma
Download Telegram
📆Беларусы прыдумалі класны каляндар на 2024-ы: адкрытая перадзамова

☝️Каляндар на 2024 год са словамі, якія дадалі ў слоўнік беларусы, стварыла каманда «Нішо».

Зараз каляндар яшчэ знаходзіцца ў вёрстцы, але папярэдні заказ ужо адкрыты.

Падрабязней пра:

🔹што гэта такое — «Нішо»

🔹і як зрабіць перадзамову

чытайце па спасылцы. Без VPN чытаць можна тут.
📝Святлана Курс чытае лісты з-пад шыбеніцы 1939-га ў дзень народнага адзінства. Там пра смокінг, новы ровар і бездапаможны клопат

17 верасня ў Беларусі святкуюць День единения. У гэты дзень у 1939-м савецкія войскі напалі на Польшчу ў таемнай змове з гітлераўскай Нямеччынай. Саветы занялі Заходнюю Беларусь і распачалі рэспрэсіі — чысткі, расстрэлы, раскулачванне, катаванні — супраць этнічных палякаў і беларусаў, якія былі заможнымі гаспадарамі, ці займалі нейкія пасады ў структурах польскай дзяржавы і войска.

❗️Дарэчы, Брэсцкую крэпасць гітлераўцы тады не здолелі захапіць і ганарова перадалі гэтую місію Саветам, якія штурмавалі яшчэ два тыдні. Каб праз нейкі час гераічна абараняць крэпасць ад «саюзніка».

👉Культавая пісьменніца Святлана Курс прачытала сотні лістоў з архіва Катынскага музея і распавяла пра тое, што пісалі палонныя афіцэры ў 39-м сваім сем’ям. Без VPN чытаць можна тут.

📍Чытайце яшчэ: Ці аб’ядноўвае нас 17 верасня?
«Звычка цікавіцца». Бясплатны онлайн-курс для тых, хто цікавіцца жыццём сваёй краіны і марыць змяніць свет

Ініцыятыва OEEC запускае анлайн-курс для тых, хто хоча і можа ўдзельнічаць у прыняцці важных рашэнняў, звязаных з жыццём сваёй краіны.

💥Заяўкі прымаюцца да 20-га верасня ўключна!

📆Дата: анлайн-курс пройдзе з 21 верасня па 18 кастрычніка 2023 года.

🔹Для каго курс?

🔹Якія інструменты і веды дапамогуць змяніць свет навокал?

🔹Што будзе на курсе?

🔹Як прыняць удзел?

👉Падрабязней чытайце тут. Без VPN чытаць можна тут.
«Чырвоны Каліноўскі». Пушчанская адысея касінераў. Ч. ІІІ

Чаму ў часы Другой сусветнай у СССР знялі табу на Каліноўскага?
Новы вобраз: не рэвалюцыянер, а партызан-падпольшчык, баец рэйкавай вайны?
Колькі было савецкіх падраздзяленняў, названых імем паўстанца?
Як эвалюцыянаваў адзін з камандзіраў атрада імя Каліноўскага?

👉 Адказы на гэтыя і іншыя пытанні ў нашым артыкуле. Без VPN адкрыецца тут.

Пачатак серыі:
📍 БССР і Заходняя Беларусь. Частка І
📍 На сцягу антыфашыстаў у Іспаніі. Частка ІІ
☀️ Вітаем, сябры!

Кожны дзень на сайце budzma.org мы пішам пра самае цікавае і важнае, што адбываецца ў свеце беларускай культуры.

Мы распавядаем пра значныя падзеі беларускай гісторыі, культурніцкія мерапрыемствы ў Беларусі і за мяжой, знаёмім з адметнасцямі беларускай традыцыйнай культуры і дзейнасцю сучасных беларускіх творцаў.

😊 Падпісвайцеся на нас і ў сацсетках: Facebook, VK, Youtube, Instagram, Twitter, Tiktok

Будзьма беларусамі і будзьма разам! ❤️

Падтрымаць: https://ko-fi.com/budzma
19 верасня 1991 г.бел-чырвона-белы сцяг і герб «Пагоня» сталі дзяржаўнымі

Вярхоўны Савет Беларусі зацвердзіў палажэнне «Аб дзяржаўным бел-чырвона-белым сцягу Рэспублікі Беларусь».

Распрацоўкай эталонаў займалася камісія з ліку навукоўцаў, мастакоў і гісторыкаў. Кіраўніком быў Алег Трусаў. Неўзабаве новая сімволіка з’явілася ва ўсіх дзяржустановах краіны.

