✍🏻Pirimqul Qodirov
🎶Yulduzli tunlar

1. Ellik sakkizni rosa kutdim, kelmadi – piyoda ketdim.
Ma’no ko’chishining turini toping.
A) metafora B) sinekdoxa
C) metonimiya D) vazifadoshlik
2. «Agar mening ustimdan qo‘rqoq deb yana bilsangiz,
endi ajdarni tutib kelaman». Ushbu so‘zlar qaysi asar
qahramoni tilidan aytilgan?
A) «Kichkina shahzoda», Kichkina shahzoda
B) «Hellados», Jamol C) «Me’mor», Zavrak
D) «Me’mor», G‘avvos Muhammad
3. Boshimda o‘ynar qamchilar, qon ko‘zlarimdan
tomchilar, bir benavo gul yanchilur, ozodkorim kelmasa.
Ushbu gap...
A) Bir necha ergash gapli murakkab qo‘shma gap
B) Bir necha bosh gapli murakkab qo‘shma gap
C) Qismlari uyushgan murakkab qo'shma gap
D) Aralash murakkab qo'shma gap
4.‘ Bo‘chka cho‘pchagi‘ asari muallifini aniqlang. (!)
A)Andrsen B)Svift
C)J.London D)Chexov
5. Navoiy Mehrning beqiyos go‘zalligini necha baytda
chizib ko'rsatgan?
A) 5 B) 6 C) 7 D) 8
6. Quyidagi nechta gapda boshqa bo‘laklar bilan
grammatik aloqaga kirishmaydigan «bo‘lak»lar soni
ikkita?
1) Darhaqiqat, tepa ustidan diqqat bilan qaralsa, hali ham
odamzod qo‘li bilan qurilgan kanalning izlari ko‘rinadi.
2) Og‘aynilar, biz bu yerda qancha tortishmaylik,
oramizda har qancha gap qochmasin, bu mehnat sarf qilsa
arziydigan ish ekanligi ravshan ko‘rinib turibdi. 3)
Darhaqiqat, o‘g‘lim, bizdan ko‘nglingiz to‘q bo‘lsin,
xalqimiz inoq va serg‘ayrat, yuzlaringizni shuvut
qilmaydigan xalq. 4) Avvalo, rosmana ilmiy loyiha kerak,
shuni tushunasizmi? 5) Yaxshi hamki, Jalolov bilan birga
xatoning oldini oldik, uka.
A) 2 ta В) 1 ta C) 3 ta D) 4 ta
7. Faqat bitta tuyg‘u uxlamas biroq, // Uning to'shagida
mix bor toabad. // Uni qiynab yotar omonsiz so‘roq, //
Faqat uxlamaydi birgina hasad. (A. Oripov)
She’riy parchadagi yordamchi so‘z turkumlariga xos
birliklar necha o‘rinda qo‘llanganini aniqlang.
A) 2 В) 3 C) 5 D) 4
8. Opaning ukaga ism qo‘yishi qaysi asarda uchraydi ? (!)
A) A. Qodiriyning «O‘tgan kunlar» romani
B) A. Qodiriyning «Mehrobdan chayon» romani
C) Oybekning “Qutlug” qon» romani
D) Cho'lponning «Kecha va kunduz» romani
9. Hali ko'nglingiz g‘unchaday yosh ota dedi Sayramov
Tushirib qoldirilgan tinish belgilarini aniqlang.
A) qo'shtirnoq, qo‘shtirnoq, vergul, tire, nuqta
B) qo'shtirnoq, vergul, qo‘shtirnoq, vergul, tire, nuqta
C) qo‘shtirnoq, vergul, qo‘shtirnoq, tire, nuqta
D) qo'shtirnoq, vergul, qo'shtirnoq, tire, nuqta
10. «Vatan, istiqlol, ma’naviyat... Bu so'zlar inson ongidagi
eng buyuk tushunchalarni ifodalovchi purhikmat so'zlardir.
Agar insonda shu so‘zlarning birontasi yo‘q bo'lsa,
hayotning qayeridir kemtik bo‘lib turaveradi». Ushbu matn
qaysi uslubga xos?
A) Badiiy B) Rasmiy C) Publitsistik D) So'zlashuv
11. To'tini o‘z ismini aytishga o‘rgatishadi. Ismni ko‘p
qaytarishadi. Keyin bir kuni, ehtimol, bexosdanmi yoki o‘z
kayfiyatini bildirish uchunmi, u talab qilinayotgan so‘zni
aytib yuboradi va shu ondayoq mukofot oladi.
Berilgan parchada fe’l nisbatlarining necha turi qo‘llangan?
A) 2 В) 3 C) 5 D) 4
12. Qaysi she’rdagi lirik qahramon, ya’ni shoir uning
talpingan manzili «murodga qasd qilib yugurish»ni talab
qilishi, «beg'am, bemehnat tiriklik ne kerak»ligi haqida
isyonkor misralar yaratadi?
A) Musa Jalil, “Kechir, yurtim”
B) Cho'lpon, «Buzilgan o'lkaga»
C) Usmon Nosir, «Yurganmisiz birga oy bilan»
D) Usmon Nosir, «Yo‘lchi»
13. «Cho‘ri» asari haqida berilgan to‘g‘ri hukmni toping.
A) Mirmuhsinning xalqimiz o'tmishini aks ettiruvchi
qissasi
B) Mirkarim Osimning tarixiy qissasi
C) Mirmuhsinning o‘tmish mavzusida yozilgan romani
D) O‘lmas Umarbekovning o‘tmish mavzusida yozilgan
qissasi
14. ‘Tik turib o‘qilgan‘ asar muallifi kim?
A)Qodiriy
B)Tomson
C)Thakur
D)Cho‘lpon

