🔹 آيا ايران هنوز هم يك "كشور در حال توسعه" است؟ | دکتر #مجید_شاکری

❓ بصورت سنتي ايرانيان، كشور خود را بخشي از كشورهاي در حال توسعه( در مقابل كشورهاي توسعه يافته) قلمداد مي كنند. اما آيا چنين تعبيري اكنون صحيح است؟

⁉️ آيا مي توان به كشوري كه رشد اقتصادي آن دستكم در چهار سال از هشت سال گذشته منفي بوده و قريب به هفت سال است نرخ تشكيل سرمايه ثابت در آن منفي است كشور در حال توسعه گفت؟ اگر بخواهيم صريح باشيم خير. به چنين كشوري احتمالا بايد لقب "كشور در حال پسرفت" داد.

🚫 تنها سال هايي كه چرخشي در منحني رشد اقتصادي رخ داده سالهاي ٩٣( بعد از توافق ژنو) و ٩٥( بعد از برجام) بوده است، كه نشان مي دهد عليرغم همه سياستگذاري ها مفهوم توسعه تا چه حد گروگان موضوع تحريم ها بوده است يا بهتر بگويم سياستگذاري واقعي مبتني بر بقا در شرايط تحريم بوده نه توسعه در شرايط تحريم.

❓ اما آيا اساسا اجراي يك برنامه توسعه در شرايط تحريم شدني است؟بله.

🚫 هدف مركزي تحريم افزايش هزينه تجارت خارجي و محدود سازي درآمدهاي ارزي ايران هم از طريق تحريم زنجيره فروش نفت و هم از طريق تحريم هاي به هم پيوسته مالي است.


🔆 اگر چه تحريم ايران در تاريخ بي سابقه است، اما پيش از ايران كشورهاي مختلفي بوده اند كه در وضعيت كسري بسيار شديد درآمد ارزي گرفتار آمده اند. اين كسري شديد گاه ناشي از پرداخت غرامت( آلمان بعد از جنگ اول)، گاه ناشي از ناكارآيي شديد اقتصاد در كنار فضاي سياسي نامناسب براي سرمايه گذاري( كره جنوبي قبل از پارك) و گاه ناشي از تركيب فساد و برنامه هاي توسعه خيالي( چين سالهاي اخر مائو تا استقرار دنگ) بوده است.

اما نتيجه همه اين دلايل مختلف بصورت كسري شديد درآمد ارزي، نبود پس انداز داخلي يا خارجي براي تشكيل سرمايه ثابت و بحران هاي امنيتي- اجتماعي ناشي از ركود همه جانبه خود را نشان داده است.

در كره قبل از پارك وضع حساب سرمايه چنان اسف بار بود كه ناچار سپرده ارزي سود روزشمار بسيار بالا داشت بنحوي كه براي توريست مي ارزيد در ابتداي سفر بخشي از هزينه سفر را سپرده كند و تا اخر سفر بسته به نياز هزينه كند.

✅ پاسخ مشترك اين سه كشور و مثالهاي ديگر( ژاپن بعد از جنگ دوم، ايران دهه ٤٠ و ...) به سوال " نياز به تشكيل سرمايه ثابت" در عين عدم دسترسي به پس اندازداخلي يا خارجي يك چيز بوده:" هدايت اعتبار"

هدايت اعتبار در اين تعريف يعني استفاده از پايه پولي به ناچار فزاينده در شرايط تنگنا، به هدايت رفتار اعتباري بانكها به نحوي كه اعتبار خلق شده در سيستم بانكي به صورتي هدفمند به نقاط اصلي اقتصاد اصابت كند.

به صراحت بايد گفت كه هدايت اعتبار تنها راه باقي مانده براي بازگشت اقتصاد ايران به جمع كشورهاي در حال توسعه است.