Новыя, а дакладней добра забытыя старыя, сімвалы сталі «яблыкам нязгоды» яшчэ ў 1980-х, калі выкарыстоўваліся нефармальнымі гурткамі. Для камуністаў гэта была «фашысцкая сімволіка», для беларусацэнтрычных патрыётаў — адзіныя сапраўдныя сімвалы краіны. Большасць жа падтрымала сцяг і герб на хвалі падзеяў 1991-а года: яны сталі сімваламі пераменаў.

У 1994-м пад бел-чырвона-белым сцягам Беларусь яшчэ паспела выступіць на Алімпійскіх гульнях. Пад гэтым жа сцягам прымаў прысягу першы прэзідэнт краіны.

Аднак ужо ў 1995-м пасля рэферэндуму аб сімволіцы ўсё змянілася.

➡️Падпрабязней пра нашыя сімвалы чытайце тут.
Ларыса Александроўская – першая беларуская Кармэн і першая жанчына-рэжысёрка оперы

Спявала ў царкоўным хоры дзеля заробку.

Аднойчы сваю сольную партыю ў царкве спела занадта весела і гулліва, у выніку чаго рэгент паставіў пытанне рубам - альбо хор, альбо тэатр.

Паводле гарадской легенды, менавіта оперная прыма падказала архітэктарам месца для цяперашняга Вялікага тэатра — на Троіцкай гары, а таксама Белдзяржцырку, які ўлады планавалі размясціць на ўскрайку горада.

З-за хваляванняў падчас спектакляў нярэдка страчвала прытомнасць.

У 50-гадовым узросце — завочна скончыла ГИТИС.

90 год таму, у маі 1933-га, упершыню адчыніў дзверы для публікі Беларускі дзяржаўны тэатр оперы і балету. На прэм’еры «Кармэн» галоўную партыю выконвала Ларыса Александроўская, якую сучаснікі называлі «беларускім салаўём».

👉Пра цікавыя факты з жыцця і творчасці Ларысы Александроўскай чытайце па спасылцы. Без VPN чытаць можна тут.
🤔Ці быў выхад з СССР незаконным?

Не так даўно расійскі дэпутат ад паноўнай «Адзінай Расіі» і каардынатар так званага «Нацыянальна-вызваленчага руху» Яўген Фёдараў ажно двойчы выказаўся наконт таго, што ў перспектыве Расіі давядзецца ваяваць з усімі былымі рэспублікамі Савецкага Саюза, бо тыя выйшлі з яго ў свой час незаконна, што нібыта пагражае расійскаму суверэнітэту.

Аднаўляць гістарычную справядліваць адзінарос думае, натуральна, праз вайсковы шлях.

«С позиций теории науки все до одного республики, которые вышли из состава Советского Союза незаконно — а это все республики, — будут рано или поздно конфликтовать или воевать с Россией. Это как бы вопрос теории...».

Аб якіх менавіта тэорыях і якой канкрэтнай навуцы ідзе гаворка, дэпутат, праўда, не ўдакладніў.

Ён пачаў спасылацца на міжнароднае права і законы Савецкага Саюза, якія былі нібыта парушаныя ў 1991 годзе, калі ён распаўся.

👉Давайце паглядзім, а ці адпавядаюць ягоныя словы рэальнасці? Без VPN чытаць можна тут.
Чэслаў Мілаш — нашчадак ВКЛ і вялікі паэт свабоды

Нобелеўскі лаўрэат, адзін з найвялікшых паэтаў ХХ стагоддзя, а таксама блізкі да беларусаў па ідэях і светаадчуванні сусед: біяграфія Чэслава Мілаша ў новым выпуску на канале Андрэя Хадановіча.

Чаму Мілаш лічыў сябе літвінам і нашчадкам ВКЛ?

Як выглядае Ворша ў адным з вершаў аўтара?

Як уплывала Расійская імперыя на жыццё паэта?

Як Мілаш збег з акупаванай Сталіным Вільні ва акупаваную Гітлерам Варшаву?

Чаму свой верш пра Халакост аўтар назваў «Кампа дзі ф’ёры» і прычым тут Джардана Бруна?

Як у 1951 годзе Мілаш стаў персонай нон грата ў Польшчы?

Чаму пасля вяртання ў Польшчу літаратар селіцца ў Кракаве?

