به مناسبت ۲۳ مارس روز جهانی ریاضیات

فیلم نقشه‌ای از قسمتهای مختلف ریاضی فراهم میکند و به طور خیلی خلاصه در مورد هر قسمت توضیح می‌دهد.

-منشا: شامل شروع شمارش ابداع هندسه و معادله و صفر و در نهایت جبر
-ریاضی محض:
Number systems

Structures: Algebra, Number T. Group T. Order T.

Spaces: Geometry, Trigonometry, Topology, Differential geometry

Changes: Calculus, Dynamical systems, Chaos T.
-ریاضی کاربردی:
Mathematics in physics, chemistry, biology and engineering

Numerical analysis

Game theory, Math in economics

Probability and statistics

Math in finance and optimization

Computer science, machine learning, cryptography

زیربنای ریاضی:
Logic, Set T. Category T. Godel incompleteness, Computation T. and P vs. NP

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/pubethicsmums/1652

به مناسبت ۲۳ مارس روز جهانی ریاضیات

ریاضی اختراع است یا کشف؟
آیا ریاضیات یک واقعیت در هستی و طبیعت است که انسان آنرا کشف می‌کند یا فقط یک سری قاعده است که توسط بشر ابداع شده است؟
-یونان باستان: فیثاعورثیان عدد را زیربنای تمام هستی می‌دانستند. افلاطون عدد را دارای هستی مجزا از فهم بشر میدانشت
بسیاری دیگر اعتقاد داشتند که ریاضیات در واقع یک بازی با منطق است که درستی و نادرستی گزاره های آن وابسته به قوانین زاده ذهن بشر است
-لئوپولد کرانیکر: "خداوند اعداد طبیعی را آفرید، بقیه (ریاضیات) مخلوق بشر است
-هیلبرت و پوانکاره ریاضیات را عملا یک بازی منطقی می‌دانستند که توسط بشر ابداع شده است. به خصوص به ابداع هندسه نا‌اقلیدسی در تایید نظر خود استناد می‌کردند

از طرف دیگر بعضی به کاربرد ریاضیات محض در حل مسائل علوم دیگر اشاره می‌کنند
-یوجن ویگنر: ریاضیات "به طرز غیر معقولی موثر و قدرتمند" است. ریاضیات محض در آینده کاربرد پیدا می‌کند مانند نظریه گره که قرن ۱۸ ابداع شد ولی در قرن بیستم در ساختار DNA به کار رفت یا هندسه ریمان که در نسبیت به کار رفت

در نهایت پاسخ به سوال ابتدای پست اصولا سر راست نیست و هنوز مورد بحث است

با تبریک سال نو و آرزوی موفقیت برای همه همراهان گرامی کانال  شما عملکرد کانال را در سال گذشته چگونه ارزیابی می‌کنید؟
anonymous poll

عالی – 152
👍👍👍👍👍👍👍 62%

قوی – 58
👍👍👍 23%

متوسط – 27
👍 11%

ضعیف – 6
▫️ 2%

خیلی ضعیف – 4
▫️ 2%

👥 247 people voted so far. Poll closed.

به مناسبت ۲۴ مارس روز جهانی سل و سالروز کشف باسیل سل.

-سل از دوران باستان در فسیلهای بشر یافت شده است. حتی در مومیایی های مصری هم بقایای آن دیده شده است.
-سل از طریق تنفسی منتقل می‌شود و در ریه افراد تکثیر شده و باعث تخریب نسج ریه می‌شود (سرفه خونی). به دنبال آن کاهش اکسیژن خون، بی اشتهایی و کم‌خونی رخ می‌دهد. در دوران قدیم به این بیماری طاعون سفید می‌گفتند.
-سل می‌تواند تمام اعضاء بدم از جمله مغز و استخوان و دستگاه گوارش را درگیر کند.
-افراد با نقص ایمنی مانند افراد مسن یا دارای ایدز یا زنان باردار مستعد این بیماری هستند.
-باسیل سل در ۲۴ مارس ۱۸۸۲ توسط رابرت کخ طی سخنرانی معروفی به جامعه پزشکی معرفی شد.
-با تولید واکسن BCG و نیز داروهای ضد سل این بیماری در دنیای مدرن به شدت کم شد.
-متاسفانه با ظهور باسیل سل مقاورم به درمان و این واقعیت که ۹۰ درصد مبتلایان به سل بی علامت هستند، دوباره سل به یک بیماری مرگبار در دنیای مدرن تبدیل شده است. سل در جهان سوم نیز یک مشکل عمده بهداشتی است.

