آوَخت
30 subscribers
168 photos
3 videos
94 files
5 links
آوَخت به زبان بومی شمال هرمزگان به چم داستان و حکایت است .
Download Telegram
از تارم تا طارم:
*حلیمه و بیژن*
"حلیمه از مارُم و بیژن از تارُم "
( کِسمت بیست و سِیُم)

بهرُم و بهزاد صب نماز راه افتن که اِشِن تو کعله ...سر راه رو کیش بِی ملا مندنی لاری ابینن که همی طو که چتر ا رو سرش اشگن خرش اَ چُهار اده ایا ..‌

بهرُم اگو : " خُنه خراب همی چتر خُش وِل نی کن ....ایکه خاطرِ خُش شِی که یه ذره اشنیوا افتو رو پرک روش اِفته‌..!

بهم که ارَسِن بهرُم اگو : " چه خبرن ملا خُب چُهار ادی ؟

ملا اگو: " چی مگو که یه تفاکی اُفتان که شاید تا بُری وخت اَ چک زَبُن مردم اِفته...
-چه گه ؟...
- ولا یه مردکه غریبکوی کسی نی فهمه اَ کا اومه بو ؟ تو پهنووه داکا او افتان وختی در ایا همی طو مث لوک مست بللوک ازن لخت و پتی دو اکُن تو کوچان .‌.‌زنکان و بچان همه جیغ و واغ ...ارفتن تو خُنه و بعضی یون َم چوغ شواگه بو که اگه نزیکی بیا شِزِنن ...فقط دو شکه ا ای کوچه تا او کوچه .‌‌...تا یکی خبر بی مردون اَ سر خرمند ابه ...اَ هامو طری تیره تزرکو ره بو ...نی فهمم گنوک بو ...جِنت بو ...چه بو ؟ ...په شما توی کا اِشین ؟

بهرُم : " عجب ای دگه چه حکایتی بون ...‌ای ملا ...ما م اگو اگه دردُم یکی بو .‌اندکی بو !...همی بیژن کد ور زمین اومده ا دیرو تالا تُر و بوش نی ....اُفتان اُ دمبال هامو داخت ‌‌‌حلیمو ‌‌‌...به بوهنه ی بارکشی رن همراشون‌.. ما اشیم تو کعله چگونگی اگویم بی والده ی خان و شحنه وض ‌...که در جریان ابن و شاید کمکمون شُکه ...کسی هم دمبالمُن اشفرستا به یه


(پایُن کِسمت بیست و سِیُم )

🚴‍♀🌴Y.B.Z.



@Tarom95
*حلیمه و بیژن*
"حلیمه از مارُم و بیژن از تارُم "
( کِسمت بیست و چارُم )
.‌‌‌‌..‌‌..
پس اَ بکوب بکوب راه، حلیمو چوغِ بادُمیش همی طو که تو دسش ولم اده بِئ کُوّت کلب دادن بیژن با یه خنده ی تخشی اگو : " مُم دگه مِثِ ایکه رسیدیم...نه ؟ ..."

زیور همی طو که سیل کوه طول و دراز " باز" اکُن .. اگو: " بله پشتنگ که رد بودیم اییم دم تنگن ....دگه نیزِ مارُمیم ...‌

ز‌ تارم چون گذر کردیم به پشتنگ
از آنجا تا رسیدیم باز و دم تنگ
رسیدیم با نگار نازنینُم
به مارُم چون‌ پس از هژده فرسنگ

صدی شر شر چشمه مث خوش اومدی بو بی ای کافله سه نفره ....
پنگون مغون ایجا تو خَرَک زدن بو .بیژن معنی گلمسیری بودنی که به عکیده تارمیون گفته ابو افهمه انگاری هرجا خرما زوتر ارسه گلمسیر ترن..
پیرمردی که لنگی دور سرش اشبس بو داکا یه گُمپ * مغی شکتد که پیلونش* در بیاره همی طو به داستش مثِ مجستمه اویسته دس اَ پَنی چِشش اهله و سیل دی و دُخت و جوونی که همراشونن اکن..‌
سلام اکنن ...
پیرمرد : " خاش هندی زیور ...په یه جاهلی* ُم اَمری خوتو تواردن ؟ ...

زیور : " چه بکنیم خالو مهسین ما ای زن و ضیفه مونانونست ...کمکمون هندستنگ...
مهسین : " خوبن خوبن ...بار و بنه خبی هم تواردن ...محصول خبه ؟ ...
خدا رحمت بکنت مه جعفر ..همراته او سالُون ...ا هامو دور صدای شروندش شهند ...

دروگرون هم جلو دمبال هندستنگ.
****
پسین خوشی تو سایه ی کوه ومغ ، صدای او رو چرمه ان و همپا نشینی با حلیمو بی بیژن کیف ااشن ...ا یه طره هم دورمُندن اَ خونش و حالا ایکه اوجا چه خیالونی بَرَش اکنن تو شُور اَشو که چطو ور اِگرده ...

زیور اگو : " چِتِن خاله تو شُور رفتی ....تو هم فکر اُکن پُس مویی ....

حلیمو همی طو که دو تا دستی یون ایاره تا دوسه منی گندم آرت اُکنن با سر و رو خوشالی بُش مخناش پس و پیش اَکُن و اگو: " مُم پی کی اریم سر کنات جُن بشوریم .‌‌.‌‌؟ ...‌"

زیور : شوم و شروکی که مخا چراغ اواگریم اریم ....

بیژن خب سیل دور و بر خُش اشکه که ابین کاری ، کمکی اشنی برشُن انجُم آده
اِشدی یه کَندری* گوشه ی خُنه هشتن .‌‌‌.‌
اشگو ؛ " خاله زیور مِی اِشُم یه کندری اُو واگیرم بیام بی رِخت و ریزتُن .‌‌‌...
****
مهد ایسُف پیره مرد عامو حلیمو اشفهمی که اینان اومدن با یه کاغذی که تو دسش بو و دس به عصا و همراه ملا کاسم و زنش اومَدِن خُنه هَدِ زیور ....
- رسیدن بخیر زیور ، حلیمو...شُگُر خدا بی باک و بلا وا جا منزل رسیدین ..همری کافله بودین یا جلو دمبال ؟

زیور : " نه ای مشدی بارِمُن زیاده ، دورتر هندیم یه جاهلی َم بنده ی خدا که یه تا خر خوش رُویی ایشسته بارِمُن بار ایکه اَمرامُن هُند...‌‌"

مه یوسف ایگو : خُا....‌و کاغذ دولا شده باز ایکه اشدا دس ملا کاسِم و بی حلیمو اشگُ : " عامو ای خط پس عاموت هندن ....ملا بخون چه اِنوشتن ؟ ...

حلیمو با حالتی نه چندون که رغبتی اشبو اشگُ باشه عامو...

ملا شرو اشکه بِی خُندن :

" ...‌باری حال ما خواسته باشی خوب است و ملالی نیست ، جز دوری شما که انهم امیدوارم به زودی دیدارها تازه گردد. الحمدلله کمر دوره سر بازی شکسته ام و یک سالی دیگر به هر نحوی باشد می گذرانم ...دیروز یک بار شتر جنس قاچاق نزدیک سیریک گرفتیم ...‌
مادرم سلام می رسانم ..زن عمو و دخترعمویم خیلی سلام می رسانم ...
زیاده عرضی نیست..."

قربان شما
ملک

بیژن با کندر اُو اومه ....

مهد ایسُف روش بر اشگردُند سیلِ کد و بالِی بیژن اِشکه تا اومه نِشت ...مشتی پرس اَ دی بای بیژن و کعله خان اشکه ...و ماجرا خش و روزونی که جوون بو اومه بی درو تو تارم اِشگُ ...
****

(پایُن کِسمت بیست و چارُم )

🚴‍♀🌴Y.B.Z.

واژن:

کَندِر : وسیله ی آوردن آب با چوبی که در دوسر آن حلب آویزان است .
گُمپ : بچه ی نخل ...نخل کوچکی که از بطن نخلی دیگر روئیده باشد‌
- پیل : پنیرک ...جسم سفید رنگ ترد و خوش خوراک بن بچه ی نخل یا بن شکوفه ی نخل
- جاهل : جوان

@Tarom95
*حلیمه و بیژن*
"حلیمه از مارُم و بیژن از تارُم "
( کِسمت بیس و پنجم‌ )

ماجرای هامو مردکه که مثِ جِنت لخت و پتی تو خونان دو اشکه بو دهن به دهن تو همه ی دهاتون اپیچه .
زنون گُرّویی که همیشه اومدن سر کُپ‌ کنات او شابو زهره ترک گه بودن . حالا مردکان به جای زنکان که مشک او سر شازه اینان مشک او اَ کنگ شازه اومدن ...اَ کعله ی رفی آبا م همی تو مردکان ارفتن سر پهنووه اُو شایُو .‌
یک اوضایی گه بو ...زنکان و مردکان مُرد بودن از خنده وختی سیل مردکان شاکه که همی طو رست* پُش سر هم اُو شایُو.

تو ای بل و بشو ای یارو بیژن َم اشزن رن دمبال داخت مارُمی .
هر جا اَشی یا گپ ای دو ما جران .

بهرُم و بهزاد تو وخت خلوت که ابینن اَشِن کعله خان . پهلو والده ی خان و شحنه وض چگونگی تعریف اکنن .
والده ی خان اگو ای خبرون هامو پیره زن ماراک بی مو اَ سیر تا پیاز اِشوُردن.. نی فهمم ای داخت مهره ی مار اشبون‌ که دل ای یارو اشبردن ...او شو بهد اَ درو که همه دعوتی تو کعله بودن نشون مو شودا خیلی م اَ دخت عاموش صنو سر نبو....فکط یه دماغ کلمی کشیده ی کشنگی اِشبو ...اگه مو مفهمی همی جا تو کعله نگه مکه با دیش دگه نه بیژن دس ا پا خطا شکه نه حلیمو ...
شحنه وض اِشگو : اِهه ...آغا حتما" مث هامو نُصو اکبر تگو هرکه جوغن بلند اشکه بی هامو شدوم ...کهکان خندان اَ بالای بُن کعله اَ تو باغ پیچی که همه ی مردم شُفهمی ...
والده ی خان اگو : نه ! نصو اکبر دگه چیزی بو ..یه چشون عسلی اشبو که همه کُشته مُردش بودن ...
کاسم که داکا چیلُک شه رست اشگو : هُنی ولله ...
شحنه وض تپاک اشزه رو دوش کاسم و اِشگو : ای خونه خراب تو هم یکی بودی که دورش فَل فَل تَگشت .
. کاسم اِشگو : ای داد بیداد ...یه لَتویی * شِیستی که جوغن بیارُم رو سینه م که دسونم یُوری اِشنکه ، ای کاکا همش چیلُک مَرست ...اُمنکه خرمای پیارُم بیشتر اُخورم ...
والده خان اگو : خُبن ای کاسم مگه بصیرو حالا چشن ..نگای پنگ مودش اُکن .ماشالله مث مَردُن م پا ور اکشه اشو اُوباد بزرگ .

بهرُم همی طو که داکا کله ش شخاروند اشگو : ای آغا حالا اَ ای گَپون گذشته ما چه اکنیم ...
والده ی خان اشگو : حالا شما حتمن خاطر جهم هستین که صنو َم مِثِ هامو حلیمو خاطر بیژن شِی یا بی ایکه نافشون بی هم شُبرین حالا توی که بِی همده ایگیرِن ؟
بهزاد اگو : ای آعا مو تا حالا دختم بی همی نحو بی بیژن اُمشت بو ... مثلی اگون گوشت اَ ِاستخون جدا نی ...
والده ی خان : ای حرفون ول شاده ....مو حالا یه کاری مشا اُکنم ...وخت سربازیش رسین ؟ ...بهرُم و بهزاد دِیکه ای سیل هم اَکُنن ...هر دو تا همراه اَگن : یهنی شِگیرن بِی سربازی ؟
والده خان : هونی ..بلکُم یه دوسالی ره سربازی جایی سرش اَ تو کاری چیزی دگه ره ، عشغِ ای داخت نعره کد کشیده اَ سرش درگه ده شاید خدا اشخواس بیا بِی دخت عاموش اِگی ...البته کار دلن نی بو هیش کاری َم شُکونی ....اَگه صلاح ادونین خبر آدوم بی همی سربازگیرون همراتون اکنم نا غافل شگیرن شبرن ..