👉Адказы на гэтыя і іншыя пытанні тут. Без VPN адкрыецца па гэтай спасылцы.
Адсутнасць элітарнай культуры, небяспека падзелу і мова як сімвал нацыяльнай ідэнтычнасці. Што адбываецца зараз з беларускай культурай?

Якія выклікі стаяць сёння перад беларускай культурай?

Як умацоўваць сувязі паміж беларусамі ў розных краінах і пазбегнуць паглыблення культурнага падзелу?

Якія задачы стаяць перад дзеячамі беларускай культуры ва ўмовах эміграцыі?

Гэтыя і іншыя пытанні абмяркоўвалі падчас Першага Кангрэсу беларускай культуры ў эміграцыі, які праходзіў 16-17 верасня ў Варшаве.

Пытанням ролі культуры ў фармаванні нацыянальнай ідэнтычнасці і беларускаму тэатру ў эміграцыі былі прысвечаны асобныя панэлі.

👉Распавядаем пра асноўныя тэзісы, якія там прагучалі. Без VPN чытаць можна тут.
🎬«Дачка» — важны фільм, які варта глядзець на платформе VODBLISK

Беларуска Мара Тамковіч выпусцілася з курса Studio Prób у Школе Вайды, а таксама вывучала рэжысуру ў Варшаўскай кінашколе і журналістыку ў Варшаўскім універсітэце.

«Дачка» — дыпломная праца Мары.

Па сюжэце: у дзень шаснаццацігоддзя сваёй дачкі Камілы Пётр прыходзіць дадому і знаходзіць яе ў крыві і без прытомнасці. З таго моманту іх жыццё незваротна змяняецца.

☝️Гэты фільм па апісанні можа здацца выключна сямейнай драмай, насамрэч ён закранае адразу некалькі вострых сацыяльных праблем.

👉Што такога важнага ў гэтым фільме і чаму яго варта паглядзець? Чытайце па спасылцы. Без VPN чытаць можна тут.
Платформа гарадскіх экскурсій ULegend шукае ахвярадаўцаў на стварэнне мабільнага дадатку

🔻Што за праект ULegend?

Гэта праект аўтарскіх гарадскіх экскурсіяў па Беларусі, Літве і Польшчы.

🔻Які мабільны дадатак аўтары праекта плануюць зрабіць?

💬ULegend плануе вырасці да вялікага агрэгатара аўтарскіх беларускіх аўдыяэкскурсіяў і кўэстаў, які дазволіць беларусам паглыбляцца ў сваю гісторыю і культуру, незалежна ад ідэалагічных павеваў часу...

🔻Што трэба зрабіць, каб падтрымаць праект?

Каб падтрымаць ULegend можна стаць удзельнікам магістрату.

👉Падрабязней пра ўмовы магістрату чытайце па спасылцы.
Без VPN
чытаць можна тут.
«Карані таго, што з намі адбываецца цяпер — у цалкам падпарадкаванай Маскве Советской Белоруссіі». Лявон Вольскі наўздагон дню народнага адзінства

Ці ёсць падставы для сьвяткавання 17 верасьня? Што насамрэч адбылося ў гэты дзень у 1939 годзе? Ці можна лічыць БССР напраўду «беларускай дзяржавай» і якая сувязь тых падзей з сёньняшняй сытуацыяй у Беларусі? Пра гэта разважае Лявон Вольскі ў тэксьце пра дзень народнага адзінства ў аўтарскай рубрыцы #маманежурыся на budzma.org.

💬Да ўсякіх 7 лістападаў і 23 лютых дадалося новае дзяржаўнае сьвята — Дзень народнага адзінства. Сьвяткуецца з помпай — упрыгожваюць (як ім здаецца) гарады, прамаўляюць патэтычныя прамовы, грае духавы аркестр...

👉Працяг па спасылцы.
Тут адкрыецца без VPN
☀️ Вітаем, сябры!

Кожны дзень на сайце budzma.org мы пішам пра самае цікавае і важнае, што адбываецца ў свеце беларускай культуры.

Мы распавядаем пра значныя падзеі беларускай гісторыі, культурніцкія мерапрыемствы ў Беларусі і за мяжой, знаёмім з адметнасцямі беларускай традыцыйнай культуры і дзейнасцю сучасных беларускіх творцаў.

😊 Падпісвайцеся на нас і ў сацсетках: Facebook, VK, Youtube, Instagram, Twitter, Tiktok

Будзьма беларусамі і будзьма разам! ❤️

Падтрымаць: https://ko-fi.com/budzma
20 верасня 1944 г. адбыўся канчатковы падзел БССР на вобласці

Пасля прыходу Чырвонай арміі ў 44-м межы БССР чарговы раз былі перакроеныя. Наўздагон былі пераўсталяваныя і абласныя межы. Былі створаныя Гарадзенская, Маладзечанская і Бабруйская вобласці.

