فاکتورهای دخیل در گسترش اپیدمی‌ها: مدل‌سازی ریاضی.

-سرعت گسترش اپیدمی به شدت وابسته به تعاملات اجتماعی، بهداشت دست، مدت بیماری و بیماریابی است.

- بیماریابی و ایزولاسیون بسیار در توقف اپی‌دمی موثر است ولی ناقلین بی علامت اثر عظیمی بر دینامیک اپی‌دمی دارند.

- فاصله‌گذاری اجتماعی میتواند به سرعت گسترش اپی‌دمی را متوقف کند ولی در صورت ناکامل بودن فرایند گسترش طولانی میگردد. در هر حال موثرترین روش برای کنترل اپیدمی است.

- کاهش نرخ مسافرت بین جوامع در ابتدای اپی‌دمی اثر مهمی در توقف اپی‌دمی دارد. در صورت از دست دادن زمان طلایی، اثر چندانی نخواهد داشت.

- باز بودن مناطق تجمع مثل بازار یا مدرسه اثر مخربی بر گسترش اپی‌دمی دارند (حتی فاصله‌گذاری اجتماعی را ممکن است خنثی کنند).

- با وجود کاهش سرعت گسترش اپی‌دمی، تا هنگامی که بیماری در جامعه حاضر است باید دستورات بهداشتی را جدی گرفت تا موج دوم ایجاد نگردد.

این فیلم بی نظیر مدل سازی ریاضی را به همه همراهان توصیه میکنم.

https://youtu.be/gxAaO2rsdIs

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/pubethicsmums/813

آیا غر زدن در مورد ویروس کورونا و پاندمی که در آن به سر میبریم اشتباه است؟
مقاله ای از دکتر آرش جوانبخت متخصص روانپزشکی و استاد دانشگاه میشیگان ایالات متحده آمریکا.

https://theconversation.com/can-i-complain-about-coronavirus-why-it-is-ok-to-vent-sometimes-134522

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/pubethicsmums/814

اپیدمی کورونا چه هنگام به اتمام میرسد؟ استفاده‌ای دیگر از ریاضی!

روزانه همه ما تحت بمباران اطلاعات و آمار COVID-19 هستیم.
سوالی که همه داریم این است که آیا اقدامات مقابله‌ای جواب داده است و آیا در حال کنترل اپیدمی هستیم؟

نمودارهای نشان داده شده در فیلم نشان میدهد که تقریبا همه کشورهای دنیا یک مسیر رشد نمایی را طی کرده‌اند. با استفاده از رسم نمودار تعداد افراد مبتلا شده جدید در مقابل تعداد کل مبتلایان (هر دو به صورت لگاریتمی) میتوان سیر اپیدمی را در هر کشور به راحتی مشاهده کرد. نمودار بر اساس میانگین اطلاعات هفته به هفته است.

https://youtu.be/54XLXg4fYsc

برای نمودارهای کشورهای دنیا به لینک زیر

https://aatishb.com/covidtrends

و برای مشاهده نمودار مربوط به ایران به لینک زیر مراجعه کنید

https://aatishb.com/covidtrends/?country=Iran

در نمودار ایران مشخص است که هنوز در دوره نمایی اپیدمی هستیم (با وجود سیر نزولی قبل از نوروز) که میتواند مربوط به بیماریابی بهتر و البته سفرهای نوروزی باشد!

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/pubethicsmums/815

تفاوت COVID-19 با انفلونزای فصلی!

اشتباه رایجی که به خصوص در ابتدای پاندمی کورونا مطرح شد شباهت کورونای جدید با انفلونزای فصلی بود. باید دانست این دو بیماری بسیار متفاوتند.

۱- تعداد افرادی که یک بیمار میتواند مبتلا کند (R0) در انفلونزا ۱.۳ و در COVID-19 برابر ۲ الی ۲.۵ است. این یعنی در زمانی که یک بیمار انفلونزا ۵۰ نفر را بیمار میکند، یک بیمار COVID-19 بیش از ۲۰۰۰ نفر را مبتلا خواهد کرد.