کاسِم هرچی پیش مِراغ* بو چیلُک اِشبافی بو سر چیلُک گِرون اده اگو: رضا شاه هم خُب فوتی سوار اشکن بی بچان مردم اگی ابه سربازی ...ولی نه خُبن ..اکَلَن ...همی جک و جاهِلون اشِن آدم ابن یه چیزی اَ دنیا حالیشون ابو ...

بهرُم و بهزاد همی طو دَس اَ زیر ِ کَلَکشون شُگه بو بی همده سیل شاکه و شُور شازه ...دو دل گَشت بودن!

چریک چریک گکُن اَ تو میلُوون* جوغ پوی باغ اَ تم گه بو ...

🚴‍♀🌴Y.B.Z.

(پایُن کِسمت بیس و پنجم)

* واژان
- رِست : ردیف
- لَتوlatoo: ذره ، خُرده ، کمی
- مِراغ : شاخه ی تر و تازه ی نخل
میلَو : گنداب ، آب و گل‌ سیاه

@Tarom95
*حلیمه و بیژن*
"حلیمه از مارُم و بیژن از تارُم "
( کِسمت بیس و ششم‌ )

بای مَلِک که نامه ی پُسش اِشو خُنه ی کوکاش بی حلیمو و دِیش اِشخوند شِیستی شستشون خبر دار اُکن که حلیمو بی پُسشِن، یه وخ دلش دمبال کسی نفته ...
حالا اشدی که بیژن جوون نُخاسته که مث یه پهلوون اوو اشو دلش ور هم شور گه که نکنه خبرونین .

حلیمو منتظر ا بو که عاموش اِشو خونه و با دیش و بیژن اِشن سر گلگه جُن بشورن .

مهد ایسف کاغذ اَ دَسِش دولَن بو با ملا کاسِم پا ابو همی طو که خدا حافظی اکُن اگو : زن کا کا خیلی دِلُم بَی شما تنگ‌ بودِن شُگُر خدا که شما به سلومتی هُند ستی دگه خیالم راحت بودِن ...په شُم و شُروکی تخوردن؟ ...پت و پوشنی تناوا؟ بَی او جَوونو.‌‌...
زیور اگو : ها بله ...ما رو همی گافره اخوتِنگ او بیژن َم جاش رو بُن اکردنگ ...

****
زیور او چراغ توری آماده اکن ، پر نفت اکن و روشن اکُن و راه افتن اَشِن طِری گلگه
شوو راهی بی بیژن همراه با دلبندش تازگی دگه اِشبو..

زیور بِی بیژن گلگه نشون اده و اگو : " الان مردونه ن تو بره جونت بشور دگه ما اریم ...
بیژن اشو تو گلگه یاد پهنووه رفی ابا اَفته که حالا ایجا طول ترن ولی پهن نی‌ .
تو تووریکی مردکان گرم‌ صحبت بودن که خیلیشون اَ درو اومه بودِن ..چند تویی بی بیژن اشناسِن .گپ تارُم و فین دو ایا ..یکی اَگو : ای که اگن یه کاسه ای اَ تو چشمه ی تزرک تارم زمین شکردی هندستنگ تا چشمه ی فین، ما سر در مُنوا.‌.
یکی دگه اگو: یه چیزونی بودن کلانترون بختر افهمن ای کاکا ‌‌.‌‌..

سر و صدای زنون در اتا ..یکی اگیت: بریم لَردی ...و دس ازن رو پشت بیژن اگو : البته ایجا مث اوجا نهن که لباسو مُن سرِ در ببوت زنو واگرن تهدید بکننگ که تو هو بِرِزنگ..

زنون که اَرَن تو گلگه بیژن هامو لَردی منتظر امونه و تو خیال اوو افتادن‌ حلیمو .. تا که اَ در ایان ، بو طراوت گل سرشوری که اَ پنگ مود حلیمه اَ دماغش ارسه سر مست شکن .‌..
زیور بَی بیژن اگو: گلگه خُب هسته ...حَضّ اتکه ؟
بیژن اگو: خُب بو مِث اوباد بو .‌‌‌‌‌

حالا ایکده جونشون سبک گه بو که هرکدومشون سرشون رو بالشت شاهِشت آنی خو راحتی ارفتن ...

حلیمو یه بالشتی اواگی و با ختده مث یه جیزی مهنی که بی بیزن آده اگو : بِگه ! اَ او پله بره بالا رو بُن راحت بگه بخو !

بیژن با ایکه دِلش حسابی برده ی خو شکه اما نا آروم و تلاطُم اَ عِشغ ، و دلشوره اَ خونه ی خوش که حالا داکا چه برنامه ای برش اریزن ؟

رو چادر دُگردی که رو تَکِل پهن گه بو بالِشت ائله زیر سرش و سیل سِتالان دور تا دور آسَمون اَکُن تا ابین تَی با آسمون تارُم زمین‌ چکه فرک اِشَن ؟ ..که ابین کوهون ایجا آسمون کوچکتر اشکردن و کوه "باز" بلند بالا تا قعر آسمون ویستادن ...

کمی مُند بو که خو اِشو صِدَ ی شیهه و کُتراپ کُتراپ اسپی ششنفت .....

🚴‍♀🌴Y.B.Z.

(پایُن کِسمت بیس و ششم)



@Tarom95
*حلیمه و بیژن*
"حلیمه از مارُم و بیژن از تارُم "
( کِسمت بیس و هفتم‌ )

بهرُم و بهزاد بالاخره بی سربووزی فرستن بیژن اپذیرن تا بلکم بهدن اوو از اوسیو اِفته ...والده ی خان اگو مو حالا شوخی امکه که با مامور سرباز گیری بُرین شگیرین . تِی دگه صحفه دمبالمون درست اکنن که والده ی خان جلو جلو اشگه تحویل ژاندارمری اشدا بَی سربازی ...اونان خوشن هر چن وختی ایان تو کعله اسم شوهستن ...
مو حالا یه نفری ا همی سوارکارون کلاتویی همراتون اکنم با یکیتون اترکش ونین ک اشین اشبیارین

حالا بهرم اَ ترک اسپ سوار کار اومن مارُم تا بِی بچش واگی ابه . یک دور اَ تو مارم گشتن تا خونه ی زیور نشون شدان ...برابر خونه بهرم صدای زیور ازن ...زیور شستش خبر دار ابو که اومدِستن دُمبال بیژن و صدَی بهرُم اشناسه ...بیژن خو که اَ سرش اپره ، مث ایکه سنگی پنج من اَ تو سرش اشخوا ...صدَی باش افهمه ولی ایکه بَی چه با اسپ اومن نی فهمه .‌‌. حالا خدا خداشن که زشتی مث تو خونه خوشون چاپلک اَ ریشه ی گوشش نزن ، آبروش ایجا تو مارم ابه ...
اسپو ابندن و سراغ بیژن اگیرن ...زیور اگو : اوجا رو بون خوتن ...چوک خُب زرنگِین...خدا خیرش هاده کمک ایدا بار ما ایوارد .‌.حالا بی چه ...مگه طوری بودن اَ ای همه را بکوب بکوب هندستین‌ ...ای که شواسته صبح بیاتن ..
بهرم اگو : ما نگرونش بودیم ، خاطر جم نبودیم که ایجان ...
بهرم اِ ستاکو* اشو رو بون ، بیژن رو تکل سُچَک * اشزه بو نِش بو .‌
باش با یه صَِدَی خسته خفیفی اگو : آبرو مو اَ تو کین سگ اِتکه ..حالا ای روز مون که حالا اگردم دنبال تو ...اومدستی بیخه ی مارُم به بوهنه بار آوُردن دُمبال ای داخت ...اوجا که هیچ نی فهمی ایجا اگه افهمن همی دور و برنُش نفست تو کوطی اکنن ...

زیور ‌ یه نون و مهیه ای و مُشتی کُنگ سرتیغال * زده نغار ایاره تا اینان که اَ را رسیدن یه تِک و دلی اگیرن ..

حلیمو َم بَزَخ* شده او طره حالا رو چار پایی خووبین و تن خُش اشزن اَ خوو و ای پل و او پل ابو مودون شوشتش رو بالشت ولو اشکن و گوشش تیز اکن و تَکَّلا اَکُن تَینم کی چه اگو‌‌.‌‌ تو ای فکرن که صب که روز اَزن دگه روزگار چه ور سرش اده

🚴‍♀🌴Y.B.Z.

(پایُن کِسمت بیس وهفتم)
*******
واژان :

اِستاکو: آهسته
سَچَک : سر دوپا و جم و جور نشستن
سرتیغال : دیمبازک ( بندری) ، دُمباز .‌.‌خارکی که دُم آن رطب شده باشد .
بَزَّخ ( برزخ ) : پکر ، ضد حال خوده ، میان بیم و امید گیر کردن .

@Tarom95
*حلیمه و بیژن*
"حلیمه از مارُم و بیژن از تارُم "
( کِسمت بیس و هشتم‌ )

بهرُم وختی توپ و تشرونش با بیژن تمون گه اَ رو بُن اومه پووین و اومه پهلو همراهی کلاتوییش نشت نون و مهبه اِشخا . زیور چای َم اِشوو شَخا و بهد همی طو هر کدومی یه چُکُتَکی شُواگه بو و کِل دندونشون شایوو و تا یه ده دکیکه ای گپ و گفتی اَ هیشکه در نَگه و هرکدُم منتظر بودن یکی گپ اِزن .
تا ایکه زیور اَ گپ اَیا :
" هر وخ تاوا بخویین تا جاتون بکردُم ای کاکا ؟ "
بَهرُم : " مر حمتتون کم نبو ..‌اگه زحمت اکشین بی ایکه ما صوا گاه مای اِشیم تو کعله ی خان منتطرمونن ...خرمنکشین ‌..

حلیمو دَسِونش زیر بُچش * رو بالش خوابیدکا رو چارپایی * همی طو گوشش جنگ اشگه بو ...
" صبح گاه اگه بِرَن ..مه بایه زودته پا بُبُم بی بیژن ببینُم .."
****
صب گاه شیهه ی اسپ بَی " مهسین " اَ کنج و کُو شنداخت ..او مه اَ پَس مَهره* چِشونش گرد گه تو فضای کوکاش ...طاکت اِشنیوو اَ او طِره اومه تو فضا ...همی طو که دَس اَ کمر اِشزه بو چشون پرس و جو گرش اَ رو زیور اُفتا .

زیور بی ایکه او اَ طو شک در بیاره چگونِگی اشگو که چه گَن و چه گذشتن و بَی چه اینان اومدن ‌..‌

سوار کار کلاتویی همی طو که تیمار اسپ ِ خُش شکه بَی بهرُن اِشگو : " بهرُم؟ په من ده بِرم تو میخَی با بیژن بِیَی دگه نه ...بَرَی ایکه او جا والده ی خان منتظره سر خرمن کشی بایه یه باری گندُم ببرم بَی دشت کنار بُی بَگ . "

حلیمو داکا یه خُردَی مَسکه و نون چووَی شَیوو جلو مهمونونش شَهِشِت ..سر و سینه ش طوری جلو اِشُو که تا او روز با بیژن بَی ای نزیکی شُندی بو‌..

لحظان عاشِکی و دلبری توه یه جایی که زمین و زُمبون اَ یادِت اَشو ...میون زمین و آسمون همی طو معلک اَمونی ! صب و ظهر و شویی تو کار نی !

