مهمترین پیشرفت‌های دانش فیزیک در سال ۲۰۲۳ طبق نظر
Quanta Magazine

http://www.youtube.com/watch?v=580V0wRl1Lo

۱- آشکارسازی امواج زمینه ای گرانشی با استفاده از آرایه زمانی تپ‌اخترها. این امواج به احتمال زیاد ناشی از گردش و برخورد سیاه‌چاله های عظیم میلیاردها سال قبل هستند

۲- انتقال کوانتومی انرژی
با استفاده از پدیده برهم‌نهی کوانتومی، پژوهشگران موفق به انتقال انرژی در خلاء کوانتومی شوند که در زمانی بسیار کوتاه‌تر از انتقال معمول انرژی اتفاق افتاد

۳- مشاهدات تلسکوپ جیمز وب به خصوص کشف کهکشان‌های بسیار بزرگتر از آنچه پیش‌بینی می‌شد در زمانهایی بسیار نزدیک به انفجار بزرگ که عملا دانسته ها و نظریات موجود کیهان شناسی را به چالش کشید

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/pubethicsmums/2082

مهمترین پیشرفت‌های دانش پزشکی و علم اعصاب در سال ۲۰۲۳ بر اساس نظر
Quanta magazine

http://www.youtube.com/watch?v=qt6BO-DV0pY

۱- تمایز بین واقعیت و تخیل در مغز
سال ۱۹۱۰، پرکی در مطالعه ای مهم نشان داد که تخیل یک جسم می‌تواند منجر به تحلیل اشتباه از داده های حسی در مغز شود. با الهام از این آزمایش پژوهشگران نشان دادند که نواحی کورتکس بینایی و پره‌فرونتال در تمایز بین واقعیت و تخیل نقش دارند و مغز انسان دارای یک آستانه خاص برای واقعی دانستن یک احساس است.

۲- مایکروبیوم
در مطالعه ای مهم، گروهی ایتالیایی با بررسی تعداد زیادی انسان و مایکروبیوم آنها در حدود ۳۰ کشور، نشان دادند که مایکروبیوم انسانها تمایل بسیار زیاد برای انتقال بین افراد با تماس نزدیک دارد. سبک زندگی و نزدیکان انسان می‌توانند میکروبهای همزیست در بدن را تغییر دهند

۳- نقش میتوکندری در سرعت تمایز و تکثیر سلولهای جنین انسان و سایر موجودات زنده مشخص شد. این کشف در سلول‌درمانی کاربرد خواهد داشت



در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/pubethicsmums/2083

مهترین پیشرفت‌های دانش کامپیوتر در سال ۲۰۲۳ بر اساس نظر
Quanta magazine

http://www.youtube.com/watch?v=g7ih6rHdw3M

۱- محاسبات چندبعدی
تقریبا تمام کاربری های مبتنی بر هوش مصنوعی فعلی بر اساس statistical AI عمل می‌کنند یعنی با دریافت اطلاعات جدید نیاز به گسترش شبکه خود برای آنالیز آن دارند. روش دیگر symbolic AI است که از منطق و برنامه ریزی بر اساس سمبل ها پیروی می‌کند. برای آشتی این دو روش از محاسبات چندبعدی با استفاده از بردارها استفاده شده است که نیاز به انرژی و زمان بسیار کمتری از روش‌های معمول دارد

۲- بهبود الگوریتم Shor (برای فاکتورگیری اعداد اول با استفاده از کامپیوترهای کوانتومی) توسط Regev

۳- کشف رفتارهای emergent که از قبل در مدلهای زبانی کوچک وجود ندارند ولی در مدلهای زبانی بزرگتر خود به خود به وجود می‌آیند! این خصوصیات منجر به ارائه راه حل برای مواردی می‌شوند که قبلا هوش مصنوعی هرگز با آنها برخورد نداشته است!


