سین پنجم: سیر
این جهان دام است و دانه‌اش آرزو
در گریز از دام‌ها روی آر زو
این جهان زندان و ما زندانیان
حفره کن زندان و خود را وا رهان
«مولوی»
اصل واژهٔ سیر از زبان پهلوی آمده و یادآور صفتی است در وجود آدمی. گاه این صفت در درون آدمی جای می‌گیرد و گاه بر درون نظر می‌افکند. برای نمونه کسی که نسبت به چیزی بی‌میل و رغبت باشد گویند از آن کار سیر شده یا هنگامی‌که به مزرعه‌ای آب کافی دهند که دیگر نیاز به آب خوردن نداشته باشد گویند سیراب شده است. این صفت بی‌میل و رغبت شدن یا ریزان و دلزده شدن می‌تواند صفت دیگری را در ما زنده کند و پایدار سازد و آن احساس بی‌نیازی، آرامش و خشنودی است که این احساس هنگامی پدیدار می‌شد که ما بر چکاد مناعت پای نهاده باشیم و آز و تمنا و طمع و تشنگی در ما فرو نشسته باشد.
پس سیرچشمی و چشم‌سیری از بزرگ‌ترین صفات انسان برتر و یار محبوب و مقبول است که با پنجمین سین هفت‌سین بیان می‌شود.
#نوروز_و_فلسفه_هفت‌سین
#دکتر_محمدعلی_دادخواه
#نشر_درنویسا
@baamanbekhaan
این جهان دام است و دانه‌اش آرزو
در گریز از دام‌ها روی آر زو
این جهان زندان و ما زندانیان
حفره کن زندان و خود را وا رهان
«مولوی»
اصل واژهٔ سیر از زبان پهلوی آمده و یادآور صفتی است در وجود آدمی. گاه این صفت در درون آدمی جای می‌گیرد و گاه بر درون نظر می‌افکند. برای نمونه کسی که نسبت به چیزی بی‌میل و رغبت باشد گویند از آن کار سیر شده یا هنگامی‌که به مزرعه‌ای آب کافی دهند که دیگر نیاز به آب خوردن نداشته باشد گویند سیراب شده است. این صفت بی‌میل و رغبت شدن یا ریزان و دلزده شدن می‌تواند صفت دیگری را در ما زنده کند و پایدار سازد و آن احساس بی‌نیازی، آرامش و خشنودی است که این احساس هنگامی پدیدار می‌شد که ما بر چکاد مناعت پای نهاده باشیم و آز و تمنا و طمع و تشنگی در ما فرو نشسته باشد.
پس سیرچشمی و چشم‌سیری از بزرگ‌ترین صفات انسان برتر و یار محبوب و مقبول است که با پنجمین سین هفت‌سین بیان می‌شود.
#نوروز_و_فلسفه_هفت‌سین
#دکتر_محمدعلی_دادخواه
#نشر_درنویسا
@baamanbekhaan
سیم ششم: سرکه
با هر که نه دولتی ست منشین
کز سرم نگشت کام شیرین
«امیرخسرو دهلوی»
می‌دانیم که هرچه سرکه کهنه‌تر باشد گران‌بهاتر و ارزنده‌تر می‌شود؛ سرکه نماد پذیرش ناملایمات، نماد رضا و تسلیم است. بر این مبنا انسان‌های سالخورده که سرد و گرم روزگار چشیده‌اند نمادی از آموزش پذیرش ناملایمات هستند. چکیدهٔ مفهوم نهادن سرکه قبول ناهمواری‌های زندگی است و پذیرش تلخی و سختی و تندی و ناگواری است و اخم و عبوسی را بدان تشبیه کرده‌اند.
او داده به وعده انگبینم
من سرکه دهی روا نبینم
«نظامی»
#نوروز_و_فلسفه_هفت‌سین
#دکتر_محمدعلی_دادخواه
#نشر_درنویسا
@baamanbekhaan
با هر که نه دولتی ست منشین
کز سرم نگشت کام شیرین
«امیرخسرو دهلوی»
می‌دانیم که هرچه سرکه کهنه‌تر باشد گران‌بهاتر و ارزنده‌تر می‌شود؛ سرکه نماد پذیرش ناملایمات، نماد رضا و تسلیم است. بر این مبنا انسان‌های سالخورده که سرد و گرم روزگار چشیده‌اند نمادی از آموزش پذیرش ناملایمات هستند. چکیدهٔ مفهوم نهادن سرکه قبول ناهمواری‌های زندگی است و پذیرش تلخی و سختی و تندی و ناگواری است و اخم و عبوسی را بدان تشبیه کرده‌اند.