مهسین که سر دوپا نِش بو رو اَ طری مردکه ی کلاتویی اشکه و اِشگو : " ای خالو مگه هُندستی سر ببری ...نصف شوو هندی ای صبی گا تا بِری ...مه نادونم ...با اسپ مامور دولت اهندنن بَی تعلیقه ای چیزی ، خط سربووزی کسی در بیات ....حالا اِی چه سِرّین که شما وا اسپ هُندین ایجا خونه ی ما فخیرو ...نادونُم ای زبیده خاتون شوا اَ رخ فینیو بکشت که مه ای همه آدم و اسپ و تفنگدار اومه ؟ ...

بَهرُم یه پوزخندی اشزه .کلاتویی اِشگو: " نه خالو هه! ...ای خالو بَهرُم دل نگرون بچووش بوده که یه وخ تهنایی تو راه جایی ولو نلو نشه ... خر ِ مَر چابکی نداشته ...بَی من همراش کِرد که سوارش کنم بیارمِش ...

مهسین ته دلش آرُم اَگی و او شک و خیال در اَیا که نکنه اینان یه وخ دلشون تو دخت کوکاشون رَن ...والده ی خان کاصد اِشفرستادِن .‌‌
***
سوار کلاتویی هَیّی اکن و کُتراپ کُتراپ اُ تو مُغون مارُم اَزن اشو طِری تارُم ...
بَهرُم َم افسار خر شبار گِن جار بیژن ازن که بیا تا اِشیم ...

حلیمو یه تووکویی* سرتیغال نغار ایاره اده دس بیژن و با دل هزار من غم اَ همده خدا فظی اَکُنن.‌..

🚴‍♀🌴Y.B.Z.

(پایُن کِسمت بیس وهشتم)
*******
واژان
- بُچ : برآمدگی دهان
- چارپایی : چهارپایه ای سکو مانند که روی آن با چوب و شاخه های نخل سقف زده اند و برای نشیمنگاه و خوابیدن تابستانی از آن استفاده می کنند ‌‌‌‌....بندری : گافره .
مَهره : دیواری نرده ای ساخته از مَهر ( چوب شاخه نخل ) یا دیوار خاری برای باغچه یا حصار حیاط ...بندری : مَهرِنگی ( نرده با چوب بافته شده نخل)
- تووکو : زنبیل حصیری برای نقل و نگهداری خرما و گندم ..‌ بندری : تولَک .


@Tarom95
*حلیمه و بیژن*
"حلیمه از مارُم و بیژن اَ تارُم )

کِسمت بیس و نهم

بَهرُم سوار خر سوز ابو و بیژن َم اَ دُمبالِش ..هر چه باش اگو بیا تَرکُم سوار اوه ...سوار نی بو تا وختی اَ آبادی در نگن به غرورش ور شَخا .‌.‌همی طو که اره سیل پشت سرش شکه ..زیور و حلیمو تا گُمی* وخت دم در خونه شون ویستا بودن دمبالشون سیل شاکه تا اَ دید چششون درگه .‌.
*****
سوار اسپی کلاتویی که اومه همه ا در خونانشون در اومه بودن و بِربِر سیل شاکه ...
کلاتویی اگو : " چیه همه سیل می کننین مه من از میدون جنگ‌ اومدمه ..؟ من آدم تو کعله ی خانم رفتم فین و مارُم و ور گشتم .
پیر زن ماراک َم اُنگاری وخت اَ دسش اومه بو دس اَ پنای چشش اشگه و اشگُ : " په یانی تی همه ی خبرون بَی تو کعله اِبَری چیزی بَی ما نیگوی ..با لبز کلاتویی ایه پیه اکنی ؟
کلاتویی اگو : " تا روز اَ کو روو اَمونتون بهلَه حالا ..‌میبینین که بیژن َم همرَی باواش داره می یا..

ماراک‌ اگو: حالا بَی مو اُگو که بَی یوورو شُزه بو یا نه؟
- مه شهر هرته که بَی هرکه دیدن بزنن ...مگه چه کرده که بزننتش ؟
- آخه افتا بو دُمبال هامو داخت نه ؟
- خُب اگه عاشغ بوده پوی کتک خوردنه َم وای میسته ...
*****
خرمن امسال مِث یه کوهی گه بو ...اَ گُت و کوچک ، زن و مرد دور خرمن جم گشتن ...بو گندم تو هوای تش باد امید زندگی اده بُی همه ، تاتنی بچان کوچک ُم کابو* بارِشُنُن گندمون درازی را رخته جم اکن و باش بازی اکنن و سات آخر همه اشو رخته ابو تو هوت * بُی کوت سال.
عیش و میشون َم با وعده ی سرِ خرمن ربط اشه ...
تو آبادی صدای گروم گروم عیش و ساز اُستا اکبر ایا ..‌

خیر الله اَ گهکم اومن داکا با کله کش* خرمن اَکشه :
اول خدا ، رسول خدا ، علی ولی خدا ، چاره ساز خدا ، پنجی به نام خدا .‌‌
همی طو که خیر الله خرمن اکشه دهنش واز اشکن تا دندون مصنوعیش زیر زِروو اَفتوو بَرَخش اِزن ...زنون َم کُرکَر خنده اکنن..‌

سوار کلاتویی همی طو که ، اسبش تم و تیز شکه اومه پهلو شحنه وض ...شحنه اِشگُ : " په ماموریتت تمون گه ؟ ..‌"
- بله شحنه اونام دارن میان ...
****
زیر باغ گلی که آدمون کنج و کُو گر که همیشه کِصه ی عِشغ و عاشِغیون دمبالش اگیرن منتظر بودن که بهرُم که بیژن اَ بَز دِلدارش پرکنده اِشکن داکا شیاره جطوری گن ...لبیرِش* دولکون گن ؟ ...رنگش زرد گن ؟...یا بی خُش اِشنباختن ؟ ...
عشغ بیژن و حلیمو مثِ لیلی مجنون ، خورشید فلکنار ، خرم و زیبا تو تارُم زمین گن ...مصطفی شروا درست کن کلم دواتش و مشتی کاغذ اشواگن تو سایه ی کاور دور خرمن داکا شعر درست اکن ..‌هی انویسه و هی خط ازن ...دس و پِلش جوهری گن.‌..وختی یک چاربیتی درست اکن بی دور و بریونش اَ ته سر اخونه ...

عحایب صنعتی دیدم به تارُم
که تش برپا نمود آن دخت مارُم
حلیمه برد دین و دل ز بیژن
نویسم قصه ای در روزگارُم
****
بُری طول اشکشی تا تو میون هاج و واج گشتن مردمی که سَیل اَ راه بودن ....ابینن بهرُم خُش تک و تهنا سوار خرن ایا ...هرچی ُم اَگُن : ای بهرُم په کو بیژن ؟؟
بدون ایکه سیل مردم اُکن صدا اَ سنگ در ایا اَ بهرُم در نی یا !

🚴‍♀🌴Y.B.Z.

(پایُن کِسمت بیس و نهم )
واژان

- گُم : گاه ، وقت، زمان
- کابو : کاسه خیلی کوچک
- هوت : سوله محلی گندم بافته شده از برگ های نخل با دهان گشاد به گنجایش تقریبی ۵۰ تا ۷۰ من .
کله کَش : ظرفی حصیری بز رگتر از "تاکو": زنبیل حصیری برای توزین گندم و جو
لبیر : لب و لوچه


@Tarom95
*حلیمه و بیژن*
(حلیمه از مارُم و بیژن اَ تارُم )

کِسمت سییُم‌

بهرُم همی طو که سوار خر ن نه لنگی تکن اده نه دسی افسار خر شه دست گن. خر همره گروم گروم صدای عیش که اَ تو آبادی اَیا پا اَواگی ...تو بحر بهرُم که اَشی انگاری زخمش بیشتر تازه ابو با صدای عیش ..دلش شیستی که بی پسش حالا اِشوو بو تا با ای صدای عیش اَ واغ * اِفته دس و پاش جم اکن با دخت عاموش : صِنو اَ خُنه اِشو .‌.
حالا توپ و تشر مردم یه طره و سر افکندگی تو کعله هم یه طره که با ایکه سواری هم اَ دُمبالش‌شَُکه، رو دَس اشخوا و بی بیژن اشنشوستی بیاره ‌‌‌‌...
***
نیز برس گله گاه بَهرُم با بیژن پای یه کُناری خستَی شون در اَکنن که وختی شَی جاکن اِبِن ...کُشت و کَشتون بیژن اگو مو نیام تارُم اَشوم تو گله گاه پهلو خالوم دمبال گله ....دلشم بد طوری هوای حلیمو اکن و دل و دماغی َم اِشنی که بیا خونه و طعنه پینه مردم افهمه و شاید کسونی َم اَ بالا بهش فشار بیارِن که راضی شُکنن بَی دُخت عاموش اِگی ‌‌‌‌‌. یا یه وخ ممکنن دستی دستی تیویل سربازگیرون شادن ... بَهرُم َم که افهمه بیژن اَ هوج او درگشتن دگه زوری نیزن که جلوش اِگی .خُش شرسونه خونه خالوش و چگونگی هم شگو و اگو همی چَن وختی ایجا سرش گرم ابو تا ابینیم چه پیش اَیا ..

بیژن دمبال گله بودن بی حال و هوای عاشغی و هجرون کشیدن بختر ادونه ...دسی هم تو نیگ زدن َم که اِ شبو شَیستی هم کار اِشبو و هم ایکه با نیگ زدن بَی خُش تسکین آده و خُرده کُردیونی هم بَی دور اُفتادن اَ دلدار اخونه ...

گله گاه ، کفه َین که دشت و کوه و روغنه پهلو هم اشَستِن ..بَی عالم عاشغی خُبِن ..

حالا بَهرُم بدون بیژن اومن داکا اَیا طری خونه ...پیره زن ماراک که خط راش ویستان مِث که ِ اُنگاری اَ جلوتر شفهمی جلو بهرُم سر تکُن اده و اگو : حالا خیلی اِتوو ؟ اِتنشوو ستی چطو با پُست تا اُکنی ...
بَهرُم دگه افهمه که ای پیره زن دگه روز بَی دراز کارش همین که سر اَ سر همه بهله و با نصیحت و لُغُز* ، جِزگِ* آدم اِگی . حالا چه جواب بهزاد آده ؟
تو خونه که ارسه خرش ابنده .پیش ای که بهزاد بیا پرس و گمون اکن ، اَیا پهلو دیوال شریکی بغلونش رو دیوال اهله و جار ازن : هُوی بهزاد ؟ - بهزاد ایا : بله سلام ..‌په بَی چه ای همه دور اتکه ؟ چه گن ؟ ...
بَهرم اَگو : ای بیژن کَد ور زمین اومده اَ میونه راه اشگُ کشت و کشتون مو نیام خونه ...ره گله گاه خونه خالوش دمبال گله ...
بهزاد اگو کوکا کاشکی مو دمبالت اومه بودم ...شاید مایو.
بهرُم اگو : خدا بیامرزی بام شگُ آدم گَنوک * که گه کَد هف بند گوو زور اِشن کُوّه ی هیشکه نی اَ تو راش بیاره .‌‌.‌

****
هوشنگ‌ پس همساده تو دلش بیشتر غُنچ افته که بلکم فرجی ابو تا بَی صِنو بَی چنگ خُش در بیاره..‌

🚴‍♀🌴Y.B.Z.

