🌟مثال نکته چهارم

پیر گفتا که چه عزّت زین به
که نی ام در بر تو بالین نه



واژه عزّت در خط عروضی به صورت «عززت» نوشته میشود.

نکته پنجم👌


۵. نون ساکن:

اگر پس از مصوت بلند یعنی آ، او ، ای بیاد نون از کلمه حذف میشه.

‌‌
🌟مثال نکته پنجم


مرنجان دلم را که این مرغ وحشی
ز بامی که برخاست ، مشکل نشیند


واژه مرنجان در آخر واژه چون نون ساکن بعد از مصوت بلند ا آمده است، نون حذف میشود و در تقطیع نون را نمینویسیم

‌
بقیه موارد باشه برای فردا ☺️

.


همین نکات رو اگر بلدید که ی مرور بکنین👍👌

.


اگر هم بلد نیستین روی ابیات اشعار مختلف کار کنین و بدونین که نیاز نیست حفظ بشید

‌

‌
نکته ششم👌

۶. واو عطف: واو عطف در مواردی مصوت کوتاه حرف قبل خود می‌شود مثال __
گاهی هم ممکن است در وسط رکن‌ها و غالبا در اوخر آن‌ها کشش بیشتری پیدا کند و به صورت هجای بلند خوانده شود.
مثال__
اما واو عطف در ابتدای مصرع ها و رکن ها به صورت یک هجای کوتاه نشان داده می شود و به تلفظ در می‌آید.

مثال نکته ششم

ای چشم و چراغ اهل بینش
مقصود وجود آفرینش

چشمُ چراغ نوشته میشود

‌
نکته هفتم👌

۷. واو بیان حرکت:

واوی که مثل ه غیر ملفوظ نوشته میشه ولی خونده نمیشه. واو در کلماتی مثل تو و دو و چو این واو مصوت کوتاه حرف قبلی به حساب میاد و در تقطیع حذف میشه


‌
مثال ) تو ، دو ، چو و...

‌
نکته هشتم👌

۸. واو در خواب و استخوان و کلماتی مثل این شما این کلمات رو همینجور که میخونید باید در خط عروضی بنویسید


یعنی: خاب، استخان= اس تُ خا ن .

‌

نکته نهم👌

۹. هجای کشیده:

همونطور که گفتیم هجاهای کشیده دو ساخت داشتند توی ساخت اول که شامل یک مصوت بلند + دوصامت هست ، ماباید در شعر اون رو تفکیک کنیم به یک هجای کوتاه و یک هجای بلند.

در کلمه ای مثل : کار



در ساخت دوم اگر شامل سه صامت+ یک مصوت بلند باشد صامت سوم حذف می‌شود


در کلماتی مانند: کیست.

‌

نکته دهم👌

۱۰. یایی که قبل آن بر روی صامت کسره یا اِ باشد یا بعد آن مصوت بلند آ باشد. این یا تنها نکته در تقطیع و خط عروضی است که همانطور که میخونید نباید بنویسید مثلا سیاه رو توی بخش کردن سی یاه بخش می‌کنید ولی در تقطیع باید سِ یاه بخش کنید و کلماتی مثل قیامت، لیاقت، نیاز.

‌

نکته یازدهم👌 و نکته آخر


این نکته مشابه یک اختیار زبانی هست که به مرور و جلوتر درموردش صحبت میکنیم
‌


۱۱.کسره اشباعی:

هجای کوتاهی است که باید آن را به هجای بلند تبدیل کرد به عبارت دیگر حرف متحرکی است که می‌توان یک حرف صامت بر آن افزود ( به شرطی که وزن شعر را خراب نکند)



بخاطر اینکه همیشه بعد از مضاف میاد بهش میگن کسره اشباعی

🔥مثال )

اگر لذّت ترک لذّت بدانی

دگر لذّت نفس لذّت نخوانی


🌟در این بیت لذّت اول در مصرع و مصرع دوم اول مضاف است و هجای کوتاه حرف ت باید به هجای بلند تبدیل شود

‌

نکات تقطیع ما تموم شد 😍حالا باید بریم سراغ

یه سری تمرین تا خوب خط عروضی و تقطیع

بیاد دستمون بعد بریم سراغ قسمت های بعدی

کتاب👌😊
‌

سه تا کار توی این کانال انجام دادنش واجبه😅

۱. انجام تمرین ها😍

۲.ری اکشن به پست ها😊

۳. دعوت از دوستان 😢

‌

قافیه

قبل از اینکه بریم سراغ ادامه عروض، می‌رسیم به فصل پایانی کتاب دهم یعنی قافیه.