۲- دوره کمون COVID-19 میتواند تا ۱۴ روز باشد ولی در انفلونزا ۱ تا ۲ روز است. (ناقل بی علامت بسیار بیشتر).

۳- مرگ و میر انفلونزا ۰.۱ درصد و COVID-19 حدود ۱ تا ۳ درصد (۱۰ تا سی برابر مرگ و میر بیشتر).

۴- ایمنی نسبی در جامعه در برابر انفلونزا برقرار است و گسترش بیماری را کاهش میدهد ولی در مورد COVID-19 تقریبا تمام انسانها مستعد بیماری هستند.

به این ترتیب ما با بیماری مشابه انفلونزای فصلی سر و کار نداریم. بیماری COVID-19 بسیار خطرناکتر است.

https://youtu.be/FVIGhz3uwuQ

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید

http://t.me/pubethicsmums/816

شستن دستها را اخیرا به عنوان روش کنترل اپیدمی میدانیم. سرنوشت تاریک اولین کسی که این توصیه را کرد بسیار عبرت‌آمیز است.

در سال ۱۸۵۸، ایگناتز زملوایس پزشک مجارستانی نظریه خود در مورد انتقال مواد بیماریزا از طریق دست به زنان باردار را منتشر کرد.
A gyermekágyi láz kóroktana" Orvosi hetilap 2 (1858)
این مقاله و کتاب نهایی زملوایس
Die Ätiologie, der Begriff und die Prophylaxis des Kindbettfiebers, 1861 
پیش زمینه ای بود بر نظریه میکروبی بیماریها. او در کتاب خود با نشان دادن آمار بسیار دقیق به صورت سری زمانی اطلاعات، اثبات کرد که شستن دستها با هیپوکلریت سدیم در کاهش عفونت زایمانی موثر است.
زملوایس دو دهه قبل از نظریه میکروبی بیماریها پیشنهاد کرد که بیماری تب زایمانی فقط به علت "ذرات جسد" اتفاق می‌افتد که بعد از اتوپسی به دستان پزشکان چسبیده و به زنان در حال وضع حمل منتقل میشود.

با زملوایس به شدت مخالفت شد، مسخره شد و اخراج شد و در تنهایی در یک بیمارستان روانپزشکی درگذشت.

https://youtu.be/toTWSmb-krw

#نوابغ_علم
#مجازات_به_جرم_دانش
در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام

http://t.me/pubethicsmums/817

دانشمندی که برای اولین بار توانست جلوی یک همه‌گیری جهانی (پاندمی) را بگیرد: موریس هیلمن

موریس هیلمن دانشمند بزرگ آمریکایی در دهه ۴۰ میلادی موفق به کشف تغییرات ژنتیک در ویروس انفلونزا شد. در سال ۱۹۵۷ به دنبال شیوع انفلونزا در آسیا، به درستی تشخیص داد که ویروس عامل این انفلونزا کاملا جدید است. با تولید سریع واکسن، هیلمن موفق شد جلوی همه‌گیری جهانی انفلونزا را بگیرد.

هیلمن بیش از ۴۰ واکسن (از جمله سرخک،ابله مرغان، اوریون، هپاتیت بی و آ و ...) را تولید کرد.
#نوابغ_علم

هیلمن به تنهایی بیش از بقیه دانشمندان در قرن بیستم جان انسانها را نجات داده است.

فیلم در مورد موفقیت او در پیشگیری پاندمی انفلونزا است.

https://youtu.be/d1HKc8LKcyY

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/pubethicsmums/818

به مناسبت ۲۵ فروردین روز بزرگداشت عطار نیشابوری

آثار مسلم عطار نیشابوری کدامند؟


آیا عطار بیش از چهل مثنوی نگاشته است؟
یکی از مشکلات پژوهش در مورد عطار نیشابوری کتابهایی است که به او نسبت داده میشود!
به عنوان مثال مثنوی "بی سر نامه" را به او نسبت میدهند و میگویند وقتی مغولان سرش را بریدند، آنرا برداشت و فرار کرد و این مثنوی را نوشت!