(پایُن کِسمت سییُم )

واژان

- لُغُز : متلک ، حرف نیشدار
- جِزگ : صدای سوختن چیزی ‌‌‌‌‌‌.‌
جِزگ کسی گِفتن : حال کسی را گرفتن ، داغ کردن کسی
.گَنوک : دیوانه ، مجنون

@Tarom95
آوَخت:
*حلیمه و بیژن*
💞💞💞💞
(حلیمه از مارُم و بیژن اَ تارُم )

پاره ۳۱ 📕

صُب کَبو صنو مَشکش اووگی اَ کنگ‌ ازن که اِشو سر ِ جوغ اُو بیاره و یه وَختی َم اشو که زنه کان را ریزون اَوِن تا اِفهمه که چه چر و پِتی اکنن و چه در باره بیژن و خُش اَگُن و شاید کسی شَی ته دلش در بیاره...‌الآنه او مِثِ یه پر کایی که اُنگاری رو اُو وِل گَن هیچ اختیاری اَ دسِ خُش نی ‌ ...امرو شَی ای اُو شِوه یه جَی پلمیز* شُکن .‌‌...چه شَی دی با اُوو چه مردم ...هرکه زورش رسی ...

اَ خُنان گُرُّو که در ایا پیره زن ماراک اَ خطِ راش سوز ابو همی طو چش غَرُنجکی سیل صِنو اَکُن اَگو: یَی داخت ! حالا که پُس عامو جُن جُنیت بی تو ولش اشکِن و رَن دمبال هامو داخت گلمسیری اُفتان و جلالی وطن بی خَش اِشکِن تو َم یه خاکی اَ سرت اکن مهل بی حُت اَ پوی او اُمُنی
صنو که اول روزی اَ تو بَزَّغی گیر اِشکه بو اگو : " به تو چه پیره زن ماراک ؟ مو خُم دُنُم ..‌
ماراک اگو: ای کَیوی* که دیبی تِشاپه * مو بَی خوبی خُت اَگُم ..‌ همه ادونن که مو گپ ِ رُک اَزنُم‌‌ ‌‌...کسی که دلش ره دمبالِ کسی اِفَهم که ا طلا هم اُبو بایه چش انتظارش نَوی .
دَی شَرَک که َم که داکا اره اُو بیاره همی طو که ا برابر صِنو رد اَوو یه سُکُلمی اَزن بی صنو اگو : بیا تا ایشیم او بیوریم سر اَ سر ای پیره زن ماراک مَهل ‌‌. ای حالا همی جا یه نُمزادَم بَرَت پیدا اکن ...
پُرَی را که اَشِن دی شَرک اَگو : "اَوَلَّندش که امیدوارم هامو پُسِ عاموت نصیب و کِسمتت اوو بیا و سرش اَ صَلا اِشو بَی تو اِگی اول پُسِ عاموت ، دو یُّمندش اگه یه وَخ اَ صلا نومه ...‌بیا تا تِگیرُم بَی شَرَکِ خُم ..‌‌دِلُم شَی آروسِ خُم اِوی ...‌شَرَکِ ما ماشالله آدم کاری ، یه بندِ گُو هم نُم خدا اِشَن نون خَش در ایاره .‌‌‌‌"
صنو : " ولله دَی شَرَک خُت ادونی که اختیار خُم دَسِ خُم نی مو بی هرکه دی بام آده زنش اُوُم ..از زمونی که اَ تو تِک دَیم در اومدُم همی طو که اَ تو کله م فرو شُکن خدا یکین ، دینت اینن پیغمبرت این .‌‌‌...شوگُن نُمزادت پس عاموتن ناف مون که بهم شبست مثِ اذونی بو که تو گوشمون با دین و ایمونمون شبست ...‌".
دی شَرَک اَگو : "حالا دین و ایمون آدم که فرک اکن با نُمزاد بودن ...حالا اشزه پس عاموت دور اَجُن بلای ور بیا تو نباید شو اُکنی .. "
صِنو : " ووی مگه طوری گن ؟‌‌"
دَی شَرَک :" نه اَگُم یعنی ...خدا نکن .‌‌ ...حالا پنا ور خدا...‌"
****
صِنو اَ درَو زی جوغ همی تو که زنه کان رِست سر جوغ نشتن و مشکشون اَو اکنن اشو تا اَ پشت سرشون گوش اِکِشه ‌که چه اَگُن . یه کلاغ چل کلاغ اُفتان‌ توشون .‌ یکی اگو ::بیژن اَ تو را به خاطر حلیمو شَیستی بی خَش اَ ‌کَم * پرت اُکُن .‌: یکی اَگو:" فرارش اشکن رَن طری پُشتنگ ..." یکی اَگو: " بَی حلیمو بلند اشکن رَن طری لار و گِراش. تا یکی آخری اگو: " چه حلیمویی گه بلا گه !"

صنو همی طو که دِلش شَیستی گپون زَنه کان گوش اِکشه اره که اَ ای نان رد اُوو .
نفر آخری بی" تاوَوی زن و مردی" ابین که داکا پَنگ مودونش که او اشزه بو با شُنه ی چوبی شُنه شکه ...تاوو اگو : یَی داخت ای نُمزاد جِلب بدو کمک‌ آده ای دیگِ اوویی اَ رو سر ِ مو بِهل ... صِنو خُب که کُمک شَکن : اگو خُش بحالت تاوو که تو غم زن و مردی انی خُتی و خُت !
اشو تا ارسه سر کُپ که دگه اول جوغ کنات بو‌ .اَ بالای کَمَنده * ایا پوین مشکش اهله دُم اُو که یه سایه ی روش اَفته ، سرش بالا اکُن ابین هوشنگ پُس همساده مِثِ دامولکی* ویستان. هاج و واج سیلش اکُن ...هوشنگ اگو : " مترس اومدم مشکت بیارم بالا ...صنو اگو : " نه خُم مَشا . په تو اومدی ایجا بَی چه ، زشتی طی رسوا وازی سرمون دربیاری ...
هوشنگ اگو : " رسوا وازی او بیژن در اشون که آوازه ش همه جا پخش گن ...
هو شنگ‌ اَشو پوین که مشک بیاره بالا صنو اگو نه بالا مَوه یکی ابین حرف در اَیاره ...همی جا بهل رو سرُم دگه میا دمبالُم ...هوشنگ مشک که رو سرش اهله طاکتش نیله با لِت و زور بی صنو با مشک تو بغل اگی و بَرِ گپونش ماچ اکن و دل دروشکوی اَگو حالا بُرُ .. صنو اگو : ای بی چِشم و رو ... اتدی چه کاری اتکه ..‌‌اگه اِفهمن آبرومون اَشو ...
صنو با مشک اُو اَ را افته و همی طو دنیا اَ دورِ سرش طو شخا ...پر کایی بو رو اُو!

🚴‍♀🌴Y.B.Z.

💠واژان :

پُلمیز : خار و خاشاکی که در مسیر آب در گوشه کناره ها جمع می شود‌
- کَیوی : که باشد ، امید وارم
- شوُ پیدن : بسیار و پشت سر هم زدن
کَیوی که دیبی تِشاپه : امیدوارم دیوی تو را بزند.
کَم : لبه ی پرتگاه، دره
کَمنده: لبه کانال و گودال
دامولک : مترسک ، آدمک


🍀🍀🍀🍀🍀🍀🍀🍀


@Tarom95
@avaxt
آوَخت:
*حلیمه و بیژن*
💞💞💞💞
(حلیمه از مارُم و بیژن اَ تارُم )

پاره ی ۳۲ 📕

بیژن حالا روز بَی دراز دمبال گله ن ، از وختی یه نَیگی اَ تو کاشَکون درووزی روغُنه بَی خُش درست اِشکِن نَیگ ازن و اَ درد و فِراخِ حلیموُ هرچه اَ دِلِش در اُیا کُردی اَگو ..

تو که دوری مو که دورم چه سازم
اگر سنگ صبوری مو چه سازم
کفه ی گله گاه من چون بنالم
امان از درد مهجوری چه سازم

صدَی روغُنه گُر و گُر همرَی نَیگ و کُردیونش همراییش اَکُن ...یه کوورکی ابین که خیلی گُتِن سایه ی وَلمی هم اِشبو . همچون کوورکی تو زمین تارُم اِشندی بو ...همی طو که تو گله گاه لَوز گپ زدنشون با تارمین فرخ اکنت و ببشتر مثِ طرفون فین و مارُم گپ ازنن . ایجا به جَی اَ شُم نیشُم ، اَرَم نارَم گپ اَزنن، حالا ابین درختونش َم فرخ اکن ...ای کوورک برش مامن دل ابو
هر رو گلان خالوش که همی طران اُیاره زیر سایه ی همی کوورک انی چاشتی چُروشتی اَخوا و تو تهنایی خَش غرک ابو ...
روزی یه سارَبُنی با یه گله ی اِشتُری رد ابو ، جلو اِ شترون به جمبازی پُر گُلُمپک و بالاش زنی آراسته سوارن چند تا اِشتُرَم گندم بارشنُن ... اَیان همی جا بار اندازِن ....سالار که بَی بیژن با ای سر و وضع ابین ...طعب گَلنگیش گُل اکُن بی پُرس و تُرس اگو : مگه هاشک بودری ای خالو ؟ ...بیژن اَگو : بَی چه ؟ ..
سارَبون اگو : " ای خالو ای کوورک بسی حکایتون اِشَن شگَن : کُورک عاشک ..‌ یه کوورکین که جنسش دو گانه ان هم وا کوورک طِری تارم زمین اخاره و هَم جنسش وا کاهور ِ طِری فین و مارم ...
اَگن دو تا زن و مرد غریب که تو ای منطکه عاشک همدگه اَبِن اتان پوی ای کوورک یا کاهور ( کهور) ..‌په تو که نه یاری نه نگاری ای جا نشتتی مث ِ داری؟ "
زَنکه مرصع جمباز سوار که او طره نشته یه کهکاکی اَشکن و اگو : " هیچ جا نشده بی بنده ی خدا عاشِک اَکِردَی؟
خُب دمبال گله ن ...ای جا جای ولمی پیدا ایکردن هندن تو سایه ش نشتن‌ !"

🚴‍♀🌴Y.B.Z.

💠واژان :

پُلمیز : خار و خاشاکی که در مسیر آب در گوشه کناره ها جمع می شود‌
- کَیوی : که باشد ، امید وارم
- شوُ پیدن : بسیار و پشت سر هم زدن
کَیوی که دیبی تِشاپه : امیدوارم دیوی تو را بزند.
کَم : لبه ی پرتگاه، دره
کَمنده: لبه کانال و گودال
دامولک : مترسک ، آدمک


🍀🍀🍀🍀🍀🍀🍀🍀


@Tarom95
@avaxt
آوَخت:
*حلیمه و بیژن*
💞💞💞💞
(حلیمه از مارُم و بیژن اَ تارُم )

پاره ی ۳۲ 📕

بیژن حالا روز بَی دراز دمبال گله ن ، از وختی یه نَیگی اَ تو کاشَکون درووزی روغُنه بَی خُش درست اِشکِن نَیگ ازن و اَ درد و فِراخِ حلیموُ هرچه اَ دِلِش در اُیا کُردی اَگو ..

تو که دوری مو که دورم چه سازم
اگر سنگ صبوری مو چه سازم
کفه ی گله گاه من چون بنالم
امان از درد مهجوری چه سازم

صدَی روغُنه گُر و گُر همرَی نَیگ و کُردیونش همراییش اَکُن ...یه کوورکی ابین که خیلی گُتِن * سایه ی وَلمی هم اِشبو . همچون کوورکی تو زمین تارُم اِشندی بو ...همی طو که تو گله گاه لَوز گپ زدنشون با تارمین فرخ اکنت و ببشتر مثِ طرفون فین و مارُم گپ ازنن . ایجا به جَی اَ شُم نیشُم ، اَرَم نارَم گپ اَزنن، حالا ابین درختونش َم فرخ اکن ...ای کوورک برش مامن دل ابو
هر رو گلان خالوش که همی طران اُیاره زیر سایه ی همی کوورک انی چاشتی چُروشتی اَخوا و تو تهنایی خَش غرک ابو ...
روزی یه سوار پونی* با یه گله ی اِشتُری رد ابو ، جلو اِ شترون به جمبازی پُر گُلُمپک و بالاش زنی آراسته سوارن چند تا اِشتُرَم گندم بارشنُن ... اَیان همی جا بار اندازِن ....سوارپونو که بَی بیژن با ای سر و وضع ابین ...طعب گَلنگیش * گُل اکُن بی پُرس و تُرس اگو : مگه عاشک بودری ای خالو ؟ ...بیژن اَگو : بَی چه ؟ ..
سوارپونو اگو : " ای خالو ای کوورک بسی حکایتون اِشَن شگَن : کُورک عاشک ..‌ یه کوورکین که جنسش دو گانه ایشن هم وا کوورک طِری تارم زمین اخاره و هَم جنسش وا کاهور ِ طِری فین و مارم ...
اَگن دو تا زن و مرد غریب که تو ای منطکه عاشک همدگه اَبِن اتان پوی ای کوورک یا کاهور ( کهور) ..‌په تو که نه یاری نه نگاری ای جا نشتتی مث ِ داری؟ "
زَنکه جمباز سوار که او طره نشته یه کهکاکی* اَشکن و اگو : " هیچ جا نشده بی بنده ی خدا عاشِک اَکِردَی؟
خُب دمبال گله ن ...ای جا جای ولمی پیدا ایکردن هندن تو سایه ش نشتن‌ !"