🖇 @eghtesadsiasi

📲 با دوستانتان به اشتراک بگذارید 👇🏻👇🏻
t.me/joinchat/AAAAAD58ps1HeFuxDo8kBg

💡 #کلاس_پول_امروز
🔸 در اقتصاد چند نوع پول وجود دارد؟
🔸 تفکیک سهم بانک ها و حاکمیت از خلق پول

📲 با دوستانتان به اشتراک بگذارید 👇🏻👇🏻
t.me/joinchat/AAAAAD58ps1HeFuxDo8kBg

💡 #کلاس_پول_امروز
❔ دلیل تلاش بانک ها برای سپرده گیری ؟
🔸 اگر بانک واسطه گر بود #خلق_پول نداشتیم

📲 با دوستانتان به اشتراک بگذارید 👇🏻👇🏻
t.me/joinchat/AAAAAD58ps1HeFuxDo8kBg

💡 #کلاس_پول_امروز
🔸 دادن بهره و وام و خرید دارایی و سرمایه گذاری کردنِ بانک، همه با پولی انجام میشود که قبلا نبوده است.

📲 با دوستانتان به اشتراک بگذارید 👇🏻👇🏻
t.me/joinchat/AAAAAD58ps1HeFuxDo8kBg

قسمت بعد #کلاس_پول_امروز بزودی ...

📖 #کلاس_پول_امروز
4️⃣ قسمت چهارم

🔻 چرا بانکها علی‌رغم امکان پذیری، #خلق_پول را تا بی‌نهایت ادامه نمیدهند؟

🔻 چرا بانکها در وضع امروز اقتصاد ایران با وجود ضرر دهی بسیار همچنان به پرداخت بهره‌های بالا ادامه میدهند؟

📲 با دوستانتان به اشتراک بگذارید 👇🏻👇🏻
t.me/joinchat/AAAAAD58ps1HeFuxDo8kBg

📖 #کلاس_پول_امروز
5⃣ قسمت پنجم

🔻 #خلق_پول محصول انبساط جمعی و تدریجی حسابها توسط بانکها

خواهی نشوی رسوا ...

📲 با دوستانتان به اشتراک بگذارید 👇🏻👇🏻
t.me/joinchat/AAAAAD58ps1HeFuxDo8kBg

افسون زدایی از ضریب فزاینده پولی (بخش اول)
محسن یزدان پناه

🔹 به تازگی فوریت طرحی در مجلس به تصویب رسید مبنی بر اینکه بانک مرکزی باید مالیات سود خرید و فروش ارز را پرداخت کند. در مقابل، هم در بانک مرکزی و همچنین بیرون از آن جمعی به این موضع واکنش نشان دادند. حرف اصلی واکنشها این بود که این پول پرقدرت است و هر ریال آن در اقتصاد لاجرم هفت برابر خواهد شد. بانک مرکزی باید "هرگونه ریال ناشی از خرید و فروش ارز را عقیم کند".

🔹 این نوشتار کوتاه به دنبال ارزیابی و جهات طرح پیشنهادی در مجلس نیست، در پی آن است که نشان دهد که تاچه حد باورهای غلطی می تواند لباس و ظاهر "علمی" به تن کند و زمینه ساز گمراهی شود. خاطرم هست زمانی که دانشجوی کارشناسی بودم در درس کلان دو، مبحث ضریب فزاینده پولی تا چه حد احساس متفاوت بودن را القا می کرد. نیروی استعاری و رمزگونۀ ضریب فزاینده (از اینکه ظاهر چیزی با واقعیت آن متفاوت است و این علم است که می تواند با کاوشش آن واقعیت زیرین و ناپیدا را کشف کند) موثر بود. با این نیرو بود که من نوعیِ می توانستم میان خودم و کسانِ عامی دیگر فاصله گذاری کنم، و خود را مجهز به عینکی (مفهوم ضریب فزاینده پولی) رمز گشا ببینم.


🔹 اما چرا ضریب فزآینده بیشتر از اینکه مسیر تبیین باشد به افسون (myth) بدل شده است؟ برای اینکه باورمندان به آن به سختی حاضر میشوند صحت و وجاهت این مفهوم را مورد پرسش قرار دهند. بااین حال، ارزیابی این مفهوم و حتی رد آن ابدا کار دشواری نیست. ادبیات منتشرشده در رد آن هم کم نیست، یکی از معروف ترین آنها مقاله بانک مرکزی انگلیس است.

