🔸اصلاح دینی؛ ضرورتهای تاریخی و پی آمدهای آن
▪️یادمان چهل و پنجمین سالگرد شهادت علی شریعتی-2

🔷 علی قاسمی
@iranfardamag

شریعتی یکی از پیشروان تحول خواهی اجتماعی و فرهنگی در ایران معاصر است که با مشی اصلاح دینی متأثر از پروتستانتیسم اروپا در سده های 15 و 16 و 17 به قصد تحول اجتماعی و فرهنگی به مبارزه علیه انحطاط و عقب ماندگی تاریخی و اجتماعی و فرهنگی ایران پرداخت. آنچه از فحوای گفتاری و نوشتاری او در خصوص مشی اصلاحی اش مستفاد می شود می توان در سه وجه: 1- تاریخی؛ 2-آموزه ای- الهیاتی:ایدئولوژیک و متدولوژیک؛ و3- استراتژیک به ارزیابی آن پرداخت. در وجه تاریخی او با به کارگیری عبارت نهضت بیداریِ اسلامیِ ناظر بر پویش تحول خواهی گذشته ی تاریخی جوامع اسلامی و از جمله ایران (از عصر سیدجمال الدین اسدآبادی به بعد) در وجوه استقلال خواهانه و آزادی خواهانه و عدالت جویانه بر حرکتی تاریخی فکری و اصلاحی با پشتوانه های نظری، متدولوژیک و استراتژیک انگشت می گذارد که ردّ پایش در جنبش های اجتماعی و سیاسی کشورهای اسلامی و از جمله ایران ملاحظه می شود.

✅وجه آموزه‌ای الهیاتی شریعتی

▪️ شریعتی در وجه آموزه‌ای، اصلاح دینی را به مثابه‌ی مشی یا ابزاری قلمداد میکند که می توان آن را هم معطوف به هدفی درخود( بازفهمی آموزه‌ها و تعالیم الهیاتی دینی؛ پیراستن دین از آرایه های خرافی و تخدیری؛ و بازسازی آموزه‌ای الهیاتی از توحید و نسبت آن با انسان درعرصه‌های وجودی و تاریخی و اجتماعی و...دانست؛ و میتوان گفت که وی با غور در این زمینه، یگانه متأله‌ی معاصر شیعی است که با فهم عمیق از توحید و ابعاد آن، آن را از چنبره‌ی چارچوب های کلامی و سنتی خارج کرده و بُعدی رهایی بخش بدان بخشیده و از آن یک منظومه ی الهیاتی ساخته است که تجلی آن را می توان در اسلام شناسی هندسی(ارشاد) ملاحظه کرد. هرچند در این مقال فرصت پرداختن به همه ی وجوه و ابعاد کار او در زمینه ی الهیاتی نیست، در ذیل فقط به ذکر چند نمونه از کار او درباره ی اصلی ترین آموزه ی الهیاتی او یعنی توحید بسنده می شود:

1- ارایه ی توحید در ساخت طولی و شبکه ای و نه عرضی و افقی و حوزوی و مکتب خانه ای؛
2- طرح توحید به عنوان جهانبینی؛
3-تبدیل توحید از سطح صوری و هستی شناسانه به توحید انضمامی و اجتماعی؛
4-تبدیل رابطه ی ذات و صفات به رابطه ی ذات و زمینیان؛
5- خارج کردن عدل از قلمرو متافیزیکی و کلامی و آوردن آن به ساحت زمینی و انضمامی و اجتماعی در قالب عدالت اجتماعی.
🔸متأسفانه به این بخش از کار او از طرف هم محافل دانشگاهی و هم میراث‌بانان سببی و نسبی او توجه نشده؛ تا انجا که دانشگاهیان و محافل آکادمیک و متولیان رسمی دین را گمان براین است که شریعتیِ جامعه شناس، صرفاً از منظر جامعه شناختی به دین و آموزه‌های آن نگریسته و در پی آسیب‌شناسی و آفات دین بوده و در نهایت به قصد فربه کردن دین و کارایی‌اش در جامعه، بدین کار مبادرت ورزیده است. متولیان رسمی دین هم بدون غورعمیق و جدّی در اندیشه‌های او از این وجه معنوی و الهیاتی پرمایه و برانگیزاننده و رهاییبخش وی غافل مانده‌اند و حوزهی کارش را همانند دانشگاهیان، محدود به نگاه برون‌دینی و جامعه‌شناختی دانسته‌اند. در حالی که این پرسش مغفول میماند که اگر کار او سلبی نبوده و واجد وجه ایجابی هم بوده پس با کدام پشتوانه‌های نظری و متدولوژیک قصد داشته دین را فربه و عصری و شیوهی زندگی کند؟ به نظر راقم این سطور آنچه باعث شد تا شریعتی علاوه بر آفت‌زدایی از دین، در پی شاکله‌سازی از دین و آموزه های آن به قصد تغییر و تحول اجتماعی و فرهنگی برآید، همانا برخورداری از پشتوانه‌های اعتقادی و تربیتی دینی، و ایمان راسخ به آموزه‌های معنوی و رهایی بخش آن بوده است. از آنجا که دین در زندگی و منش شریعتی، گره‌گاه و ستون اصلی اندیشگی و هویتی اوست وهمهی انحاء و صور اندیشگی اش به آن ارجاع می شود؛ بایسته است که به این بخش امروزه مغفول مانده/ نگه داشته شده! توجه بیشتر شود.