حال ببینیم واقعا کدام آثار متعلق به اوست؟
ببینیم خود عطار در یکی از کتب مسلم خود یعنی مختارنامه چه میگوید


"چون سلطنتِ خسرونامه در عالم ظاهر گشت و اسرارِ اسرارنامه منتشر شد و زبانِ مرغانِ طیورنامه ناطقهٔ ارواح را به محلّ کشف رسید و سوز مصیبتِ مصیبت نامه از حدّ و غایت درگذشت و دیوانِ دیوانْ ساختن تمام داشته آمد و جواهر نامه و شرح القلب که هر دومنظوم بودند از سرِ سودا نامنظوم ماند که حَرْق و غَسْلی بدان راه یافت؛ رباعیاتی که در دیوان است بسیارست و ضبط آن دشوار و از زیورِ ترتیب عاطل و از خلاصهٔ ایجاز ذاهِل اگرچه ترکیبی دارد ترتیبی ندارد


سخن عطار را، که بحقیقت تریاکیست، با سخن دیگران قیاس نباید کرد که این دو مثلّت که از عطار در عالم یادگار ماند: یکی خسرونامه و اسرارنامه و مقامات طیور و دوم دیوان و مصیبت نامه و مختارنامه،"

1⃣ مقامات طیور یا طیورنامه.
همان است که امروز به منطق الطیر میشناسیم و معروفترین مثنوی عطار است.
داستان سیر تعدادی پرنده به سمت سیمرغ است و حاوی داستان معروف شیخ صنعان نیز هست
2⃣ خسرونامه.
آنچه امروزه به نام خسرونامه میشناسیم در واقع مثنوی عاشقانه "گل و هرمز" است و طبق نظر عطار شناس بزرگ شفیعی کدکنی، متعلق به عطار نیست.
آنچه به عنوان "الهی نامه" میشناسیم در واقع همان خسرونامه است که عطار به آن اشاره میکند.
این مثنوی در واقع داستان شش پسر یک پادشاه است که سوالاتی از پدر میپرسند و نام مثنوی "خسرو نامه" از همین ماجرا می آید.
علت تغییر نام این مثنوی به الهی نامه، بیت اول دیباچه این مثنوی است

آلهی، نامه را آغاز کردم
بنامت باب نامه باز کردم

3⃣ مصیبت نامه
از شاهکارهای ادب فارسی است و حکایتی معراج مانند از "سالک فکرت" است که برای رسیدن به حقیقت به اشخاص و اشیاء مختلف مراجعه میکند و در نهایت با مراجعه به پیامبر اسلام و راهنمایی او مراحل سلوک را طی میکند

4⃣ اسرارنامه
چهارمین مثنوی عطار است و داستان کلی بر خلاف سایر مثنوی ها ندارد

5⃣ دیوان اشعار
شامل اشعار غیر مثنوی و غیر رباعیات عطار است.

6⃣ مختارنامه
مجموعه رباعیات عطار است

7⃣ تذکره الاولیاء
تنها اثر منثور عطار است و شاهکار نثر فارسی است.

8⃣ و 9⃣ شرح القلب و جواهر نامه
این دو اثر منظوم را عطار به گفته خودش سوزانده و به آب ریخته است (حرق و غسل)


#متفرقه

t.me/pubethicsmums/819

به مناسبت روز جهانی هنر!
۱۵ آوریل هر سال به مناسبت زادروز لئوناردو داوینچی، روز جهانی هنر نامیده شده‌ است.

از میان نقاشی های لئوناردو داوینچی، مرد ویترویوسی بیش از همه سمبل رنسانس در نظر گرفته میشود.
لئوناردو داوینچی در این اثر، ریاضیات، فلسفه، دین و هنر را ترکیب کرده است.

فیلم در زمینه همین اثر فوق العاده توضیح میدهد.