در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/pubethicsmums/2084

مهمترین پیشرفت‌های دانش ریاضی در سال ۲۰۲۳ بر اساس نظر
Quanta magazine

http://www.youtube.com/watch?v=4HHUGnHcDQw

۱- پیشرفتی بزرگ در نظریه گراف: یافتن حد بالایی جدید برای Ramsey number
فرض کنید یک مهمانی ترتیب داده اید و تمایل دارید که در این مهمانی حداقل ۳ نفر با هم آشنا باشند یا حداقل ۳ نفر با هم ناآشنا باشند، چند نفر را باید دعوت کنید؟ این عدد را "رمزی" می‌گویند. اردوش ثابت کرد که عدد رمزی دارای یک حد بالایی و پایینی است. در سال ۲۰۲۳ طی چند سخنرانی و مقاله جنجالی این حد به طور قابل توجهی کاهش یافت

۲- یافتن Ein-stein
بعد از سالها تلاش یک شکل منفرد کاشی کشف شد که میتواند سطوح را به صورت غیرپریودیک و نامتناهی فرش کند

۳- پیشرفتی بزرگ در نظریه اعداد
یک سری عددی را در نظر بگیرید، چند سری را می‌توانید از آنها انتخاب کنید که شامل سه عدد که فاصله آنها از هم برابر باشد، نباشند!
Three Arithmatic Progression Problem

در سال ۲۰۲۳، حد بالایی جدیدی تعداد اعداد لازم برای داشتن چنین خصوصیتی پیدا شد


در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/pubethicsmums/2085

به مناسبت ۳ دی، روز درگذشت ابوحامد محمد غزالی

به یاد شهرام که عاشق "احیاء" بود

غزالی از اندیشمندان بزرگ است.  در جوانی مدرس بزرگترین دانشگاه وقت (نظامیه بغداد) بود. طی تحولی روحی، زندگی معمول را رها کرد و به سفر پرداخت. پس از بازگشت کتاب "احیاء علوم الدین" را نوشت که دین را مبتنی بر تعبد و عشق می‌داند نه استدلال عقلی.

کتاب معروف "تهافت الفلاسفه" غزالی دوران نوینی در تاریخ فلسفه آغاز کرد که با انتقاد از فلاسفه به خصوص این‌سینا و فلاسفه یونان همراه بود. تهافت الفلاسفه توسط ابن رشد به غرب راه یافت و از کتب معروف فلسفه است.

غزالی در زندگینامه خودش "المنقذ من الضلال" در مورد حقیقت‌جویی خودش می‌گوید:

"من از آغاز جوانی ...تاکنون ..همواره در این دریای ژرف غوطه‌ور بوده ... بهر گردابی فرو رفته با هر موج خروشانی دست بگریبان شده (ام). اسرار و رموز هر طائفه‌ای را جستجو کرده‌ام، ...در حقایق مسلک فلاسفه و متکلمین، صوفیه و زهاد و عباد و کفار و زنادقه پی‌جویی عمیق نکردم مگر برای پی بردن به حقیقت (آنها)"


آدرس کانال
http://t.me/pubethicsmums/2086

به مناسبت چهارم دی ماه زادروز رودکی.

رودکی اولین شاعر پارسی‌گو است که دارای دیوان شعر بوده است.
رودکی از بسیاری جهات آغازگر دوران طلایی شعر پارسی است و او را لقب "پدر شعر پارسی" داده‌اند.
فیلم در مورد زندگی رودکی، اشعارش، مدفن او، نبش قبرش و آنچه در مورد کوری‌اش میدانیم بحث می‌کند.
در پایان ماجرای سروده شدن قصیده معروف رودکی یعنی "بوی جوی مولیان" از کتاب چهارمقاله نظامی عروضی نقل شده است.

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید

http://t.me/pubethicsmums/2087

به مناسبت ۲۵ دسامبر زادروز اسحق نیوتون

نیوتون نابغه دنیای دانش است که منجر به تغییر عظیم نگرش انسان به هستی شده است. او در ریاضیات و فیزیک سرآمد بود. در فیزیک به خصوص درباره نور و خصوصیات آن تحقیق میگرد.
او در دو مورد آزمایشات بسیار خطرناکی بر روی چشم خود انجام داد.

