به مناسبت ۲۳ آوریل زادروز ماکس پلانک

کمترین و بیشترین حرارت از نظر تئوری کدامند؟

ممکن است تصور کنید که حرارت محدودیت ندارد و اجسام را میتوان تا بی نهایت سرد یا گرم کرد!
با توجه به ماهیت کوانتومی ماده عملا این مساله درست نیست!

صفر کالوین: دما در واقع میزان انرژی جنبشی ذرات است. از نظر تئوری با کاهش دما به منفی ۲۷۳.۱۶ درجه سانتیگراد، حرکت جنبشی اتم‌ها صفر می‌شود ولی بر اساس اصل عدم قطعیت هایزنبرگ انرژی جنبشی صفر غیر ممکن است و به همین دلیل رسیدن به صفر کالوین غیر ممکن است.

با افزایش دما اجسام شروع به تابش می‌کنند. دما در مرکز خورشید حدود ۱۰ به توان ۷ کالوین و دمای ستاره نوترونی حدود ۱۰ به توان ۱۲ کالوین است. در دماهای بالاتر کوارک ها از هم جدا شده و یک سوپ کوارک گلوئون می‌سازند.

-دمای پلانک: در دمای ۱۰ به توان ۳۲ کالوین طول موج تابش آنقدر کاهش می‌یابد که به "طول پلانک" می‌رسد. طول موج کمتر از این عملا با تئوری های فعلی امکان‌پذیر نیست. احتمالا افزایش دما موجب ایجاد سیاه‌چاله با اندازه طول پلانک شده که به سرعت از بین رفته و دما را دوباره کاهش می‌دهند!

آدرس کانال
http://t.me/pubethicsmums/1721

به مناسبت ۲۹ آوریل روز جهانی رقص

رقص کاربردها مذهبی، جنگی و سرگرمی دارد و با زندگی انسان عجین است
-قبل از زندگی شهری: شامل حرکات تکراری بوده و در غارنگاره ها به صورت رقص قبیله ای ثبت شده است
با شروع تمدن رقص به یک حرفه تبدیل شد
-بین‌النهرین: رقص معبد ایشتار توسط کاهنه معبد شامل چرخ زدن مکرر بوده است
-مصر: جنبه مهم زندگی مصریان است و نیاز به مهارت بالای بدنی داشته است
چین: در محافل سلطنتی بسیار مهم بوده است. کنفوسیوس هم رقص را بزرگ میدانسته و هر حرکت معنی خاص خود را داشته
-هند: اولین کتاب مربوط به رقص (ناتیا شاسترا) از این تمدن است. هر حرکت پایه ای رقص به کارانا معروف است و کتاب ۱۰۸ کارانا را معرفی می‌کند
-یونان: جنبه مهم زندگی مردم عادی و اشراف بوده و در تئاترها اجرا می‌شده است
-روم: با شکل‌گیری حکومت روم، رقص اهمیت خود را از دست داد و فقط به صورت رقص جنگ با اهمیت تلقی می‌شد

فیلم در مورد رقص در دوران باستان توضیح میدهد
http://www.youtube.com/watch?v=jheQ9x7s_ew

آدرس کانال
http://t.me/pubethicsmums/1722

به مناسبت ۲۹ آوریل روز جهانی رقص
رقص در قرون وسطی
-افریقا: به دنبال گسترش تجارت آفریقا صاحب امپراتوری‌های وسیع شد. رقص جزو فرهنگ آنها بود که با ظهور اسلام و برده داری عملا نابود شد
غرب آسیا: با ظهور اسلام اهمیت رقص کاهش یافت ولی بعضی مانند صوفیان رقصهای معروفی به یادگار گذاشتند
-جنوب آسیا: هند و کامبوج هر کدام رقصهای کلاسیک معروفی به یادگار گذاشتند که تا به امروز هم اجرا می‌شوند
-اروپا: به دنبال ظهور فئودالیسم، رقص محلی و رقص اشراف جدا تحول یافت. با ظهور طاعون رقصهای عجیب به ظهور رسید.
Dance mania
ظهور رقصهای دیوانه‌وار جمعی که روزها ادامه داشت و حتی باعث مرگ و میر می‌شد. نمونه معروف آن حادثه ۱۵۱۸ استراسبورگ است
Dance Macabre
رقص مرگ با همراهی تجسم مردگان و اعضاء مختلف اجتماع راهپیمایی به سمت قبرستان انجام میشد