بیژن اگو: " آوختی ، کصته ای ، حکایتی َم ای کورک عاشغ اِشَن ؟
اگو : " بله کصته ش ایین که تو روزگارون کدیم که همی طو دهن به دهن بودن اگن دو تا زن مرد که‌عاشغ همدگه بودن شاهنده پوی همی کوورک، مردکه مث تو دمبال گله هه که دگه غیب بودن مهلوم نبو کجا رفتن ...."

سوارپونو وختی شَی را اِفته ...بیژن اگو : " شما حالا اَ کا اَشین ؟ "
اگو: " ما اَریم طِری پُشتنگ ، کارمون ای را او ران .‌ الانه بایه ای ای بار گندمون و زن ارباب برسونم گُهره و با بار گندمونش و دگه او چند بار َم برسونم پُشتنگ."

بیژن: " طِرَی فین و مارُم َم اَشین ؟ "
سوارپُن : " بله بَی چه ناریم ، الآونه موسم خرمنکشی و معامله ی گندم و جون .."
بیژن اَگو:" تو که کصته ی عاشغی اِتکشی ای دِسمالِ مو اِوه اگه یه داختی به نوم حلیمو اتدی ..تو اول مارُم نشتن خود دیش تهنان ...ای دِسمال شاده ، اُگو بیژن اِشدا و تو گله گان ‌"

سوارپونو اگو : " ای خونه خراب ! .‌اُمنگُ که عاشکی ؟ ...

🚴‍♀🌴Y.B.Z.

💠واژان :

- گُت : بزرگ
- سوارپون : ساربان
گَلنگ : از منظر جغرافیای انسانی تارم زمین قومی در جنوب تارم زمین مانند روک و پشتنگ ..‌
کَهکاک اِشکستن : بلند خندیدن

🍀🍀🍀🍀🍀🍀🍀🍀


@Tarom95
@avaxt
*حلیمه و بیژن*
💞💞💞💞

(حلیمه از مارُم و بیژن اَ تارُم )

پاره ی ۳۳ 📕

سُوار پُنو و اِشترون و زن جمباز سوار دور گشتن از بیژن.‌ بیژن پیش خُش او دِسمالی که اِشدا بو اَم اُنگاری به اندازه ی ای همه بار گندممون ارزش اِشبو بَرَش و همی طو که اِشترون اَرَفتن نا خود آگاه ای کُزدی که که بَی گوشش اِشخوابو یادِش اومه ‌‌‌‌:

غم امسال غم پارسال و پیرار
شتر آرید که غم هایم کند بار
صد و پنجاه شتر در زیر باره
غم یک روزه ی عاشق نشد بار

تو شُور ره که کُو شکی کلم کاغذی بو مُشتی خط و پیتک شکشی هَمری دِسمال اِشفرستا بو . چند مدتی مکتب ملا علی اکبر ره بو کمی خوندن و نوشتن بلد گه بو ...اِسم خُش بلد بو..‌اِسم حلیمو هم از ملا خدادا که کتاب خرم و زیبا تو درو شخوند اشخوا بو که یادش اده ، یادش اشگه بو ..‌بعضی وخت با ذغال رو سنگ و دیوالون شنوشت و بی خَش کیف شکه .

خالوش که حالا مدتُین ابین خوارزادَش خُنشن و دمبال گله ن .‌‌.‌‌ تا حالا چیزی اشنگون که تا کی تَی امونی ، یا اتنیوا اِشی طری گُرّوو خونتون . سری اَ دی بات ازنی و ‌ دوباره بر اگردی ، یا کی به سلومتی با دُخت عاموت خونه تی اشی .‌‌
اینان سوال و پرسین که شَی با بیژن درمیون بهله ولی اَ دِ لش برات اخوا که بلکم خوارزاده ش یه فکری دگه اکن .

ولی رجومات بیژن که ابین ، انگاری تو یه دنیای دگه ن ...اَ دمبال گله که اَیا اُنگاری آرُم و کرار اشنی ..‌بیشتر دلش شی همه تو هامو کفه ابو نیگ ازن ، کُردی اُگو ..
بایستش یه طوری حال و احوالش جویا ابو ، چه شن .. با باش دعوا مرافعه ی اشکن ...
بیژن ا وختی که دگه او سوارپُنو اشگون ای کُورک عاشغن که پاش نشتی دگه بیشتر تَشِ دلش تند اَبو ..

مهد ابریم ، خالو بیژن یه روزی آخرش اشپرسی ا بیژن ..

- چتن ای خالو پریشون و شوریده حالی ؟
- هیچی خالو ، دنیای جوونین خالو ، مگه شما تنبودن ...چرا خالو ولی ما سلامتی همه چی برمون معین شکه بو ...
تو هم که شگور خدا همه چیت رو بران ‌‌‌..یه بند گو بات اشن وختی آ خونه رفتی ، اده بی خُت ...دخت عاموت َم که نوم خدا مث چراغ طوری حاضر و آماده ا هامو کوچکی برت شهشتن ‌‌‌..‌
حالا نا فهمم خالو ای جا هُندستی دلت دمبال کسی دگه ن ...رو مگه...مو خالوتم ...
- نه خالو حالا بعدن افهمی ‌.خیلی نگرون مو موه ...مو ایجا دنیای چوپونی و ای کفه خیلی برم دلبسته گن ...


🚴‍♀🌴Y.B.Z.

💠واژان :

-

🍀🍀🍀🍀🍀🍀🍀🍀


@Tarom95
@avaxt
*حلیمه و بیژن*
💞💞💞💞

(حلیمه از مارُم و بیژن اَ تارُم )

پاره ی ۳۴

چن ما اگذره ...هر دونه ی گندمی که حلیمو تو دستی اَهَره ، یادِگارین اَ تارُم زمین و رنگ و بو بیژن ، صدَی دستی مِثِ هامو نیگِ بیژن رِنگِ * فراک ِ یارِن . هَمری صِدَی دستی ، حلیمو خُرده دُرُنگه ای * َم اََگو ....

درو کن تا درو زارت ببینم
نگاه کن تا که رخسارت ببینم
همان دم که زنی هی جار و هی جار *
به قربان هامو جارت بگردم

یاد درو کردن بیژن اَفته و خَش که کَلی آویی شواگه اره اُو شدا بهش.

دلش شُی که زودی دوباره موسم درو اِرسه روُنه ی تارم اُبو و دِلش تازه اُبو
حالا پی جور* ایین که اَ جای خط و خبری اَ بیژن ارسه ..خبرش اِشنی که او هم اَ ای فِراک تارم ودمبال گندم رفتن ول اشکن و گله گاه و دمبال گله رفتن دس اَ راه اِشوُن .

دختون مارمی َم دگه اَ رجومات حلیمو شفهمیدن که او دلبسته ی بیژن گن و بَی " مَلِک" پُس عاموش اِشنیوا
هامو طو که چر وپت تو تارُم زمین اُفتا و بَی بیژن دیدنما* شُکه و اَ او جا جاکن گه ، ایجام چر وپتین که بَی ای داخت َم دید نما اَکنن و جلالی وطن اُوو...
بَی دُخت خیلی سختن که گپ اَ دُمبالِت اِزنن .‌ !
مَلِک پس عامو ش نُمزاد نوم کِردَش چبزی دگه اشنیوا که سربازیش تمُن اوو .‌.‌همی روزُنن که سور و سات خُنه کِردَنشون ا را اِندازِن ...دگه اِکش که نه سنگینن. باید پی ای عاشغی بَی جُنش اُماله ...رُسوایی عِشغ اَ آبرومندی بی عِشغ بِخترن ...اگه که همی طو جلالی وطن سر اَ کوه اُکُن ...
***
حلیمو سر جوغ داکا کوزه اُو شکه که یه بَیله ی اِشتُر اَ را اَرسه ....بار گندم مال حاکم فین بارِشُنن ...افهمه که که اَ طِری تارُم اومن ...اَشو جلو سُوارپُن اگو اَ طری تارُم اَهندین ...
- معلومن که اُ او طره اَهندیم بار گندم مُهستن ...
- شما اوجا یکی وا نوم بیژن اَشنوسین ؟
سوار پُن بی شیله پیله اگو : " معلوم دختکه که حتما" عاشغی ؟ ...تو حالا بگه ایجا بُی حلیمو اَشنوُ سی؟ و کجان ؟ ..تا مه َم بِگَم که بیژن کِن و کجان ؟
حلیمو تو چشونش برخش اُفتا و یه مرته همی چی تو دیدش تر و نازه گه ...‌
اگو : " حَلیمو مه خَمُم !"
سوار پونو دِسمال اَ تو سارغِش در اَیاره و اگو: " اِگی اییم نشونی بیژن و چُگونگی بَرَش تعریف اَکن ..."
حلیمو که اُنگاری دنیا شُدا بو..‌اَ پرکنده * کِردن بیژن بَی خوش تو گله گاه بیشتر تش اَ جُنش اَفته ....
سوار پُن و اِ شترون اَشن طری کعله ی فین ....
حلیمو دِسمال بو اکن رو سینه ش اهله و پشت سر سوار پُنو جار اَزن و اَگو: " کَی بر اگردین بگین تا مه بیام سر راتون ....
سوار پُنو با خنده اگو : " جمباز آمادَن اگه توا بَی یارِت برسی ...
حلیمو همی طو که دِسمال رو سینه ش بو اَ تو بحر ره و با خودش کِنجار ره: " کَوشکی یه طویکای بَی مُم خُ راضی مکه که بَی یه بوهنه ی بَریم هآمو طِره .... تو آبادی " روک" یه فامیلی مُهه ...اگه بریم اوجا خُبن ...بُی گله گاه نَیز ابیم .. کُوشکی مه هم دُمبال گله مَره ...

****



🚴‍♀🌴Y.B.Z.