#نوابغ_علم


https://youtu.be/aMsaFP3kgqQ

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/pubethicsmums/820

#دگرسنجه چیست؟
#altmetrcis

دگرسنجه تاثیرگذاری پژوهش‌ها را در فضای مجازی و خارج از حیطه سنجه‌های سنتی (خارج از فضای اکادمیک) نشان میدهد.

این حیطه ها شامل موارد زیر هستند.
Scholarly commentary
Reuse or citation
Social media activity
Captures (bookmarks, save)

دگرسنجه میتواند سنجه‌های سنتی را مانند استناد، ضریب تاثیر و h-index، تکمیل کند.
اهمیت دگرسنجه این است که بر خلاف سنجه‌های سنتی میتواند به سرعت تاثیرگذاری پژوهش را نشان دهد.

فیلم بحثی خلاصه در مورد دگرسنجه است.

https://youtu.be/xdN2L7lwJZU

در چند روز آینده طی چندین پست در مورد دگرسنجه مفصلا بحث خواهیم کرد.

آدرس کانال
http://t.me/pubethicsmums/821

سوم اردیبهشت روز معماری در ایران است و مناسبت آن بزرگداشت دانشمند بزرگ شیخ بهایی است.
طراحی حمام شیخ بهایی، تسهیم آب زاینده رود و طراحی میدان نقش جهان در اصفهان از کارهای ماندگار اوست.

در فیلم به اشتراک گذاشته شده در مورد شیخ بهایی و خدمات علمی او بحث شده است.

https://youtu.be/m8VNhQ5zah8

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/pubethicsmums/822

معروفترین #دگرسنجه که به طور رایگان در اختیار کاربران قرار دارد از طریق سایت
www.altmetric.com
در دسترس است.

دونات معروف altmetric میتواند شمایی کلی از #دگرسنجه هر مقاله را نشان دهد شامل:
News outlets
Social media (Facebook, Twitter, Google+, etc)
Peer reviews (publons, etc)
Reference mangers (Mendeley)
Others (YouTube, Reddit, F1000, policy docs)

فیلم به طور خلاصه در مورد این سایت بی نظیر بحث میکند.
#altmetrics
با تشکر از #الهه_ابراهیمی برای تهیه این ویدئو.

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید.

http://t.me/pubethicsmums/823

یکی از امکانات بی نظیر www.altmetric.com معرفی ۱۰۰ مقاله برتر از نظر #دگرسنجه است. این مقالات در هر سال بیشترین توجه را در فضای مجازی به خود جلب کرده‌اند.
لینک مربوط به سال ۲۰۱۹ را در زیر میبینید.
#altmetrics

https://www.altmetric.com/top100/2019/

در سال ۲۰۱۹ مقاله ای در مورد تهیه ویدئو با استفاده از یک یا تعداد اندکی تصویر چهره بیشترین توجه کاربران را برانگیخته است.

https://arxiv.org/abs/1905.08233v2

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید.
http://t.me/pubethicsmums/824

🔴 سه راه‌حل کلیدی برای ایجاد انگیزه برای ورزش کردن در قرنطینه

❓ با اضطراب و تنش دوران قرنطینه کرونا چه طور کنار بیاییم؟

❓ با این اوضاع چطور برای کار کردن یا ورزش کردن در خانه در خود انگیزه ایجاد کنیم؟

🔹 دکتر آرش جوانبخت، فوق تخصص روانپزشکی در زمینه اضطراب در برنامه «پاسخ به سوالات شما» به این سوالات جواب می‌دهد.

🔹 شما هم سوالات خودتان را با #ازمابپرس به پیامگیر تلگرام ما به نشانی @bbcshoma بفرستید.

