راهنمای کتاب/ بده و بستان تکنولوژی و سینما

نیره رحمانی

«تأثیر تکنولوژی بر بیان سینمایی»
نویسنده: پل شریدر
ترجمه: علی عامری مهابادی
ناشر: گیلگمش، چاپ اول 1401
115 صفحه، 68000 تومان
#سینما #نشرچشمه

اغلب صاحب نظران سینما، حتی آنها که بیشتر بر جنبه هنری این مدیوم توجه دارند، نمی‌توانند از بعد صنعتی یا تکنولوژیک آن صرف نظر کنند. حتی آنها که معمولاجنبه‌های تجاری این هنر/ صنعت را نادیده می‌گیرند نیز براین نکته اذعان دارند، پابه پای کشف و به فعلیت‌ رسیدن ظرفیت‌های هنری درونی‌ سینما، پیشرفتهای تکنولوژیک نیز بر آن تاثیر گذاشته و جلو برده است. بخصوص که گاهی این پیشرفت ها نه تنها بر قوت این ظرفیت‌ها افزوده بلکه زمینه ساز ظرفیت‌هایی تازه نیز شده است.

این مسئله مهم، عصاره مجموعه‌ای از درس گفتارهایی است که پل شریدر طی دوره‌ای پانزده هفته‌ای آموزش پیشرفته‌ سینما در دانشگاه کلمبیا به علاقمندان سینما ارائه کرده است و حالا متن این دست گفتارها در قالب کتابی مختصر اما پرمایه و خواندنی به فارسی ترجمه شده است.

«تأثیر تکنولوژی بر بیان سینمایی» نوشته پل شریدر با ترجمه علی عامری مهابادی به عنوان بیست‌ونهمین کتاب از مجموعه «کانون» نشر گیل‌گمش ( وابسته به نشر چشمه) به بازار آمده است.

پل شریدر یکی از چهره های منحصر به فرد تاریخ سینما در چند دهه اخیر بوده، مشخصا از آن رو که دائما میان پل شریدرِ فیلمنامه‌نویس و کارگردان و یا پژوهشگر و صاحب نظر در سینما در حر کت بوده و در همه این حوزه ها نیز شخصیتی برجسته به شمار می‌آید.

شریدر برای آنکه یکی از چهره های مهم هالیوود معاصر محسوب شود کارنامه‌ای موجه دارد: فیلمنامه‌ آثار مهمی چون «راننده تاکسی» و «گاو خشمگین» شاهکارهای مارتین اسکورسیزی را نوشته و درکسوت کارگردان فیلم‌های بحث برانگیزی مانند «یقه آبی» و «میشیما» را در کارنامه دارد. در حوزه ادبیات مکتوب سینمایی نیز به عنوان نویسنده و پژوهشگر کتاب ها و مقالات متعددی نوشته است. در این بین یکی از بحث‌هایی که اغلب به آن توجه نشان داده، تعامل سینما و تکنولوژی در رهگذر تاریخ فیلمسازی بوده است.از همین رو نیز دوره‌ای (با همکاری رابرت برینک) تحت عنوان «گیم چنجرز» برگزار کرد که در آن همین موضوع تاثیر تکنولوژی بر بیان سینمایی مورد توجه قرار داد. سپس این درس‌گفتارها را در قالب مجموعه مقالاتی موجز و مدون در حد فاصل اوت ۲۰۱۴ تا آوریل ۲۰۱۶ در نشریه سینمایی و معتبر «فیلم کامنت» متعلق به مرکز هنری لینکلن در نیویورک منتشر کرد.

مجموعه این یادداشت ها که در قالب کتاب حاضر منتشر شده، در همان آغاز با تاکید بر اهمیت همین نکته آغاز می‌شود: « «فیلم و عکاسی اولین فرم‌های هنری‌ای هستند که منحصرا در پی استفاده از تکنولوژی‌های مکانیکی و شیمیایی پدید آمده‌اند. همه فرم‌های هنری دیگر، از جمله نقاشی و رقص و سخنوری، از دوران پیشاتکنولوژیک وجود داشتند اما پیش از ورود ماشین‌های مدرن هیچ فیلمی وجود نداشت. پس جالب خواهد بود که تاریخ فیلم را در چارچوب تکنولوژی فیلم بررسی کنیم. می‌توانیم این تاریخ را با بررسی پیشرفت‌های تکنولوژیک سینما یا به طور خلاصه «تاریخ اسباب بازی‌ها» دنبال کنیم.»

متن اصلی کتاب که پس از مقدمه‌ی کوتاه مترجم آغاز می‌شود، شامل ۶ بخش را شامل می‌شود که در انتها یک مصاحبه با شریدر، به آن افزوده شده است. عناوین بخش‌های شش‌گانهای کتاب که طی آن خواننده یکی از متفاوت ترین روایت‌های درباره سیر تغییر و تحولهای تاریخی سینما در بستر پیشرفتهای تکنولوژیک هستیم، به ترتیب از این قرار است: «تولد یک روایت»، «نمای درشت (کلوزآپ)»، «تدوین»، «حرکت دوربین»، «طراحی صحنه» و «فراسوی پرده نقره‌ای و «فرسودگی روایت».

زبان کتاب بسیار ساده و روان است، شریدر برای ارائه تحلیل های خود سادگی و ایجاز را برگزیده که نباید به این دلیل اهمیت کتاب را نادیده گرفت. برای نمونه در فصل تدوین نشان می دهد که چگونه یک محدودیت تکنیکی باعث به وجود آمدن یکی از تاثیرگذارترین قابلیت های سینما شده است. تدوین زمانی به وجود آمد که تنها حجم محدودی از نگاتیو را در داخل دوربین ها می توانستند قرار دهند. به همین خاطر قابلیت برش دادن و چسباندن پلان‌ها وارد سینما شد. این کار که تدوین نام گرفت به تدریج خود یکی از مهمترین ابزارها برای افزایش تاثیرگذاری فیلمها بدل شد. البته بعدها پیشرفتهای تکنولوژیک به ویژه در دوره دیجیتال این امکان را داد که در صورد نیاز بتوان همه یک فیلم را در قالب یک نما جلوی دوربین برد. واقعا اگر این قابلیت تکنیکی از ابتدا در فیلمبرداری وجود داشت، تدوین چه زمانی و چگونه وارد سینما می‌شد؟!
ادامه...
https://www.alef.ir/news/4020417001.html

راهنمای کتاب/ همه آنچه باید درباره روسیه بدانیم

حمیدرضا امیدی‌سرور

«اسلاوهای سرگردان»
(تاریخ روسیه : از عصر کی‌یف تا پوتین)
نویسنده: جان تامپسون
ترجمه: میکائیل وحیدی زاد
ناشر: نشر نیستان، چاپ اول 1401
485 صفحه، 240000تومان
#تاریخ #نشرنیستان

با توجه به نقشی که روسیه به عنوان کشور دوست با دولت ایران، در سیاست داخلی و خارجی ما بازی می‌کند؛ آشنایی با تاریخ این کشور نه فقط برای سیاست مردان ایرانی که برای عامه علاقمندان به مطالعه و درک بهتر جهان امروز و مناسبات میان کشورها، یک ضرورت محسوب می شود. گذشته از این ها روسیه به عنوان پهناورترین کشور جهان، جدای از نقش پررنگش در تاریخ معاصر ایران، در مقاطع مختلف تاثیر تاریخی عمیقی بر جهان گذاشته است.