💠واژان :

- رِنگ‌ : آهنگ ، نوا
- دُرُنگه : زمزمه ی شروه
جار : صدا زدن کسی ، صدا زدن بلند.
پَی جور : پَی جو ، دنبال خبر گشتن، ردیابی
دید نما : انگشت نما ، رسوا
پَرکنده : دور افتاده ( از خانه)




🍀🍀🍀🍀🍀🍀🍀🍀


@Tarom95
@avaxt
*حلیمه و بیژن*
💞💞💞💞

(حلیمه از مارُم و بیژن اَ تارُم )

پاره ی ۳۵

راز دِسمال یادگاری حلیمو اَ سوار پُنو اَ طِری یه داختی که اَ دوری تو جِش اِشگه بو بر ملا گه ..اَشو کَپ دَس مَهد اِبریم اهله .. مهد اِبریم گِرونجُن شده همی طو که دَسونِش اَ پشت سر اِششت بو ، غلاغلو کُنُن ایا تو سر سه دری رو برو زیور اگو : " تُف بر ذاتت بیا زیور ، بَی کا کای خدا بیامرزُم با ای را روشتون اَ تو گور تلرززُند! ...
زبور : " چه بودِن ای مهد ابریم ؟"
مهد ابریم : " دگه چه نبودن ...او اَ آدم خِشه کِردن دُمبالتون اَ تارم و ای هم وا سوارپُنو زو هم رِختن و دِسمال گِفتن !
همی حالا اَ ای جا پا اَبِن اَ تو مارُم بِرَنگین هر جا دلتون شاوا که کوس رسوایی تون بیشته نبو‌‌..
حلیمو اَ خُنه ی ته کاری داد و غالِ عاموش اَشنفه ، در اَیا و اَگو : " مگه چه بودِن ای عامو ؟"
مهد ابریم : " عامو و اَلماسک! ..." ( با لنگه ی مَلیکی * که از پاش در ایار ه حواله ی حلیمو اَکُن ) ...بِگه ای کضیه ی دِسمال گِفتن و با مردکه ی سوارپُنو خُش و بُش کِردن چن ؟ ...( او لنگه ی ملیکی دگه َم در ایاره و ای دفه تیرش به هدف اخا و شارک ازن تو سر حلیمو ) ...
کلوخمی اَ درونه ی غیب پرتاب گه اشخا تو سر حلیمو ...چارکدش اشکند خون با چوگون آشفته ش از سر و روش آویزون گه ...دیش هر چه شیستی شکشارونه شبه ا َ مهلکه دور شبه ...نه ره ..‌غاره ای از گناه عاشغیش تَم گه ..‌یه مرته دور و برش مثِ مور و ملخ رختن ...‌
حلیمو همی طو که گریغ شکه شگو : " بیین عاروسی مه ن‌... دسش اشزه تو خونون روش و اِشگو اییم حنابندون ..." انگاری سر اَ گنوکی اشزه بو.
پیره زنی اَ یه گوشه ای جار اشزه و اِشگو : " ای حلیمو کسی که اَ کوچکی به اسم پس عاموش بودن و اگن عکد پس عامو و دخت عامو تو آسمون شبستن بایه بریت دمبال آدم غریبه ...زشتن ؟
حلیمو اگو: " کی اگیت هم چی چیزی ؟ کجای آسمون نوشتن؟ ...مه امناوا برم تو آسمون ...همی رو زمین خوبن ...رو زمین مه همی چی جوهن ادیدم ...

مهدابریم همی طو دسش اَ زیر بُچِش اشزه بو ساکت گه بو ...اُنگاری بُی خُش شَگو : " اتدی چه امکه ؟!".
ره که اِشو تو کعله ته تو کضیه ی او با مردکه ی سوارپون دربیاره ...‌.
*****
تو کعله هم جلو کلانتر فین جار و جنجالی اَ پا گه ...جلوتر اَ ای که مهد ابریم اِشو یکّه ی سوار پُن اگی ...دَسش اگیرن ...مردکه ی سوار پونو بی ترس و لرز اگو : " ما همی طو که بار ابریم از طرف و او طریف .‌‌.پیغوم و پسغوم َم ابریم ..‌نشونه ی یادگاری هم ابریم ...نامه ای َم شدا دسموم ابریم....ما کاصد همه هستیم دل هیشکه نیشکنیم ..‌
سوارپونو کضیه ی او دسمال و چگونگی اشگُ ..
مهد ابریم و دگه مارمیون که دمبال گوش و پوزی بودن لا اقل شفهمی که کضیه ی اصلی چیز دگه ن و نه هوس و اتفاک زود گذر سوارپُن که حلیمو اَ چِشِ خُش اِشندی بو.‌...
****
کلنتر فین بَی کلنتر تارم نامه انویسه که کاری اکنن که ای رابطه مایه ی درد سر بین مارم و تارم نبو و اگه ابو بَی دو طره متکاعد اکنن که دَس اَ ای عاشغی اِکَشن!.


🚴‍♀🌴Y.B.Z.

💠واژان :

- ملیکی : نوعی پاپوش ..گیوه ملکی که پیشتر در منطقه می پوشیدند و هنوز در جاهایی مانند کرمانشاه و چهارمحال و بختیاری تولید و رواج دارد...


🍀🍀🍀🍀🍀🍀🍀🍀


@Tarom95
@avaxt
*حلیمه و بیژن*
💞💞💞💞

(حلیمه از مارُم و بیژن اَ تارُم )

پاره ۳۶

خطِ کلُنتر فین اَ دَسِ سوار پونو داده اَبو تا هرچه زوتر اَ کعله ی تارُم اِرسه ..‌
اَما حلیمه ی پریشون و زخم دیده پی عاشغی اَ جُن خَش اِشمالی بو که دگه پروای هیشکه اشنه بو و تا تَنی اگه دیش آم جلوش اوُمه زورِش اِشنی که ...دم دیکه اومه سر را ه سوارپونو که کی ا کعله ی فین در ابو تا مُشتی سر تیغال * شکری* که تو یه کوثره ی* که خوش اشبافت بو اَ دَسش آده تا با هر نحبی ابو اَ دَسِ بیژن ارسونه .
نا ایکه سوار پونو پیداش ابو اَیا جلوش ...سوار پونو اگو: " مگه اَ جُن خُت سیری هُندستی ایجا ..اددی که چه حرف و حدیثونی شوزه ...نزیک بو بی مه هم مواخذه بکنن ..‌"
حلیمو اگو : " تو خیالت راحت ببو .‌وا کول خُت یه کاصدی ، بار اَبری ، پیغوم اَبری ، ولی تو نگرون مه موه ، هو که اَ سر گذشت چه یه وجب جه صد وجب .."
حلیمو کوثره ی سرتیغال شکری اده دَس سوار پونو اگو : " تو جون خُت ای حتمن دَس بیژن برسون " ..
سوارپون : " باشه ...یه چیزی آم بِگَم نادیده بگین ...کلنتر فین نامه ایدادن بی کلنتر تارُم که کاری بکنن ای رابطه ی بهم بخورات ..."
حلیمو : " مه ادونم که بیژن اَم بَی مِ شوا و کسی جلودارش نابو ...اگه ایطوره گله گاه نامانده .‌.کاشکی مشاسته رو جمبازت سوار مبوده مَهنده ...بَی بیژن بِگه مه هم تَکلّا اکنم نزیکِت بِبُم "
***
سوار پونو که بسی دلداده ئونی تو خاطره ای را او راهون اِشدی بو ...کصه ی اینان خیلی پرشورتر ابین .‌‌..بیژن دل از خونه کندن و سر اَ بیابُن و گله داری کردن و نیگ و کردی خُندن ...و ای طره اَم حلیموی زخم زبن دیده و کتک خورده و دل و جرئت عاشغی داشتن خَش حکایتین ..‌.

****

تو کعله ی تارُم اما خان جوون دگه کلُنتر بودن اَ دسِ والدَش اِشگِن ..‌ والده ش رموز الفت با رعیتونش یادش اده و شَگو برو کَشنگ تو خونان اگرد برو خونه ی یکی یکیشون احوالپرسی و دلجویی اُکن .‌‌..تا تنی برو خونه او تاوو که زنا مردیش یکین و تهنایی تو خُنه کوچکش که به اندازه ی یه آغلین سر اَکن‌ اَم سر اِزن ...
خان همی طو که تو خونان یکی یکی سر ازن ارسه خُته تاوو ...یه مرته بی ایکه خیلی خودمونی باش اُبو سرش پوین اکن ‌و سرش اده تو خُنه اَگو: : هه ...تاوه ...داکا چه اَخوری ؟ "
تاوو یه مرته جا اخا که خان ایطو سرزده اومه با دَس پاچی اَگو: " نون جو با پیاز آغا !" ‌‌‌
همی بعدن یه ورد زبونی ابو تو آبادی کعله ی رفی آبا : " چه اَخوری تاووه.‌‌‌...نون جو با پیاز آغا‌...."
داستان خان جوون هم اگه کصه درد و هجرون کشیده ی بیژن نی اما یه طورونی مِثِ بیژنن ...نُمزاد کرده با دُخت خالوش ولی دلباخته ی کسی دگه که باعث ابو با هر دوتا تو فاصله ی خیلی کمه با هردوتا تو دو دوک * اَ خُنه اِشو ...
***
سوارپون‌ درازی روغنه ی گله گاه چش اگردونه که بیژن او دور و برون نی ...تا ارسه نیز کورک عاشغ صدای نیگ و کُردیش اشنفه ...بیژن نیگش اندازونه و دسونش انگاری که بهش واضه گه بو که سوارپونو یادگاری ، چیزی اَ طری دلبرش ایاره همی طو دراز اکن .‌.سوار پونو اگو : " بیا اِیَم خارک ِشَکَریون شَکشر لووت !"
کوثره ی سرتیغالون شکری اده دسش..‌
بیژن تو چشش بَرَخش افته..

🚴‍♀🌴Y.B.Z.

💠واژان :

- سرتیغال : دُمباز - خارک خرمایی که سرش به رطب گراییده .
- شَکَری: نوعی خرما که خارکش بسیار شیرین است .
- کوثره : ظرف حصیری کوچک به اندازه کاسه برای نگهداری رطب
- دوُک Dowk : نوبت

🍀🍀🍀🍀🍀🍀🍀🍀


@Tarom95
@avaxt
*حلیمه و بیژن*
💞💞💞💞

(حلیمه از مارُم و بیژن اَ تارُم )

پاره ۳۷

بهرُم و بهزاد همی تو که داکا جُوون چابُلسن خان تو هوت شاکه ، بهرُم اشگو : "کُُکا بهزاد خُت ادونی که دگه بیژن دگه اَ اوج مو درگن ، بَی خُش آواره ی گله گاه اشکه ..خبر ارسونن که همیشه به بوهنه گله سر اَ کوه و بیابُن اکن و یکرو نیگ ازن و کُردی اَگو..."
بهزاد همی طو که کله کش جو نیمه کاره اشرخت بو تو هوت ، کله کش اهله رو زمین اگو : " نیگ و کُردی ؟.ای که مال ای کارون نبو ...دروگر زبر و زرنگی بو ولی اهل نیگ و کردی نبو ‌..ای عشغی گن کاکا ..‌.اترسم اَ دسمون در اِشو باید یه کار اکنیم .‌.حالا مو کاری امنی ...یه وَخ نگویی که حالا مو بی دُختم صنو یه حرفی ازنُم ...نه ولله ..‌شاید کِسمت نی کُکا ...آیه که نازِل نگن..."
بَهرُم : " نو اختبار دختت حالا دسِ خُتِن ، دختت حرفت گوش اکن ..ولی بی مو سنگینن کُکا ...که بیا سر از پَوی مو نگی ..‌چطو مَشا تو کبیله سر بلند اکنم ...تا حالا تو خُمون رسم نبون ایطو که بچه ای سر از پوی باش نگی..او که حالا ایطو کاری ور سر مو اشدان به ولللهه که ای بند گو و ِاراسته ی* زمین اَ نومش نی کُنم اگه شَی بَی کسی دگه اگی ...اَهلُم بُی بارون که اینشالله داکا گُت ابو ...دگه ل طمع از او امکندن .‌.
بهزاد :" کُکا درست اگوی اگه اشو غریبه اگی که صب نه فردا تو هم همی چی در اختیارش بِهلی که باعث آبرو ریزین . مردم گپمون ازنن . حالا خُ اوانانم خیال اکنی که دختشون بی ای راحتی بی بیژن ادن .‌‌ به وخ فکر نکنی با اِشنی و دَیش همه کارَن ...کس و کار دگه اِشَن ...مشنفتن او هم نافش بی پس عاموش شُبُرین ...عاموش نیله بی داخت که ا سر خُش بیا دمبال بیژن ...او که دگه مِث بیژن نی که خُنش ول اکن افته بیا دمبال بیژن ...او دُختن ، عُورتن* ... همی طو کشکی که نی..بَی آبرو و حیثیتِ یه فامیل و محل لطمه اَخا ...
بُهرُم : " په تو اگویی که چه اکنیم ، چه خاکی ابیزیم* ؟ " ...
بهزاد : " باید ای عشغ که اَ تو سرش افتان باید در اکنیم ..اشیم پهلو ملا خدادایی کسی دعای دلسردی اگیریم ...اَگُن دعای ملاعلی یَکِتاکن ...
***
بهرم و بهزاد پسینی اَشن خونه ملا علی بَی دعا گِفتن ..ملا اَگو : " حالا مو ای دعا امنوشت ‌‌باید اندازین تو خونه او داخت ...چطوری یکی ای همه را اشو مارُم پُهنُمی اندازونه تو خُنه او داخت ؟
بَهرُم اگو " په ما فکر ایطوری دگه برش منکه ..حالا تو انویس تا اگه همی سوار پونون که ایان گندم ابرن یه چن منی گندم شادیم و دعا آدِمین بارشون اِبِرِن.


