Қазақстанда жергілікті бюджет деңгейінде мемлекет қаражатын пайдалануға қойылатын талаптар күшейтілді
 
ҚР Үкіметі Жоғары аудиторлық палатаның ұсынымдарын ескере отырып, жергілікті бюджет деңгейінде мемлекет қаражатын пайдалану тиімділігін арттыру бойынша шаралар қабылдады.

📌Өткен жылғы мамырда Жоғары аудиторлық палата Алматы облысында мемлекеттік ресурстардың пайдаланылу тиімділігіне аудит жүргізді. Аудит барысында бюджетаралық қатынастар мен бюджеттік жүйе қағидаттарының сақталмау фактілері анықталды.

Мәселен, қажетті функциялар мен өкілеттіктерінің болмауына қарамастан, сондай-ақ нақты қажеттіліксіз өңірдің Экономика және бюджеттік жоспарлау басқармасы төмен тұрған бюджеттерге ағымдағы нысаналы трансферттер аударған. Осының нәтижесінде 2023 жылғы қаржылық жылдың соңына қарай облыстың қалалары мен аудандарының қолма-қол ақшаны бақылау шоттарында қаражат пайдаланылмай бос тұрып қалған.

Аудиторлардың пікірінше, мұндай бюджеттік теңгерімсіздік бюджетті жоспарлау мен орындау барысында жіберілген бұзушылықтар, сондай-ақ тиісті әдістемелік сүйемелдеудің болмауы салдарынан туындаған.

Осыған байланысты Жоғары аудиторлық палата Үкіметке бюджет деңгейлерінің сапасы мен теңгерімін арттыру үшін қажет трансферттерді беру шарттарын нормативтік-құқықтық актілерде (НҚА) бекітуді ұсынды.

✔️ Нәтижесінде 2025 жылғы 15 наурызда Мемлекет басшысы қол қойған жаңа Бюджет кодексінде бюджеттік және мемлекеттік жоспарлауға жауапты орталық және жергілікті органдардың барлық деңгейдегі бюджетааралық қатынастарды бақылауы көзделген.

✔️ Сонымен қатар жергілікті бюджеттердің кірістері мен шығыстарына әсер ететін нормативтік-құқықтық актілерді қабылдау жөніндегі талаптар күшейтілді.

✔️ Сондай-ақ жергілікті бюджеттердің кірістерін азайтатын НҚА жобалары бюджет деңгейлері арасындағы шығыстарды бөлу мен нысаналы ағымдағы трансферттерді беру қажеттілігі ескеріле отырып қаралатын болады.

✔️ Сонымен бірге Бюджет кодексінде қаржы жылы ішінде болжамды қолма-қол ақша тапшылығын жабу және бюджеттің қаржылық теңгерімін қамтамасыз ету үшін бюджеттік несиелерді пайдалану мүмкіндігін көздейтін нормалар нақтыланды. Өңірлер мен жергілікті бюджеттік бағдарламалар әкімшілеріне бюджет саласында үлкен дербестік беріліп, бюджет заңнамасын бұзғаны үшін олардың жауапкершілігі күшейтілді.

Мемлекеттік аудит нәтижесінде берілген ұсынымдар мен тапсырмалар толық орындалғанға дейін Жоғары аудиторлық палатаның бақылауында болады.

🚀 @auditpalatasy

Требования к использованию госсредств на уровне местных бюджетов ужесточены в Казахстане

Меры по повышению эффективности использования средств государства на уровне местных бюджетов приняты Правительством РК с учетом рекомендаций Высшей аудиторской палаты.

📌В мае прошлого года ВАП проведен аудит эффективности использования государственных ресурсов в Алматинской области. По результатам аудита были выявлены факты  несоблюдения бюджетных принципов и недостатки в документах, регулирующих межбюджетные отношения.

Так, несмотря на отсутствие необходимых функций и полномочий, Управление экономики и бюджетного планирования без критической потребности перечислило целевые текущие трансферты нижестоящим бюджетам. В результате этого на контрольных счетах наличности городов и районов области к концу финансового 2023 года образовались свободные остатки.

По мнению аудиторов, такая бюджетная несбалансированность стала следствием допущенных нарушений при планировании и исполнении бюджета, а также отсутствия соответствующего методологического сопровождения.

В этой связи ВАП рекомендовала Правительству закрепить в нормативно-правовых актах (НПА) условия предоставления трансфертов, необходимых для повышения качества и баланса уровней бюджета.