-نیوتن برای بررسی دید رنگی سوزنی را به نواحی مختلف کره چشم خود فشرد تا تغییرات رنگ را بررسی کند. در نوبت دیگر برای بررسی عملکرد بینایی با استفاده از یک آینه به خورشید خیره شد و تا مدتها چشمش آسیب دیده بود
http://www.youtube.com/watch?v=W0HP0oEKOUE

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید

http://t.me/pubethicsmums/2088

به مناسبت ۱۳ جمادی الثانی سالمرگ ابن هیثم
ابن هیثم: اولین دانشمند واقعی تاریخ

تاریخچه "روش علمی"

روش علمی یعنی مشاهده، تولید نظریه و آزمایش نظریه را همه میشناسیم ولی، روش علمی هزاران سال طول کشید تا به شکل امروزی درآمد

-دوران باستان: با مشاهده پدیده های طبیعی آینده پیش‌بینی می‌شد ولی چرایی پدیده ها به خدایان نسبت داده میشد!
-یونان باستان: با بهره‌گیری از فلسفه به تبیین دلایل پدیده ها پرداختند
ولی
هنوز جای آزمایش خالی بود

ابن هیثم: در یک حبس خودخواسته در مصر به تبیین نظراتش در علم نورشناسی پرداخت. در این فرایند او مبدع انجام آزمایش برای بررسی درست بودن نظریاتش بود! او اولین دانشمند واقعی تاریخ بود! او در "کتاب المناظر" این آزمایشات را با دقت توضیح داد که خوانندگان بتوانند تکرار کنند

ترجمه لاتین کتاب او در نهایت به اروپا رسید و با ظهور فرانسیس بیکن و گالیله و کپلر، روش علمی به تدریج شکل گرفت.

نقش برجسته ابن هیثم در ابداع روش علمی از او یکی از بزرگترین دانشمندان تاریخ ساخته است
#نوابغ_علم

فیلم در مورد اهمیت کار اوست


در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/pubethicsmums/2089

A (very) Brief History of John von Neumann
۲۸ دسامبر زادروز جان فون نیومن

فون نیومن از بزرگترین دانشمندان و ریاضی دانان تاریخ است.
دامنه کارش از مکانیک کوانتوم تا نظریه بازی ها گسترده است
به مناسبت زادروزش چند فیلم آموزشی به اشتراک گذاشته میشود

فون نیومن آغازگر نظریه بازی
http://t.me/pubethicsmums/2091
فون نیومن و استراتژی MAD و پیشگیری از جنگ اتمی
http://t.me/pubethicsmums/2092

فون نیومن پیشگام علم کامپیوتر: معماری فون نیومن
http://t.me/pubethicsmums/2093

فون نیومن پیشگام تئوری سفر فضایی: ماشین فون نیومن
http://t.me/pubethicsmums/2094

فون نیومن و انتروپی
http://t.me/pubethicsmums/2095

به مناسبت ۲۸ دسامبر زادروز جان فون نیومن

فون نیومن و نظریه بازی

در سال ۱۹۲۸ جان فون نیومن دانشمند مجارستانی در طی مقاله ‌ای با روش ریاضی به ارتباطات منطقی بین دو فرد که تصمیمات آنها بر روی دیگری هم تاثیر میگذارد، پرداخت. بعدها فون نیومن به ایالات متحده مهاجرت کرد و در ادامه کار خود کتاب عظیم
Theory of Games and Economic Behavior


را نوشت و نظریه بازی را بنیان نهاد.

در این کتاب او ثابت کرد برای هر بازی دو نفره "مجموع صفر" که پس از چند مرحله پایان می‌یابد،‌ برای هر بازیکن استراتژی وجود دارد که می‌تواند باخت خود را به حداقل برساند. این قضیه به قضیه mininax معروف است.
فون نیومن از بزرگترین دانشمندان قرن بیستم است و دامنه کارش از انفورماتیک تا نظریه بازی و مکانیک کوانتوم گسترده است.
#نوابغ_علم

von Neumann, John (1928). "Zur Theorie der Gesellschaftsspiele". Mathematische Annalen. 100: 295–300.