Koch, R. "Die atiologie der tuberkulose." Berliner Klinische Wochenschrift 15.221-30 (1882).

http://t.me/pubethicsmums/1656

ابن هیثم: اولین دانشمند واقعی تاریخ

تاریخچه "روش علمی"

روش علمی یعنی مشاهده، تولید نظریه و آزمایش نظریه را همه میشناسیم ولی بر خلاف تصور خیلی ها، روش علمی هزاران سال طول کشید تا به شکل امروزی درآمد

-دوران باستان: با مشاهده پدیده های طبیعی آینده پیش‌بینی می‌شد ولی چرایی پدیده ها به خدایان نسبت داده میشد!
-یونان باستان: با بهره‌گیری از فلسفه به تبیین دلایل پدیده ها پرداختند


ولی

هنوز جای آزمایش خالی بود

ابن هیثم: در یک حبس خودخواسته در مصر به تبیین نظراتش در علم نورشناسی پرداخت. در این فرایند او مبدع انجام آزمایش برای بررسی درست بودن نظریاتش بود! او اولین دانشمند واقعی تاریخ بود! او در "کتاب المناظر" این آزمایشات را با دقت توضیح داد که خوانندگان بتوانند تکرار کنند

ترجمه لاتین کتاب او در نهایت به اروپا رسید و با ظهور فرانسیس بیکن و گالیله و کپلر، روش علمی به تدریج شکل گرفت.

نقش برجسته ابن هیثم در ابداع روش علمی از او یکی از بزرگترین دانشمندان تاریخ ساخته است
#نوابغ_علم

فیلم در مورد اهمیت کار اوست


در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/pubethicsmums/1657

بنا بر روایتی ششم فروردین زادروز زرتشت پیامبر است.

به همین مناسبت فیلم کوتاهی در مورد کتاب مقدس زرتشتیان (اوستا) خدمت همراهان کانال تقدیم میشود.
فیلم به طور خلاصه بخشهای مختلف اوستا و روش جمع آوری آن، زبان و خط اوستایی، و مهمترین ادعیه زرتشتیان را توضیح میدهد.

موسیقی زمینه قسمتی از "چنین گفت زرتشت" اثر جاودانه اشتراوس است که با الهام از اثری به همین نام از نیچه، خلق شده است

اوستا میراث مشترک ایرانیان است. همه ایرانیان باید این قدیمی ترین سرود ایرانی را قدر بدانند.

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید

http://t.me/pubethicsmums/1658

به مناسبت ۲۷ مارس روز جهانی تئاتر

چرا تراژدی لذتبخش است؟

تراژدی ستون فقرات تئاتر در یونان باستان بوده است. یک انسان برجسته اشتباهی میکند که منجر به فاجعه برای خودش و اطرافیانش می‌شود.

طبق نظر ارسطو سه ویژگی در تراژدی وجود دارد.
۱-یک قهرمان که از بعضی جهات برجسته است
۲-این قهرمان از جهات دیگر کاملا یک انسان معمولی است
۳-او نقطه ضعفی ویژه دارد که منجر به فاجعه می‌شود.

این سه ویژگی در تمام تراژدی های باستان و نوین وجود دارد از اودیپوس رکس نوشته سوفوکلس تا تراژدی های شکسپیر.
به عنوان مثال اودیپوس یک انسان برجسته و توانا است که نقطه ضعفش غرور زیاد است که منجر می‌شود به فاجعه تراژدی یعنی با مادرش ازدواج می‌کند، پدرش را می‌کشد و وقعی متوجه ماجرا می‌شود چشمان خود را از کاسه در‌ می‌آورد!