🔹 ضریب فزآینده پولی بر یک روایت (داستان) استوار است. در این روایت بانک مرکزی ده تومان پول منتشر می کند، دریافت کننده پول آن را در بانک A، سپرده گذاری می کند، بانک A بعد از کسر ذخیره قانونی (مثلا ده درصد)، مبلغ نه تومان را وامدهی می کند، وام گیرنده نه تومان را در بانک B، سپرده گذاری می کند؛ این روند تا اتمام قدرت وامدهی در بانک C، D، E ، و ... ادامه پیدا می کند. برای اساس این توالی فرمول ضریب فزانده متناسب با عکس نرخ ذخیره قانونی استخراج می شود.

📲 با دوستانتان به اشتراک بگذارید 👇🏻👇🏻
t.me/joinchat/AAAAAD58ps1HeFuxDo8kBg

افسون زدایی از ضریب فزاینده پولی (بخش دوم)
محسن یزدان پناه

❓ چرا این روایت از ضریب فزآینده نادرست است؟

1️⃣ به این دلیل که روایتی کلان نیست و دچار "مغالطه ترکیب" است. یک روایت کلان نباید در موقعیت اول خود بانک A را از سایر بانکها جدا کند. در مقابل، روندها باید به شکل متقارن بر بانکها بار شود. در این صورت عددی (تقریبا) مساوی به هر بانک در گام اول می رسد. اگر در مثال تعداد بانکها را ده فرض کنیم، به هر بانک یک تومان رسیده است، و هر بانک می تواند بدون اتکا به طی توالی روایت شده در داستان ده واحد خلق پول کند؛ از این جهت که سرجمع ورود پول به و خروج پول از یک بانک به شکل تقریبا متقارنی بایکدیگر خنثی می شود .

2️⃣ نکته بعدی در خطا بودن مفهوم ضریب فزاینده ندیدن بازار بین بانکی است. نظام کنونی بانکی مبتنی بر جاری بودن بازار بین بانکی است. جاری بودن بازار بین بانکی یعنی جاری بودن یک کانال روازنه برای دسترسی به "پول پرقدرت" بانک مرکزی با نرخی که در آن بازار جاری است. همچنین اگر این واقعیت را با واقعیت دیگر، یعنی از بین رفتن اهمیت اسکناس در اقتصاد جمع کنیم، نتیجه این خواهد بود که اساساً کنش گران اقتصاد به پول بانک مرکزی (که بخش اعظم آن ذخیره است نه اسکناس) دسترسی ندارند. انتشار پول پرقدرت از بانک مرکزی (با هر ترتیبی) به معنای عرضه بیشتر ذخایر در بازار بین بانکی و کاهش فشار برنرخ بهره است و معنای دیگری ندارد.

🔸 دلالتهای سیاستی

1️⃣ بانک مرکزی اعلام کرده است که سیاستش جلوگیری از افزایش فشار برنرخ بهره است. همچنین از تحلیل ترازنامه ای نظام بانک می دانیم که جمع نسبت بالای شبه پول (حدود 80 درصد) با نرخ بهره بالا (حدود 20 درصد) لزوما به معنای اضافه برداشت و افزایش فشار برنرخ بهره خواهد بود. بنابراین اگر سیاست، تعدیل نرخ بهره یا حتی جلوگیری از افزایش آن است، لازمه آن افزایش عرضه ذخایر به بازار بین بانکی است.

2️⃣ در اینجا افزایش عرضۀ ذخایر اثر مبادله ای با اضافه برداشت دارد؛ در این معنا باافزایش عرضه از سطح اضافه برداشت خواهد کاست.