✔️ В результате в новом Бюджетном кодексе (подписан Главой государства 15 марта 2025 года) предусмотрено, что центральные и местные органы, отвечающие за бюджетное и госпланирование, должны контролировать межбюджетные отношения на всех уровнях.

✔️ Кроме того, усилены требования по принятию НПА, влияющих на доходы и расходы местных бюджетов.

✔️ Также проекты НПА, которые уменьшают доходы местных бюджетов, будут рассматриваться с учетом распределения расходов между уровнями бюджета и потребности в предоставлении целевых текущих трансфертов.

✔️ Вместе с тем в Бюджетном кодексе уточнены нормы, согласно которым для покрытия прогнозного дефицита наличности и обеспечения финансовой сбалансированности бюджета в течение финансового года можно использовать бюджетные кредиты. Регионам и администраторам местных бюджетных программ предоставлена большая бюджетная самостоятельность и усилена их ответственность за нарушения бюджетного законодательства.

Работа по исполнению других рекомендаций и поручений после проведенного государственного аудита остается на контроле Высшей аудиторской палаты.

🚀 @auditpalatasy

Қазақстанда өңірлердің өз борыштарын өтеуде жауаптылығы арттырылды

Қазақстанда өңірлік деңгейде мемлекеттік борышты басқару тиімділігін арттыру бойынша шаралар қабылданды. Қажетті жұмысты Ұлттық экономика министрлігі Жоғары аудиторлық палатаның нұсқамасы бойынша жүргізді.

Бұрын жүргізілген мемлекеттік аудит шеңберінде осы салада бірқатар кемшілік анықталған болатын.

📌Мәселен, «Жұмыспен қамту жол картасы» аясында жергілікті атқарушы органдардың басқа кредиторлар алдындағы қарызын өтеуге жұмсалған шығыстар жалпы сипаттағы трансферттерді есептеу кезінде ескерілген. Бұл орталыққа борыштық жүктеме түсіреді.

Жергілікті жерлерде қарыз алу лимиттері (кірістердің 10%-ынан аспайтын) кей жағдайларда сақталмайдв. Ал жергілікті атқарушы органдардың лимитті сақтамағаны үшін жауаптылығы көзделмеген. Жалпы қарызды басқару әртүрлі әдіспен жүзеге асырылып келген.

Осыған байланысты Жоғары аудиторлық палата ҚР ҰЭМ-ге нормативтік-құқықтық базаға қажетті өзгерістер енгізу арқылы анықталған олқылықтарды жоюды тапсырды.

✔️ Нәтижесінде жаңа Бюджет кодексіне (2025 жылғы 15 наурызда қол қойылған) бірқатар тиісті түзету енгізілді:

🔵енді жергілікті қарыздарды өтеуге арналған шығыстар орталық деңгейде қалыптасатын өңірлердің жалпы шығындарының болжамына (білім беру, медицина, инфрақұрылым және т.б.) енгізілмейді. Бұл өңірлерге оларды өтеу бойынша басым жауаптылық бекітеді;

🔵жергілікті атқарушы органдар борышының лимиттері ҚР Президентінің жарлықтарымен бекітілетін нысаналы бағдарлар ескеріле отырып айқындалады;

🔵лимиттердің сақталмағаны үшін облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың әкімдері тікелей жауапты болады.

Сонымен қатар төмен тұрған бюджеттердің салықтық және салықтық емес кірістерін асыра орындау сомалары енді тоқсанына бір рет олардың борыштық міндеттемелерін өтеуге және жоғары тұрған жергілікті бюджеттердің басым әлеуметтік шығыстарын қаржыландыруға бағытталады.

Бұл тәсіл бюджеттердің дербестік қағидаттарын нығайтуға, борыштық жүктемені қысқартуға, қаржылық тәртіпті арттыруға және бюджет қаражатын тиімдірек бөлуге мүмкіндік береді.

🚀 @auditpalatasy

Ответственность регионов за погашение своих долгов повысили в Казахстане

В Казахстане приняты меры по повышению эффективности управления государственным долгом на региональном уровне. Необходимая работа проведена Министерством национальной экономики по предписанию Высшей аудиторской палаты.

Ряд недостатков в этой сфере был выявлен в рамках проведенного ранее государственного аудита.

📌Так, расходы на обслуживание долга местных исполнительных органов перед прочими кредиторами в рамках «Дорожной карты занятости» учитывались при расчете трансфертов общего характера, что перекладывало долговую нагрузку на центр.

Лимиты заимствования на местах (не более 10% от доходов) в отдельных случаях не соблюдались. При этом ответственность местных исполнительных органов за их превышение не была предусмотрена. В целом управление долгом осуществлялось разрознено.