فیلم رقصهای مختلف از فرهنگهای مختلف را نشان میدهد

http://www.youtube.com/watch?v=wTKKnhmNMu0
آدرس کانال
http://t.me/pubethicsmums/1723

به مناسبت ۲۹ آوریل سالمرگ ویتگنشتاین
ویتگنشتاین از تاثیرگذارترین فلاسفه معاصر است. تحقیقات او بیشتر مربوط به ارتباط کلامی است
او در کتاب
Tractatus Logica Philosophicus
بیان کرد که کلمات در واقع متناظر تصویری واقعات بیرونی هستند
علت اشکال در ارتباط کلامی عدم فهم مشترک از تصویر مورد نظر است

پس از این کتاب، او پایان فلسفه را اعلام کرد و به مرخصی رفت!

سال ۱۹۲۲ دوباره به مساله زبان بازگشت
در کتاب "تحقیقات فلسفی" بیان کرد که زبان یک ابزار است. ابزاری اجتماعی برای بیان زندگی شخصی. در واقع زبان در جامعه امکان حضور دارد و محصول ارتباط انسانی است و زبان شخصی امکان‌پذیر نیست. زیربنای فلسفه او مفهوم "بازی زبانی" است در واقع زبان حاصل یک عملکرد اجتماعی مانند بازی است و هر جمله در متن و فحوای آن مفهوم می‌یابد.
در واقع ویتگنشتاین نشان داد که مفاهیم فلسفی بسیار ساده هستند و فلاسفه با به کار بردن مفاهیم در بازی های زبانی پیچیده، فلسفه را غیر قابل فهم کرده اند و او تلاش دارد "مگسها را از بطری فراری دهد"
"مفهوم یک واژه در واقع کاربرد آن در زبان است"

فیلم درباره اوست
آدرس کانال
http://t.me/pubethicsmums/1724

به مناسبت ۳۰ آوریل سالروز خودکشی آدولف هیتلر

فیلم قسمتی از فیلم سینمایی downfall است که به ده روز آخر زندگی هیتلر می‌پردازد


هیتلر پس از ناامیدی کامل از پیروزی در جنگ و با نزدیک شدن ارتش سرخ به رهبری ژنرال ژوکوف به برلین، خودکشی می‌کند
او ابتدا با معشوقه اش اوا براون ازدواج رسمی کرده سپس ابتدا سگ خود را می‌کشد و بعد با شلیک گلوله به مغز خودخودکشی می‌کند. اوا براون با سیانور خودکشی میکند
جسد هیتلر و اوا را در گودالی انداخته و با بنزین می‌سوزانند. چیزی از جسد هیتلر جز تکه‌ای از فک او باقی نمی‌ماند!

ماجرای خودکشی گوبلز و خانواده اش نیز بسیار عبرت انگیز است

گوبلز وزیر تبلیغات آلمان نازی بود و ابتدا ۶ فرزند خود را می‌کشد و بعد به اتفاق همسرش خودکشی میکند

به این ترتیب رویای امپراطوری آلمان به رهبری هیتلر که منجر به خونین ترین جنگ تاریخ شد به پایان رسید.

آدرس کانال
http://t.me/pubethicsmums/1725

اول می روز جهانی کارگر

تاریخچه

با شروع انقلاب صنعتی، ثروت هنگفتی در کشورهای غربی تجمع یافت ولی این تجمع ثروت به قیمت بهره‌کشی از کارگران و ساعات زیاد کار در روز بود
مبارزات کارگری در قرن ۱۹ برای کاهش ساعات کار به ۸ ساعت در روز نتیجه نداشت
اول می ۱۸۸۶، تظاهراتی گسترده در ایالات متحده توسط کارگران برگزار شد. ۴ می در شیکاگو تظاهرات با انفجار بمبی به خشونت کشیده شد و تعداد زیادی کشته و مجروح شدند. تعدادی کارگر به عنوان مجرم به اعدام محکوم شدند.