3️⃣ برخی از کارشناسان اظهار کرده اند که بانک مرکزی هرگونه ریال ناشی از فروش ارز را باید عقیم کند. در مقابل باید پرسید که این "ریال" چیست و از کجا آمده است؟ اگر در نظام حسابداری میان بانکها و بانک مرکزی دقیق شویم این ریال چیزی نمی تواند باشد جز ذخیره موجود در سیستم بانکی (بدهی بانک مرکزی به بانکها). در شرایطی که فشار بر ذخایر به دلیل پیش گفته بالاست، این خود عامل دیگری خواهد بود برای فشار بیشتر بر ذخایر و اضافه برداشت بیشتر. از دلایل اوج گیری اضافه برداشت بانکها در زمان پیش فروش سکه هم همین بود. بنابراین تزریق ریال ناشی از فروش ارز به سیستم (به غیر از موضوع تسعیر) در واقع تزریق ریالی است که پیش تر از موجودی ذخایر کسر شده است و اگر مجددا تزریق نشود، به اضافه برداشت بیشتر دامن می زند.

📲 با دوستانتان به اشتراک بگذارید 👇🏻👇🏻
t.me/joinchat/AAAAAD58ps1HeFuxDo8kBg

🔹 بزودی...

📲 با دوستانتان به اشتراک بگذارید 👇🏻👇🏻
t.me/joinchat/AAAAAD58ps1HeFuxDo8kBg

📖 #کلاس_پول_امروز
6⃣ قسمت ششم

🔻 چرا بانکداری خصوصی در ایران شکست خورد؟

📲 با دوستانتان به اشتراک بگذارید 👇🏻👇🏻
t.me/joinchat/AAAAAD58ps1HeFuxDo8kBg

🕰 انتشار امشب 20:00

📺 ببینید: موشن گرافیک تک قسمتی | خلق پول از هیچ

🔻خلق پول و ظرفیت هایی که از دست رفت

🔹 روایتی متفاوت از جریان اصلی اقتصاد

📲 با دوستانتان به اشتراک بگذارید 👇🏻👇🏻
t.me/joinchat/AAAAAD58ps1HeFuxDo8kBg

#کلاس_پول_امروز
7️⃣ قسمت هفتم

❓ سود بانکی یا زیان طبقات محروم؟
🔻 چگونه نرخ بهره بانکی منشأ نابرابری در توزیع درآمد شد

📣 قسمت پایانی سری اول | ضمنا این مجموعه در اردیبهشت سال ۹۶ ضبط شده

📲 با دوستانتان به اشتراک بگذارید👇🏻👇🏻
t.me/joinchat/AAAAAD58ps1HeFuxDo8kBg

🔹 همایش پول و توسعه
🗓 ۱۴ و ۱۵ اردیبهشت ۹۸

📍دانشگاه علامه طباطبایی

🔹 برنامه نشست‌های تخصصی همایش پول و توسعه
🗓 روزهای شنبه و یکشنبه ۱۴ و ۱۵ اردیبهشت
🕰 ساعت ۱۳:۳۰ الی ۲۰
📍دانشگاه علامه طباطبایی

🔹 سهم «خانواده من» از یارانه بنزین

🔻 شواهد حاکی از عزم دولت برای سهمیه‌بندی مجدد بنزین برای خودروها و افزایش قیمت بنزین غیرسهمیه‌ای است. گرچه ادامه وضعیت فعلی به دلیل مصرف بی رویه و کسری بودجه بالا امکان‌پذیر نیست، اما ظاهرا دولت ناعادلانه‌ترین و ناکاراترین راه‌ حل را انتخاب کرده است.

🔻 اندیشکده حکمرانی شریف طرح جایگزینی را ارائه کرده که در آن سهمیه بنزین به جای ماشین به هر فرد داده شده و مردم می‌توانند هر میزان از سهمیه خود را در یک سامانه آنلاین به فروش برسانند و پولش را مستقیما بگیرند. قیمت بنزین در این سامانه توسط خود مردم (براساس عرضه و تقاضای بنزین) و بدون دخالت دولت تعیین خواهد شد.

