ده‌گاو ئه‌سپه‌رێزی

🔹 #مەڵڵا نەسرەدین

جه وەرهۆرزو دلێڕاسەو ئاسیای و بەشێ جە ئەوروپای، بە کەسایەتیوە نامی مشناساش و هەرجە مەجارستان و هیند و چین و پانیشتو سیبریای تا سەرنیشتو ئافریقای داستانێش مگێڵناوە و باسش مکەرا.
حیکایەتێ مەڵڵانەسرەدینی شۆخ و زیرەک ‌پسەو پەند و مۆچیاری و هەرجە ویەردەی دورەنە بیەن و میلیونها زاڕۆڵێ بە گۆش گێرتەی چی حیکایەتا گەورێ بیەنیٛ.
#مەڵڵا پیایو ژیرۆڵە و ئاوەزداری بە تەبع و سروشتێ سادٚە و شادٚ و بێ خیاڵین(کەردەوە نە ئاوەز) کە دشواری و سەختیو بابەت و هەرمانێ جە ئاژێوە ناجۆری، بە فام و داناییو تەمام و دور جە گێرە و کێشەی و ئەڵبەتە بە ڕەفتێو ئامێتە بە جوک و قسێ وەشێ وخوەداریٛ، چارەسەرمکەرۆ و موزۆش لاوە.
پاسە دیارەن مەڵڵا جە ساڵەو ۱۲۰۸ی جە دەگاو”هورتو”و تورکیەی جە ئەد٘ای بیەن و شۆنیەرە لوان پەی”ئاقشار”و
“قونیە”ی،و جە ساڵەو ۱۲۸٤ی فەوت کەرۆ.
هەرچن دماتەرۆ حیکایەتێ شیرینێو مەڵڵای جە فرەو یاگاو جهانی کەوت سەزو زوانا، بەڵام بە واتەو و پەیلوای فرەو کەسا، مەڵڵانەسرەدین هەر وجودش نەبیەن و بەڕاسی، ئانزان و شەخسیەتێو وەش کریاو و خەیاڵیەن کە دەمو خەڵکو ئاناتولی پسەو حیکایەتێ سینەبەسینە، جە سەدەو سێنزەینە واچیان و باسشا کەردەن و دوەپات کریانۆ و ئینە یانی واقعی نەبیەی کەسایەتی مەڵڵا نەسرەدینی.
ئێسەتێ چنها یادمان و پەیکەر و موجەسمێ ئی کەسایەتیە جە وەڵاتو تورکیە و هەرپاسە فرەو حەنناو ئوروپاینە نریاینێرە.
فرەو ئی پەیکەرانە مەڵڵاشا سەرو هەرێو سازنان کە بە چەپوانەوە سوارو هەریٛوی بیەن!!!
حیکایەتێو مەڵڵای بە فرەی جە زوانای زینێو جهانی هۆرگێڵیانێوە و بە ئەدەبی تەنز و خوەدار و موچیاریکەر بەرشیەن و نامێش بەرکەردێنە.
ئیجا چی ئننە باسو هەرێ جە حیکایەتێو مەڵڵای ئامان و وڕک کەردەی سەرو بابەتو هەرێ یانی چێش؟
مگێڵناوە کە ڕۆیو مەڵڵا #نەسرەدین چەپوانە سوارو هەرەکێش بۆ و گنۆڕا چی عانەنە جەماعەتێو چەمشا گنۆ مەڵڵانەسرەدینی و بە لاقرتییٛ پەنەش ماچا مەڵڵا!!ئانە چی پاسە سوارو هەرەکەیت بیەنی!؟گوای مەزانی وەراوپەشت سوار بیەنێ!؟ئانە یانی چێش؟
مەڵڵای مەیوە جواو و ماچۆ؛ والڵە برا من دروس سوار بیەنا!! ڕوەو وەری سوار بیەنا !! ئانەهەرەکەمەن نمەزانۆ وچەپوانە و ڕوەو دمای ملۆڕانە!! برا عەیب نیا کارو منەنە!! هەرەکە عەیبدارەن!!..
بەڵام چی هەرە جە فرەو حیکایەتاو مەڵڵاینە هەن؟ ڕەنگا بۆنەو ئانەی ئی حەیوانە هەرجە قەد٘یمەنە نماد و نیشانێ نەزانی و یا حەتا دانامەیی یا ئانزانی پەک کەوتەی و دەسەپاچەیا کە بیەن یاگەخوەو و گەمەو ولاقرتیێ خەڵکی تەری، ئەڵبەتە باس کەردەی سەرو بڕێ نماد و نیشانێ جە دلێ حەیوانا و هۆرسەنگنایشا چەنی ڕەفت و کەردەوە و سیفەت وشێوەو ڕاوبەردەیش جە لاو ئانزانیوە، بنەش قوڵەنە و چی واتارەنە نمگۆنجێۆ بە گرد٘ی باسش سەر بکریۆ و چی بارەو واتارێم ئینا دەسۆ کە حەتمەن منویسوش و منیەوش وەرو چەمو وانەرا.

ئینە حیکایەتێ تەری ئەڵبەتە بە بەشداری هەرێ؛ ماچا ڕۆیە ئاشنایو ملۆ بەرەو یانەەو مەڵڵای و داواو هەرەکەیش مکەرۆ و ماچۆ مەڵڵا بەشکەم ئا هەرتە بە ئەمانەت دەیم تا شار کەمێ هەرمانەم هەنە ئیجا ماروشۆ پەیت.
مەڵڵا پەربەدڵ حەز نمەکەرۆ هەرەکێش بدوٙ و پەرچێ مد٘وٙ و ماچۆ فڵانی ڕاسەکێش وەڵێو تۆنە هەرەکەم دا لاو یۆ جە ڕەفێقەکام هەرمانەش بێ و بەردەش، چی وەختەنە کتوپڕ هەرەو مەڵڵای پەشتەو دیواریەنە دەسکەرۆ سەڕنای!!.ڕەفێقەکەش ماچۆ دەخۆ مەڵڵا ئانە هەرکەن سەڕنۆ، ئانەها من دەنگش مژنەوو! مەڵڵا فرەش پەنە ناوەشا و بە تۆڕەیی ماچۆ:
دەی خاسەن! گوای تۆ ئانە بە قسێو من باوەڕ کەری یا ئا هەرە نەزان و فلان و فیسارەیە!!!!؟

سە رچە مە✍ سڵام هەورامان

کانال ئه سپریز👈 @aspariz94

1.3K viewsSElVAN@KH, edited 20:18