.


این قافیه به غیر از تعریف‌ها و گونه‌هایی که داره. یک سری نکاتی رو باید ازش بدونیم👌

‌

‌

💫 کلمات هم‌قافیه، آخرشون بخش مشترک دارن ...


ک این بخش مشترک حق نداره با صامت شروع شه ...


💫 سلام و کلام ... بخش مشترک آم ...
با مصوت شروع شده پس اوکیه ...



💫 باران و ستون ... بخش مشترکِ آخرشون فقط ن ... صامته
پس میزاریمش کنار ...


بعدش چیزی نیس پس باران و ستون هم‌قافیه نیستن ...


💫 خدا و خرما ... بخش مشترک فقط مصوت آ ...


یاد میگیرم مصوت بلند «آ» و «او» ب تنهایی قافیه‌سازن ...

پس خدا و خرما هم قافیه ان ...

رو و مو هستن ...
اما علی و نقی نیستن ..
پس مصوت بلند ایی نمیتونه حرف قافیه باشه
این نکته مربوط به قاعده ۱ در قافیه هست که مصوت ا / و  در اون به تنهایی اساس قافیه‌اند
قاعده ۲ قافیه هم یک مصوت با یک یا دو صامت بعد از خود قافیه میسازن. مثل: حزین/همین:  ین =  یک مصوت و یک صامت
مست و دست:  َست حروف قافیه‌اند: یک مصوت و دو صامت.

‌

‌
💫 موقع بررسی کردن قافیه ...
به ی موضوع مهم باید خیلی حواسمون باشه ...


اونم حروف الحاقیه ...


اگه حروف الحاقی دو کلمه، دقیقا یک‌جور باشن، میزاریمشون کنار و بعد، قافیه رو بررسی میکنیم ...

مثلا درخت ها و کتاب ها ...
این «ها» تو هر دو، علامتِ جَمعه ...


ینی یک‌جوره ... پس میزاریمش کنار ...
بعد درخت و کتاب رو بررسی میکنم ...

ک هم قافیه نیستن ...


💫یا مثلا خوردم و رفتم ...
این«َ َ م » تو هر دو شناسه‌ی اول شخصه ...
الحاقیه ... یکجوره ... پس میره کنار
میمونه خورد و رفت ... که هم قافیه نیستن .



💫 یا مثلا دختری و دفتری ...
ی علامت نکره اس تو هر دو ... یک‌جوره
پس حذف میشه ... میمونه دختر و دفتر ...
ک هم‌قافیه ان ... پس دختری و دفتری ام قافیه میشن ...



💫 یا مثلا بامدادان و پسران ...
«ان» تو هر دو یک‌جوره ... ؟ نه ...
تو بامدادان معنی هنگام میده ...
تو پسران علامت جمعه ...
پس یک‌جور نیست و چیزی حذف نمیشه ...
همین بامدادان و پسران رو بررسی میکنیم ...



💫 حروف الحاقی زیادن ...
شناسه‌ها، ضمیر های مالکیت، پسوندهایی مثل کار و گر و چی و ... ، علامات جمع، ی که آخر کلمات میاد، نون مصدری، های غیر ملفوظ که قبلا گفتیم مثال: خانه، کاشانه، مخفف صیغه‌های زمان حال ( َم/ی/یم/ید/َند). ی آخر کلماتی مثل نای و خدای.