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید

http://t.me/pubethicsmums/2091

به مناسبت ۲۸ دسامبر زادروز جان فون نیومن

جان فون نیومن از بزرگترین دانشمندان و ریاضی‌دانان تاریخ است. او در ساخت اولین بمب اتمی نقش کلیدی داشت. پس از پایان جنگ جهانی دوم او به شدت موافق حمله پیشگیرانه به اتحاد شوروی بود. پس از دستیابی شوروی به بمب اتمی، فون نیومن بر روی استراتژی متمرکز شد که کمترین ضرر را برای ایالات متحده داشته باشد
نابودی حتمی طرفین
Mutual Assured Destruction (MAD)
استراتژی نهایی پیشنهادی او بود یعنی در شرایطی که طرف مقابل هیچ اقدامی برای جنگ اتمی انجام نمی‌دهد، بهترین استراتژی "هیچ اقدامی نکردن" است چرا که با اولین اقدام هر دو طرف ماجرا نابود خواهد شد!

با گسترش جنگ سرد استراتژی MAD باعث شد جنگ اتمی بین آمریکا و شوروی رخ ندهد

فیلم در مورد همین استراتژی است
http://www.youtube.com/watch?v=9HBcO72PGDc
در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/pubethicsmums/2092

به مناسبت ۲۸ دسامبر زادروز جان فون نیومن

در سال ۱۹۴۵، جان فون نیومن، دانشمند مجارستانی در طی یک مقاله ۱۰۱ صفحه‌ای آنچه را امروزه معماری فون نیومن میدانیم توضیح داد.
معماری کامپیوتر در واقع اجزاء کامپیوتر و ارتباط آنها را توضیح می‌دهد
معماری فون نیومن شامل

واحد پردازش مرکزی (CPU)
واحد کنترل (control uint)
حافظه
دستگاهای ذخیره اطلاعات خارجی
و مکانیزم ورود و خروج اطلاعات

است

فون نیومن از دانشمندان بزرگ قرن بیستم است و در بسیاری از اکتشافات ابتدای قرن بیستم دخیل بوده است.
فیلم در مورد "معماری فوت نیومن" توضیح میدهد.
https://youtu.be/-SADbPS8UgA
البته باید دانست جزوه منتشر شده توسط فون نیومن بسیار مورد بحث و مناقشه است چرا که تعدادی از همکاران خود را که در آن نقش داشتند در نویسندگان وارد نکرده و تمامی افتخار فقط برای فون نیومن باقی مانده است
#نوابغ_علم
von Neumann, John (1945), First Draft of a Report on the EDVAC

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/pubethicsmums/2093

به مناسبت ۲۸ دسامبر زادروز جان فون نیومن

ماشینهای فون نیومن و سفرهای فضایی

در سال ۱۹۴۸ فون نیومن دانشمند بزرگ مجارستانی پیشنهادی را برای امکان سفرهای فضایی ارائه داد که در آن ماشینهایی که قدرت تولید همانند خود دارند با سفر به سیارات مجاور منظومه شمسی کم کم همانند خود را تولد می‌کنند و می‌توانند تمام کهکشان را به تسخیر درآورند بدون نیاز به سفر انسان به نقاط مختلف کهکشان

محاسبه شده است که یک ماشین فون نیومن که با ۵٪ سرعت نور حرکت میکند می‌تواند کهکشان راه شیری را طی ۴ میلیون سال به تسخیر درآورد

فیلم در مورد ماشینهای فون نیومن است
http://www.youtube.com/watch?v=Rpy9Qp7NAaw

فون نیومن مبدع مفهوم cellular automation است. برای اطلاعات بیشتر در این مورد به پست زیر مراجعه کنید

http://t.me/pubethicsmums/1628

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/pubethicsmums/2094

به مناسبت ۲۸ دسامبر زادروز جان فون نیومن

انتروپی فون نیومن بنیادی ترین تعریف انتروپی
انتروپی از مهمترین مفاهیم فیزیک است که با قانون دوم ترمودینامیک ارتباط تنگاتنگ دارد.
مفهوم انتروپی طی زمان تغییرات عمده ای داشته است