او داده به وعده انگبینم
من سرکه دهی روا نبینم
«نظامی»
#نوروز_و_فلسفه_هفت‌سین
#دکتر_محمدعلی_دادخواه
#نشر_درنویسا
@baamanbekhaan
سین هفتم: سماق
صد هزاران کیمیا حق آفرید
کیمیایی همچو صبر آدم ندید
«مولوی»
آخرین سین سفرهٔ هفت‌سین، سماق است. سماق نماد شکیبایی، بردباری و تحمل دیگران است. ضمناً گویای اشارهٔ دقیق است به ایستادگی و حوصله و مقاومت و مبارزه برای خواست‌ها وآرزوها، زیرا صبر به انسان می‌آموزد در گذر زندگی خستگی را باید خسته کند و کام را بیابد. بی‌گمان در وجود هر انسان کاملی، جوهرهٔ صبر و مقاومت برای دستیابی به اهدافش، دمادم موج می‌زند.
هاتف آن روز به من مژدهٔ این دولت داد
که بدان جور و جفا صبر و ثباتم دادند
«حافظ»
#نوروز_و_فلسفه_هفت‌سین
#دکتر_محمدعلی_دادخواه
#نشر_درنویسا
@baamanbekhaan
صد هزاران کیمیا حق آفرید
کیمیایی همچو صبر آدم ندید
«مولوی»
آخرین سین سفرهٔ هفت‌سین، سماق است. سماق نماد شکیبایی، بردباری و تحمل دیگران است. ضمناً گویای اشارهٔ دقیق است به ایستادگی و حوصله و مقاومت و مبارزه برای خواست‌ها وآرزوها، زیرا صبر به انسان می‌آموزد در گذر زندگی خستگی را باید خسته کند و کام را بیابد. بی‌گمان در وجود هر انسان کاملی، جوهرهٔ صبر و مقاومت برای دستیابی به اهدافش، دمادم موج می‌زند.
هاتف آن روز به من مژدهٔ این دولت داد
که بدان جور و جفا صبر و ثباتم دادند
«حافظ»
#نوروز_و_فلسفه_هفت‌سین
#دکتر_محمدعلی_دادخواه
#نشر_درنویسا
@baamanbekhaan
پیام نمادین سفره
سین نخست:
دختر نماد زایش است و این ویژگی افزایش و فراوانی را به‌همراه دارد و درونمایهٔ زن مهربانی و مهرورزی است که در یاد و جان و نهان آن را زنده و پاینده می‌سازد. بر مبنای این برداشت سنجد را «دوشیزه‌ای» بر سر سفر می‌نهد تا در آغاز پیش رو افزایش و گستردگیِ کاشت و داشت بهاری را بر ما جلوه کند و به همان پایه خردمندی و خردورزی را یادآور شود.
#نوروز_و_فلسفه_هفت‌سین
#دکتر_محمدعلی_دادخواه
#نشر_درنویسا
@baamanbekhaan
سین نخست:
دختر نماد زایش است و این ویژگی افزایش و فراوانی را به‌همراه دارد و درونمایهٔ زن مهربانی و مهرورزی است که در یاد و جان و نهان آن را زنده و پاینده می‌سازد. بر مبنای این برداشت سنجد را «دوشیزه‌ای» بر سر سفر می‌نهد تا در آغاز پیش رو افزایش و گستردگیِ کاشت و داشت بهاری را بر ما جلوه کند و به همان پایه خردمندی و خردورزی را یادآور شود.
#نوروز_و_فلسفه_هفت‌سین
#دکتر_محمدعلی_دادخواه
#نشر_درنویسا
@baamanbekhaan
پیام نمادین سفره
سین دوم:
باورمندان دیرین چنین پنداشته‌اند که مادر، نگهبان تندرستی و سلامت خانواده است. پس سیب را که نماد تندرستی و بهزیستی است «مادر» بر سرِ سفره می‌نهد.
#نوروز_و_فلسفه_هفت‌سین
#دکتر_محمدعلی_دادخواه
#نشر_درنویسا
@baamanbekhaan
سین دوم:
باورمندان دیرین چنین پنداشته‌اند که مادر، نگهبان تندرستی و سلامت خانواده است. پس سیب را که نماد تندرستی و بهزیستی است «مادر» بر سرِ سفره می‌نهد.