باز هم طبق نظر ارسطو تراژدی منجر به واکنش وحشت و احساس تاسف در تماشاگر می‌شود و در نهایت منجر به تطهیر و تزکیه (کاتارسیس) میشود که هدف هنر از نظر ارسطو است.

فیلم در مورد اهمیت تراژدی توضیح می‌دهد.
https://youtu.be/eVRU5MVYNiw

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/pubethicsmums/1660

به مناسبت ۲۷ مارس روز جهانی تئاتر

نمایشنامه "پارسیان" قدیمیترین تراژدی نوشته شده است که به طور کامل باقی مانده است. نویسنده آن (آیسخولوس) خودش در جنگ ماراتن شرکت داشته است. نمایشنامه به واکنش پارسیان به شکست در جنگ سالامیس می‌پردازد. در صحنه ای معروف، آتوسا ملکه هخامنشی روح داریوش را احضار کرده و علت شکست ایرانیان را می‌پرسد. پاسخ داریوش این است که پارسیان به قدرت خود مغرور شده بودند

"پارسیان" از شاهکارهای ادبیات دنیا است و هنوز هم بر روی صحنه می‌رود.

عاقبت نویسنده نمایشنامه هم تراژیک است. عقابی یک لاک‌پشت را شکار می‌کند و به آسمان می‌برد سر بدون مو آیسخولوس را با سنگ اشتباه گرفته و لاک‌پشت را به سر او می‌اندازد و باعث مرگش می‌شود!

فیلم در مورد اهمیت نمایشنامه "پارسیان" بحث می‌کند
https://youtu.be/uq7OfVxveJU

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید

http://t.me/pubethicsmums/1661

جانوری که کشاورزی را میلیونها سال قبل از انسان شروع کرد

حدود ۶۵ میلیون سال قبل پس از انقراض K-T مورچه های خاصی در آمریکای جنوبی زندگی همزیستی با قارچها را شروع کردند و از آنها به عنوان منبع تغذیه استفاده کردند. این قارچها برای مدتها وحشی بودند. حدود ۱۰ میلیون سال قبل نوع خاصی از مورچه ها (برگ‌بر) نوعی قارچ را اهلی کردند که دیگر امکان ادامه حیات خارج از کلنی آنها را نداشت و مورچه ها هم عملا برای تامین اسیدآمینه های ضروری نیاز به قارچ مورد نظر داشتند

ملکه مورچه های "برگبر" مقداری از قارچ را در دهان خود جاسازی می‌کند و سپس قارچ را به کلنی جدید منتقل می‌کند. مورچه های برگبر با استفاده از برگ، محیط کشتی برای قارچ فراهم کرده و با سیستمی بسیار پیچیده از آنها نگهداری و قارجهای انگلی را هرس می‌کنند. زندگی آنها و قارچها بدون یکدیگر ممکن نیست.

در واقع اولین مورد از اهلی سازی یک گونه دیگر و کشاورزی توسط انسان صورت نگرفته است. این اتفاق میلیونها سال قبل در مورچه ها تکامل یافته است.

فیلم در مورد این مورچه ها و نحوه شگفت آور کشاورزی آنهاست
http://www.youtu.be/BQE--8L8Fn0

آدرس کانال
http://t.me/pubethicsmums/1662

به مناسبت ۲۳ مارس روز جهانی هواشناسی


مفهوم درصد احتمال بارندگی در پیش‌بینی های هواشناسی چیست؟

درصد احتمال بارش در پیش‌بینی هواشناسی با فرمول زیر محاسبه می‌شود

احتمال بارش×درصدی از مساحت منطقه که بارش در آن رخ می‌دهد

به این ترتیب فرض کنیم در یک‌ شهر با احتمال ۸۰ درصد بارش داریم و ۲۰ درصد سطح شهر بارش خواهد داشت
به این ترتیب احتمال بارش در شهر مورد نظر ۸۰×۲۰ یا ۱۶٪  است.