В этой связи ВАП поручила МНЭ РК устранить выявленные пробелы путем внесения необходимых изменений в нормативно-правовую базу.

✔️ В результате в новом Бюджетном кодексе (подписан 15 марта 2025 года) был реализован ряд соответствующих поправок:

🔵теперь расходы на обслуживание и погашение местных заимствований не включаются в прогноз общих затрат регионов (образование, медицина, инфраструктура и т.д.), который формируется на центральном уровне. Это закрепляет за регионами приоритетную ответственность по их погашению;

🔵лимиты долга местных исполнительных органов определяются с учетом целевых ориентиров, утверждаемых указами Президента РК;

🔵прямая ответственность за несоблюдение лимитов возложена на акимов областей, городов республиканского значения и столицы.

Кроме того, суммы перевыполнения налоговых и неналоговых доходов нижестоящих бюджетов теперь раз в квартал будут направляться на погашение их долговых обязательств и на финансирование приоритетных социальных расходов вышестоящих местных бюджетов.

Данный подход позволит укрепить принципы самостоятельности бюджетов, сократить долговую нагрузку, повысить финансовую дисциплину и более эффективно перераспределять бюджетные средства.

🚀 @auditpalatasy

Жылумен жабдықтау саласында бұрыннан келе жатқан проблемаларды шешуде Жоғары аудиторлық палатаның ұсынымдары ескерілді
 
Жылумен жабдықтау саласын мемлекеттік реттеу және бақылау жүйесіне кешенді өзгерістер енгізілді. Үкімет салаға жүргізілген мемлекеттік аудит қорытындылары бойынша берілген Жоғары аудиторлық палатаның ұсынымдарын ескере отырып іс-шараларды күшейтті.

Өзгерістер апаттық жағдайлар тәуекелін арттырып, жылу-энергетикалық кешеннің дамуын тежейтін ескі проблемаларды жоюға бағытталған.

✔️ Сонымен жылу желілері мен орталықтандырылған жылумен жабдықтауға қатысты бақылау функциялары жергілікті атқарушы органдардан ҚР Энергетика министрлігінің Атом және энергетикалық қадағалау және бақылау комитетіне беріліп, оның функциялары күшейе түсті.

📌Жылыту кезеңінің тұрақты өтуін қамтамасыз ету үшін әкімшілік жауаптылық күшейтілді:

🔵жөндеу жұмыстарын бұзғаны үшін 50 айлық есептік көрсеткіш (АЕК);
🔵қысқы кезеңде отынның нормативтік қорын сақтамағаны үшін 1 000 АЕК;
🔵дайындық паспортын уақтылы алмағаны үшін 300 АЕК-тен 1 500 АЕК-ке дейін ұлғаяды.

Бұл құжаттың мәртебесін және жалпы күзгі-қысқы кезеңде жұмысқа дайындықты айтарлықтай арттырады.

✔️ Жылыту кезеңінің тұрақты өтуі үшін жауаптылық өңірлер мен республикалық маңызы бар қалалар әкімдерінің орынбасарларына (саяси мемлекеттік қызметшілер) жүктелген.

✔️ Сонымен қатар салаға қатысушыларды, оның ішінде жылу энергетикасының негізгі объектілерін пайдалану және оның техникалық жай-күйін мониторингтеу мен бақылаудың жаңа құралдары енгізілді.

Қабылданған шаралар жылу-энергетикалық кешеніндегі авариялық жағдайлардың ықтималдығын азайтуға, азаматтар мен бизнес үшін көрсетілетін қызметтердің сапасын жақсартуға, сондай-ақ саланың ашықтығын арттыруға бағытталған.

🚀 @auditpalatasy

Рекомендации ВАП учтены при решении застарелых проблем сферы теплоснабжения

Комплексные изменения произошли в системе государственного регулирования и контроля сферы теплоснабжения. В рамках усиления мер Правительством были учтены рекомендации Высшей аудиторской палаты по итогам госаудита отрасли.

Изменения направлены на устранение застарелых проблем, которые повышали риски аварийных ситуаций и сдерживали развитие теплоэнергетического комплекса.

✔️ Так, контрольные функции в отношении теплосетей и централизованного теплоснабжения перешли от местных исполнительных органов в Комитет атомного и энергетического надзора и контроля МЭ РК с усилением его функций.

📌Для обеспечения слаженной подготовки и стабильного прохождения отопительного периода была усилена административная ответственность:

🔵за срыв ремонтных работ – 50 МРП;
🔵несоблюдение нормативного запаса топлива в зимний период – 1 000 МРП;
🔵несвоевременное получение паспорта готовности – увеличение с 300 МРП до 1 500 МРП.