این برنامه از شنبه تا سه‌شنبه هر روز حدود ساعت ۵:۱۵ عصر بوقت ایران وافغانستان در انتهای اولین بخش خبری تلویزیون بی‌بی‌سی فارسی پخش می‌شود.
@BBCPersian

در تاریخ ۱۱ رجب ۳۹۷ هجری قمری، یک ابرنواختر در فاصله ۷۲۰۰ سال نوری از زمین اتفاق افتاد. درخشش ناگهانی و فوق العاده این ابرنواختر را ابن سینا در کتاب شفا شرح میدهد:

"مانند یکی که در سال ۳۹۷ پدیدار شد. نزدیک سه ماه باقی ماند. کم نور و کم نورتر شد تا ناپدید شد. در آغاز به تاریکی و سبز شدن گرایید بعد شروع به پرتاب مداوم جرقه کرد و بعد بیشتر و بیشتر سفید شد و سپس کم نور شد و ناپدید شد."

فیلم بازسازی این پدیده بی نظیر است که امروزه به SN-1006 معروف است.

#نوابغ_علم

https://youtu.be/S7GNpV6Q2xk

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/pubethicsmums/828

چهل سال قبل در چنین روزی به دنبال برنامه واکسیناسیون علیه آبله، سازمان بهداشت جهانی ریشه‌کنی این بیماری مرگبار را اعلام کرد.
ریشه‌کنی آبله از بزرگترین دستاوردهای تاریخ بشر تاکنون است.
فیلم به اهمیت این رویداد و روش دستیابی به آن میپردازد.
https://youtu.be/dVmkYSkQEN8

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید.

http://t.me/pubethicsmums/760

🔻چگونه اضطراب بیکاری ناشی از كرونا را از خودمان دور کنیم؟

🔹چگونه اضطراب ناشی از بی کاری در دوران كرونا را از خود مان دور کنیم ؟ چطور ميتونيم به يكى از اعضاى خانواده كه بعد از شیوع کرونا وسواس گرفته کمک کنيم؟
🔹دکتر آرش جوانبخت فوق تخصص روانپزشکی در زمینه اضطراب و رییس کلینیک تحقیقاتی اضطراب، ضربه روانی و تنش در دانشگاه ایالتی وین آمریکا به این سوالات پاسخ می دهد.

شما هم پرسش هاتون را به تلگرام بی بی سی
@bbcshoma
با هشتگ #ازمابپرس بفرستید تا مهمان برنامه،‌ مستقیم جواب سوالهاتون را بدهد
@BBCPersian

مهمترین آزمایش شکست خورده تاریخ علم: آزمایش مایکلسون-مورلی

در پایان قرن ۱۹، تقریبا تمام فیزیکدانان مطمئن بودند که با قوانین جاذبه نیوتونی، نظریه موجی نور هویگنس و نظریه الکترو مغناطیس مکسول تمام رازهای هستی را توجیه کرده‌اند!
در آن زمان با کشف خاصیت موجی نور، تصور بر این بود که چیزی به نام "اتر" موجب گسترش موج نور میشود.
آزمایش مایکلسون و مورلی برای محاسبه اختلاف سرعت نور در جهات مختلف حرکت اتر طراحی شد (بر اساس اندازه گیری اثر "باد اتری") ولی نتیجه ای شگفت داشت: "سرعت نور بدون توجه به سرعت حرکت اجسام نورانی، همواره ثابت است".
این آزمایش شکست خورده سرآغازی بود بر فروپاشی مکانیک نیوتونی و سکوی پرتابی شد برای نسبیت انیشتین!
جالب است که خود مایکلسون نتوانست نتیجه آزمایش خودش را قبول کند و تا پایان عمر پایبند "اتر" بود، چیزی ماند که خود او مرگش را رقم زده بود.
#نوابغ_علم

https://youtu.be/RGp3FZSi900

Michelson, A A.; Morley, E W. (1887). "On the Relative Motion of the Earth and the Luminiferous Ether" . American Journal of Science. 34 (203): 333–5

کانال اخلاق نشر و منابع علمی
http://t.me/pubethicsmums/831

۲۸ اردیبهشت زادروز عمر خیام نیشابوری و روز بزرگداشت اوست.