در نهایت روز اول می به عنوان روز جهانی کارگر در بسیاری نقاط جهان گرامی داشته میشود

فیلم در مورد تاریخچه این روز است
http://www.youtube.com/watch?v=i-ulhdrB_rE

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید

http://t.me/pubethicsmums/1726

به مناسبت ۱ می روز جهانی لبخند

شاد باشید


در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید

http://t.me/pubethicsmums/1367

به مناسبت ۱۰ اردیبهشت روز ملی خلیج فارس

پرتغالیها در زمان شاه اسماعیل صفوی موفق شدند نفوذ خود را در خلیج فارس آغاز کنند و در نهایت به مدت حدود ۱۰۰ سال کنترل خلیج فارس را در اختیار گرفتند. شاهان صفوی توانایی بیرون راندن آنها را از خلیج فارس نداشتند. پرتغالیها با قساوت و خشونت در خلیج فارس حکومت می‌کردند
با به تخت نشستن شاه عباس صفوی وضعیت تغییر میکند. شاه عباس به انگلیسی ها نزدیک شده و از آنها کمک می‌خواهد. در نهایت با کمک کشتی های جنگی انگلیسی، ارتش ایران به رهبری "امام‌قلی‌خان" موفق به بیرون راندن پرتغالیها از جنوب و جزیره هرمز می‌شود.
۱۰ اردیبهشت به افتخار همین پیروزی، روز ملی خلیج فارس نامیده می‌شود
بندر گمبرون پس از این پیروزی به "بندر‌عباس" معروف شد

سرنوشت امام‌قلی‌خان بسیار دردناک است. در زمان شاه صفی، جانشین شاه عباس، همراه فرزندانش فراخوانده می‌شود و با شقاوت سر او و فرزندانش را از بدن جدا می‌کنند. تمام خانواده امام‌قلی‌خان قتل عام یا کور می‌شوند!

فیلم در مورد پیروزی ایران بر پرتغال است
http://www.youtube.com/watch?v=0jAQ4lk3vYw

آدرس کانال
http://t.me/pubethicsmums/1728

هنگام خوردن پیتزا از گاوس تشکر کنید!
۳۰ آوریل زادروز گاوس

در سال ۱۸۲۷، کارل فردریش گاوس، ریاضی‌دان بزرگ آلمانی هندسه دیفرانسیل را با ارائه "قضیه خارق العاده" پیشرفت چشمگیر داد.
گاوس در مقاله خود به زبان لاتین می‌نویسد
Theorema egregium

sponte perducit ad egregium Si superficies curva in quamcumque aliam superficiem explicatur, mensura curvaturae in singulis punctis invariata manet.

در این قضیه، گاوس ثابت کرد، خمیدگی یک خصوصیت درونزاد سطوح است که با تا کردن سطوح تغییری نمیکند! این قضیه علت آن است که نقشه کره زمین را نمیتوان روی یک سطح صاف بدون اعوجاج آن کپی کرد چرا که خمیدگی گاوسی کره مثبت است ولی خمیدگی گاوسی یک سطح صاف صفر است!

گاوس از بزرگترین ریاضی‌دانان تاریخ است
فیلم در مورد خمیدگی های گاوسی سطوح و استفاده از آنها  در خوردن قطعات پیتزا بحث میکند
https://youtu.be/gi-TBlh44gY

Disquisitiones Generales Circa Superficies Curvas, Commentationes Societatis Regiae Scientiarum Gottingesis Recentiores. Volume VI, pp. 99–146.