15. «Agar yulduzlar odamga aylanib qolsa bormi, osmon
ularga torlik qilib qolardi». Chingiz Aytmatovning “Oq
kema” asaridan olingan ushbu fikrlar kimning tilidan
aytilgan?
A) shoxdor ona bug‘u B) bola
C) Mo'min cholD) Cho'tir Baymoq kampir
16. Omonimik xususiyatiga ega so‘zlar kompozitsiyasidan
hosil bo'lgan qo‘shma otlarni belgilang.
1) otquloq; 2) qo'ymijoz; 3) qovoqari; 4) oshqovoq; 5)
qirqquloq; 6) surbet.
A) 2, 4, 5 В) 1, 4, 5, 6 C) 1,3, 4, 5 D) 1,2, 3,4
17. Ega ishtirok etgan gaplarni aniqlang.
1) Burgaga achchiq qilib ko‘rpa kuydirish yaxshi emas; 2)
Sabr qilsang, g‘o‘radan halvo bitar; 3) Yaxshi bo‘lsang
yasharsan, nasibangdan osharsan; 4) Shakarning ozi shirin;
5) Beli og‘rimaganning non yeyishini ko‘r.
A) 3, 4, 5 B) 2, 4, 5 C) 1, 2, 3 D) 1, 5
18. ‘Toshpo‘lat tajang nima deydi?‘(!) Asari muallifini aniqlang
A)S.Ahmad B)Qodiriy
C)Hamza D)Muqimiy
19. – Tozining terisini mening dandon sopli pichog‘imda
shilasanlarmi? (G‘. G‘ulom)
Tagiga chizilgan so‘z ma’nosi qaysi qatorda to‘g‘ri
berilgan?
A) fil tishi B) kiyik shoxi
C) qimmatbaho tosh D) to‘g‘ri javob yo‘q
20. Uning o‘z bisotida bir shapaloqqina sholipoyasi bor; u
ham marhum qaynatasidan tekkan... Ushbu ta’rif qaysi