قدیمیترین نوشته در مورد خیام از نظامی عروضی است که میگوید
خیام در نشستی دوستانه در بلخ گفت «گور من در موضعی باشد که هر بهار، شمال بر من گل‌افشان می‌کند.»؛

"مرا این سخن مستحیل نمود و دانستم که چنونی گزاف نگوید. چون در سنهٔ ثلاثین به نیشابور رسیدم، چهار سال بود تا آن بزرگ روی در نقاب خاک کشیده بود. آدینه‌ای به زیارت او رفتم و یکی را با خود ببردم که خاک او به من نماید. مرا به گورستان حیره بیرون آورد و بر دست چپ گشتم. در پایین دیوار باغی، خاک او نهاده و درختان اَمرود و زردآلو، سر از باغ بیرون کرده و چندان برگ و شکوفه بر خاک او ریخته بود که خاک او در زیر گُل پنهان شده بود"

گرچه خیام را با رباعیاتش میشناسیم و شاید معروفترین شاعر ایرانی در دنیا باشد، او بیش از هر چیز دانشمندی بزرگ است

به مناسبت روز بزرگداشت خیام پنج فیلم در مورد خدمات علمی او در کانال به آدرس های زیر منتشر میشود امیدوارم مفید باشند.

http://t.me/pubethicsmums/833

http://t.me/pubethicsmums/834

http://t.me/pubethicsmums/835

http://t.me/pubethicsmums/836

http://t.me/pubethicsmums/837

روز ۲۸ اردیبهشت، روز بزرگداشت عمر خیام نیشابوری، دانشمند بزرگ قرون وسطی و تمدن اسلامی است.
#خیام قسمت اول

بسط دو جمله ای

خیام در مقاله ای درباره نحوه استخراج ریشه های اعداد ذکر میکند:
"من کتابی برای تشریح صحت این قواعد که برای حصول مقادیر مورد نیاز بود، تصنیف نموده‌ام و همچنین قواعدی برای حل اینگونه مسائل گرد آورده‌ام. نیز به استخراج ضلع از مربع مربع، مربع مکعب و مکعب مکعب و غیره اشاره کرده ‌ام، که جملگی تازه‌‌اند. این اثباتها حسابی هستند....."

این توصیف مشخصا بسط دو جمله ای را پیش میکشد که در نهایت به ایجاد مثلث معروف این بسط میگردد. این مثلث در غرب به مثلث پاسکال معروف است.

فیلم در مورد خصوصیات منحصر به فرد و کاربردهای بسط دو جمله ای است.
https://youtu.be/XMriWTvPXHI

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/pubethicsmums/833

روز ۲۸ اردیبهشت، روز بزرگداشت خیام نیشابوری است.
خیام از بزرگترین دانشمندان قرون وسطی و تمدن اسلامی است.
#خیام قسمت دوم
#نوابغ_علم

نظریه اعداد و پیشرفت در به کارگیری اعداد گنگ

خیام در کتاب "شرح ما اشکل من مصادرات کتاب اقلیدس" در مورد نظریه نسبت های اقلیدس بحثی مفصل میکند که نتیجه آن پیشرفت عظیم در نظریه اعداد و به کار گیری اعداد گنگ بود.
فیلم شرح مختصری از این پیشرفت عظیم خیام است.
https://youtu.be/vUWKMo5scKY

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/pubethicsmums/834

روز بیست و هشتم اردیبهشت، روز بزرگداشت عمر خیام نیشابوری دانشمند بزرگ قرون وسطی و امپراطوری اسلامی است.

#خیام قسمت سوم
#نوابغ_علم

هندسه نااقلیدسی

خیام در کتاب "شرح ما اشکل من مصادرات کتاب اقلیدس" سعی در اثبات اصل پنجم اقلیدس یا همان اصل توازی، داشت.

در تلاش برای این اثبات چهارضلعی را فرض نمود که امروزه در غرب به چهارضلعی سکری معروف است.
تلاش خیام جزو اولین تلاشهای ریاصی‌دانان برای اثبات اصل پنجم بود که در نهایت به ابداع هندسه نااقلیدسی انجامید.
فیلم در مورد این چهارضلعی و پیشگامی خیام در این مورد است.
https://youtu.be/DeR8Z6AOSU0

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/pubethicsmums/835