در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/pubethicsmums/1729

به مناسبت ۳۰ آوریل زادروز کارل فردریش گاوس شاهزاده ریاضیات

در سن ۱۵ سالگی گاوس حدسی را مطرح کرد که بر اساس آن تعداد اعداد اول کوچکتر از n تقریبا برابر n/ln(n) هستند

این حدس سالها بعد با کمک تابع زتای ریمان (شاگرد گاوس) به اثبات رسیده و به قضیه اعداد اول موسوم است
Prime Number Theorem (PNT)

فیلم در مورد این قضیه و اهمیت آن توضیح می‌دهد

http://www.youtube.com/watch?v=l8ezziaEeNE

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/pubethicsmums/1730

به مناسبت ۳۰ آوریل زادروز کارل فردریش گاوس، شاهزاده ریاضیات

در سال ۱۷۹۸ در سن ۲۱ سالگی، گاوس کتاب
Disquisitiones Arithmeticae
در زمینه نظریه اعداد به چاپ رساند
این کتاب تحولی در نظریه اعداد ایجاد کرد و دلیلی بود بر نبوغ بی بدیل گاوس

در این کتاب، گاوس "قضیه اساسی جبر" را اثبات می‌کند
هر چند جمله ای یک مجهولی با ضرایب مختلط (دارای جزء موهومی) حداقل یک ریشه مختلط دارد

این قضیه رابط جبر و هندسه است و از مهمترین قضایای ریاضیات

فیلم به اثبات این قضیه می‌پردازد

http://www.youtube.com/watch?v=shEk8sz1oOw

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/pubethicsmums/1731

در سال ۱۹۴۴، هیساکو کویاما با استفاده از فرصت به دست آمده از قطع برق و خاموشی های وسیع توکیو به علت بمباران متفقین! شروع به مشاهده و ثبت دقیق لکه های خورشیدی کرد‌
پس از ارسال نتایج کارش به یکی از ستاره شناسان کیوتو، کویاما به تدریج وارد دنیای ستاره شناسی حرفه ای گردید. طی چند دهه بررسی لکه های خورشیدی، بررسی های کویاما دقیقترین و قابل اعتمادترین منبع در این زمینه هستند.
در قرن ۲۱، اخترشناسان موفق شدند با استفاده از ترسیم های کویاما از لکه های خورشیدی، سیر لکه های خورشیدی را تا زمان گالیله بازسازی کنند!


فیلم در مورد کویاما و لکه های خورشیدی است
)در دقیقه ۱:۱۵ فیلم به اشتباه به جای هیدروژن، اکسیژن نامبرده میشود)

https://youtu.be/LxM9PhcY_90

#نوابغ_علم

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/pubethicsmums/1732

به مناسبت سوم می روز جهانی خورشید.

چگونه مکانیک کوانتوم امکان تولید انرژی در خورشید را فراهم میکند.

تا ابتدای قرن بیستم تصور می‌شد خورشید با سوختن منبع انرژی منظومه شمسی است.
با کشف اینکه حدود ۹۰ درصد خورشید از هیدروژن تشکیل شده است، مشخص شد خورشید از پدیده همجوشی هسته ای برای تولید انرزی استفاده می‌کند! یعنی اتم‌های هیدروژن به هلیوم تبدیل شده و اضافه جرم بر اساس قانون هم ارزی جرم و انرژی به انرژی تبدیل می‌شود.

مشکل اینجاست که دمای خورشید برای شروع فرایند همجوشی بسیار پایین است یعنی این دما برای نزدیک کردن اتم‌های هیدروژن به اندازه کافی برای شروع واکنش کافی نیست.
اینجاست که پدیده شگفت انگیز تونل‌زنی کوانتومی وارد گود می‌شود. در واقع گرچه از نظر فیزیک‌ کلاسیک امکان نزدیک شدن اتم‌های هیدروژن د دمای فعلی خورشید به هم برای شروع همجوشی وجود ندارد، از منظر مکانیک کوانتوم این احتمال هرگز صفر نیست و همین احتمالا کم است که منجر به همجوشی می‌گردد. اگر ماهیت کوانتومی اتم‌های هیدروژن نبود،‌خورشیدی هم نبود!

فیلم در مورد همین پدیده توضیح می‌دهد.