#نوروز_و_فلسفه_هفت‌سین
#دکتر_محمدعلی_دادخواه
#نشر_درنویسا
@baamanbekhaan
پیام نمادین سفره
سین سوم:
نگرش تمدن ایرانی از مردان چشم آن داشته که در گذشت روزگار، ازخودگذشتگی و ایثار را از دست ندهند و در برخورد سخت و تند روزگار، گرمی و نرمی را به‌همراه داشته باشند. امید و انتظار آنان چنین بوده که مردان سنگ زیرین آسیا باشند و بر این چشم‌داشت خشم دیگران را به مهر سبزی پاسخ گویند و این اندیشه، نهادن سبزه را در سفره بر کوله‌بار «مردان» نهاده است.
#نوروز_و_فلسفه_هفت‌سین
#دکتر_محمدعلی_دادخواه
#نشر_درنویسا
@baamanbekhaan
سین سوم:
نگرش تمدن ایرانی از مردان چشم آن داشته که در گذشت روزگار، ازخودگذشتگی و ایثار را از دست ندهند و در برخورد سخت و تند روزگار، گرمی و نرمی را به‌همراه داشته باشند. امید و انتظار آنان چنین بوده که مردان سنگ زیرین آسیا باشند و بر این چشم‌داشت خشم دیگران را به مهر سبزی پاسخ گویند و این اندیشه، نهادن سبزه را در سفره بر کوله‌بار «مردان» نهاده است.
#نوروز_و_فلسفه_هفت‌سین
#دکتر_محمدعلی_دادخواه
#نشر_درنویسا
@baamanbekhaan
پیام نمادین سفره
سین چهارم:
توان و نیرو در پیدا و پنهانِ جوان است. بازوی قدرتمند و اندیشهٔ فراگیر در روح و روان پُرتوان جوانان موج می‌زند. سمنو یادآور این قدرت بی‌پایان است و «جوان‌ترین» فرد خانواده سمنو را بر سفره می‌نهد.
#نوروز_و_فلسفه_هفت‌سین
#دکتر_محمدعلی_دادخواه
#نشر_درنویسا
@baamanbekhaan
سین چهارم:
توان و نیرو در پیدا و پنهانِ جوان است. بازوی قدرتمند و اندیشهٔ فراگیر در روح و روان پُرتوان جوانان موج می‌زند. سمنو یادآور این قدرت بی‌پایان است و «جوان‌ترین» فرد خانواده سمنو را بر سفره می‌نهد.
#نوروز_و_فلسفه_هفت‌سین
#دکتر_محمدعلی_دادخواه
#نشر_درنویسا
@baamanbekhaan
پیام نمادین سفره
سین پنجم:
هرکس در طول زندگی خود فراگرفته که آموزش و تجربه از کهن‌سالان به کودکان راه می‌یابد.
برپایهٔ این اندیشه سیر را که تجربهٔ مدارا و سازش و نگهداری و سزایی و روایی روزگار را بر ما می‌آموزد، «بزرگ خانواده» بر سر سفره می‌نهد.
#نوروز_و_فلسفه_هفت‌سین
#دکتر_محمدعلی_دادخواه
#نشر_درنویسا
@baamanbekhaan
سین پنجم:
هرکس در طول زندگی خود فراگرفته که آموزش و تجربه از کهن‌سالان به کودکان راه می‌یابد.
برپایهٔ این اندیشه سیر را که تجربهٔ مدارا و سازش و نگهداری و سزایی و روایی روزگار را بر ما می‌آموزد، «بزرگ خانواده» بر سر سفره می‌نهد.
#نوروز_و_فلسفه_هفت‌سین
#دکتر_محمدعلی_دادخواه
#نشر_درنویسا
@baamanbekhaan
پیام نمادین سفره
سین ششم:
شکیبایی در خمیرمایهٔ بینش نیاکان ما چنین بوده است که باید با بدی‌ها بستیزند و پیروزمندی را کسی گزارش می‌کند که از برخورد تلخ و سخت نگریزد و به نیکی بداند که فردای روشن در گرو پذیرش مبارزه با تاریکی امروز است، پس سماق را هم که بیان‌گر این موارد است «بزرگ خانواده» بر خوان نوروزی می گذارد.
#نوروز_و_فلسفه_هفت‌سین
#دکتر_محمدعلی_دادخواه
#نشر_درنویسا
@baamanbekhaan
سین ششم:
شکیبایی در خمیرمایهٔ بینش نیاکان ما چنین بوده است که باید با بدی‌ها بستیزند و پیروزمندی را کسی گزارش می‌کند که از برخورد تلخ و سخت نگریزد و به نیکی بداند که فردای روشن در گرو پذیرش مبارزه با تاریکی امروز است، پس سماق را هم که بیان‌گر این موارد است «بزرگ خانواده» بر خوان نوروزی می گذارد.