adabiy qahramon haqida?
A) O‘sar aka («Jinlar bazmi» hikoyasi)
B) Xolmat («Kecha va kunduz» romani)
C) Egamberdi («Advokatlik osonmi?» dramasi)
D) Ziyodulla kal («Ot kishnagan oqshom»)
21. Berilgan to‘g’ri hukmni aniqlang.
A) Ajratilgan bo'lak yozuvda vergul, tire va ba’zan ikki
nuqta bilan ajratiladi.
B) Ajratilgan izohlovchilar, asosan, izohlanmishdan keyin
keladi.
C) Ajratilgan izohlovchilar, ko'pincha, aniqlovchiga
taalluqli bo‘ladi.
D) Ajratilgan bo‘lak yozuvda vergul, tire va ba’zan
qo‘shtirnoq bilan ajratiladi.
22. Tishlarimni ko'rmak istasang,
Tushlaringni marvaridga ayt,
Gar o‘zimni ko'rmak istasang,
Yovni yengib, tezroq qayt. Ushbu parchadagi fonema(-
lar)ni aniqlang.
A) i, u, q B) t, k, у С) sh, k, t D) a, i, o‘
23. Tosh tuz tuyiladigan og‘ir ichidan uzun qayroqni olib,
pichoqni qayray boshladi. Ushbu gap haqidagi to‘g‘ri
hukmlarni ajrating.
1) asosi shakldoshlik xususiyatiga ega bo‘lgan 6 ta so‘z
qatnashgan; 2) fe’ldan yasalgan so‘z qatnashgan; 3) so‘zlar
tarkibida til undoshlarining barcha turi mavjud; 4) bir so‘z
tarkibida o‘zlik nisbat qo‘shimchasi qatnashgan; 5) fonetik
o‘zgarishga uchragan yasama so‘z mavjud; 6) 1 ta hol va 1
ta aniqlovchi vositasiz to‘ldiruvchiga tobelangan; 7) 2 ta
ko‘makchi fe’l qatnashgan.
A) 1, 2, 3, 5 B) 3, 4, 6, 7 С) 1, 3, 4 D) 2, 5, 6, 7
24. E. Seton-Tompsonning «Yovvoyi yo‘rg‘a» asarida
ayg‘irni aravaga bosib olib kelganga ming dollar berishni
va’da qilgan kim edi?
A) Foster B) Montgomer chol
C) Kurka Iz D) Charli
25. “...yosh ijodkorlarga murabbiylik qildi... Qo‘qondagi
havaskor shoirlar, o‘z davrining yosh shoirlari Amin
Umariy, Nasrulla Davron, Ibrohim Nazir va shu satrlar
muallifi – kamina kabi shoirlar uning ko‘magidan
bahramand bo‘ldi...”. Ushbu ma’lumot qaysi shoir haqida?
A) Cho‘lpon B) Abdulla Qahhor
C) Oybek D) Usmon Nosir
26. Aytolmaganliklaringizdandir- da. Berilgan misol
tarkibida nechta morfema qo‘llangan?
A) 8 ta B) 10 ta C) 7 ta D) 9 ta
27. Bizda ota-ona o‘g‘il-qizini voyaga yetkazadi, yelib￾yugurib ularni oilali qiladi, bir umr bola-chaqasi uchun
umri o'tganini bilmay qoladi.
Ushbu gapdagi juft so'zlarning sintaktik vazifasini aniqlang.
A) ega, vositali to‘ldiruvchi, aniqlovchi, hol
B) ega, vositasiz to'ldiruvchi, vositasiz to‘ldiruvchi
C) ega, vositasiz to'ldiruvchi, hol, hol
D) ega, vositasiz to‘ldiruvchi, hol, vositali to‘ldiruvchi
28. Ba’zi kishilar borki, tanqidni yoqtirmaydilar. Qo‘shma
gapning turini aniqlang.
A) ega ergash gapli qo‘shma gap
B) kesim ergash gapli qo‘shma gap
C) to‘ldiruvchi ergash gapli qo‘shma gap
D) aniqlovchi ergash gapli qo'shma gap
29. Yuzing visolig‘a yetsun desang ko‘ngillarni,
Sochingni boshdin oyoq chin ila shikan qilg‘il. (N) Berilgan
parchada asosi shakldoshlik xususiyatiga ega bo‘lgan
so‘zlar soni va ikkinchi bo‘g‘ini til orqa undoshi bilan
boshlanuvchi so‘zlar soni nechta?
A) 2 ta, 1 ta B) 3 ta, 2 ta C) 4 ta, 2 ta D) 5 ta, 1 ta
30. Ham ot, ham sifat yasovchi shakldosh qo‘shimchalarni
aniqlang.
A) -li, -kash, -im B) -lik, -zor, -ar
C) -qi, -choq, -in D) -kash, -eh, -la

🔘ATAMALAR🔘
⚜Atama(termin, istiloh) – ma’lum bir fan yoki kasb-hunar doirasida aniq bir ma’noni ifodalash uchun qo’llanilgan so’zlarga atama deyiladi.
Atamalarni yaratish tamoyillari va ularni tartibga solish muammolari bilan shug‘ullanuvchi tilshunoslikning maxsus bo‘limi atamashunoslik (terminologiya) deb yuritiladi.
🌀Atamalar qo’llanilishiga ko’ra ilmiy va kasbiy atamalarga bo’linadi:
✳️1.Ilmiy atamalar – ma’lum bir fan doirasida qo’llaniladigan atamalardir. Ular ikki xil yo’l bilan hosil bo’ladi:
Umumxalq tilidagi so’zlardan ma’nosini maxsuslashtirish orqali hosil qilinadi: natijada bunday so’zlar umumxalq tilida boshqa ma’noni, fan tilida boshqa ma’noni bildiradi: ot, ildiz, hol fe’l
Boshqa tillardan ilmiy tushuncha uchun atama olish orqali: bular faqat shu fan sohasidagina ishlatilib, umumxalq tilida ishlatilmaydi: kasr, musbat

❇️✳️2. Kasbiy atamalar – ma’lum kasb-hunar doirasida aniq bir ma’noni ifodalash uchun qo’llaniladiga so’zlardir: tikuvchilikda – andoza, angishvona, g’altak, bichiq.

https://t.me/uztilim

Assalomu alaykum

⚠️⚠️⚠️⚠️

Noyabr oyi imtihon natijalari.

#qisqa_savol_javob

⚜Navoiyning tazkirachilikka oid asari qaysi?

Javob: "Majolis un-nafois"

👉 @uztilim 👈