ریزوم | عقیل دغاقله

در سرزمینی که فساد، حقارت نفس، و ذلت و نفاق اینگونه تا بن استخوان بسیاری نفوذ کرده است، سخت می شود امیدی به آینده داشت.

1.7K viewsedited 15:46

در چرایی بی فایده بودن استراتژی «چوب خشک» اصلاح طلبان

🖊عقیل دغاقله

از سال ۵۷ تاکنون، اپوزیسیون جمهوری اسلامی با انواع کمپین ها، و علیرغم نارضایتی های موجود در دهه های اخیر، ناموفق و فشل بوده است. دلیل این شکست های مکرر اول از همه ریشه در عدم شناخت جامعه و دوم اتکا به ایده «حرف درمانی» بوده است. اینکه «من می گویم براندازی تنها راه است و اگر حمایت نکنید خائن به مملکت و مردم اید.» و البته همیشه در بزنگاه های تاریخی که کمپین های آنان به دیوار می خورد، نالان و گریان، سیل تهمت ها را به مردم و یکدیگر روانه می ساختند.

به نظر می رسد، اکنون نوبت به بخشی از اصلاح طلبان رسیده است تا در این «انتخابات» متوجه شوند که «کمپین» و «دعوت» و استفاده از این چهره یا آن چهره جوابگو نیست. این کمپین ها زمانی جواب می دهند که گفتمانی مشخص با راه حلی روشن و سرمایه ای اجتماعی برای بسیج اجتماعی همراه شوند. مشکل اما زمانی است که نه گفتمانی وجود دارد و نه سرمایه ای.

واقعیت آن است که جریان اصلاحات با بی توجهی به اقشار محروم و محذوف، پشت کردن عملی به عدالت اجتماعی، و بهره گیری ابزاری از عناوینی چون حقوق اقلیت های قومی و مذهبی، و تکیه بر اصلاح طلبان حکومتی و بادکنکی که تهوع آورترین نمایش آنها را در دیدار چند روز پیش بخشی آنان با رئیسی می توان دید، چوب حراج بر هر آنچه داشتند زدند.

جریان اصلاحات با عدالت شروع شد. با نقدهای تند و تیز به سیاست های دولت هاشمی و بعدها با محوریت دادن به گشایش و توسعه سیاسی در کنار عدالت. اما به تدریج به گفتمانی ایدئولوژیک بدل شد که به نام «توسعه»، «دموکراسی»، و «مدرنیزاسیون» زمینه رشد نابرابری های اقتصادی، تخریب محیط زیست، توسعه و رشد گرایشات ایرانشهری را فراهم آورد. از عدالت، محیط زیست، حقوق اقلیت ها و دموکراسی می گوید، اما با کارگزاران و تکنوکرات هایی که در دولت های مختلف خود مسبب این همه بی عدالتی، نابرابری، فقر، سیاست زدایی و آسیب به محیط زیست بوده اند پیوندی ارگانیک می زند. تکنوکرات هایی که چه در دولت هاشمی، چه در دولت خاتمی و چه در دولت روحانی راهبر و مجری برنامه های اقتصادی «توسعه گرایانه»، خصوصی سازی های فله ای، سدسازی های بی رویه، پروژه های کشاورزی غلط و تخریب محیط زیست بوده اند. تکنوکرات هایی و برنامه ریزانی که با نسخه های اقتصادی شان به خلق طبقه ای فاسد در مرکز منجر شدند، و با زد و بندهای پشت پرده به تقویت و رشد نظامیان در ساخت سیاسی قدرت دامن زدند. کارگزاران و تکنوکرات هایی که در عمل مدیر و راهبر پروژه های استعماری شدند که از عسلویه که پایتخت گاز جهان است تا تمامی میادین نفتی و پروژه های صنعتی، کشاورزی و تجاری را در خدمت فربه کردن نیروهای نظامی درون مرزی و برون مرزی، از یک سو، و شکل گیری طبقه ای فاسد به کار گرفتند. کارگزارن و تکنوکرات هایی که میلیون ها انسان را به زیر خط فقر بردند و سوار بر غلتک «توسعه» از روی استخوان های درهم شکسته این مردم رد شدند. و در همه آنچه گذشت اصلاحات در عمل یک ایدئولوژی سیاسی بود که پرده بر این مناسبات مافیایی می انداخت.

امیدوارم پاسخ به این نقدها این نباشد که این همه فلاکت تنها محصول احمدی نژاد است یا تحریم های ترامپ! چرا که خوب می دانیم، عمده این سیاست ها از بطن دولت های هاشمی، خاتمی و روحانی و برنامه ریزان و سکانداران این دولت ها برآمده اند. و البته که احمدی نژاد نیز با اعتراض به این مناسبات رای گرفت و بعدها به آنها عمق بخشید.

به تدریج اما حجاب ها بر افتادند و ایدئولوژی اصلاح طلبانه از نفس افتاد. مشکل اما این است که بخش های قابل توجهی از اصلاح طلبان هنوز متوجه این نکته نشده اند. و نمی بینند که سرمایه اجتماعی ای دیگر بر کف نمانده است. و بدون توجه به این نکته و بدون توضیحی به مردم درباره نقش شان در آنچه گذشت، دوباره با برکشیدن چهره ای از میان همان تکنوکرات ها می خواهند مردم را بسیج کنند تا در برابر «پروژه ای کودتایی» بایستند. و دوباره تمامی ایده ها و مفاهیمی چون «عدالت» و «دموکراسی» را در پای آنانی ذبح کنند که خود مستقیم یا غیر مستقیم مسبب وضعیت کنونی بوده اند. و تصور می کنند در این بازار مکاره می توانند هر «چوب خشکی» را به مردم بفروشند، و هر که متفاوت از آنان بیندیشند را به چوب خشک «خیانت» برانند. گرچه بعید نمی دانم که این بار نه تنها این چوب خشک بر دست شان باقی خواهد ماند که هر چهره سیاسی، فرهنگی و اجتماعی را که به حمایت از این «چوب خشک» آورده اند نیز به چوب خشکی مبدل خواهند کرد.

«اگر می‌پسندید، با دوستان خود به اشتراک بگذارید.»
t.me/adagha