درباره تاریخ روسیه منابع مکتوب فارسی (در قالب کتاب) فراوان نیست، بخصوص که در میان آنها نیز برخی به شکلی بسیار خلاصه شده، در واقع مروری بر تاریخ یا دوره هایی از تاریخ روسیه هستند.

کتاب «اسلاوهای سرگردان» اثر جان تامپسون که اخیرا به ترجمه میکائیل وحیدی نژاد و به همت نشر نیستان منتشر شده، یک اثر تاریخی است که با رویکردی تقریبا جامع او به تاریخ این کشور از عصر کی‌یف تا روزگار پوتین را مورد توجه قرار می‌دهد و به این ترتیب تصویری تقریبا کامل از تاریخ روسیه پیش روی مخاطبان خود قرار می گیرد.

نویسنده کتاب، جان ام. (جک) تامپسون، پژوهشگری آمریکایی است که در ایران کتاب «رسانه ها و مدرنیته» به قلم او در میان علاقمندان کتاب اثری شناخته شده محسوب می شود. تامپسون، متخصص در تاریخ دیپلماتیک و مدرن روسیه، از اساتید مجرب و پرشور در گروه تاریخ دانشگاه ایندیانا مدرک کارشناسی و دکتری تاریخ مدرن روسیه بود و مدتی به عنوان دبیر دوم سفارت آمریکا در اندونزوی خدمت کرده بود که سال 2017 در نود سالگی با زندگی وداع کرد.

کتاب با یادداشت نویسنده برای چاپ نخست آن آغاز می‌شود. جان تامپسون در این مقدمه درباره شأن نزول کتاب و چگونگی شکل گیری آن شرح داده است. ایده نوشتن «اسلاوهای سرگردان» حاصل یک دوره تدریس تاریخ روسیه در دانشگاه هاوایی بوده که طی این دوره تامپسون با خلاء یک منبع درسی مناسب برای دانشجویان روبه‌رو شد. بنابراین مشغول نوشتن کتاب حاضر شد. در واقع نیت جان تامپسون ارائه متنی بوده که هم مطالعه آن روان باشد و هم به شکلی طبقه بندی شده تاریخ روسیه (طی سیصد سال اخیر) را روایت کند و از دیگر سو او کوشیده هم به تاریخ سال‌های آغازین روسیه و همچنین دوران مدرن آن یعنی از 1801 به این سو یکسان بپردازد.

مترجم نیز طی یادداشتی از دلایل ترجمه کتاب نوشته است که از ضرورت آشنایی با تاریخ این کشور که در همسایگی ‌ایران قرار دارد و شباهت‌های تاریخی روسیه با ایران (در عین تفاوت‎هایی که دارند) تا کمبود منابع فارسی زبان در زمینه تاریخ این کشور را شامل می شود. مترجم همچنین معتقد است «روایت بسیار روان و شفاف نویسنده از تاریخ روسیه و شوروی که در بردارنده رویدادهای عمده و اصلی تاریخ این کشور از دوره باستانی و تشکیل حکومت کی‌یف تا ریاست جمهوری ولادیمیر پوتین در قرن بیست و یکم است، هم برای عامه مردم و هم برای استفاده‌های علمی قابل توصیه است. از این رو کتاب حاضر را می توان کتابی مختصر و در عین حال جامع برای تاریخ روسیه دانست که بی شک یکی از جامع ترین آثار در این رابطه در زبان فارسی است.»
ادامه...
https://www.alef.ir/news/4020418117.html

راهنمای کتاب/ برق در بدن

دکتر علی غزالی‌فر

«اخگر زندگانی»
نویسنده: فرانسیس اشکرافت
مترجم: ماندانا فرهادیان
ناشر: فرهنگ معاصر، چاپ اول 1401
460 صفحه، 190000 تومان
#علم #نشرفرهنگ_معاصر


بله، درست خواندید؛ برق در بدن. اگرچه عموماً شنیده‌ایم که اگر جریان برق وارد بدن شود، به احتمال زیاد ما را راهی گورستان می‌کند، اما در این کتاب می‌آموزیم که بدن ما با برق کار می‌کند. برق در همه‌جای بدن ما هست و اگر این جریان الکتریسیته مختل شود، باز هم راهی گورستان خواهیم شد. فقط بدن ما هم نیست؛ بدن همۀ جانوران با برق کار می‌کند. در نتیجه، این نظریه را می‌توان مطرح کرد که حیات با الکتریسیته رابطۀ تنگاتنگی دارد. اخگر زندگانی همان جرقه‌های الکتریکی است که دائماً در بدن رخ می‌دهند؛ در همه‌جای بدن.

طرفداران کتاب‌های علمی از مجموعۀ درخشان و کم‌نظیر «دانش معاصر» انتشارات فرهنگ معاصر باخبرند. این کتاب جزو همان مجموعه است و جدیدترین عضو آن و از جذاب‌ترین‌هایش، چراکه نویسنده‌اش، فرانسیس اشکرافت، دانشمندی ممتاز در عرصۀ زیست‌شناسی است. این اثر هم برای آشناکردن خوانندۀ عمومی با نقش الکتریسیته در فیزیولوژی تألیف شده است. خوشبختانه اشکرافت فقط یک دانشمند طراز اول نیست، بلکه نویسنده‌ای درجه‌یک هم هست. به همین دلیل، این کتاب علمی بسیار شیرین، خواندنی و جذاب از آب درآمده است. عناوین مقدمه و دوازده فصل کتاب گویای خلاقیت نویسندگی اشکرافت است: «من الکتریسیتۀ بدن را به آواز می‌خوانم»، «عصر حیرت»، «منافذ مولکولی»، «عمل کردن از روی غریزه و انگیزۀ ناگهانی»، «حواست به شکاف باشد»، «با قلدری وارد عمل شدن»، «ماهی‌هایی که می‌لرزانند»، «در قلب ماده»، «مرگ و زندگی»، «دروازه‌های ادراک»، «همه‌جا مداربندی شده است»، «حواست باشد» و «درمان شوک‌کننده».

