Радио_1

Чаму вандалы плююць на нормы сацыяльных паводзін?

“Таня я люблю тебя”. Гэты надпіс (так у арыгінале) не сцерлі ні снег, ні дождж, ні шматлікія прахожыя. З восені на тратуары ля адной з мінскіх школ красуецца шчырае прызнанне. І хаця юны Рамэа на знакі прыпынку забыўся, эмацыянальны пасыл зразумелы і кранальны. Многія прахожыя спыняюцца, з цікавасцю разглядаюць вялікія белыя літары і, усміхаючыся, крочаць далей.

Зусім не такія эмоцыі выклікаюць іншыя надпісы на бетонных агароджах, фасадах дамоў, кіёсках, грамадскіх прыпынках. Тут табе абрэвіятуры і незразумелыя іерогліфы, назвы замежных музычных груп і спортклубаў, тэгі (так называюцца персанальныя подпісы гора-мастакоў). Рэдкія малюнкі эстэтычна прывабныя і адпавядаюць тэме гарадскога аб’екта.

Апошнім часам у нашых гарадах усё часцей з’яўляюцца такія недарэчныя надпісы. Звычайна малюнкі і графічныя выказванні парушаюць звыклую гармонію, а часам утрымліваюць абразлівыя матывы. З’яўляюцца таксама цынічныя надпісы, экстрэмісцкія заклікі, пагрозы ў адрас дзяржорганаў і нават асобных людзей.
Шквал абурэння выклікала ў мінчан выхадка 20-цігадовага маладзёна, які размаляваў фарбай абеліск «Мінск - горад-герой». Цынічным надпісам на бетонных плітах і слупах вызначыўся ў Фрунзенскім раёне сталіцы дарослы супрацоўнік аднаго з банкаў. Жыхар Гродна вырашыў пайсці далей - у Мінску на металічным плоце напісаў абразы з пагрозай насілля ў адрас супрацоўнікаў выдавецкага дома. Адзін з апошніх прыкладаў - апаганены касцёл ў Новалукомлі. Два хлопцы ўзламалі дзверы, забраліся ў храм і пакінулі там пахабныя надпісы. А крыху раней размалявалі помнік Герою Савецкага Саюза Фёдару Азміцелю, камандзіру партызанскага атрада. Супраць аўтараў такіх «майстэрстваў» узбуджаны крымінальныя справы. А чаго іншага яны чакалі?

Наўмыснае пашкоджанне маёмасці, нанясенне надпісаў і малюнкаў на фасадах будынкаў, у падземных пераходах, на шкле грамадскага транспарту, апаганьванне гістарычных помнікаў і культурных каштоўнасцей - усё гэта не іначай, як акты вандалізму. У крымінальным і адміністрацыйным заканадаўстве краіны ёсць артыкулы, пад юрысдыкцыю якіх падпадаюць дзеянні вандалаў. За гэта можна атрымаць вялікі штраф, арышт і нават пазбаўленне волі.
І гэта зразумела, бо сваімі супрацьпраўнымі дзеяннямі вандалы наносяць значныя матэрыяльныя страты. Напрыклад, у Смаргонскім раёне за леташнія жнівень-верасень яны пашкодзілі 130 м2 сцен гарадскіх будынкаў, на іх аднаўленне выдаткавана амаль тысяча рублёў. Для камунальнай службы невялікага райцэнтра грошы немалыя. А ў Фрунзенскім раёне Мінска за такі ж час страты ад несанкцыянаваных масавых мерапрыемстваў перавысілі 40 тысяч рублёў, і значная іх частка пайшла на замалёўванне надпісаў на жылых дамах, агароджах, лаўках.

Ад вулічных вандалаў церпіць і гарадская эстэтыка. Ці могуць радаваць вока каляровыя геаметрычныя «замалёўкі», калі не ўдаецца камунальнікам падабраць фарбу пад асноўны колер таго ці іншага аб’екта? Асабліва зараз, калі гарады прыбіраюць і добраўпарадкуюць, сапсаваны знешні выгляд будынкаў уносіць дысананс у звыклае ўяўленне аб чысціні і парадку на нашых вуліцах.

Чым кіруюцца такія гора-мастакі? Чым адрозніваюцца ад ананімных аўтараў у Telegram-каналах, якія таксам любяць абражаць апанентаў, пагражаць расправай тым, хто думае інакш, хто выступае за парадак і спакой у нашых вялікіх і малых гарадах? Напэўна, нічым. Вандал - ён і ёсць вандал у любым свеце, віртуальным або рэальным. Нашкодзіць, набрудзіць цішком і схаваецца. А схавацца, як бачым, не выходзіць.

Здаецца, яны гэтага не разумеюць, пакуль не даводзіцца трымаць адказ за свае брудныя ўчынкі, што зневажаюць маральныя і чалавечыя прынцыпы. Нездарма вандалізмам лічыцца адной з форм дэструктыўных дэвіянтных паводзін чалавека - тых, якія супярэчаць нормам сацыяльных паводзін.

204 views11:45