Гродзенскі раён Беластоцкай вобласці пераўтварыўся ў самастойную адзінку, а сам Беласток быў перададзены Польшчы. Маладзечанская вобласць узнікла з колішняй Вілейскай ды ўключыла ў сябе беларускія кавалкі «старой Віленшчыны». Бабруйскую стварылі з кавалкаў Магілёўскай, Мінскай і Палескай абласцей.

Але і гэты перападзел апынуўся не канчатковым. Бабруйская вобласць праіснавала да 1954 года, Маладзечанская — да 1960-га. У СССР статус «абласнога цэнтра» сур’ёзна ўплываў на развіццё гарадоў: на будаўніцтва прадпрыемстваў, жытла і колькасць насельнікаў. Адным адміністратыўным рашэннем можна было перадвызначыць жыццё горада на гады наперад.
💥Архітэктурныя творы аўтара бела-чырвонага-белага сцяга прызнаныя Сусветнай спадчынай ЮНЕСКА

Міжваенная архітэктура літоўскага Каўнаса была ўключана ў спіс Сусветнай спадчыны ЮНЕСКА.

☝️«Мадэрнісцкі Каўнас: архітэктура аптымізму, 1919-1939» стаў пятым аб'ектам у Літве, які атрымаў такое высокае прызнанне ў свеце.

Рашэнне аб прысваенні статусу было прынята ў панядзелак на 45-й сесіі Камітэта сусветнай спадчыны, якая праходзіць з 10 па 25 верасня ў сталіцы Саудаўскай Аравіі Эр-Рыядзе.

Да гэтага Літва была прадстаўлена ў спісе гістарычным цэнтрам Вільні XIII — XVIII стагоддзя, Куршскай касой, археалагічнымі помнікамі ў Кярнаве ды геадэзічнай дугой Струвэ, якая таксама праходзіць праз Беларусь, Украіну, краіны Балтыі і іншыя.

👉Падрабязней пра Клаўдзія Дуж-Душэўскага, беларуса, які стаў аўтарам дзясяткаў будынкаў у Каўнасе, Паневяжысе, Клайпедзе ды Шаўляі, чытайце па спасылцы. Без VPN чытаць можна тут.
📚Выйшла новая кніга вершаў Андрэя Хадановіча

Новая кніга Андрэя Хадановіча выйшла ў серыі «Паэты планеты».

💬Радуюся і таму, што «Паэты планеты», якія спыніліся ў Менску па зразумелых прычынах, цяпер друкуюцца і будуць друкавацца далей – у Беластоку, на «Камунікаце»...

У кніжцы 128 старонак. Гэта выбраныя вершы з сямі кніг, а таксама новыя тэксты Андрэя Хадановіча, напісаныя за апошнія тры гады.

Выданнем зборніка займаўся Kamunikat.org.

👉Дзе адбудзецца прэзентацыя кнігі? Чытайце па спасылцы. Без VPN чытаць можна тут.
«Хоць пад ботам акупанта, рабіць беларускую працу». Да дня народзінаў Наталлі Арсенневай

🔻Нарадзілася ў Баку, але лічыла Вільню сваёй адзінай Бацькаўшчынай.

🔻Выхоўвалася ў строгасці.

💬Маці старалася зрабіць усё, каб даць нам найлепшае разьвіцьцё і асьвету, зрабіць нас ня лялькамі, а людзьмі...

🔻Падчас вайны трапіла ў беларускую вёску і закахалася ў нашую мову і культуру.

🔻Выйшла замуж за змагара за незалежную Беларусь, будучага генерала Францішка Кушаля.

🔻Без абвінавачання была саслана ў ГУЛАГ.

🔻На Лубянцы НКУСаўцы ўгаворвалі Арсенневу падпісаць развод з Кушалем.

🔻Пасля пераезду ў ЗША некаторы час працавала на фабрыцы кансерваў.

Як пранесці праз пекла XX стагоддзя сваю праўду і творчасць і ніколі не ўпасці ў адчай?

👉Пра Наталлю Арсенневу, чыя спадчына адгукаецца ў гімне «Магутны Божа»,
чытайце па спасылцы. Без VPN чытаць можна тут.

📍Чытайце яшчэ: Тры Максімы і два Антоны Наталлі Арсенневай