وانگهی، عنوان‌های زیرفصل‌ها جذابترند: برای نمونه، «نُه آقایی که می‌پرند»، «هدیۀ هیتلر»، «جنگ سوپ‌ها و جرقه‌ها»، «بزها چراغ راه شدند»، «قلب من تاپ‌تاپ می‌کند»، «اسپرم توربو تقویت‌شده»، «پادشاه میوه‌ها»، «عشق، مرا عاشق باش». اما از افسون این عنوان‌ها عبور کنیم و برویم سراغ موضوع اصلی.

بیایید با وضعیت همین لحظۀ فعلی خودمان شروع کنیم. حالا که دارید این یادداشت را می‌خوانید، وامدار الکتریسیته‌ای هستید که در بدن‌تان جرقه می‌زند و جریان دارد؛ از مغز تا عضلات، در تک‌تک سلول‌های بدن‌تان. اما دقیقاً در کجای سلول‌ها؟ به‌طور مشخص، در کانال‌های یونی. همۀ فعالیت‌های الکتریکی بدن توسط همین کانال‌ها آغاز و تنظیم می‌شوند. هر موجود زنده‌ای، از جمله انسان، از لحظۀ لقاح تخمک تا دم مرگ، با الکتریسیته‌ای سر پاست که کانال‌های یونی به‌راه می‌اندازند. همۀ حرکت‌ها، ادراکات و حتی احساسات وابسته به آن‌هاست. در این کتاب مسائل فراوانی مطرح می‌شوند؛ برای نمونه، سازوکار قلب، مغز، حواس پنج‌گانه، درد و لذت، احساسات و عواطف، حافظه، خواب و بیداری، بیماری‌ها، عملکرد حیوانات و فعالیت‌های غیرارادی بدن. اما همۀ آن‌ها از همین زاویه بررسی می‌شوند؛ فعالیت‌های کانال‌های یونی چگونه منجر به آن امور می‌شوند. به عبارت دیگر، دراین کتاب، با برق یک دور در بدن انسان می‌چرخیم و بخش‌های مختلف آن را بازبینی می‌کنیم.

این موضوعات در سیری تاریخی بررسی می‌شوند، از دوران باستان تا دورۀ معاصر. این بررسی علمی از نوع موضوعی-تاریخی در قالب روایی جذابی ریخته شده است و به قول نویسنده: «این کتاب در اساس یک داستان پلیسی دربارۀ یک نوع پروتئینِ خاص، یعنی کانال یونی، است. از یونان باستان شروع می‌شود و تا خطِ مقدمِ پژوهش‌های علمی امروزی می‌رسد. این داستان، تا حد زیادی یک داستان امروزی است. با این‌که اثرهای الکتریسیتۀ ساکن و رعدوبرق بر بدن را از قرن‌ها پیش می‌دانستند، اما کانال‌های یونی در همین چند دهۀ اخیر کشف شدند و عملکردشان آشکار شد و ساختارهای پیچیده، ظریف، و زیبای آن‌ها را دانشمندان برای اولین‌بار دیدند. این کتاب همچنین ستایشی است از پروتئین محبوبِ من، پروتئینی که وقتی دانش‌پیشۀ جوانی بودم مرا مجذوب کرد و جذبه‌اش هرگز رهایم نکرئ؛ در تمام زندگیمت عشق سوزانی به آن داشته‌ام.»
ادامه..
https://www.alef.ir/news/4020419111.html

راهنمای کتاب/ تقابل فرهنگ شرق و غرب

میلاد شاملو

«زمستان در سوکچو»
نوشته: الیزا سوآ دوسَپَن
ترجمه: مریم شریف
نشر چشمه، 1401
109 صفحه، 60000 تومان
#داستان_خارجی #نشرچشمه


توسعه‌ی فن‌آوری‌های ارتباطی منجر به درهم‌آمیختگی میان مردم از فرهنگ‌های مختلف شده و به زبان به‌عنوان اصلی‌ترین وسیله‌ی تعامل میان انسان‌ها معنا و شکل جدیدی بخشیده است. این مسأله در ادبیات امروز جهان نیز جایگاه ویژه‌ای پیدا کرده و درباره‌ی آن داستان‌ها و جستارهای بسیاری نوشته شده است. چنین آثاری اغلب به روش‌ها و رویکردهای نوین ارتباطی میان آدم‌ها می‌پردازند و در بیشتر مواقع هم قصه‌هایی ناب و تازه برای روایت کردن دارند؛ تلاش‌هایی که شاید بتوان آن‌ها را در راستای رسیدن به زبانی مشترک و احیای برج بابل در معنای تمثیلی آن دانست. الیزا سوآ دوسَپَن نویسنده‌ای است که غالباً در چنین حوزه‌ای فعال بوده و آثارش به‌روشنی حکایت از تلاش او برای درک تفاوت‌های فرهنگی و ساختن راه ارتباطی آسان و مشترک میان ملت‌های مختلف دارد.

الیزا سوآ دوسَپَن خود محصول درهم‌آمیختگی فرهنگ شرقی و غربی است و در خانواده‌ای زاده شده که مادر آن کره‌ای و پدرش فرانسوی است. دوسَپَن در مسیر حرفه‌ای خود نیز همواره به تلفیق این دو فرهنگ کاملاً متفاوت پرداخته است؛ به‌گونه‌ای که آداب و رسوم متنوع سرزمین مادرش را با ادبیات غنی زادگاه پدرش ترکیب نموده و میان آن‌ها زبانی مشترک برای درک یکدیگر یافته است. دوسَپَن این تجارب را در آثارش که از کمیک‌استریپ گرفته تا قصه‌های کودکان و رمان برای بزرگسالان طیف گسترده‌ای دارند، نشان داده است. اولین رمان او «زمستان در سوکچو» نماینده‌ی خوبی برای معرفی آثار این نویسنده‌ی متولد 1992 است. کتابی که از سوی منتقدین مورد استقبال واقع شد و جوایزی را در آمریکا و سوییس که زادگاه دوسَپَن است، دریافت نمود.

رمان «زمستان در سوکچو» به روایت تقابل فرهنگ‌های شرقی و غربی می‌پردازد و با ظرافتی موشکافانه تفاوت‌های میان آدم‌های برآمده از ملل و زبان‌های مختلف را به نمایش می‌گذارد. قصه در مسافرخانه‌ای کوچک اما شلوغ در شهر بندری سوکچو در کره‌ی جنوبی می‌گذرد. راوی داستان دختر جوانی است که شبیه خودِ نویسنده از پدری فرانسوی و مادری کره‌ای به دنیا آمده است. شاید در نگاه اول وجه غالب فرهنگی او شرقی به نظر بیاید؛ مخصوصاً چون پدر فرانسوی‌اش از همان اوان کودکی، او و مادرش را رها کرده و این دختر در جمع کره‌ای‌ها بزرگ شده است. اما علایق و رشته‌ی تحصیلی دختر که ادبیات فرانسوی است به خوبی نمایان‌گر نوعی ترکیب فرهنگی شرقی و غربی در اوست. تعاملاتش با مسافرانی که اغلب از اروپا می‌آیند نیز شاید به چنین مسأله‌ای دامن زده است.