Это существенно повышает статус документа и в целом подготовку к работе в осенне-зимний период.

✔️ Персональная ответственность за стабильное прохождение отопительного периода возложена на заместителей акимов регионов и городов республиканского значения (политические госслужащие).

✔️ Помимо этого, были введены новые инструменты мониторинга и контроля участников отрасли. В том числе в части эксплуатации и технического состояния ключевых объектов теплоэнергетики.

Принятые меры призваны повысить надежность теплоэнергетического комплекса, снизить вероятность аварийных ситуаций, улучшить качество услуг для граждан и бизнеса, а также повысить прозрачность отрасли.

🚀 @auditpalatasy

«Ақпараттық» квазимемлекеттік компаниялардың басшылары мемлекеттік тапсырмалардың орындалуы сапасына жауапты болады

📌Қазақстанда ақпарат саласындағы квазимемлекеттік сектор субъектілері басшыларының мемлекеттік тапсырманы орындау шарттарында белгіленген тікелей және түпкілікті нәтижеге қол жеткізбегені үшін жауаптылығы енгізілді. Бұл шара Жоғары аудиторлық палатаның ұсынымы бойынша қабылданды.

Мемлекеттік ақпараттық саясатқа жүргізілген аудит барысында Бюджет кодексінде тиісті квазимемлекеттік компаниялар басшыларының мемлекеттік тапсырмаларды орындау шарттарында белгіленген тікелей және түпкілікті нәтижеге қол жеткізбегені үшін жауаптылығын көздейтін нормалар жоқ екені анықталды.

Мемлекеттік тапсырма – елдің тұрақтылығы мен әлеуметтік-мәдени дамуын қамтамасыз етуге бағытталған ақпараттық саясаттың маңызды тетігі. Атап айтқанда, оның көмегімен азаматтар мемлекеттік органдардың қызметінен, маңызды республикалық жобалар мен бағдарламалардан хабардар болады.

Осыған байланысты Жоғары аудиторлық палата Үкіметке заңнамаға қажетті өзгерістер енгізу мүмкіндігін қарауды ұсынды.

✔️ Нәтижесінде Мемлекет басшысы 15 наурызда қол қойған жаңа Бюджет кодексінде квазимемлекеттік сектор субъектілері басшыларының жауаптылығын бекітетін норма көзделді.

🚀 @auditpalatasy

Руководители «информационных» квазигоскомпаний начнут нести ответственность за плохое исполнение госзаданий

📌В Казахстане введена ответственность руководителей субъектов квазигосударственного сектора в сфере информации за недостижение прямых и конечных результатов, установленных в договорах на выполнение государственного задания. Данная мера принята по рекомендации Высшей аудиторской палаты.

В ходе аудита государственной информационной политики было выявлено, что в Бюджетном кодексе отсутствуют нормы, предусматривающие ответственность руководителей соответствующих квазигоскомпаний за недостижение прямых и конечных результатов, установленных вдоговорах на выполнение госзаданий.

Государственное задание – важный механизм информационной политики, направленный на обеспечение стабильности и социально-культурного развития страны. В частности, с помощью него граждане информируются о деятельности госорганов, значимых республиканских проектах и программах и т.д.

В этой связи ВАП рекомендовала Правительству рассмотреть возможность внесения необходимых изменений в законодательство.

✔️ В результате в новом Бюджетном кодексе, который был подписан Главой государства 15 марта, предусмотрена норма, закрепляющая ответственность руководителей субъектов квазигоссектора за недостижение прямых и конечных результатов, предусмотренных в госзаданиях.
 
🚀 @auditpalatasy

Мемлекеттік аудиттен кейін «Мемсараптама» республикалық мемлекеттік кәсіпорнында қайталанатын функциялар оңтайландырылды

Жоғары аудиторлық палатаның нұсқамасы бойынша Қазақстан Республикасы Өнеркәсіп және құрылыс министрлігі Құрылыс және тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық істері комитетінің «Жобаларды мемлекеттік ведомстводан тыс сараптау» республикалық мемлекеттік кәсіпорнында әкімшілік басқару персоналының функциялары оңтайландырылды.

Құрылыс саласында баға белгілеу жүйесінің тиімділігіне жүргізілген мемлекеттік аудит нәтижесінде аталған шаралардың қажеттігі анықталды.