🚴‍♀🌴Y.B.Z.

💠واژان :

- اِراسته : هِراسه ، واحد کشاورزی شامل یک بند گاو ( جفت گاو نر و لنگار و جُغ ، یک گاودار و قطعه ی زمین )
لِنگار : خیش
جُغ : یوغ

- عُورَت : ناموس ، برای دختر های دم بخت می گویند که باید به مانند عورت حفظشان کرد.

- چه خاکی ابیزیم‌: چه خاکی غربال کنیم ( چه خاکی بر سر کنیم ) ...مثل چاره اندیشی ..

🍀🍀🍀🍀🍀🍀🍀🍀

@avaxt
*حلیمه و بیژن*
💞💞💞💞

(حلیمه از مارُم و بیژن اَ تارُم )

پاره ۳۸

خطِ کَلُنتر فین اَرَسه کعله رفی آبا ، سوارپونو اده دَس میرزا غلامرضا کاتب تو کعله که جوابِش اَ والده ی خان اِگی که جوابِش اگو انویسه که دخالت تو ای کضیه به صلاح نی و اگه بین یه عاشغ و معشوغ ممانعتی اکنیم عاکُبت خُبی ایشنیستِن و کاتب اده دس سوارپونو که ارسونه دس کَلُنتر فین . ای جواب ا رو هوشیاری و منطکی بو .‌‌بی ایکه جلو دخت ابو اگیری ولی جلو پس نه .اونم نُخاسته ای مِثِ بیژن که تو فرز درو کردن و چالاکی بی خرمنکشی معروفن و شحته عوض همیشه دَس اَ رو گُردَش شزه ..گرچه هم حالا بی خُش تعبیدی گله گاه اشکن .
حالا والده ی خان خوش حالا درگیر زن و زنخوای پُس خان جَوُنشِن که تا یک مایی دگه اَ خُنه اِشو خانی که او هم تیر عِشغی اَ دیاری دور اَ دَس دگه اِشخواردن و اَ "صوغون: بایه زن اِگی .

تو کعله زن و مردن که هرکه بی خُش توو اَخا ...دار و دسته ی ساز و نغاره اومدن که تا یکماه همی تو هر رو خورده عیشی دِن ...مولدن هرکدومی تُمُن گشاد بی خُشُن شُدوختن همری ساز و نغاره تو کاور اوودوری بی خوشون مَشغ تم جکیدن اکنن .

فِضو کلفت معروف کعله اَ سالَی * بیت درست کِرده که بهدن ورد زبون ابو اَخُنه :

باد گرفت بارون گرفت و آب اومد دالون گرفت
مرحبای خان تارُم زنی از صوغون گرفت

نون چووی و تَپی* یَکرووُ پخته اَبو ...
جشن : تاوو" هن حالا هر رو جومه ی دراز ارو تُمُن گشاد بر اکن و با خالَکو* رو دماغش و مودون از فرک واز کرده مِثِ یه زن تموم عیار ایا تو کاور تَم اَجکه و دَس زنون اَ پشت ابنده ..
صدی تیر در کردن تُرکون دولخانی َم سر گرمی‌گن.‌
***
بهرُم که خبر شَبو سوار پونون اومدن اشو بی هامو سوار پونو اصلی اگو تا بیا گُّرو ...او جا اشو یه پنج منی گندم شده و هامو دعا َم که اَ ملا اشگه بو اده دسش اگو:: ای اگی جون حُت اگه گذارت بَی فین و مارُم اِشخا انداز تو خونه هامو داخت بَکُم دَس و دِل داخت سرد گه پاش اَ لَرد اِکشه .."
سوارپونو دُعا اواگی همی طو با دسش تو هوا تکون اَده و اگو: " مه ای دعا ابرم هروخ گذرم ایخا اندازونُم تو خُنه ...ولی اگه اثر اینکه چش و بد اَ مه نبینین ..‌مه افهمم که ای عشغ خیلی قایمن گمون نکنم‌ از هم کنده ببوت ..."
***
خیال دل طمع کردن صنو اَ بیژن دگه روز بَی روز بیشتر ابو ...سیل و برانداز کِردن شون خود هوشنگ‌ پُس همساده ، تکه پروندن هوشنگ اَ رو بُن بیشترگن ‌ داغ ماچ اتفاکی هوشنگ‌ سر کُپ رو گپش موندن ...یه رو دم غروب که دو تیشون کِر بُن نِش بودن صنو همی طو که با بُش مخناش بازی شکه و ای طره او طره سیل شکه اگو: " اگی بَی مو تَی دی بات افرست یه نشونی یه چیزی ...تا حرفی گفتی در کش نگشتن ..."
هوشنگ خنده اکن اگو : " تا بیژن و حلیمو بی هم ارسن ...طاکت اتنی! "
صنو اگو :" اوو‌ه شاید اونان تا کیوم کیومت بهم نرسن! ..." .
هوشنگ با پیش خندی اگو : " پُس عاموت چه گنوکن ..ای دخت عاموی دم دس و رَن بی خُش کجا آواره اشکن !"
پیرزن ماراک از هامو جا رد ابو و کَرَم گوشَکای اگو: " همساده اَ همساده ارث ابه "
هوشنگ و صنو سرشون اندازن پوین با خنده اگون :" ای خدا نعلت توکن پیرزن ! ".

🚴‍♀🌴Y.B.Z.

💠 واژان :

- اَسالَی : از حالا
تَپی : نان بالا تابه ای کمی کلفت تر از نان چووه ای
خالکو : پولکی که روی دماغ می زنند.
کَرَم گوشکای : دیده ندیده

🍀🍀🍀🍀🍀🍀🍀🍀

@avaxt
*حلیمه و بیژن*
💞💞💞💞

(حلیمه از مارُم و بیژن اَ تارُم )

پاره ۳۹ و ۴۰

بهزاد شوویی ایا پهلو بهرُم که تو هوای خنک تاریک بدون مهتاب آخِر گرما هموجا اَ میونه ی فضا اَ رو تَکِل ، تک وتهنا سُچک* اشزه بو نِش بو و تو فکر ره بو...بهزاد سلامی اکن و پهلوش انی ..
یه پُرَی* وخ ساکت امونن و خُرده کُهکه َی* اکنن ، بهرُم اَ صدا ایا و اگو: کُکا تا اِشیم رو بُن خنکترن ، مهتاب َم الآن ازَن دیدنش کَشنگن .
بهزاد اگو : اَ ای مهتابُن بُری مودیدن کُکا هه!
سَمنگلو دی بیژن یه دو تا پیاله ی چایی ایاره جلوشون ...سمنگلو اَ وختی بیژن هامو گله گاه مُندِن خیلی توبُرده* گن ، گپ و حرفی نی دُرُس .
بهزاد اگو: " چه خبر زن کُکا ؟ "
سَمَنگُلو : " خُبرُن همه پَهلو شمان ...شما دو تا مردکه ی نرگت تو نشووستی بی ای بچه سرش اَ صلاح بیارین که لا اَکل بیا اَ پیش دَسِمُن تو او گله گاه ، کفه ی بَّر و بیابُن ...گرچه َم او جا خُنه ی کُکامن ولی تا کی باید او جا اُمنه ...؟
بَهرُم : " تا وَختی هامو بووشورون* اَ زیر پاش سوزاُبو ...سه هف سال سیا ..امنیوا رو ایطرَی مو اُکن .بَچی که ایطو اَ اوج * مو در گن بگو اِشو که اِشو .."
سَمَنگُلو دگه دُمُ ای گَپ بار نی گی و اَشو که بَی کارون خُش اِرسه ...
دوباره بین بهرُم و بهزاد گپ و حرفی نی بو همی طو هرکدُم روبرو همدگه سُچَک شُزَن نشتِن که دوباره بهرُم اَ حرف اَیا و اَگو: " کُکا بهزاد امشو اَ رجوماتت* پیدان که ای اومدنت بَی یه کارین ، طوری گن اگو کُکا ؟ ...
بِهزاد طوری که اشنیوا ای حرف اُگو و بی کُکاش اِرنجُنه سرش یه پرکی اُکُن اگو: " کُکا از شما چه پهنُم، ای پُس همساده مُن ، هوشنگ مُدتین از وختی که بیژن دگه افتان دمبال او حلیمو ، دور و بر ای صنو ما اِشگِن و کاصد َم شُفرستان بی خواستگاری ...
بَهرُم : " حدس امزه که تَی هَمی اُگوی و همه جام دگه پر گن ای آوخت خومون ..بی چه ای ککا تو دگه پای ما و پُس ما اسوزی شاده تا اِشو!
***
پس اَ یک ماه بزن و بکوب عیش گُتی تاریخی تو کعله ی رفی آبا بی خان جَوُن روو اَگی* ، اَ همی طره اومدستن . مَهر دگه شنشتن بَی مُغون از بس شُکندن بی ترکه بازی ‌‌‌ . مولَدُن مِثِ یه لشکری داکا رَی* سربازی * تَم اَجکن..."کُندر"* بای هوشنگ‌ همی طو که داکا لول ِ تریاک بَی مَردُم پخش اَکن بَی اُستا اکبر یه دوتا لول اده اگو : " با مید خدا عیش خان که تمون گه بدو گُرّو عیش هوشنگ ما اُکن ..
همیشه تا وختی ماه محرم نگن هرکه جُن دادشن که عیش پُس و دُختشون اُکُنن بی ایکه تا پس اَ دو ماه چه اُبو چه نبو یه وَخ مرگ و میری خدا ی نکرده همه تو فکر و ذهنشنن.
***
تو عیش هوشنگ و صِنو ،بَی بَهرُم و بهزاد بَی ایکه مَردم اِفهمن کدورتی ازی بابت بینشُن نی، لُه * شُدا تو عیش تا باهم تم اِجَکِن و پهلَوُنی* اگیرِن ...صِِدَی چنگِ زنون و شَوای مَردون تو آسَمن اَ تَم * گه.
عیش هوشنگ و صنو که گُه ، چند نفری دگه هم تیغاره دُمبال عیش شُکه.‌
***
اما تو مارُم تا وختی که مَلِک پُس عامو حلیمو شُیستی سربازیش تمون اُبو بیا ، و دگه هم ممکن بو یه زد و خُرد ی اُبو ..حتم دیش اکن که اشن بَی" کَهن " * که او جام کَوم و خویش شو هن و هم موسُم تخمکارن* ...اِِشِن بَی شلتُک کاری ..*
***
حلیمو او تو کَهن که نَیزِ گله بو ، پیجور اَبو از چوپونون در کَش اَکُن که بیژن کجان و حال روزش چطورن ...یه رو چَن دسته ی نُن مهیه روغنی تو سارِغ اکن اشو و اشو تا هموجا که وارَی* شُدان ...
گله ای ابین ، دلش گرم ابو... دلداده ش ابین که زیر کوُرک عاشغ نیگ ازن و کُردی اگو ...همی طو که سارُع نُن مهیه روعُنی رو سرشِ بو خرامون خرامون ایا طری بیژن ...
بیژن لووش ا رو نَیگ َاواگی و هاج و واج و چشش از کاسه در اومده اگو: " ای داکا خوو اَبینم یا تو بیداریُم ؟
حلیمو با خنده ان نرم و نارک : " هامو چیزی که تو خوو تدیده حالا تو بیدارین "
بیژن :" چطو زهره اتکن اومدی ایجا؟ "
حلیمو :‌ " ایکده نخشه امکُشیده تا ای جا هُندم "
- دار و کتک َم که اتخواردن ؟
- عاشغی ای چیزونم اشن دگه !
- "خب حالا چه اکنیم مو و تو هر دو تا اَ خونه و مونه رُنده گشتیم ..."
- حالا بدو تا ای نُن‌ و مهیاوه بخواریم ، سر انجُم خیلی از عاشغ و معشوغُنی که شُناوا وُصلت * زوری بِپَذیرِن ، پر ماجرا و غم انگیزِن ...نادونُم کار خُمُو وا کجا برسه؟ ..."