نمای ورودی قصه با آشنایی گردشگر پیر فرانسوی به نام کراند با دخترک مسافرخانه‌چی راوی داستان رقم می‌خورَد. کراند و دخترک که رابطه‌ای شبه‌اسطوره‌ای را نیز تداعی می‌کنند، هم به تفاوت‌های میان یکدیگر علاقه نشان می‌دهند و هم از آن هراس‌هایی دارند. دخترک نشانه‌هایی از پدر در کراند می‌بیند و پیرمردْ جوانیِ خود را در او به یاد می‌آورد. کراند طراح کمیک‌استریپ است و برای استراحت و الهام گرفتن از طبیعت و جامعه‌ی متفاوت و غریب کره به این منطقه سفر کرده است. دختر این انگیزه‌ها را چندان درک نمی‌کند و گاهی بیگانگی و سوء‌تفاهم عمیقی میان خودش و او می‌بیند. آن‌ها طی مسیری پرفراز و نشیب در این داستان می‌کوشند با یکدیگر ارتباطی مفید و مثمرثمر برقرار کنند. ماجراهایی که نشان‌گر تکاپوی این دو آدم غریبه و در عین حال آشناست و بسیار پرکشش و شبیه همان داستان‌های کمیک‌استریپی طراحی شده‌اند که کراند می‌کشد؛ طرح‌هایی که البته نویسنده‌ی داستان نیز در آن تبحر دارد.
ادامه...
https://www.alef.ir/news/4020421009.html

راهنمای کتاب/ خدایانِ جهان اساطیری

سعیده امین زاده

«زئوس غریبه‌نواز، اودیسه به روایت هیوبرت دریفوس»
نوشته: زانیار ابراهیمی
ناشر: هرمس، چاپ اول 1401
135 صفحه، 68000 تومان
#ادبیات_کهن #نشرهرمس

هیوبرت دریفوس را بیش از هر چیز به عنوان یکی از بزرگ‌ترین فیلسوفان معاصرِ شارح و منتقد نظریات هایدگر می‌شناسند. اما او در ادبیات نیز گام‌هایی بلند برداشته و توانسته در سایه‌ی فلسفه، پدیدارشناسی و اگزیستانسیالیسم به خوانش‌هایی تازه از متون کهن برسد که از آن جمله می‌توان به مجموعه‌ی روایت‌هایش درباره‌ی آثار هومر اشاره کرد که یکی از شاخص‌ترین آن‌ها اودیسه است. کتاب «زئوس غریبه‌نواز» به شرح همین نگاه دریفوس از منظری متفاوت به اودیسه می‌پردازد. زانیار ابراهیمی کوشیده رویکرد فلسفی و انسان‌شناسانه‌ی دریفوس را به این متن باستانی برای مخاطب ایرانی واکاوی کند؛ کوششی که پیش از این صرف تبیین آراء دریفوس درباره‌ی آثار دیگری از جمله برادران کارامازوفِ فئودور داستایوفسکی، موبی‌دیکِ هرمان ملویل و ترس و لرزِ کی‌یر کگور شده است.

آن‌چه در اولویت توضیحات مؤلف قرار می‌گیرد، دلیل گزینش اودیسه از منظر دریفوس است. در مقایسه با کمدی الهی که دریفوس شرحی پرتفصیل بر آن داشته و آن را تجلی‌گاه وحدانیت خوانده، اودیسه جلوه‌گر مفهوم چندخدایی است. مؤلف و دریفوس بر این نکته با هم اتفاق نظر دارند که در جهانی چندخدایی، چنان که در موبی‌دیک نیز این مسأله رخ می‌دهد، خدایان مشابه همان حالات وجودی که در انسان می‌توان یافت، بر همه‌ی امور حاکم هستند. این مسأله چنان اهمیتی دارد که فصل اول کتاب با عنوان «خدای هزار چهره» به آن اختصاص یافته و نویسنده کوشیده وجوه مختلف قدرت لایزالی را که نقش خدایی در اودیسه ایفا می‌کند به مخاطب عرضه نماید.

بخش دوم کتاب به گذارهای وجودیِ تلماک اختصاص دارد و با تمرکز بر این شخصیت اسطوره‌ای به واکاوی هستی‌شناسانه‌ی وقایعی می‌پردازد که در غیاب اولیس رخ می‌دهد و نوعی سیرو سلوک متفاوت از منظر خدایانی متفاوت را رقم می‌زند. آن‌چه در این میان اهمیتی ویژه می‌یابد تلاش‌های آتنه و تلماک برای کمک به اولیس است. در این‌جا آتنه نقشی هشداردهنده دارد و با نیروی آگاهی خویش خدایان و نیز تلماک را به خطیر بودن موقعیت متوجه می‌سازد. از منظر دریفوس اما، حتی فارغ از آگاهی‌بخشی آتنه، تلماک در مرحله‌ی گذار از کودکی و غفلت قرار گرفته و یکی از بزرگ‌ترین مسئولیت‌های زندگی‌اش را پیش روی خویش می‌بیند که برای او راهی جز مواجهه با آن باقی نمی‌گذارد.

در بخش سوم و از میان مباحثاتی که درباره‌ی تروا و وقایع حول آن شکل می‌گیرد و در خلال رویارویی تلماک و آتنه به‌عنوان مانتور در این سفر، با نستور و همراهان‌اش، اخلاق وجودی است که در تمرکز نگاه ریزبین دریفوس قرار می‌گیرد. در خلال بحث‌های نستور و تلماک، بسیاری از چهره‌های درگیر در تروا مورد نقد و بررسی قرار می‌گیرند و به مباحث اخلاق وجودی در اودیسه رنگ و مسیر تازه‌ای می‌بخشند. اما آن‌چه نهایتاً مورد واکاوی قرار می‌گیرد ارتباط اخلاق وجودی و تمامی مباحث پیرامونی آن با مسأله نیهیلیسم است. گویی آن‌چه هر رفتار و رویکردی را از جانب شخصیت‌های اودیسه رقم می‌زند و مورد تعمق قرار می‌گیرد، باید پیش از هر چیز از صافی این قیاس تحلیلی عبور کند.