🔻 انرژی‌یار به شما نشان می‌دهد که با اجرای این طرح، وضعیت مالی خانواده شما چگونه خواهد شد. برای استفاده از آن می‌توانید وارد سایت زیر شوید:

www.energyyar.com/

یا اینکه از ربات تلگرامی @energyyar_bot استفاده نمایید.

📲 با دوستانتان به اشتراک بگذارید👇🏻👇🏻
t.me/joinchat/AAAAAD58ps1HeFuxDo8kBg

همه‌ی ما می‌دونیم تو این یک ساله وضعیتی بحرانی تو مملکت شکل گرفته و میلیون‌ها نفر تو کشور داریم که محتاج نون شب هستند.

همه‌ی ما در برابر این بحران احساس مسئولیت می‌کنیم. در حد توانمون هم کمک می‌کنیم به نیازمندان. اما همه می‌دونیم که توان ما در برابر عظمت این بحران خیلی کوچک و ناچیز هست.

اما اگر باهم همراه بشیم چطور؟

کسانی که به صورت تخصصی اقتصاد کار کردند می‌دونند که این بحران تنها و تنها یک راه‌حل داره.

توزیع برابر یارانه‌ی انرژی بین تمام ایرانیان

بچه‌های پژوهشکده‌ی سیاست‌گذاری دانشگاه شریف یک کمپین ایجاد کردند به نام "انرژی‌یار" که حاکمیت رو مجبور کنند به جای این که یارانه‌ی سوخت رو روی کارت سوخت بدن و بین ماشین‌دارها توزیع کنند، روی کارت ملی بدن و بین تمام مردم توزیع کنند، چون تقریبا نصف مردم اصلا ماشین ندارند.

این کمپین یک مطالبه رو بستر "هم‌خواهی" ایجاد کرده که اگر باهم همراه بشیم و هر کدوم از ما

۱) برای این مطالبه ۱۰ تا امضا جمع کنیم.
۲) از ۱۰ نفر از آشنایانمون ۱۰ هزار تومان برای کمک به این کار جمع کنیم.
۳) این ۱۰۰ هزار تومان رو هر جور که صلاح می‌دونیم صرف کمک به این کمپین کنیم. مثلا می‌تونیم این پول رو به کانال‌های پرمخاطبی که می‌شناسیم بدیم تا مطالبه رو روی کانالشون تبلیغ کنند.

می‌تونیم باهم صدها هزار امضا برای این مطالبه جمع کنیم.

ممکنه بگید آخرش که چی؟ این دولت که سبد رایش قشر ضعیف نیست و به مطالبات اون‌ها توجهی نداره. قبول. اما انتخابات مجلس نزدیکه و چون انتخابات مجلس محلی هست نمایندگان مجلس اگر بخوان باز رای بیارن مجبور هستند به مطالبات قشر ضعیف حوزه‌ی انتخاباتی‌شون توجه کنند.

ما اگر بتونیم صدها هزار امضا جمع کنیم، و بخش کوچکی از امضا کنندگان رو سراغ نمایندگان شهرشون بفرستیم، اون‌ها می‌تونن به سادگی دولت رو مکلف کنند که یارانه‌ی سوخت رو بین تمام ایرانیان توزیع کنه نه تنها ماشین‌دارها.

دولت برای ما کاری نخواهد کرد. اما اگر باهم همراه بشیم خودمون بزرگتر و قدرت‌مندتر از دولت خواهیم بود. بیایید خودمون یه یاعلی بگیم و ابزار استجابت دعای ماه رمضون خودمون بشیم که "اللهم اغن کل فقیر"