آدرس کانال

http://t.me/pubethicsmums/1733

آینشتاین کشف شد!
پیشرفتی بزرگ در ریاضیات

تا قبل از قرن بیستم به نظر می‌رسید که فرش کردن سطوح با شکلهایی که طرحهای تکرارپذیر ایجاد نکنند (aperiodic tiling) غیر ممکن است. به تدریج ریاضی‌دانها اشکالی را یافتند که بدون تکرار طرح قادر به فرش کردن سطوح بودند.
در نهایت راجر پنروز طرح معروف خود (penrose tiling) را معرفی کرد که تقارن پنج‌جهته دارد ولی غیر پریودیک است و شامل دو شکل یا همان tile است.
ریاضی دانان مدتها دنبال یک شکل منفرد بودند که بتواند به طور نامتناهی و غیر پریودیک سطوح را فرش کند به این شکل Ein-stein نام نهادند (به معنی یک سنگ یا یک کاشی)
بالاخره یک ریاضی دان غیر حرفه ای چند ماه قبل موفق به کشف Einstein شد که شکلی شبیه کلاه دارد.

برای آگاهی از مفروش سازی غیر پریودی و شبه کریستالها به پست زیر مراجعه کنید
http://t.me/pubethicsmums/1535

معماران دوران اسلامی هم از مفروش سازی غیر پریودی آگاه بودند. به پست زیر در این زمینه مراجعه کنید
http://t.me/pubethicsmums/726

مقاله مربوط را در آدرس زیر بیابید
Smith, David, et al. "An aperiodic monotile." arXiv:2303.10798 (2023).

مقاله هنوز داوری همتا نشده!

به مناسبت ۵ می روز جهانی ماما

مامائی حرفه ای مهم در طول تاریخ بوده است (تصویر مربوط به استفاده از خشت زایمانی در ایران قرن ۱۹ است)

سورانوس افسوسی پزشک بزرگ یونانی قرن اول میلادی و نگارنده کتاب مهم "بیماری‌های زنان" خصوصیات ماما را به صورت زیر خلاصه کرده است

"باسوادی، هوش و ذکاوت، حافظه خوب، عشق به کار بدون چشمداشت مادی، اگر خودش قبلا زایمان داشته باشد بهتر می‌تواند مامایی کند، باید همواره هشیار باشد (الکل مصرف نکند)، رفتار آرام و رازداری، پرهیز از خرافات، دستان نرم و ظریف داشته باشد و از کارهای یدی پرهیز کند تا دستانش خشن نشوند! و از روغن ملایم کننده پوست استفاده کند، انگشتان بلند و لاغر و ناخن کوتاه داشته باشد تا هنگام معاینه باعث درد نشود"

با تشکر از تمام عزیزان ماما که سلامت زنان و نوزادان مرهون آنهاست

تصویر از
Engelmann, George J. Labor among primitive peoples. St. Louis: J.H. Chamber&Co, 1884; p 77.

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/pubethicsmums/1735

به مناسبت ۵ می روز جهانی ناخن

ناخن در فرایند تکامل حدود ۵۶ میلیون سال قبل، از چنگال تکامل یافته است. هم ناخن و هم چنگال از ماده ای به نام کراتین در انتهای بند آخر انگشتان ساخته می‌شوند.
ناخن به نخستی‌های اولیه امکان چسبیدن بهتر به شاخه های درختان را می‌داد. با تکامل انگشت شصت مقابله پذیر (opposable) مهارت نخستی ها برای کارهای ظریف افزایش یافت.
به این ترتیب ناخن از اجداد نخستی ما از حدود ۵۶ میلیون سال قبل به ما ارث رسیده است!

فیلم در مورد تکامل ناخن و اهمیت آن است.

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/pubethicsmums/1736

به مناسبت ۵ می روز تسلیم آلمان نازی و پایان جنگ دوم جهانی در اروپا

فیلم تعداد تلفات ناشی از جنگ دوم جهانی در هر یک از کشورهای درگیر به تفکیک نظامی و غیر نظامی نشان میدهد.