در بخش چهارم مؤلف به بررسی سرودهایی از اودیسه می‌پردازد که در آن اولیس شرح سفرهای خویش را با آلسینئوس گفته است. در این قسمت هم همچنان نقش تک تک خدایان از زیر نگاه موشکاف دریفوس پوشیده نمی‌ماند و او و به تبع آن مؤلف کتاب حاضر با اشاراتی مستقیم از متن، ابعاد وجودی هر یک از شخصیت‌های این مجموعه را شرح می‌دهند. در این میان اما اعترافات صریح اولیس پرده از ویژگی‌های خاص روانکاوانه‌ی او برمی‌دارد و به شکلی مفصل به طبقه‌بندی و تحلیل مستند آن‌ها پرداخته می‌شود.
ادامه...

https://www.alef.ir/news/4020424034.html

راهنمای کتاب/ تلاش برای درک بهتر جهان بینی نویسندگان

ثریا بیگدلی

«مقالاتی چند»
نوشته: علی مؤذنی
ناشر: نیستان، چاپ اول 1401
156 صفحه، 80000 تومان
#نقدادبی #نشرنیستان

برای هر نویسنده‌ای، جدا از مسیر اصلی حرفه‌ای که طی می‌کند، تجاربی زیستی می‌توان متصور شد که مدام بر بدنه‌ی اندوخته‌هایش می‌افزایند و به آثارش نیز مایه می‌بخشند. این تجارب نه فقط در قالب روایت‌های داستانی و گاه غیرداستانی نوشته می‌شوند، بلکه بسیاری از نویسندگان آن‌ها را در یادداشت‌ها، جستارها و گفت‌وگوهای خود منعکس می‌کنند. نوشته‌های غیرداستانی اغلب عرصه‌ای برای محک نویسندگان و درک بهتر جهان‌بینی آن‌هاست و اگر مخاطبی در پی شناخت عمیق‌تر دنیای داستانی یک نویسنده است، قطعاً خواندن چنین آثاری برای او بسیار راهگشا خواهد بود. اهمیت مطالعه‌ی مجموعه یادداشت‌ها و مقالات در همین نکته نهفته است که منجر به برقراری ارتباط بی‌پرده‌تر و نزدیک‌تری میان مخاطب و نویسنده می‌شود. کتاب «مقالاتی چند» از علی مؤذنی نیز از این قاعده مستثنی نیست؛ کتابی که از جنبه‌ها و ابعاد مختلف قابل تأمل و بررسی است و چهره‌ای متفاوت از نویسنده‌ی آن را برای مخاطبانش می‌سازد.

به تناسب پیشه‌ی اصلی مؤذنی که داستان‌نویسی است، بخش اول و عمده‌تر این کتاب به یادداشت‌های او در زمینه‌ی ادبیات داستانی اختصاص دارد. طیف گسترده‌ای از آثار ادبی زیر ذره‌بین نقد و تحلیل این نویسنده قرار گرفته؛ از سه قطره خون صادق هدایت تا عالیجناب کیشوت گراهام گرین. مؤذنی می‌کوشد در یادداشت‌هایش ابتدا چشم‌اندازی کلی از اثر را در مقابل خواننده قرار دهد و سپس آن را به اجزایی همچون شخصیت، طرح داستانی، موقعیت‌ها و ماجراها تقسیم و واکاوی کند. گاه آن‌چنان ریز و جزئی‌نگر به داستان نگاه می‌کند که تک جمله‌ای از یک دیالوگ، اهمیتی ویژه برای تحلیلش پیدا می‌کند و گاه فلسفه‌ی کلی اثر است که مورد توجه‌اش قرار می‌گیرد.

اما نویسنده در بخش اول، غیر از بررسی آثار داستانی، مقالاتی نیز درباره‌ی دغدغه‌های روز ادبیات دارد. مؤذنی در این قسمت‌ها به موضوعاتی همچون مخاطبان جدی ادبیات، تعهد نویسندگان، مباحث انسان‌شناختی و جامعه‌شناسانه در داستان‌نویسی می‌پردازد. آن‌چه بیش از همه در این میان برای او اهمیت دارد رسالتی است که بر دوش مؤلف گذاشته شده و او ملزم به توجه و دقت ویژه به آن است. همچنین پرداختن به مسائلی که بسیاری از افراد جامعه با آن دست و پنجه نرم می‌کنند در این رهگذر بسیار مورد تمرکز نویسنده واقع شده است؛ مؤذنی تمامی نویسندگان را موظف به انعکاس چنین موضوعاتی در آثارشان می‌داند. او در این مقالات جنبه‌ی اجتماعی زندگی یک نویسنده را بیش از پیش در معرض دید مخاطب قرار می‌دهد و به صراحت درباره‌ی موضوعات مختلف روز و ارتباط آن‌ها با ادبیات و حرفه‌ی نویسندگی موضع‌گیری می‌کند. این نکته‌ای است که برای حضور پویای یک نویسنده در عرصه‌ی اجتماعی بسیار ضروری به نظر می‌رسد و از دید مؤذنی نیز اولویتی بالا دارد.

بخش دوم کتاب یادداشت‌های مرتبط با حوزه‌ی نمایش را دربرمی‌گیرد که نویسنده پیشینه‌‌ی فعالیت مستقیم در این عرصه دارد و چندین متن نمایشی نوشته که روی صحنه رفته‌اند. البته آن‌چه در این بخش مورد نقد و بررسی قرار می‌گیرد، اغلب آثار کلاسیک خارجی از جمله شاه لیر را شامل می‌شود که البته مؤذنی سعی در تبیین نوعی نگاه بومی به این متون دارد. او ملاحظات فرهنگی و اجتماعی را در تحلیلش دخیل می‌کند تا مخاطب را به درک درست‌تر و به‌روزتری از این آثار برساند. به‌علاوه، خوانش خود را نیز به عنوان نویسنده مطرح می‌کند و خواننده را بر این مبنا به قضاوت دعوت می‌نماید. همچنین به ارزیابی ترجمه‌هایی می‌پردازد که در بازار ادبیات موجود است و درباره‌ی صحت و دقت کلی آن‌ها اطلاعاتی به مخاطبان می‌دهد.
ادامه...
https://www.alef.ir/news/4020425087.html

راهنمای کتاب/ مسائل اجتماعی و پاسخ‌های الهیاتی

دکتر علی غزالی‌فر

«جستارهایی در الهیات اجتماعی»
نویسنده: محمد لگنهاوسن
مترجم: منصور نصیری
ناشر: هرمس، چاپ اول 1401
276 صفحه، 140000 تومان
#فلسفه #نشرهرمس

آیا ما مسئلۀ اجتماعی جدی داریم؟ آیا ما مسئله‌ای آن‌چنان جدی داریم که برای آن در پی پاسخ جدیدی باشیم که خارج از پارادایم سنت باشد؟ مشکل ما نه‌فقط تحویل پاسخ‌ها، بلکه، از آن اساسی‌تر و بدتر، تحویل پرسش‌هاست؛ هر پرسشی به یک پرسش سنتی فروکاسته می‌شود. اما این فقط یک طرف ماجراست. در طرف دیگر ماجرا، عین همین اشکال در خصوص پارادایم مدرن پیش می‌آید. آن هم به نوبۀ خود دچار فروکاست‌گرایی در پرسش‌ها و پاسخ‌هاست. بله؛ درست است که مسائل جدید از چشم چارچوب‌های معرفتی سنتی پنهان می‌مانند، اما چارچوب‌های معرفتی کاملاً مدرن نیز همۀ مسائل را پوشش نمی‌دهند. در این‌جا دره‌ای دهان باز می‌کند که الهیات در پی پل زدن بر آن است.