سازمان مردمی انرژی‌یار
@energyyar_org

🚩 ا عنوان مطالبه:
توزیع مساوی یارانه بنزین بین همه مردم

🔖 ا دسته‌بندی مطالبه:
#صنعتی_اقتصادی_و_تجاری

🏢 ا مسئول پاسخگو:
نمایندگان مجلس

📝 ا متن مطالبه:
چند روز پیش خبر سهمیه‌بندی بنزین،‌ باعث تشکیل شدن صف‌های طولانی در پمپ بنزین‌ها شد. هر چند این خبر بعدا از سوی دولت تکذیب شد، اما نشانه‌ها حاکی از عزم دولت جهت سهمیه‌بندی مجدد بنزین برای خودروها و افزایش قیمت بنزین غیرسهمیه‌ای است. گرچه ادامه وضعیت فعلی به دلیل کسری بودجه بالای دولت امکان‌پذیر نیست، اما ظاهرا دولت ناعادلانه‌ترین و ناکارآمدترین راه‌ را برای حل این موضوع انتخاب کرده است. دادن سهمیه به خودروها به معنای ادامه همین وضعیت تبعیض آمیز نحوه توزیع یارانه گزاف بنزین است. خوب است بدانیم که بیش از 50 درصد خانواده‌های ایرانی اصلا خودرو ندارند. سهم این افراد (که عمدتا هم جزء طبقات محروم و مستضعف هستند)، از طرح دولت تنها تورم افزایش قیمت بنزین خواهد بود. بماند که با توجه به قیمت‌های مطرح شده برای بنزین غیرسهمیه‌ای، نه مشکل قاچاق حل می‌شود و نه کسری بودجه دولت.

ما امضا کنندگان این بیانیه، خواستار آنیم که نمایندگان مجلس شورای اسلامی در اسرع وقت مانع این اقدام دولت شوند و دولت را موظف کنند؛
1- با تخصیص سهمیه به هر ایرانی (به جای ماشین) روند ظالمانه تخصیص یارانه بنزین را متوقف نماید.
2- تعیین قیمت بنزین را به دست مردم (بازار) بسپارد و نقش خود را از قیمت‌گذاری به بازارسازی برای بنزین تغییر دهد.

👥 ا تعداد امضاء کنندگان: 625

🖋 ا امضاء کنید ◀️ t.me/hamkhahi_bot?start=VTBSLet
⚠ توجه: پس از ورود به ربات هم‌خواهی، کلید «شروع» یا «start» را فشار دهید تا امضاء شما ثبت شود.

💬 | مشاهده‌ی نظرات و امضاکنندگان ◀️ hamkhahi.ir/signers/qqcYD

🔹 سیاستگذاری هدایت اعتبار، MMT، و اقتصاد حرکت کننده با سرمایه گذاری


✍️ محسن یزدان پناه، حسین درودیان، مجید شاکری

منتشره در پایگاه خبری-تحلیلی اقتصاد آنلاین
بخش اول

◀️ نظریه مدرن پولی و هدایت اعتبار هر دو در وجهی از تبیین نظری که به چیستی پول و بانک باز می‌گردد مشترکند، اما توصیه‌ سیاستی آنها متفاوت است. درحالیکه نظریه پولی مدرن بازتولیدی از ایدۀ کینزی در تحریک سمت تقاضا است، سیاستهای هدایت اعتبار بر اصلاح رفتار سیستمی بانکها در خلق و تخصیص اعتبار به کیفیتی تاکید دارد که زمینه ساز نوسازی سازماندهای تولید در سمت عرضه اقتصاد شود. قبل از وارد شدن به خطوط استدلالی باید تذکر دارد که هدایت اعتبار معادل با هدایت نقدینگی نیست، درحالیکه دومی به سمت چپ ترازنامه بانکی و به رفتار دارندۀ پول معطوف و تقریباً امری ناممکن است، اولی به رفتار بانک در سمت راست ترازنامه قبل شکل گیری اعتبار متمرکز است.