رودولف کلاوسیوس: میزان انرژی قابل تبدیل به کار در یک سیستم
لودویگ بولتزمن: تعداد پیکربندی یا ترکیب ذرات که میتواند خصوصیات ترمودینامیک مشابه ایجاد کند. بولتزمن انتروپی را بر حسب احتمالات بیان کرد.
کلاود شانون: ابداع نظریه اطلاعات و انتروپی شانون. انتروپی میزان اطلاعات مخفی در یک سیستم است (مقدار اطلاعات که با اندازه‌گیری سیستم می‌توانیم به دست آوریم). پیشنهاد انتروپی نامیدن فرمول شانون را فون نیومن داد چرا که بسیار شبیه فرمول انتروپی ترمودینامیک بود و "در نهایت هیچکس نمی‌دانست انتروپی واقعا چیست و ایرادی به این نامیدن نمیگرفتند"

انتروپی فون نیومن: بنیادی ترین تعریف انتروپی در سطح کوانتومی است و میزان برهم‌نهی کوانتومی یک سیستم را بیان میکند

فیلم در مورد مفهوم انتروپی است

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/pubethicsmums/2095

به مناسبت ۳۰ دسامبر زادروز یویو تو
طب سنتی چراغ راه طب نوین

امروزه شاهد هستیم که افرادی تحت عناوین طب سنتی، طب اسلامی،..؛ پارادایم های شناخته شده را زیر پا گذاشته و قصد درمان بیماری‌ها با پارادایم های یونان باستان دارند یا  این درمانها را به ائمه نسبت داده و در حال گمراه کردن مردم و ایجاد ضرر و زیان مالی و جانی هستند.
ماجرای کشف داروی آرتیمیسینین برای درمان مالاریا باید چراغ راه ما درباره ارزش طب سنتی باشد.

در سال ۱۹۶۲، دولت چین طی پروژه ۵۲۳، به تعدادی از دانشمندان چینی ماموریت داد با استفاده از درمانهای طب سنتی چینی، دارویی موثر برای مالاریا بیابند. در سال ۱۹۷۲، یویو تو موفق شد پس از آزمایش تعداد زیادی گیاه ذکر شده در منابع سنتی چینی، داروی موثر را بیابد. ماده موثر آرتمیسینین که از گیاه "خاراگوش چینی" استخراج شد باعث نجات جان میلیونها انسان گردید.
درمان مالاریا در چین با این دارو قدمت هزاران ساله داشته است (اولین بار "گه هانگ" در سال ۳۴۰ میلادی در کتاب 肘後備急方 به آن اشاره کرده است).
"تو" در سال ۲۰۱۵ موفق به دریافت جایزه نوبل شد.
فیلم درباره این کشف بزرگ است.
#نوابغ_علم

http://t.me/pubethicsmums/2096

به مناسبت ۳۱ دسامبر زادروز آندریاس وسالیوس.

حدود ۱۰۰۰ هزار، دانش پزشکی مقهور نوشته های جالینوس بود و شک درباره جالینوس عملا معادل یک جرم علمی بود!
آندریاس وسالیوس با زحمت فراوان و تشریح اجساد انسان موفق شد اشتباهات جالینوس را گوشزد کرده و عملا دانش کالبدشناسی را از زیر یوغ پزشکی جالینوسی نجات دهد.
مشکل عمده جالینوس تشریح حیوانات و تعمیم یافته هایش به انسان بود!
کتاب عظیم
De Humani Corporis Fabrica Libri Septem
با تصاویر بی‌نظیر از آناتومی انسان حاصل کار اوست.
نکات جالب:
۱- تا قبل از وسالیوس تصور می‌شد زنها یک‌ دنده کمتر از مردها دارند و نیز تعداد دندانهای زنها از مردها کمتر است!!
۲- رساله دکتری وسالیوس بر روی کتاب "المنصوری فی الطب" زکریای رازی است. رازی اولین کسی در تاریخ است که در کتاب "الشکوک علی جالینوس" اشتباهات جالینوس را گوشزد کرده است.