در گذشته، الهیات برای شناخت کل واقعیت، دانشی جامع و کامل به شمار می‌آمد. اما امروزه در هیچ حوزه‌ای چنین دانشی وجود ندارد. فهم همیشه ناقص، محدود و نظرگاهی قلمداد می‌شود. به‌جای دانش مطلق و منظر الهی، دانش محدود و متکثر انسانی از زوایه‌های دید گوناگون نشسته است. البته در این وضعیت، هر دانشی می‌تواند در آگاهی جمعی بشری مشارکت کند، حتی الهیات؛ به‌ویژه این‌که امروزه الهیات انواع متعددی دارد: الهیات سیاسی، الهیات کاربردی، الهیات اخلاقی، الهیات فلسفی، الهیات سیستماتیک، الهیات فرهنگ و چندین و چند نوع الهیات دیگر، از جمله الهیات اجتماعی.

الهیات اجتماعی بررسی امور و مسائل مربوط به جامعه از منظر الهیات و معرفت دینی است. اهمیت و لزوم توجه به این نوع الهیات از آن‌جایی نشأت می‌گیرد که جامعه‌ای که بعد دینی دارد نمی‌تواند آن را نادیده بگیرد. جامعۀ ما نیز چنین است. بماند که حتی سکولاریسم هم این‌جهانی شدن الهیات است یا به تعبیر بعضی از فیلسوفان، انسانی‌شدن امر الوهی است. پس برای فهم همه‌جانبۀ جامعه، لااقل جامعۀ دینی، الهیات اجتماعی ضرورت دارد. با وجود این، در فضای فکری کشورمان به‌طور شایسته به آن نمی‌پردازند. از این‌رو، منابع درخور هم چندان زیاد نیست. کتاب فعلی جزو معدود آثار خوب و خواندنی در این حوزه است.

نُه فصل این کتاب در اصل مقالاتی مستقل و جداگانه بودند که در این‌جا کنار هم قرار گرفته‌اند. اما این سخن بدین معنا نیست که هیچ ارتباطی با یکدیگر ندارند. اگرچه می‌توان هر کدام از آن‌ها را بدون توجه به قبل و بعدش خواند، اما ترتیب مقالات سیر خاصی را نشان می‌دهد. در واقع، چیدمان فصل‌ها نوعی حرکت از عام به خاص است. این امر باعث شده که هم معنا و مفهوم الهیات اجتماعی را بفهمیم و هم با برخی از مصادیق و مسائلش آشنا شویم. به‌علاوه، تاریخچه‌ای از این حوزۀ خاص الهیات نیز روایت می‌شود که شامل الهیات اجتماعی مسیحی پروتستان و تاحدی کاتولیک در اروپا و آمریکاست.

فصل اول «درآمدی به الهیات اجتماعی پروتستان از آغاز نهضت اصلاح دین تا هگل» است. در این فصل هم با اصل الهیات اجتماعی آشنا می‌شویم و هم با پیشاهنگان الهیات اجتماعی پروتستان؛ یعنی لوتر، کالون، شلایرماخر و هگل. عنوان فصل دوم طولانی‌تر است: «درآمدی به الهیات اجتماعی پروتستان از ظهور جامعه‌گرایی مسیحی در آلمان تا ظهور انجیل اجتماعی». نویسنده در این بخش ابتدا به ظهور جامعه‌گرایی مسیحی در آلمان می‌پردازد که شامل این اندیشمندان است: ماکس وبر، کارل کاوتسکی و ارنست ترولیچ. سپس به سراغ الهیات اجتماعی بریتانیا و آمریکا می‌رود. اما عنوان فصل سوم کوتاه است: «درآمدی تاریخی به الهیات اجتماعیِ کاتولیک». اندیشه‌های الهیاتی پنج پاپ برای آشنایی با نوع الهیات اجتماعی کاتولیک بررسی می‌شوند.
ادامه....
https://www.alef.ir/news/4020428098.html

راهنمای کتاب/ رازگشایی از ناگفته‌های یک زندگی

میلاد شاملو

«بندها»
نوشته: دومنیکو استارنونه
ترجمه: امیر مهدی حقیقت
ناشر: چشمه، چاپ دهم 1402
166 صفحه، 130000 تومان
#رمان #نشرچشمه

دومنیکو استارنونه، نویسنده‌ی ایتالیایی معاصر، بیش از بیست اثر در کارنامه‌ی حرفه‌ای خود ثبت کرده است که برخی از آن‌ها در عرصه‌ی بین‌المللی مورد اقبال گسترده‌ای واقع شده‌اند. او در آثارش به روابط انسانی از منظری روانکاوانه نزدیک می‌شود و اغلب سعی بر تحلیل چندجانبه‌ی معضلات میان آدم‌ها دارد. شخصیت‌های داستانی او نوعی سرگشتگیِ پیچیده و چندوجهی را در جامعه‌ی مدرن تجربه می‌کنند و در سیری معیوب از سوء‌تفاهم‌های بغرنج گرفتار می‌شوند که رهایی از آن‌ها چندان راحت و ممکن به نظر نمی‌آید. نکته‌ای که از ویژگی‌های منحصربه‌فرد کار استارنونه است و در رمان «بندها» که ترجمه‌ی‌ از ایتالیایی به انگلیسی آن را جومپا لاهیری انجام داده، این ویژگی به شکل بارزی قابل مشاهده است.

استارنونه در رمان «بندها» بر روی پیچیده‌ترین مسائل ارتباطی انسان‌ها انگشت می‌گذارد. انسان‌هایی که گرچه ممکن است به ظاهر از هم دور و بیزار و بیگانه به نظر بیایند اما پیوندهایی پنهان نیز با یکدیگر دارند. این پیچیدگی‌ها چشم‌انداز روابط را در ابهام فرو می‌برند و فراز و فرودهای بسیاری در مسیر داستان می‌سازند که مخاطب تقریباً تا اواخر کتاب درباره‌ی اغلب آن‌ها به قطعیتی نمی‌رسد. اگرچه در آغاز راه ممکن است مشکلات ساده و کلیشه‌ای به نظر برسند، اما ضربه‌هایی سهمگین و برق‌آسا بر سر شخصیت‌ها آوار می‌شود و داستان را به سمت و سویی متفاوت می‌برد.