#نوروز_و_فلسفه_هفت‌سین
#دکتر_محمدعلی_دادخواه
#نشر_درنویسا
@baamanbekhaan
پیام نمادین سفره
سین هفتم:
باز هم مادر مهرورز است که تلخی می‌گریزد، شادی می‌دهد و پذیرش ناگواری‌ها کار هر روز اوست که امید را از دست ندهد و چراغ روشنی را هر هنگام در دل خویش زنده نگه دارد. پس آخرین میزبان سفرهٔ هفت‌سین به دست «مادر» راهی سفره می‌شود و آخرین گام را در آغاز سال نو بر پندنامهٔ پندآموز سفرهٔ هفت‌سین می‌نویسد.
#نوروز_و_فلسفه_هفت‌سین
#دکتر_محمدعلی_دادخواه
#نشر_درنویسا
@baamanbekhaan
سین هفتم:
باز هم مادر مهرورز است که تلخی می‌گریزد، شادی می‌دهد و پذیرش ناگواری‌ها کار هر روز اوست که امید را از دست ندهد و چراغ روشنی را هر هنگام در دل خویش زنده نگه دارد. پس آخرین میزبان سفرهٔ هفت‌سین به دست «مادر» راهی سفره می‌شود و آخرین گام را در آغاز سال نو بر پندنامهٔ پندآموز سفرهٔ هفت‌سین می‌نویسد.
#نوروز_و_فلسفه_هفت‌سین
#دکتر_محمدعلی_دادخواه
#نشر_درنویسا
@baamanbekhaan
حکمت حضور همراهان هفت‌سین:
«سکه»
با آن‌که گویندگان ما بر این نظر داشتند که:
ترک لذت‌ها و شهوت‌ها سخاست
هرکه در شهوت فروشد برنخاست
اما برخی از محققان، بر این باورند که پس از هفتمین سین سفرهٔ هفت‌سین، سکه را بر آن اضافه می‌کنند، زیرا ثروتمندی از آرزوهای دیرین بشر بوده است. ازاین‌رو سعدی در گلستان می‌گوید «بزرگی را گفتند از شجاعت و سخاوت کدام بهتر است؟ گفت کسی را که سخاوت است نیاز به شجاعت نیست.»
این بخشش، نیاز به اندوخته و قدرت اقتصادی دارد، ولی دیگر اشیای موجود بر سفرهٔ هفت‌سین به ما می‌آموزند داشتن ثروت در صورتی موجب رشد و تعالی انسان می‌شود که خردمندانه و با‌شکیبایی و بدون تجاوز به حقوق دیگران و از راه حسن خلق و درست‌کاری به‌دست آمده باشد.
#نوروز_و_فلسفه_هفت‌سین
#دکتر_محمدعلی_دادخواه
#نشر_درنویسا
@baamanbekhaan
«سکه»
با آن‌که گویندگان ما بر این نظر داشتند که:
ترک لذت‌ها و شهوت‌ها سخاست
هرکه در شهوت فروشد برنخاست
اما برخی از محققان، بر این باورند که پس از هفتمین سین سفرهٔ هفت‌سین، سکه را بر آن اضافه می‌کنند، زیرا ثروتمندی از آرزوهای دیرین بشر بوده است. ازاین‌رو سعدی در گلستان می‌گوید «بزرگی را گفتند از شجاعت و سخاوت کدام بهتر است؟ گفت کسی را که سخاوت است نیاز به شجاعت نیست.»
این بخشش، نیاز به اندوخته و قدرت اقتصادی دارد، ولی دیگر اشیای موجود بر سفرهٔ هفت‌سین به ما می‌آموزند داشتن ثروت در صورتی موجب رشد و تعالی انسان می‌شود که خردمندانه و با‌شکیبایی و بدون تجاوز به حقوق دیگران و از راه حسن خلق و درست‌کاری به‌دست آمده باشد.