📌Аудиттен кейін «Мемсараптама» РМК филиалдарын ескере отырып, өз жүйесінде қолданылып жүрген бизнес-процестер мен әкімшілік басқару персоналының қайталанатын функцияларына талдау жүргізді.

✔️ Нәтижесінде өндірістік қызметтің тұрақтылығына әсер ететін барлық факторларды ескере отырып, аталған функциялар орталықтандырылды. Атап айтқанда, мемлекеттік сатып алуларды жүргізу, құқықтық сүйемелдеу, кадрлық іс жүргізу және бухгалтерлік есепке алу функциялары орталық аппарат жұмыскерлеріне бекітіліп, өңірлердегі штат құрылымдары оңтайландырылды.

✔️ Сонымен қатар бас директордың орынбасары мен әкімшілік және құқықтық жұмыс басқармасының басшысы сияқты басшы лауазымдар төмен буындағы лауазымға ауыстыру арқылы оңтайландырылды.

Жалпы 2015 жылдан бері мемлекеттік «Жобаларды мемлекеттік ведомстводан тыс сараптау» республикалық мемлекеттік кәсіпорнында жатқызылған сараптамалық жұмыстар көлемінің кезең-кезеңімен нарыққа берілуіне байланысты «Мемсараптама» РМК ұйымдық құрылымды оңтайландыру, орталық аппарат пен филиалдар қызметкерлерінің саны мен штат бірліктерін 328 бірлікке қысқарту бойынша шаралар қабылдады.

Жалпы 2015 жылдан бастап мемлекеттік монополияға жататын сараптамалық жұмыстар көлемінің кезең-кезеңімен нарыққа берілуіне байланысты «Мемсараптама» РМК орталық аппараты мен филиалдарының ұйымдық құрылымын оңтайландыру, қызметкерлері мен штат санын 328 бірлікке қысқарту бойынша шаралар қабылдады.

Жоғары аудиторлық палатаның мемлекеттік аудит нәтижесі бойынша берілген басқа да тапсырмаларының орындалуы бақылауда болады.

🚀 @auditpalatasy

Дублирующиеся функции оптимизировали в РГП «Госэкспертиза» после госаудита

По предписанию Высшей аудиторской палаты проведена оптимизация функций административно-управленческого персонала РГП на ПХВ «Государственная вневедомственная экспертиза проектов» Комитета по делам строительства и ЖКХ Министерства промышленности и строительства РК.

Необходимость в данных мерах была выявлена по результатам государственного аудита эффективности системы ценообразования в строительстве.

📌После аудита РГП «Госэкспертиза» провело анализ существующих бизнес-процессов и дублирующихся функций административно-управленческого персонала по всей своей системе с учетом филиалов.

✔️ В результате была осуществлена их централизация с учетом всех факторов, влияющих на стабильность производственной деятельности. В частности, функции по ведению госзакупок, правовому сопровождению, кадровому делопроизводству и бухгалтерскому учету закрепили за работниками центрального аппарата с оптимизацией штатных структур в регионах.

✔️ Кроме того, были оптимизированы руководящие должности заместителей генерального директора и начальника управления административной и правовой работы путем преобразования их в должности более низкого звена.

В целом с 2015 года в связи с поэтапной передачей в рынок объемов экспертных работ, отнесенных к государственной монополии, РГП «Госэкспертиза» приняты меры по оптимизации организационной структуры, сокращению численности и штата сотрудников центрального аппарата и филиалов на 328 единиц.  

Исполнение других поручений Высшей аудиторской палаты по результатам госаудита остается на контроле.

🚀 @auditpalatasy

Қазақстанда төтенше жағдайлардан қорғау және өндірістік қауіпсіздікті қамтамасыз ету бойынша шаралар күшейтілді

Мемлекет төтенше жағдайлардан қорғау және өндірістік қауіпсіздікті қамтамасыз ету бойынша шараларды күшейтті. Осы жұмыстар аясында Үкімет пен Төтенше жағдайлар министрлігі Жоғары аудиторлық палатаның ұсынымдары мен тапсырмаларын есепке алды.

📌Өткен жылы Жоғары аудиторлық палата Төтенше жағдайлар министрлігі қызметінің тиімділігіне аудит жүргізді. Аудит қорытындысы бойынша Үкіметке республика аумағында сейсмологиялық зерттеулер жүргізу бөлігінде 2022-2026 жылдарға арналған азаматтық қорғаныс жүйесін дамытуға баса назар аудару ұсынылды.