رمان با نامه‌های پی‌درپی و پر از شکوه‌ی زنی برای همسرش آغاز می‌شود. زن که واندا نام دارد با سردی و بی‌وفایی همسرش، آلدو در شوکی طولانی و عمیق فرو رفته و به راحتی نمی‌تواند با شرایط جدید سازگار شود. از نامه‌های واندا این‌طور برمی‌آید که آلدو به خاطر دختری به نام لیدیا خانه را ترک کرده و همواره بر درجه‌ی بی‌مهری و بی‌توجهی‌اش به زن و بچه‌هایش می‌افزاید. آلدو خود به آشفتگی ذهنی‌اش اعتراف می‌کند و به واندا می‌گوید که علیرغم تمامی اتفاقاتی که میان‌شان افتاده حاضر است بخشی از مسئولیت‌های مربوط به بچه‌هایشان، ساندرو و آنا را به عهده بگیرد. اما این چیزی نیست که واندا را راضی کند، چون به نظرش می‌رسد که آلدو می‌خواهد با این توجیهات سرسری از سر مسائل مهم و سرنوشت‌ساز زندگی مشترک‌شان بگذرد.

واندا طی این نامه‌ها، شواهدی از آسیب‌های عمیقی می‌آورد که به خاطر بی‌مسئولیتی آلدو و ترک خانه توسط او بر سر خانواده آمده است. واندا اعتراف می‌کند که بی حضور آلدو از پس اداره‌ی وضعیت مالی و حتی عاطفی خانواده برنمی‌آید. او سال‌ها همه چیز را پابه‌پای همسرش پیش برده و همواره به او متکی بوده و اکنون حس می‌کند که پشتش خالی شده و این خلأ را نمی‌تواند با چیزی پر کند. فاجعه‌ای که رفتن آلدو رقم زده، رفته رفته واندا را فرسوده می‌کند و او در نامه‌هایش و در سیر تحولی چند ساله این مسأله را برای آلدو واکاوی می‌کند. فصل اول کتاب به این نامه‌ها اختصاص دارد که تصویری پر از جزئیات و ماجراهای پرپیچ و خم از روابط واندا و آلدو به مخاطب نشان می‌دهد. گرچه دورنمایی که از رابطه در فصل اول به خواننده ارائه می‌شود چندان روشن و امیدبخش نیست، اما وقایع فصل‌های بعدی، معادلات را به سمت دیگری می‌برد.

در کنار واندا، آلدو نیز سهم عمده‌ای در داستان ایفا می‌کند و در فصل‌ بعدی سکان رخدادها را به دست می‌گیرد و داستان را پیش می‌برد. آلدو در روایتی اول شخص سعی در تحلیل مسائل میان خود و واندا دارد. در این بخش وسواس‌های واندا و خشم افسارگسیخته‌اش از بی‌مبالاتی‌های آلدو بیش‌تر از پیش به چشم می‌آید. در این میان اما به نقاط ضعف و قوت هر دوی این شخصیت‌ها نیز اشاره می‌شود تا خواننده با دید بازتری به قضاوت درباره‌شان بپردازد. به تدریج که داستان پیش می‌رود ابعاد تازه و شوک‌آوری از روابط میان این دو شخصیت آشکار می‌شود که تجزیه و تحلیل‌شان را با دشواری بیش‌تری مواجه می‌کند.

در فصل سوم داستان بر روی آنا، دختر خانواده متمرکز می‌شود و حوادث از منظر او برای مخاطب بیان می‌گردد. آنا جنبه‌های متفاوتی از ارتباطات خانواده‌شان را بازگو می‌کند که در روایت آلدو و واندا به آن‌ها پرداخته نشده بود. آنا در چشم‌اندازی چندین ساله به ارزیابی روابطش با پدر و مادر و برادر می‌پردازد و تلاش دارد دغدغه‌های آن روزهای خود را که دختربچه‌ای نه ساله بوده و تازه جدایی پدر و مادرش را تجربه می‌کرده، به تصویر بکشد؛ نوعی از جدایی که در پس آن پیوندی نهفته است و نمی‌توان قضاوتی مطلق و متقن درباره‌اش داشت.
ادامه...
https://www.alef.ir/news/4020501047.html

راهنمای کتاب/ تفکر انتقادی را چگونه بسنجیم؟

دکتر علی غزالی‌فر

«معیارهای قابلیت در تفکر نقادانه»
نویسندگان: ریچارد پل و لیندا اِلدر
مترجم: محمدرضا سلیمی
ناشر: نشر نو، چاپ اول 1401
151 صفحه، 80000 تومان
#فلسفه #نشرنو

حالا دیگر سال‌هاست که تعلیم و تعلم تفکر نقادانه به‌عنوان یک مادۀ آموزشی در جامعۀ ما جا افتاده است. انواع دوره‌های آموزشی تفکر نقادانه برای دوره‌های سنی گوناگون رواج دارد، از کودکان گرفته تا دانشجویان و بزرگسالان. مهدکودک‌ها، مدارس، دبیرستان‌ها، دانشگاه‌ها، مؤسسات خصوصی و غیرانتفاعی، و حتی نهادهای دولتی گه‌گاهی به این موضوع سرک می‌کشند. طبیعتاً چنین دوره‌هایی و چنین آموزش‌هایی ملزوماتی دارند، از مربی و استاد کاربلد گرفته تا کتاب درسی مناسب و درسنامه و سرفصل مطالب و انواع برنامه‌ها. یکی دیگر از ملزومات، سنجش و آزمون مناسب برای تفکر نقادانه است. چگونه و با چه معیاری می‌توان میزان فراگیری یک دانش‌آموز یا دانشجو را در یادگیری تفکر نقادانه سنجید و حتی به آن نمره داد؟ مسئله آن‌جایی مشکل می‌شود که بدانیم آزمون تفکر نقادانه نمی‌تواند حفظی و تکرار حرف‌های از پیش گفته‌شده باشد. باید آزمونی «کِیفی» متناسب با سرشت خودش داشته باشد. طراحی، تصحیح و حتی نمره‌دهی به چنین آزمونی کار ساده‌ای نیست.