1️⃣ ابتدا لازم است خوانش «واقع‌نما» از پول و بانک را مروری کنیم. بر اساس این خوانش، عمدۀ پولی که مردم در اقتصاد امروز با آن سروکار دارند، سند بدهی (IOU) بانکی است و بانکها در خلق آن مسلط‌اند؛ در نظام مدرن پولی با بازار بین بانکی فراگیر و سهم کوچک اسکناس و مسکوک؛ کلیت نظام بانکی به مثابه یک ترازنامه واحد عمل می‌کند؛ بانکها واسطه وجوه نیستند و اساساً سپرده‌گذاری در بانک به عنوان افزودن چیزی به یک مخزن که منبع وام‌های اعطایی است، تصوری موهمی و غیرواقع‌نماست (سپرده گذاری معنایی ندارد جز انتقال وجه از بانکی به بانک دیگر، پولی که پیشتر توسط بانک به مثابه یک IOU خلق شده است)؛ بانک‌ها، نه بانک مرکزی، موتور خلق پول در اقتصاد هستند، پرداخت بانکها به اشخاص غیربانکی خلق‌کنندۀ پول و دریافت آنها محوکنندۀ پول است؛ پول بانک مرکزی عمدتاً از نوع حساب الکترونیکی/دفتری بانکها نزد بانک مرکزی (ذخایر) است که عاملان غیربانکی به آن دسترسی ندارند. هر نوع انتشار ذخایر یا پول بانک مرکزی به معنای عرضه بیشتر ذخایر در بازار بین بانکی و کاهش نرخ بهره در بازار بین بانکی است؛ مفهوم ضریب فزاینده پولی یک تصور غلط و مبتنی بر مغالطه ترکیب است.

2️⃣ گزاره‌های فوق هرچند به‌ظاهر نوین، اما خاستگاهی نسبتاً دوری دارند. پایه این انگاره به سالهای دور مثلا مجادلات میان مکتب بانکداری (Banking School) در مقابل مکتب کارنسی (Currency School) در انگلستان باز می‌گردد. از مهمترین شارحان چنین تفسیرِ واقع‌نمایی از پول و نقش بانکها به عنوان خالق، و نه واسطه وجوه، جوزف شومپیتر است. پژوهشهایی در برخی نهادهای مهم پولی اخیراً به این واقعیت اذعان کرده‌‎اند، از جمله مقالاتی از بانک مرکزی انگلیس و بانک مرکزی آلمان قابل ارجاع است.

3️⃣ روایت مذکور از پول و بانک، ردکنندۀ برخی انگاره‌های معروف در حوزه اقتصاد کلان یا توسعه است از جمله اینکه لازمۀ رشد، انباشت پس‌انداز پیشینی است. در واقعیت، وام‌دهی بانک خود خلق‌کنندۀ سپرده‌ها و سرمنشأ ایجاد سایر متغیرهای اقتصادکلان از جمله پس‌انداز است. درنگ در مفهوم اعتبار بانکی مدرن، دلالت بر پسینی بودن پس‌انداز نسبت به سرمایه‌گذاری دارد. در روایت شومپیتری، تقدم اعتبار به تشکیل سرمایه در یک مدل کارآفرینانه است که فرآیند تخریب خلاق را شکل دهد.

📲 با دوستانتان به اشتراک بگذارید👇🏻👇🏻
t.me/joinchat/AAAAAD58ps1HeFuxDo8kBg

🔹🔹 سیاستگذاری هدایت اعتبار، MMT، و اقتصاد حرکت کننده با سرمایه گذاری

بخش دوم


4️⃣ در این میان، ایده‌های MMT عمدتاً مرتبط با نحوۀ ارتباط بودجه دولت با ترازنامۀ بانک مرکزی است. MMT در بعد نظری به کنش‌گری دولت در پیدایش پول (در برابر بازار) اشاره داشته و قدرت دولت در وضع مالیات را مجرایی می‌داند که تعیین می‌کند چه چیزی پول مقبول و موردتقاضا در اقتصاد است. در این چارچوب، دولت قادر است بدون نیاز به مالیات و فروش اوراق، با اتکا به پول بانک مرکزی، بودجه خود را تأمین کند؛ کارکرد مالیات و فروش اوراق چیزی نیست جز خارج‌کردن پایۀ پولی مازادی که بعد از نقطه اشتغال کامل، فشار تورمی می‌آفریند. این روایت با تصور غالب مبنی بر تأمین مالی «پیشینی» بودجه دولت توسط مالیات و اوراق، در تضاد است. نکتۀ چالش‌برانگیز جایی است که MMT توصیه به اتکای دولت به پول بانک مرکزی برای انجام مخارج تا سرحد اشتغال کامل می‌کند. به محض رسیدن به مرز اشتغال کامل و بروز فشارهای تورمی، می‌توان با مالیات‌ستانی متناسب یا فروش اوراق، پایۀ پولی مازاد را از اقتصاد بیرون کشید.