✔️Кейін Үкімет Мемлекет басшысының тапсырмасы бойынша Сейсмология саласын дамытудың 2024-2028 жылдарға арналған кешенді жоспарын әзірлеп, бекітті. Мұнда Шымкент, Қонаев, Тараз, Талдықорған қалаларын, Алматы агломерациясын, сондай-ақ басқа өңірлерді қоса алғанда, ел аумағындағы сейсмикалық қатерді зерттеу шаралары көзделген.

✔️Сонымен қатар Жоғары аудиторлық палатаның ұсынымы ескеріле отырып, Өндірістік қауіпсіздіктің 2024-2030 жылдарға арналған тұжырымдамасы әзірленіп, бекітілді. Ол ҚР техникалық регламенттерінде, өндірістік қауіпсіздікті қамтамасыз ету қағидаларында, нұсқаулықтар мен өзге де нормативтік-құқықтық актілерінде белгіленген талаптардың сақталуын қамтамасыз етуге бағытталған.

✔️Бұған қоса Төтенше жағдайлар министрлігіне жедел резервтің материалдық құндылықтарын пайдалану қағидаларына оларды есепке алу, сақтау және жаңарту тәртібі бөлігінде бірқатар өзгеріс енгізу тапсырылды. Төтенше жағдайлар министрінің қажетті өзгерістер бойынша бұйрығы 2025 жылғы 3 сәуірде бекітілді.

Жүргізілген мемлекеттік аудит нәтижелері бойынша берілген басқа да ұсынымдар мен тапсырмалардың орындалуы Жоғары аудиторлық палатаның бақылауында болады.
 
🚀 @auditpalatasy

Меры по защите от ЧС и обеспечению промбезопасности усилили в Казахстане

Государство усилило меры по защите от чрезвычайных ситуаций и обеспечению промышленной безопасности. В рамках данной работы Правительством и МЧС учтены рекомендации и поручения Высшей аудиторской палаты.

📌В прошлом году ВАП провела аудит эффективности деятельности Министерства по чрезвычайным ситуациям. По его итогам Правительству было рекомендовано обратить внимание на развитие системы гражданской защиты на 2022-2026 годы в части проведения сейсмологических исследований всей территории республики.

✔️ В дальнейшем по поручению Главы государства Правительством был разработан и утвержден отдельный Комплексный план развития сейсмологической отрасли на 2024-2028 годы. В нем предусмотрены меры по исследованиям сейсмического риска территорий страны, включая города Шымкент, Конаев, Тараз и Талдыкорган, Алматинскую агломерацию, а также другие регионы.

✔️ Также с учетом рекомендации ВАП была разработана и утверждена Концепция промышленной безопасности на 2024-2030 годы. Она направлена на соблюдение требований, установленных в технических регламентах, правилах обеспечения промбезопасности, инструкциях и иных нормативно-правовых актах РК.

✔️ Кроме того, МЧС было поручено внести ряд изменений в правила использования материальных ценностей оперативного резерва в части их учета, порядка хранения и обновления. Приказ министра по чрезвычайным ситуациям, предусматривающий необходимые изменения, утвержден 3 апреля 2025 года.

Работа по исполнению других рекомендаций и поручений по результатам проведенного государственного аудита остается на контроле Высшей аудиторской палаты.

🚀 @auditpalatasy

8%-дан 59%-ға дейін: мемлекеттік аудиттен кейін Қазақстанда мемлекетаралық және ұлттық стандарттарды әзірлеу құны төмендеді
 
Қазақстанда ұлттық және мемлекетаралық стандарттарды әзірлеу құны 8%-дан 59%-ға дейінгі аралықта төмендеді. Бұл шаралар ҚР Жоғары аудиторлық палатасының нұсқамасы бойынша қабылданды.

📌Өткен жылы Сауда және интеграция министрлігі мен оның ведомстволық бағынысты ұйымдары қызметінің тиімділігіне мемлекеттік аудит жүргізілді. Аудит барысында 2021 жылы «ҚазСтандарт» РМК стандарттарды әзірлеу құнын бағалаудың жаңа әдістемесін ұсынғаны анықталды. Соның нәтижесінде 2022 жылы стандарттарды әзірлеу құны 2021 жылмен салыстырғанда 6,8-8,7 есе өскен. Еңбекақы қоры 13,2 есе, яғни одан да көп өскен, алайда тиісті жұмыскерлердің жалақысы 0,3-2,2 есе ғана өскен.

Ал Техникалық реттеу комитетінің осы әдістемені бекіткен бұйрығы Әділет министрлігінде тіркелмеген және тиісінше ресми нормативтік құқықтық акт мәртебесі болмаған. Бұл Бюджет кодексінің талаптарын бұзады.