▪️اگر سپهراندیشگی شریعتی را از حیث موضوع و روش و غایت مورد شناسایی و سنجش قرار دهیم، توان گفت که اندیشه ی او از حیث موضوع، امر متعال(خدا)؛ از نظر روش، متکی بر ایمان؛ و از لحاظ غایت، معطوف به فلاح و رستگاری و نجات است. در این رویکرد همه ی وجوه و حوزه های معنایی هم سنخ با سه وجه یادشده در دانش ها و علوم انسانی اجتماعی از منشور وجودی و ایمانی او عبور کرده، و در سیری تحویل پذیرانه، رنگ و صبغه ی الهیاتی می گیرند و اصل و فرع و زیربنا و روبنا و ریشه و تنه و شاخ وبرگ های اندیشه، همه در اندیشه ی شریعتی تبدیل به پیکره ای یکدست می شوند که از آن می توان تحت عنوان رویکرد درون دینی شریعتی و یا الهیات رهایی بخش او سخن گفت.....


متن کامل:

https://bit.ly/3tJF9pi


#ایران_فردا
#رفرم_دینی
#علی_قاسمی
#علی_شریعتی
#چهل_و_پنجمین_سالگرد_شهادت

#اختصاصی
#مجله_دفترهای_بنیاد_منتشر_شد

🔷🔆 ساختن همبستگی: در ستایش رؤیای مشترک

🔆 دفترهای بنیاد/ دوره جدید/ شماره ۶/ تیر ۱۴۰۱

🔹🔸سرمقاله: از سرگیری رویای مشترک
احسان شریعتی

🔆 مختصات بحران معیشت و رفاه
رضا امیدی

🔆 شریعتی و مذهبِ رهایی‌بخشِ انتظار
فهیمه بهرامی

🔆 ساختن همبستگی:در ستایش رؤیای مشترک
آرمان ذاکری

🔆 کلان-بحران‌های اقتصاد ایران و شرایطِ امکانِ برونرفت
محمد رحیمی

🔆 بحران‌های ساختاری و حق مشارکت مردم در تولید ملی
مسلم زمانی

🔆 جامعه‌شناسی دین در ایران: دگرگونی‌ها و پایداری‌ها، پنجاه سال پس از شریعتی
سارا شریعتی

🔆 شریعتی و فهم تراژیک از تشیع
محمد جواد غلامرضاکاشی

🔆 شریعتی و مردم
شیما کاشی

🔆 دیستوپیا، رتروتوپیا، و یوتوپیا در مواجهه با بحران ایران امروز
مجتبی مهدوی

#دفترهای_بنیاد
#مجله_شماره_ششم
#علی_شریعتی
#چهل_و_پنجمین_سالگرد_شهادت
#بنیاد_فرهنگی_دکتر_علی_شریعتی