آسمون ابر سنگینی اشوردن ..کبله هی سیاهتر و سیاهتر ابو ...
نم نم بارُن شروگه ...آسمُن غرو تاکی اشدا
بارُن گرما دود اَ رو زمین اَ واگی ..
حلیمو :
- " بیژن ! ..بُخُن کُردیونت هرچه اتخُندن یکی یکی و نیگ بزن تا آرُم بِگِرُم ، بارُن َم نا فهمم هیشمون اکردن یا وا حالمون گریگ‌ اکردن ؟
- هم عیشن و هم گریغ ...یا به کول شما مارمیون هم هیشن و هم گریگ .

بارُن تندتر گه از جِِمِر* کَورک َم اوو اَرِخت ..‌‌
بیژن تُکِل زیر پاش اواگی رو سرشون
اهله ...حلیمو سرش اهله رو پووی بیژن ..
حلیمو : کاشکه یه ملایی هسته همیجا خطبه ی عقدمون شخوند ...
بیژن : " به گمونم‌ خدا ایجا داکا خطبه مون اخونت ..افهمی که ای کوورک ُم اسمش کَورک عاشغن ..اگُن مِث ایکه حکایت اشن بی عاشغن گیر ایاره .‌
- عجب په بی خومون َم یه کتاب انویسن ... بخون و بزن بیژن تا بارون ، خدا بکن کی ترک بُکُن...

بیژن اشخُند و اشنواخت و بارُنم اشنواخت ...دگه اوو از تکل َم ژار ژار ارخت ...تر و‌ تِلیستُک گشتن ..صدای نیگ بیژن کم ‌گه ...او ره تو نیگِش ...نیگ اشِشت گوشه ...چِش تو چِش همدگه زیر بارِش بی امون‌‌ ادروشیدن ..جومن نازک و تر وتلیستک حلیمو اَ جُنش چسپی ...بیژن اشگو پا اویم بهر نحوین بَی خُمُن اَ آبادی ارسونیم که ای بارُن ترک نیکن.. همی طو که پا گشتن ، تنگه ی غار غارو صداش بلند گه بو و ‌اوو بالا اشدا بو و راه پس و پیش شُنبو ...هامو جا تو بغل هم سفت اچسپن که او بلند شاکُن و همی تو گَل* اخورن اَفتِن دُمِ روغنه شور ..‌

معلوم نگه تا خبر پیدا شُکه جنازه شون کجا پلمیز* اشکه بو و تا شاید َم اَ دریا رسی بودن !

***
بهدها ، کِصه شون سر زبُن افته و ملا خدادا بیت درست اکن :

حلیمو از مارُم اَتا
بیژن از تارُم اَیا
اَخی اُخی یارُم هندن
اَخی اُخی یارُم اومن
گل بی خارُم هُندِن
گل بی خارُم اومن
مزنین حرفون بیجا
یکی هندن یکی اومن
بیژن یار حلیمو
حلیمو یار بیژن

- پایُن -

🚴‍♀🌴Y.B.Z.

💠 واژان :

- سُچَک : نشستن با جمع کردن دست و پا
- کُهکه: سرفه
- پُرَی : پاره ای ، چند لحظه ای
- توبُرده : کسی که توی خودش می رود ، افسرده
بووشور : نوعی علف که بیشتر خوراک شتر است.
اوج : محدوده ی دستورات ، از اوج یا هوج مو درگن : گوش به حرف من نمی دهد .از دایره ی دستوراتم‌ خارج شده است ... شاید اوج یعنی بالا ترین خط باشد
رُجومات : پی بی بردن از چهره و حرکات کسی به افکار اندرونی او
روو : بر پا شدن ، جریان گرفتن
کُندِر : کُهندل
لُه: هُل
ترکه بازی : بازی رقص گونه شبیه چوب بازی که با شاخه ی نحل دونفر کت پوشیده به پشت هم‌‌ می زنند.
رَی : روش ، ریتم
سربازی : نوعی رقص به صورت صف دایره ای با پس و پیش رفتن و دستمال انداختن که زنان با یک آهنگ بختیاری با ساز و نقاره انجام می دادند.
پهلوُنی : کشتی گرفتن همراه با رقص از بازی هایی که در عروسی با ساز و نقاره همراه است .
اَ تَم گه : بُلند شد ، به پا شد.
کَهن‌ Kahn : آبادی ی در جنوب تارم زمین و نزدیک به گله گاه در حوزه لارستان ..کَهن به معنی قنات می باشد.
موسُم تُخم کار : مو سُمِ بذرپاشی ، کشت پاییزه
شَلتُک کاری : چلتُک کاری ، برنج کاری
وارَی : نشانی ، واری دادن : نشانی دادن ، آدرس دادن
تَکِل: حصیر
وَصلًت: زناشویی
جِمِر: جوف ، لای
گَل : پِل گَل خوردن : پِل خوردن
پَلمیز : پس رفت ، چیزهایی که در مسیر آب به گوشه کنار گیر می کند .


🍀🍀🍀🍀🍀🍀🍀🍀

@avaxt
*دسته هاي مورِ تلخ**

در ته باغ سنگلاخي پايين ده " مِشَي* محرم" روي چادر دگرد پهن شده خود دِل اَ بالكا در حاليكه دستانش را زير سرش قرار داده دراز كشيده و به آسمان چشم دوخته بود تا ماندگي را در كند و برود براي عروسي پسرش سر و سامان دهد، صداي چَنگ * زدن در آبادي كه شنيد گويي نيرويي به سراغ او آمد و از جا جكيد * و از ته دل فرياد كشيد:
- " هوي شواااا. .... "
بلند شد و مَلیكي* خود را سر پا انداخت و دسته مورتلخ خود كه از تپه هاي مجاور باغ چيده بود برداشت تا به طرف ده برود. براي يك لحظه از فكر دختر بزرگش كه خواستگاري براي او پيدا نشده بود به در رفت و عروسي پسرش او را ذوق زده كرد.
صداي شواي" * مشي محرم " ، " خالو درويش" را از بيخ نخلستان كند و بيل آبياري خود را بر پشته كرت دمرو افكند. از كوتاه ترين راه بدون حذر كردن از خار و خاشاك و گود و بُرز خود را به "مشي محرم" رساند و گفت:
- " ها .... مِشِدي*، مباركا باشه!"
"مشي محرم" دستي به پشت خالو درويش زد و گفت:
- " مرواش* سر صفدر شما باشه!"
و گفت:
- " خالو درويش مُغا تو* اُو دادي؟

"خالو درويش" در جواب گفت:
- " ها... اومدم همرات بيام سر عيش . اي همه كار كرديم به كجا رسيديم. چيزي به غروب هم نمانده، روز به اندازه يك بُنه مغ * بيشتر نيست."

"مشي محرم" با "خالو درويش" به راه افتادن و هر چقد كه به آبادي نزديكتر مي شدن، صداي دهل بيشتر مي شنيدن، تاپ تاپ دل مِشِدي هم بيشتر مي شد تا رسيدند به دم دالان . مشي محرم از جوف در، شادي و پايكوبي زنان را مشاهده كرد و گفت: " خالو درويش! بيو و ببين چه محشري بر پایه"

در كه به رويشان باز كردند، "مشي محرم" في البداهه دسته گياه مورِتلخ را به دو دسته كرد و مانند دستمال به دست گرفت و شروع كرد به رقصيدن.

"خالو درويش" هم شروع كرد به دست زدن و از پشت دندان هاي تا به تاي خود به طور ضربي صدا در مي داد: " هوي ... هوي!"

زنان هلهله خود را فراموش كردند و به "مشي محرم" كه با هيكل نحيف و گونه هاي فرو رفته پاهاي خود را بالا و پايين مي انداخت خندانه سر ور انداز كردند و چنگ زدند.

*****

آسمان روستا در نگاه "مشي محرم "سرشار از سرور و شادي بود. لوله هاي دود بخاري ها ی هیزمی که از دود کش خانه ها بالا می رفت ، از ديدش رقص كنان رو به بالا مي رفتند. امشب ستاره ها بيشتر به چشمش پِري پِري مي كردند.

*****

وانت بار مملو از ا هت و عيال" مشي محرم" با نمايشي از احساس براي بردن خرجي عروس به روستاي بغلي به راه افتاد. دست افشاني و لباس هاي رنگ و رنگ زنان و دختران بر دم جاده بود. "گُدار ديوان" از دور نمايان شد. داماد كه شور و سرمست و جوانانه سر بر لبه انتهاي وانت نشسته بود پا را از درون وانت بر داشت، برادر خود را پس زد و پا به سپر گذاشت، قد برافراشت، دلش مي خواست آن كوه را به آغوش بكشد، آن سوي كوه عروس است. قصه ديو و بردن دختري به پشت اين كوه از پدرش در زمان بچگي هايش شنيده بود. حالا مانند كسي كه مي خواهد مانند قهرمان قصه ، دختري را از چنگال ديو رها سازد، سينه به هوا ، كوه را با نگاه مسخر كرده بود.

*****
سرنشینان زن و مرد وانت غرق در چنگ و چره بودند و وانت هم با بوق های متوالی و ویراژ هم آوا شده بود، از يك پيچ راه وانت مي رفت كه كوه را پشت سر بگذارد، كاميوني در رسيد . وانت در يك رويارويي ناگهاني ويراژي داد تا از بغل كاميون رد شود و در يك تكان شديد داماد پرت شد و با ضربه شديد سرش به سنگ خورد و در دم جان سپرد!

*****

هنگامي كه مردم آبادي شادمانه غرق در عيش بودند كسي از راه رسيد و در گوش كوال چيزي گفت. صداي سرنا چون خروسي كه گلويش بريده شود خاموش شد. با خاموش سرنا، دهل زنان چوب هاي خود را شل كردندو آنگاه هماهنگ به هوا رفت و در يك لحظه با يك ضربه محكم به نشانه پايان عيش به نقاره ها فرود آمدند. قر در كمر رقاصان خشكيد و از حركت باز ايستادند، مات و مبهوت به پيام آور خيره ماندند.

*****
"مشي محرم" كه در پاي نقاره شادمانه عيش را تماشا مي كرد مانند باد صر صر از جا جهيد ، پا برهنه، برسر زنان، پا به دو زد و از ميان بيله * هاي مردم آبادي مي گذشت.

* ****
مردم آبادي به دسته هاي پراكنده از زير سايه درختان گز نظاره گر بالا و پايين رفتن كلنت* هاي گور كنان بر دل زمين بودند و شنيدن كوبش آن.

"مشي محرم" به آهنگي حزن انگيز ندا در داد:

- " بكوبيد! بكوبيد برنقاره زمين كه عروسي پسرمه. خوش آمدين، خوش آمدين اي مردم به عروسي پسرم.

پيكر داماد در حوضچه جويبار كه غسل داده مي شد به چرخش در آمده بود، "مشي محرم "مي خواند:

- " شز حموم أ درآرين / دست شه گرده مالين / خيليش مگذارين / رخت نو بيارين"