Осыған байланысты Сауда министрлігіне «ҚР СТ 1.40 «ҚР ұлттық стандарттау жүйесі. Стандарттау құжаттарын әзірлеу құнын бағалау әдістемесін» қолданудың заңдылығы мен орындылығын қайта қарау тапсырылды, себебі оны қолдану бюджетке негізсіз жүктеме түсірген.

✔️ Жоғары аудиторлық палатаның нұсқамасын орындау үшін 2025 жылы Еңбек министрлігі стандарттарды әзірлеуге жұмсалатын ғылыми негізделген уақыт нормативтерін бекітті. Сондай-ақ жаңа ҚР СТ 1.40 стандарты қабылданды, оның мақсаты стандарттарды әзірлеу құнын төмендету болды.

Алдыңғы әдістемемен салыстырғанда әзірлеу құны:

🔵Ұлттық стандарттар (ҚР СТ):
– жаңадан бастап әзірлеу 8%-ға;
– халықаралық/өңірлік стандарттарды аудару арқылы пайдалану 12%-ға;
– зерттеулер, талдау және практика негізінде 17%-ға  төмендеді.

🔵Мемлекетаралық стандарттар (ГОСТ):
– жаңадан бастап дайындау 11%-ға;
– халықаралық/өңірлік стандарттарды аудару арқылы 15%-ға;
– аудармасыз дайындау 12%-ға;
– зерттеулер мен практика негізінде 14%-ға;
– ГОСТ (әзірлеудің екінші кезеңі) 59%-ға төмендеді.

Жүргізілген мемлекеттік аудит нәтижелері бойынша басқа да тапсырмалар мен ұсынымдардың орындалуы Жоғары аудиторлық палатаның бақылауында болады.
 
🚀 @auditpalatasy

От 8 до 59%: стоимость разработки межгосударственных и нацстандартов снизилась в РК после госаудита

Стоимость разработки национальных и межгосударственных стандартов была снижена в Казахстане в пределах от 8 до 59%. Необходимые для этого меры приняты по предписанию Высшей аудиторской палаты РК.

📌В прошлом году был проведен государственный аудит эффективности деятельности Министерства торговли и интеграции и его подведомственных организаций. В ходе него выяснилось, что в 2021 году РГП «КазСтандарт» предложило новую методику оценки стоимости разработки стандартов. В результате в 2022 году она выросла в 6,8-8,7 раза по сравнению с 2021 годом. Фонд оплаты труда увеличился еще больше – в 13,2 раза, при том что сами оклады соответствующих работников выросли только в 0,3-2,2 раза.

Однако, приказ Комитета по техническому регулированию, утвердивший эту методику, не был зарегистрирован в Минюсте и, соответственно, не имеел статуса официального нормативного акта. Это нарушило требования Бюджетного кодекса, где говорится, что бюджетные расходы должны быть обоснованы и подкреплены официальными документами.

В связи с этим Минторговли было поручено пересмотреть правомерность и целесообразность применения методики СТ РК 1.40 «Национальная система стандартизации РК. Методика оценки стоимости разработки документов по стандартизации», так как ее использование привело к необоснованной нагрузке на бюджет.

✔️ Во исполнение поручения ВАП в 2025 году Минтруда утвердило научно обоснованные нормативы времени на разработку стандартов. Также был принят новый стандарт СТ РК 1.40, целью которого стало снижение стоимости разработки стандартов.

По сравнению с предыдущей методикой, стоимость снизилась следующим образом:

🔵Национальные стандарты (СТ РК):
– разработка с нуля – на 8%;
– с использованием международных/региональных стандартов с переводом – на 12%;
– на основе исследований, анализа и практики – на 17%.

🔵Межгосударственные стандарты (ГОСТ):
– разработка с нуля – на 11%;
– с переводом международных/региональных стандартов – на 15%;
– без перевода – на 12%;
– на основе исследований и практики – на 14%;
– ГОСТ (второй этап разработки) – на 59%.

Исполнение других поручений и рекомендаций по результатам проведенного госаудита остается на контроле Высшей аудиторской палаты.
 
🚀 @auditpalatasy

❗️«Назарбаев университетін», ӘМСҚ мен АХҚО-ны қаржыландыру механизмі 2026 жылдан бастап өзгереді

📌 2026 жылғы 1 қаңтардан бастап білім беру, денсаулық сақтау және қаржы саласындағы бірқатар квазимемлекеттік ұйымды қаржыландыру механизмі күшейтіледі. Аталған шаралар Жоғары аудиторлық палатаның ұсынымы бойынша қабылданды.