5️⃣ از حیث توضیح بند قبل تجویزهای مدافعان «هدایت اعتبار» نسبتی با MMT ندارد. هدایت اعتبار اشاره دارد به طراحی یک نظام انگیزشی برای بانکها به‌منظور جهت‌دهی به رفتار آنها با هدف همگرایی بیشتر خلق پول بانکی با اولویت‌های توسعه‌ای. زمام‌دار این سیاست، بانک مرکزی است و اهرم اساسی او برای اثرگذاری بر رفتار بانک‌ها، پایۀ پولی. پول بانک مرکزی ابزاری است که علاوه بر کارکرد رایج تنظیم‌گری نرخ بهره در بازار بین بانکی، می‌تواند اهرمی انگیرشی برای سودهی به رفتار بانکها در کمیت و کیفیت خلق و تخصیص اعتبار توسط آنها باشد. از اینجا پیداست که برخلاف MMT، موضوع سیاستهای هدایت اعتبار نه پول بانک مرکزی که پول بانکی است و پایۀ پولی نقش یکی از ابزارهای در اختیار او برای اثرگذاری بر پول بانکی را دارد.

6️⃣ توصیۀ MMT به استفاده از پول بانک مرکزی از طریق کسری بودجه به مثابه ثبات‌دهنده مالی (fiscal stabilizer) تا حد دست‌یابی به اشتغال کامل برای اقتصاد ایران قابل توصیه نیست، چرا که MMT تلویحاً فرض گرفته که مانع اصلی در راه‌اندازی ظرفیت‌های بیکار تولید، فقدان تقاضاست. در مقابل، سیاست‌های هدایت اعتبار در مقام تمهید «پول به عنوان یک قوۀ نهادی برای ارتقاء هماهنگی در طرف تولید» است که بهترین نسخۀ قابل تصور برای آن، قراردادن ظرفیت اعتبارات بانکی برای برساختن کلان‌بنگاه‌هایی با عاملانِ به‌واقع کارآفرین در بخش خصوصی است. در این الگو، نقطۀ عزیمت اقتصاد، اعتبارات بانکی‌ای است که صرف سرمایه‌گذاری واقعی می‌شود، متغیرهایی نظیر درآمد، مصرف، و پس‌انداز خود معلول این نقطۀ عزیمت‌اند («اقتصاد حرکت‌کننده با اعتبار/سرمایه‌گذاری»). در واقع در اینجا اعتبار اهرمی برای شکل دهی متفاوت به سازماندهی تولید در فرآیند تخریب خلاق است. برخلاف MMT که بر «پول بانک مرکزی» برای «تحریک تقاضا» با عاملیت «دولت» تأکید دارد، توصیۀ هدایت اعتبار هدف‌گیری «پول بانکی» برای «اصلاح سمت عرضه» با عاملیت «بخش خصوصی» است. پیوند مستقیم کسری بودجه با ترازنامۀ بانک مرکزی در دامنه‌ای محدود قابل دفاع است و آن اندازه‌ای است که نرخ بهره بین‌بانکی در سطح هدف تنظیم شود. راهبرد اصلی و مهم در مورد پایۀ پولی، استفاده از آن به عنوان یک «اهرم» برای اصلاح و هدایت رفتار بانک‌هاست و گسیل‌یافتن آن به بودجه دولت، اگر از ناکارآمدی هزینه‌کرد دولت نیز صرف‌نظر کنیم، نوعی عدم بهره‌برداری بهینه از بزرگترین اهرم حکمرانی اقتصادی است.

📲 با دوستانتان به اشتراک بگذارید👇🏻👇🏻
t.me/joinchat/AAAAAD58ps1HeFuxDo8kBg