🆔@Shariati_SCF

#اختصاصی
#مجله_دفترهای_بنیاد_منتشر_شد

🔷🔆 ساختن همبستگی: در ستایش رؤیای مشترک

🔆 دفترهای بنیاد/ دوره جدید/شماره ۶/ تیر ۱۴۰۱

🔹🔸سرمقاله: از سرگیری رویای مشترک
احسان شریعتی

🔆 مختصات بحران معیشت و رفاه
رضا امیدی

🔆 شریعتی و مذهبِ رهایی‌بخشِ انتظار
فهیمه بهرامی

🔆 ساختن همبستگی:در ستایش رؤیای مشترک
آرمان ذاکری

🔆 کلان-بحران‌های اقتصاد ایران و شرایطِ امکانِ برونرفت
محمد رحیمی

🔆 بحران‌های ساختاری و حق مشارکت مردم در تولید ملی
مسلم زمانی

🔆 جامعه‌شناسی دین در ایران: دگرگونی‌ها و پایداری‌ها، پنجاه سال پس از شریعتی
سارا شریعتی

🔆 شریعتی و فهم تراژیک از تشیع
محمد جواد غلامرضاکاشی

🔆 شریعتی و مردم
شیما کاشی

🔆 دیستوپیا، رتروتوپیا، و یوتوپیا در مواجهه با بحران ایران امروز
مجتبی مهدوی

#دفترهای_بنیاد
#مجله_شماره_ششم
#علی_شریعتی
#چهل_و_پنجمین_سالگرد_شهادت
#بنیاد_فرهنگی_دکتر_علی_شریعتی

🆔@Shariati_SCF

◽️سلسله نشست‌های بنیاد فرهنگی شریعتی پیرامون
🔴 نسبت شریعتی و معنای زندگی

در نسبت اندیشه‌های شریعتی و مرگ و واقعیت در دو دهه اخیر سخن بسیار رفته است. او‌متفکری «مرگ‌اندیش» و ارج گذار فرهنگ «شهادت» و آرمانخواه معرفی شده و از همین رو نسبت او با زندگی و امر واقع محل نزاع و نقد و بررسی قرار گرفته است. بنیاد فرهنگی دکتر علی شریعتی سلسله نشست‌هایی دربارهٔ «نسبت شریعتی و معنای زندگی» برگزار کرده است تا نسبت این متفکر و جامعه جوان امروز که از ضرورت زندگی می‌گوید نیز روشن شود.


مصطفی مهرآیین
نابهنجاری شریعتی در زمانه او و زمانه ما
۱۰ خرداد ۱۴۰۲

مسعود پدرام
اجتماعیات در پرتو کویریات
۲۷ اردیبهشت ۱۴۰۲

محمدجواد غلامرضاکاشی
جستجوی امکان گفتگوی انتقادی میان میراث شریعتی و جنبش مهسا
۶ و ۱۳ اردیبهشت ۱۴۰۲

احسان شریعتی
معنای زندگی، از شریعتی تا نوشریعتی
۲۳ و ۳۰ فروردین ۱۴۰۲

فرامرز معتمد دزفولی
شریعتی و زندگی معمولی
۱۷ اسفند ۱۴۰۱

سوسن شریعتی
بودن به از نبود شدن؟ بستگی دارد!
سوم اسفند ۱۴۰۱

#علی_شریعتی
#چهل_و_ششمین_سالگرد_شهادت

🆔 @Shariati_SCF

◽️رمی جمرات
🖋سوسن شریعتی

به رمی جمرات می‌ماند موقعیت شریعتی در فضای مجازی. بی نظیر است. در باره سلبریتی‌ها شاید رسمی باشد قدیمی؛ در باره روشنفکر-یا تاریک فکری- که چهل و شش سال پیش از میان ما رفته این موقعیت بی نظیر است. مشابه ندارد. ماجرا ی بت است و باران سنگ ریزه‌ها : بچه آخوند بودن و کراواتش، فاطمه گفتن و بی حجاب بودن همسرش، دهاتی بودن و فرانسه رفتنش؛ انقلابی بودن و نوکر ساواک بودنش، بی مدرک بودن و تئوریسین بودنش؛ همگی موضوع افشاگری شده اند. حتی نامه های عاشقانه به همسرش (که به عربی و ترکی استانبولی ترجمه شده ) در اینجا که ماییم موضوع افشاگری است.

مطالعه‌ی متن کامل

#بنیاد_فرهنگی_دکتر_علی_شریعتی
#علی_شریعتی
#سوسن_شریعتی

🆔 @Shariati_SCF