در عرصۀ تفکر نقادانه آقا و خانم ریچارد پل و لیندا الدر زوج نامداری هستند. این دو نفر عمر خود را روی هم گذاشته و مجموعه‌ای گسترده و چندجلدی در حوزۀ تفکر نقادانه تألیف کرده‌اند که شهرت جهانی دارد. چند جلد از این مجموعه را نشر نو منتشر کرده و بعضی از دیگر کتاب‌های این مجموعه را برخی ناشران دیگر. از این کتاب‌ها به‌خوبی استقبال شده است و اینک برای علاقمندان نام‌آشنایند. اما همۀ آن‌ها این ویژگی مشترک را دارند که برای آموزش و تدریس تفکر نقادانه هستند، البته هر کدام در زمینه‌ای خاص یا از بعدی ویژه. کتاب فعلی با آن‌ها تفاوت اساسی دارد: برای تدریس نیست، بلکه برای آزمون و امتحان است. به تعبیر بهتر، این کتاب چگونگی آزمودن فراگیران را به آموزگاران نشان می‌دهد.

اما و البته این کتاب فقط برای معلمان و استادان نیست. کسانی که تفکر نقادانه را به‌صورت خودخوان یا خودآموز فرا گرفته‌اند، نیز می‌توانند از آن بهره ببرند. این افراد می‌توانند با استفاده از این کتاب خود را بیازمایند. به عبارت دیگر، این کتاب نوعی خودآزمایی تفکر نقادانه هم هست.

کتاب پس از چند توضیح مقدماتی از سوی مترجم و نویسندگان و ویراستار، از یک مقدمه، سه بخش و یک پیوست و یک واژه‌نامۀ توصیفی تشکیل شده است.

در مقدمه نکاتی به آموزگاران تفکر نقادانه یادآوری می‌شود. بخش اول به توضیح این مطلب اختصاص دارد که تفکر نقادانه ربط تنگاتنگی با یادگیری و آموزش و پرورش دارد. در نتیجه، در هر نوع یادگیری و در هر سطح از آموزش و پرورش باید تفکر نقادانه را جدی گرفت و آن را بخشی ضروری از فرآیند تعلیم و تعلم لحاظ کرد. بخش دوم به ساختار و مؤلفه‌های قابلیت‌های تفکر نقادانه می‌پردازد؛ آن‌ها را برمی‌شمرد و چارچوب کلی هر کدام برای ارزیابی و آزمون را شرح می‌دهد. همچنین دستورالعمل کلی نمره‌دهی را بیان می‌کند. با این توضیحات کلی و زمینه‌ای، آماده می‌شویم که به سراغ بخش بسیار طولانی بعدی برویم. بخش سوم نیمی از حجم کتاب را تشکیل می‌دهد.

قسمت اصلی کتاب بخش سوم است که معیارهای قابلیت در تفکر نقادانه فهرست شده‌اند. 25 معیار مربوط به 25 جنبه از تفکر نقادانه ذکر و توضیح داده شده‌اند؛ چند نمونه از این جنبه‌ها یا قابلیت‌ها عبارتند از: استنتاج‌ها و تفسیرها، برآیندها و پیامدها، تواضع فکری، شهامت فکری، اطمینان به عقل، بینش جامعه‌محوری، مهارت پرسش‌گری، مهارت دقیق خواندن، توانایی استدلال اخلاقی. در ذیل هر معیار چند کار صورت می‌گیرد: 1- توضیح معیار، 2- اصلی کلی تفکر نقادانه در باب آن معیار، 3- شاخص‌های عملکرد، 4- برون‌دادها.
ادامه....
https://www.alef.ir/news/4020503097.html

راهنمای کتاب/ عاشورا هربار در ما از نو زنده می‌شود...

مانی ارجمند

سه کتاب عاشورایی:
«نگاه به زن»؛
«حضرت سکینه(س)، اسطوره ادب»؛
«با حسین تا مهدی»
اثر: سید مجتبی حسینی
نشر نیستان
#مذهب #نشرنیستان

فرارسیدن مناسبت‌های مذهبی یکی از بهترین فرصت‌ها برای انجام مطالعات موضوعی‌ست. هم از منظر بررسی ابعاد مختلف چنین مناسبت‌هایی و وقایع مرتبط با آن‌ها و هم از جنبه‌ی توجه و واکاوی شخصیت‌هایی که در آن وقایع نقشی تعیین کننده داشته اند. در این میان چه مناسبتی بهتر پروپیمان تر از واقعه‌ی عاشورا و روزهای دهه‌ی محرم که همه چیز رنگ بوی حسینی می‌گیرد. واقعه‌ای که اگرچه درباره آن بسیار نوشته‌اند اما کماکان درباره آن بسیار می‌توان سخن گفت و از منظرهای گوناگونی می‌توان بدان پرداخت و آموخت. عاشورا منبعی‌ست پایان ناپذیر، که هر بار در ما از نو زنده می شود و این روند تا آخرالزمان ادامه می‌یابد.

همزمان با دهه‌ی محرم امسال، دور از لطف ندیدیم که نگاهی تندگذر داشته باشیم به سه کتاب با عناوین:

«نگاه به زن»، «حضرت سکینه(س)، اسطوره ادب» و «با حسین تا مهدی» هرسه این کتابها نوشته سید مجتبی حسینی هستند و توسط نشر نیستان به بازار فرستاده شده اند؛ ناشری که بی اغراق کوشیده متاعش خورند نسل جوان باشد؛ آن هم در زمانه‌ای بیش از همیشه ضرورت این حرکت‌های فرهنگی احساس می‌شود.
نگاه به زن
این کتاب از دو نوشته مجزا تشکیل شده است؛ با عناوین: «نگاه به زن» و «تنها پیامبر زن». این دو نوشته در واقع متن مکتوب شده دو سخنرانی از سید مجتبی حسینی، اسلام‌شناس معاصر است. در نوشتار نخست نگاه پیامبر گرامی اسلام و پیشوایان معصوم به زنان مورد بحث قرار می‌گیرد و تجلیل بی‌نظیر رسول مهر و امید که دخت خویش را «ام ابیها» می‌خواند، واکاوی می شود.
نوشتار دوم بهانه‌ای است تا با ذکر نام حضرت زینب سلام الله علیها، جلوه‌هایی متفاوت از منشور روح علوی و فاطمی آن بزرگوار بر خواننده تابیده شود. در ادامه به این نکته توجه داده شده که چرا خداوند بار سنگین پیام‌رسانی واقعه عاشورا را بر عهده ایشان گذاشته است و این، وجه تسمیه کتاب است. زینب اولین پیامبر زن نامیده شده؛ نه این‌که شریعت جدید آورده باشد، بلکه حضرتش پیام عاشورا را که خلاصه و روح پیام ادیان است، به مردم رسانده است. این کتاب تاکنون توسط نشر نیستان پنج بار به چاپ رسیده است.

ادامه...
https://www.alef.ir/news/4020503106.html