لازم نیس حفظشون کنین ...
بلخره سالهاست با زبان فارسی درگیریم ...
میتونیم تشخیص بدیم چی الحاقیه چی جزو خود کلمه اس ...
پس همیشه قبل بررسی قافیه، حروف الحاقیِ دقیقا یک‌جور رو جدا میکنیم ... .

ی نکته‌ قافیه کوچولوام میگم ...
قبلا خورد، خَرد تلفظ میشده ...
بنابراین خورد رو با کرد قافیه میگرفتن ...
چون تو عروض قافیه مهم تلفظه ...
به این موضوع میگن‌ واو معدوله ...
خوش هم خَش خونده میشه ...
دو سه تا بیشتر نیستن ... .
روی
آخرین حرف از حروف قافیه روی هست و برای پیدا کردنش باید مراقب حروف الحاقی باشیم مثلا در چمن و سمن،  َمن حروف قافیه و نون روی هست. اما نکته مهم این هست که در بیت هایی که صیغه‌های فعلی قافیه هستن باید آخرین حرف بن ماضی یا مضارع رو روی در نظر گرفت مثلا در ستاندمی/ فشاندمی؛ باید فشاند و ستاند که بن ماضی اند  رو در نظر بگیریم و حرف آخرش که دال هست میشه روی. توی مثال قبلی خانه و کاشانه هم روی نون میشه.

اما بیایم سراغ یه سری سوالاتی که توی اون چند تا بیت میده و میگه کدوم قافیه درست نیست. شما براي اينکه متوجه بشید قافیه درسته یا نه
💫 اول باید اون دوتا قاعده‌ی قافیه رو در نظر بگیری و حروف قافیه رو پیدا کنی
💫دوم اینکه روی رو تشخیص بدی.
💫سوم حروف الحاقی بعد رو پیدا کنی و حذفش کنی تا حروف قافیه بدست بیان.
که شما بعد از مرحله دوم متوجه میشی که قافیه بیت ایراد داره‌.
قافیه میتونه توی موارد متعدد و خیلی ساده‌ای دچار اشکال بشه مثلا حروف روی یکی نباشه: اعتماد/احتیاط با هم قافیه شده
یا حروف الحاقی جز حروف قافیه در نظر گرفته بشه مثل تضمین/ رنگین/ خونین که توی این سه کلمه فقط ین تضمین مال خودشه و از بقیه الحاقیه یا قافیه شدن: ثبات/صفات/ادات که ادات جمع رو حرف قافیه گرفتند و غلطه

نکته: شکل نوشتاری حروف قافیه هم باید شبیه هم باشه یعنی لذیذ و حضیض نمیتونن باهم قافیه باشن.
ردیف: لفظ یا الفاظی مثل حرف، اسم، ضمیر، فعل، جمله، عبارت و  شبه جمله که:
۱. مستقل از قافیه‌اند
۲. به یک معنی و به یک لفظ تکرار می‌شود و شعر در معنی خود به آن نیاز دارد.
نمونه__
قافیه درونی: گاهی شاعر برای زیباتر کردن موسیقی شعر میان مصراع‌ها قافیه میاره که اغلب توی وزن‌های دوری  و همسان این اتفاق میفته که در ادامه این وزن‌ها رو براتون توضیح میدیم
نمونه___
ذوقافیتین: اول میخوام این کلمه رو واستون معنی کنم
ذو که توی عربی داریم یعنی داری
ین قافیتین هم علامت مثنی است
حالا یعنی چه؟
یعنی دارای دوقافیه؛ بیتی که دوتا قافیه داره و این دوتا تو هر مصرع پشت‌ سر هم میان
نمونه___
قافیه‌ی شعر نو: یکی از دلایلی که باعث شد شعر نو به‌وجود بیاد همین قافیه و قواعد عروضی هست. و شاعر توی شعر نو دست خودش رو واسه آوردن قافیه باز میذاره و همینطور رکن‌های وزنی رو به هر تعداد که بخواد میاره ( به موقش براتون توضیح میدیم😉) بنابراین جای اومدن قافیه توی شعر نو دلخواه هست ولی اگر قافیه‌ای استفاده میشه توش باید قواعد مثل شعر کهن رعایت بشه