بسته به اینکه شما در روز مورد نظر کجای شهر مورد پیش‌بینی باشید ممکن است باران بسیار سنگین یا هوایی بدون بارش داشته باشید!


هنگام تفسیر احتمال بارش این موارد را در نظر بگیرید!



http://www.youtube.com/watch?v=xRM8ZmcG6Qw


در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/pubethicsmums/1663

به مناسبت ۱۰ فروردین، سالروز به توپ بسته شدن حرم رضوی توسط نیروهای روس

سال ۱۲۹۰ شمسی، به دنبال فرار محمدعلی شاه و پایان استبداد صغیر، نیروهای روس در سردرگمی بودند. کنسول روس در مشهد هنوز از شاه مخلوع دفاع می‌کرد ولی دولت مرکزی روسیه دیگر از حمایت شاه ناامید شده بود.

نیروهای طرفدار محمدعلی شاه که به حمایت روسیه دل بسته بودند به رهبری فردی به نام یوسف هراتی در حرم تحصن کردند ولی پس از اینکه متوجه شدند که روس‌ها دیگر از آنها حمایت نمی‌کنند، شروع به اقدامات عملی علیه نیروهای روس کردند.
به دنبال شلیک طرفداران محمدعلی شاه به سمت نیروهای روس، روس‌ها حرم رضوی را محاصره کردند و حرم را به توپ بستند. در نهایت غائله پس از چند روز ختم شد و یوسف هراتی اعدام شد.

این واقعه تاثیر عمیقی بر مردم ایران و ادبیات پارسی گذاشت
شعر "توپ روس" ملک الشعرای بهار در همین زمینه است (تصویر)

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/pubethicsmums/1664

به مناسبت ۳۱ مارس زادروز رنه دکارت

مفهوم "می‌اندیشم پس هستم"

دکارت را معمولا با یکی از معروفترین جملات فلسفه یعنی
Cogito ergo sum
می‌اندیشم پس هستم
میشناسیم

دکارت از مهمترین خردگرایان تاریخ فلسفه است
روش او در فلسفه به شک دکارتی موسوم است یعنی برای رسیدن به حقیقت هر چیز باید ابتدا از شک شروع کرد.
دکارت می‌گوید از کجا مطمئن باشیم ما واقعا در دنیا زندگی می‌کنیم یا یک‌ شیطان فریبکار افکار ما را شکل می‌دهد و ما فکر می‌کنیم در دنیا هستیم!

سپس دکارت به نتیجه معروف خود می‌رسد که در هر چی شک کنیم در اینکه ما فکر می‌کنیم نمی‌توانیم شک کنیم پس ما وجود داریم! سپس از این نقطه اطمینان شروع کرده و به روش بررسی دنیا و واقعیاتش می‌پردازد.

فیلم در مورد دکارت و اجزاء فلسفه اوست
http://www.youtu.be/CAjWUrwvxs4

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/pubethicsmums/1665

در سال‌های گذشته به خصوص در چند ماه گذشته شاهد اتفاقات بسیار شوم و ناگواری در کشور خود بودیم.
وجه مشترک بسیاری از این اتفاقات، دروغ و دروغ گویی است!
اول آوریل روز دروغ است به همین مناسبت چند پست زیر در مورد دروغ و دروغ‌گویی در کانال منتشر می‌شود

قانون بنفورد: چگونه دروغ را در آمار تشخیص دهیم؟
http://t.me/pubethicsmums/1667

پستی قدیمی در مورد تشخیص غیر قابل اعتماد بودن آمار COVID-19 در ایران با استفاده از قانون بنفورد
http://t.me/pubethicsmums/1668


آیا سایر موجودات غیر از انسان، توانایی دروغ‌گویی دارند؟ کوکو گوریل دروغگو
http://t.me/pubethicsmums/1671

چگونه دروغ را کشف کنیم
http://t.me/pubethicsmums/1672

ایرانیان باستان هیچ گناهی را بدتر از دروغ نمی‌دانستند. با آروزی بازگشت به دوران راستگویی در ایرانیان
http://t.me/pubethicsmums/1673

به مناسبت اول آوریل روز دروغ!