فیلم در مورد اهمیت وسالیوس در تاریخ علم پزشکی است
https://youtu.be/3FX07HzYyqI

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/pubethicsmums/2098

سال ۲۰۲۳ در ۷ دقیقه


بدون شرح!

http://www.youtube.com/watch?v=sJs_64OUpEs

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/pubethicsmums/2099

تخته جیرفت:
قدیمیترین بازی تخته ای کشف شده مربوط به تخته بازی به شکل عقاب است که مربوط به ۳۵۰۰ سال قبل میلاد (۵۵۰۰ سال قبل) است.
این بازی بسیار شبیه به تخته نرد است و احتمالا شبیه آن بازی می‌شده است.

این بازی یه صورت آنلاین بازسازی شده است و می‌توانید آنرا در آدرس زیر بازی کنید

در بازسازی این بازی از طراحی اولین تاس کشف شده تاریخ در "شهر سوخته" و اولین راهنمای بازی تخته ای مربوط به بازی تخته ای شهر اور استفاده شده است.

https://persianwonders.com/Studies/Jiroft-Game-Single-Player

بازی senet در مقبره های مصر باستان یافت شده است و تقریبا قدمتی مشابه تخته جیرفت دارد. بازی Mehen نیز با قدمت ۵۰۰۰ ساله در مصر باستان کشف شده که با قطعاتی شبیه شیر بازی می‌شده است.
بازی دیگر با قدمت ۵۰۰۰ ساله قدیمیترین تخته نرد دنیا است که در شهر سوخته کشف شده است
در نهایت با قدمت حدود ۴۵۰۰ سال قبل، تخته معروف سلطنتی شهر اور در عراق کنونی یافته شده است. قوانین بازی بازسازی شده جیرفت از دستورالعمل این بازی تقلید شده است.

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/pubethicsmums/2100

به مناسبت ۴ ژانویه روز جهانی بریل

زین الدین آمدی نحوی و فقیه نابینای قرن هشتم هجری اولین مورد از خط برجسته برای نابینایان را در تاریخ ابداع کرده است. او کتابفروشی هم داشته است.

صلاح الدین صفدی در کتاب "نَكْت الهِمْيان في نُكَت العميان" به توصیف خط برجسته او می‌پردازد.

اذا اشتری’ کتاباً بشئ معلوم اخذ قطعه ورقه خفیه و فتل منها فتیله لطیفه وصنعها حرفاً او اکثر من حروف الهجاء لعدد ثمن الکتاب بحساب الجمل ثم یلصق ذلک علی طرف جلد الکتاب من داخل و یلصق فوقه ورقه بقدره لنتأبدّ. فاذا شذّ عن ذهنه کمیه ثمن کتاب ما من کتبه مسّ الموضع الذی عَلّمه فی ذلک الکتاب بیده فیعرف ثمنه من تنبیت العدد الملصق فیه.

بر خلاف خط بریل که یک خط سمبولیک است، خط برجسته آمدی از لوله کردن خمیر کاغذ و درست کردن شکلی شبیه حروف ایجاد می‌شده است و آمدی برای دانستن نام کتابها و قیمت آنها از خط برجسته استفاده میکرده است.

http://t.me/pubethicsmums/2101

به مناسبت ۱۷ دی روز بزرگداشت خواجوی کرمانی
کمال‌الدین ابوالعطاء محمودبن علی‌بن محمود، معروف به خواجوی کرمانی از شاعران بزرگ قرن هشتم هجری است.

او را "نخل‌بند" شاعران نامیده اند. نخل‌بند در اصطلاح به کسی گفته می‌شود که با موم مجسمه از گیاهان و درختان می‌سازد.
آرامگاه او در تنگ الله اکبر شیراز است. خواجو تاثیر شگرفی بر حافظ داشته و اثر سخن او را در غزلیات حافظ میتوان دید

فیلم در مورد زندگی اوست

http://www.youtube.com/watch?v=q07JOxXlWkM

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/pubethicsmums/2102