Бюджет кодексіне қажетті өзгерістер енгізу процесі республикалық бюджеттің шоғырландырылған қаржылық есептілігіне (ШҚЕ) жүргізілген мемлекеттік аудиттен кейін басталды. Аудиторлар мемлекеттік мекемелер болып табылмайтын ұйымдарды нысаналы салымдар мен нысаналы аударымдардың көмегімен қаржыландыру мүмкіндігі мемлекет активтерінің ШҚЕ-де көрсетілу сапасы мен дұрыстығына теріс әсер ететінін анықтады.

Осындай механизмдер арқылы жыл сайын «Назарбаев университеті» және «Назарбаев зияткерлік мектептері» дербес білім беру ұйымдары, Әлеуметтік медициналық сақтандыру қоры, «Астана» халықаралық қаржы орталығы және басқа да бірқатар ұйым қаржыландырылады.

Жоғары аудиторлық палата ҚР Үкіметіне қаржыландыру тәсілін өзгерту мүмкіндігін қарауды ұсынды, өйткені қолданыстағы механизм мемлекет активтерінің өсуіне ықпал етпейді (заңды тұлғалардың жарғылық капиталдарының ұлғаюы жоқ) және қаражатты жұмсаудың ашықтығын қамтамасыз етпейді.

✔️ Нәтижесінде жаңа Бюджет кодексінде нысаналы салымдар мен аударымдар көмегімен қаржыландыруды көздейтін нормалар алып тасталды. Оның орнына заңды тұлғаларға берілетін трансферттер енгізіледі.

🔵Трансферттер оларды алуға үміткер ұйымдар өздерінің стратегиялық құжаттарында нақты нәтижелерді жоспарлаған жағдайда бөлінетін болады.

🔵Қаржы жылы ішінде бөлінген және пайдаланылмаған қаражат бюджетке қайтарылады, заңда көзделген жекелеген жағдайларды қоспағанда.

🔵Трансферттер алатын заңды тұлғалардың бірінші басшылары мемлекеттік органдардың даму жоспарларында, өздерінің ұзақ мерзімді стратегияларында және тиісті бюджеттік бағдарламалардың паспорттарында айқындалған нәтижелерге қол жеткізуге жауапты болады. Сонымен қатар олар қаражатты пайдалану туралы есептердің негізділігі мен дұрыстығына жауап береді.

Бұл өзгерістер 2026 жылғы 1 қаңтардан бастап күшіне енеді.

🚀 @auditpalatasy

❗️Больше контроля и прозрачности: механизм финансирования «Назарбаев университета», ФСМС и МФЦА изменится с 2026 года

📌Механизм финансирования ряда квазигосударственных организаций в сферах образования, здравоохранения и финансов будет ужесточен с 1 января 2026 года. Данные меры приняты по рекомендации Высшей аудиторской палаты.

Процесс внесения необходимых изменений в Бюджетный кодекс начался после госаудита консолидированной финансовой отчетности (КФО) республиканского бюджета. Аудиторы установили, что возможность финансировать организации, которые не являются госучреждениями, с помощью целевых вкладов и целевых перечислений негативно влияет на качество и достоверность отражения активов государства в КФО.

Посредством таких механизмов ежегодно финансируются автономные организации образования «Назарбаев университет» и «Назарбаев интеллектуальные школы», Фонд социального медицинского страхования, Международный финансовый центр «Астана» и ряд других организаций.

ВАП дала рекомендацию Правительству РК рассмотреть возможность изменения способа финансирования, так как действующий механизм не приводит к росту активов государства (нет увеличения уставных капиталов юрлиц) и не обеспечивает достаточной прозрачности расходования средств.

✔️ В результате в новом Бюджетном кодексе исключены нормы, предусматривающие финансирование с помощью целевых вкладов и перечислений. Взамен этого вводятся трансферты юридическим лицам.

🔵Такие трансферты выделяются при условии, если организации, претендующие на их получение, планируют конкретные результаты в своих стратегических документах.

🔵При этом средства, выделенные и неиспользованные в течение финансового года, подлежат возврату в бюджет за исключением отдельных случаев, предусмотренных законом.

🔵Первые руководители юрлиц, получающих трансферты, несут ответственность за достижение показателей результатов, определенных в планах развития госорганов, своих долгосрочных стратегиях и паспортах соответствующих бюджетных программ. Кроме того, они также отвечают за обоснованность и достоверность отчетов об использовании полученных средств.

Данные изменения вступают в силу с 1 января 2026 года.

🚀 @auditpalatasy