#نوروز_و_فلسفه_هفت‌سین
#دکتر_محمدعلی_دادخواه
#نشر_درنویسا
@baamanbekhaan
حکمت حضور همراهان هفت‌سین:
«ماهی»
پس فکر، چو بحر آمد، حکمت مثل ماهی
در فکر سخن زنده، در گفت سخن مرده
اما شادترین پیام‌آور شنگول و پرجنبش نوروز که دردانهٔ سفره است و سین الفبا را با خود به‌همراه ندارد، ماهی تنگ بلورین است که خاطرهٔ کودکی است و همراه جوانی و همگام پیری. ماهی قرمز داستانی دل‌انگیز دارد با تنگ پُر راز و رمزی که جهان سخن و پند و اندرز و باید و نباید در شیشهٔ روشن حمل می‌کند. ماهی از درون تنگ به درون تنگ دل شما چشمک می‌زند و زندگی شاد و فعال و پُرتکاپو و بی‌توقف را در آغاز سال نوید می‌دهد که عزم خود، جزم و راه هموار و دیده بیدار و اندیشه هشیار دار تا شادان و ره‌پوی، کلید فصل را در قفل‌خانهٔ روز به‌هنگام نوروز بچرخانیم و‌چرخهٔ زندگی را این‌گونه آغاز کنیم.
«ماهی ، نماد زندگی ماست و آب گویای روشنی و پاکی و صفا.»
#نوروز_و_فلسفه_هفت‌سین
#دکتر_محمدعلی_دادخواه
#نشر_درنویسا
@baamanbekhaan
«ماهی»
پس فکر، چو بحر آمد، حکمت مثل ماهی
در فکر سخن زنده، در گفت سخن مرده
اما شادترین پیام‌آور شنگول و پرجنبش نوروز که دردانهٔ سفره است و سین الفبا را با خود به‌همراه ندارد، ماهی تنگ بلورین است که خاطرهٔ کودکی است و همراه جوانی و همگام پیری. ماهی قرمز داستانی دل‌انگیز دارد با تنگ پُر راز و رمزی که جهان سخن و پند و اندرز و باید و نباید در شیشهٔ روشن حمل می‌کند. ماهی از درون تنگ به درون تنگ دل شما چشمک می‌زند و زندگی شاد و فعال و پُرتکاپو و بی‌توقف را در آغاز سال نوید می‌دهد که عزم خود، جزم و راه هموار و دیده بیدار و اندیشه هشیار دار تا شادان و ره‌پوی، کلید فصل را در قفل‌خانهٔ روز به‌هنگام نوروز بچرخانیم و‌چرخهٔ زندگی را این‌گونه آغاز کنیم.
«ماهی ، نماد زندگی ماست و آب گویای روشنی و پاکی و صفا.»
#نوروز_و_فلسفه_هفت‌سین
#دکتر_محمدعلی_دادخواه
#نشر_درنویسا
@baamanbekhaan
حکمت حضور همراهان هفت‌سین:
«آینه»
آینه به نشانهٔ راستی، پاکی، صفا و یک‌رنگی است. آینه را بر این باور بر سفره می‌نهند که صفا و صداقت و پاکی و لطف، گویش کاستی‌های بدون سخن و از راه سکوت را از او بیاموزند؛ همچنین بر این اعتقادند که هرکس در ابتدای سال نو بر آینه نگاه کند، سالش با لطف و صفا و صیقل دل همراه خواهد شد. آینه پیام‌آور این پند است که در کار و بار یک‌رنگ ویک‌دل و صادق باشیم.
دوست دارم که دوست عیبم را
همچو آینه روبرو گوید
نه که چون شانه با هزار زبان
پست سر رفته مو‌به‌مو جوید
«نشانی دهلوی»
#نوروز_و_فلسفه_هفت‌سین
#دکتر_محمدعلی_دادخواه
#نشر_درنویسا
@baamanbekhaan
«آینه»
آینه به نشانهٔ راستی، پاکی، صفا و یک‌رنگی است. آینه را بر این باور بر سفره می‌نهند که صفا و صداقت و پاکی و لطف، گویش کاستی‌های بدون سخن و از راه سکوت را از او بیاموزند؛ همچنین بر این اعتقادند که هرکس در ابتدای سال نو بر آینه نگاه کند، سالش با لطف و صفا و صیقل دل همراه خواهد شد. آینه پیام‌آور این پند است که در کار و بار یک‌رنگ ویک‌دل و صادق باشیم.
دوست دارم که دوست عیبم را
همچو آینه روبرو گوید
نه که چون شانه با هزار زبان
پست سر رفته مو‌به‌مو جوید
«نشانی دهلوی»
#نوروز_و_فلسفه_هفت‌سین
#دکتر_محمدعلی_دادخواه
#نشر_درنویسا
@baamanbekhaan