جنگ دوم جهانی باعث مرگ حدود ۷۰ میلیون نفر شد که در تاریخ جنگهای بشر بی سابقه است

فیلم شاهکاری از ارائه آمار است
http://www.youtube.com/watch?v=DwKPFT-RioU


پس از جنگ دوم جهانی دیگر جنگی با این گستردگی در دنیا رخ نداد


در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/pubethicsmums/1737

در سال ۱۹۳۷، یوهانس استارک فیزیکدان آلمانی برنده جایزه نوبل و از حامیان حزب نازی در روزنامه رسمی اس اس
Das Schwarze Korps 
در مقاله تحت عنوان "یهودیان سفید در علم"
Weiße Juden in der Wissenschaft

به ماکس پلانک، سومرفلد و به خصوص ورنر هایزنبرگ به علت حمایت از نظریات فیزیکدانان یهودی خصوصا انیشتن،‌میتازد و آنها را یهودی سفید معرفی میکند. مقاله به خصوص به هایزنبرگ می تازد و او را "اوزیتسکی" فیزیک مینامد. اوزیتسکی به جرم جاسوسی و لو دادن مسلح شدن مجدد آلمان محکوم شده بود و در سال ۱۹۳۵ برنده جایزه نوبل صلح شد! پس از این اتفاق دریافت جایزه نوبل در آلمان نازی ممنوع شده بود!
#مجازات_به_جرم_دانش

دخالت ایدئولوژی در دانش همواره نتایج اسفبار دارد.
اضافه کردن پسوند "اسلامی" به علوم مختلف از مثال‌های بارز دخالت ایدئولوژی در دانش است که نتایج آن روز به روز بیشتر در کشور پیدا می‌شود!

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/pubethicsmums/1738

به مناسبت باران بهاری این روزها


اگر چتر ندارید، هنگام باران برای کمتر خیس شدن باید بدوید یا راه بروید؟

تعداد قطرات باران که از بالا به شما برخورد می‌کند همواره ثابت است و ربطی به سرعت حرکت شما ندارد!
اما با حرکت کردن قطرات باران که از روبرو به شما برخورد می‌کنند شما را خیس خواهند کرد.
تعداد قطرات باران که از روبرو به شما برخورد می‌کنند ربطی به سرعت حرکت شما ندارد و فقط وابسته به طول حرکت شماست
پس

تعداد قطرات باران که به شما برخورد می‌کند برابر است با

تعداد قطرات از بالا در هر ثانیه × زمان باقی ماندن در باران
+
تعداد قطرات از روبرو در هر متر × فاصله شما تا مقصد


تنها چیزی که شما می‌توانید تغییر دهید در این معادله "زمان" است

پس در باران بدوید تا کمتر خیس شوید!

فیلم از پربازدیدترین کلیپهای کانال minutephysics است
https://youtu.be/3MqYE2UuN24

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/pubethicsmums/1739

به مناسبت ۶ می سالروز مرگ الکساندر فون هومبولت
فون هومبولت یکی‌از معروفترین و تاثیرگذارترین دانشمندان قرن بیستم است. بیش از هر انسان دیگر نام او بر روی مکان‌های مختلفی در اروپا و آمریکا و نیز بر روی گونه های جانداران گذاشته شده است.
فون هومبولت در قرن نوزدهم طی سفری طولانی به آمریکای جنوبی شروع به جمع‌آوری اطلاعات وسیع جغرافیایی و زیست شناختی کرد. مشاهدات دقیق او راه را برای شروع علم نوین جغرافی و هواشناسی گشود.

او برای اولین بار در تاریخ علم موفق شد کشف کند که موجودات زنده در زیستگاه‌های مختلف بر اساس تفاوتهای جغرافیایی پخش شده‌اند. مطالعات او منجر به شروع علم ژئوبیولوزی گردید.
او کاشف خطوط جغرافیایی هم‌دما و جریان اقیانوسی موسوم به جریان هومبولت است.

کتاب بی نطیر او (Kosmos) از مشاهداتش در آمریکای جنوبی هنوز هم تجدید چاپ می‌شود. در این کتاب او نظریه "یگانگی طبیعت" را توصیف کرد و نشان داد که در طبیعت تمام پدیده ها به نحوی به هم مرتبط هستند.

فیلم در مورد اهمیت کارهای علمی الکساندر فون هومبولت است.

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/pubethicsmums/1740