قانون بفورد: قانونی برای کشف تقلب و دروغ در آمار.

در سال ۱۹۳۸ فرانک بنفورد قانونی را بیان کرد که به قانون رقم اول هم موسوم است.
در فهرست عددهایی که در واقعیت رخ می‌دهند، رقم اول به‌ طور غیریکنواخت توزیع می‌شود. بر طبق این قانون، تقریباً در ۱/۳ موارد رقم نخست  ۱ است، و عددهای بزرگ‌تر در رقم نخست به ترتیب بسامد کمتری خواهند داشت.
1->30.1%
2->17.6%
3->12.5%
.
.
9->4.6%

باید دانست که قانون بنفورد در مورد آماری صادق است که گستره وسیعی داشته باشند مثلا در مورد قد انسانها صادق نیست چرا که قد انسان معمولا گستره وسیعی ندارد (معمولا بین یک و نیم تا دو متر)

از قانون بنفورد برای بررسی احتمال تقلب و دروغ در آمار (مثل آماری که دولت‌ها در مورد پاندمی کورونا ارائه دادند، درآمد روزانه در دفاتر مالیاتی...) و بسیاری موارد دیگر استفاده میشود.

Frank Benford (March 1938). "The law of anomalous numbers". Proc. Am. Philos. Soc. 78 (4): 551–572

فیلم در مورد این قانون بحث می‌کند.

https://youtu.be/XXjlR2OK1kM

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/pubethicsmums/1667

به مناسبت اول آوریل روز دروغ

آیا موجودات غیر از انسان هم توانایی دروغ‌گویی دارند؟

فریبکاری در موجودات زنده بسیار شایع است. استتار، تقلید صدا و شکل سایر موجودات و ... از فرییکاری های بسیار شایع در موجودات زنده هستند

یک نمونه بسیار معروف، دروغ گویی کوکو (گوریلی که توانایی برقراری ارتباط به وسیله زبان اشاره داشت) است
کوکو یک بچه گربه به عنوان حیوان خانگی داشت، روزی کوکو یک دستشویی دیواری را کند و به آموزش‌دهنده خود گفت گربه اش این کار را کرده است.
ظاهرا فریبکاری و دروغ ریشه عمیق در فرگشت موجودات دارد. هر چه یک موجود کورتکس فرونتال بیشتری داشته باشد، فریبکارتر است. انسان به خصوص به علت قدرت تکلم، توانایی دروغ‌گویی به همنوعان خود را دارد در حالیکه در سایر گونه ها، فریبکاری بیشتر معطوف به سایر گونه ها است

توانایی فریبکاری از سن بسیار پایین آغاز می‌شود. از حدود ۶ ماهگی، بچه به دروغ گریه می‌کند تا توجه فردی را که دوست دارد جلب کند
از یک سالگی انسان توانایی پنهان کردن دارد و از دو سالگی توانایی بلوف زدن!

فیلم در همین باره است
https://youtu.be/WaZAEEP7iy0


آدرس کانال
http://t.me/pubethicsmums/1671

به مناسبت اول آوریل روز دروغ
چگونه دروغ را کشف کنیم؟

هنگام دروغ گفتن معمولا انسان به طور ناخودآگاه از یک سری قواعد زبان‌شناسی پیروی می‌کند که می‌توانند نشان‌دهنده دروغ‌گویی باشند

۱-اشاره به دیگر اشخاص به جای خود شخص به خصوص استفاده از سوم شخص به جای اول شخص
مثلا: "در این خانه هیچ قتلی اتفاق نیفتاده"
۲-استفاده از کلمات رکیک
مثلا: "شارژ این موبایل کثافت تمام شد"
۳-استفاده توضیحات بسیار ساده چرا که واقعیت معمولا بسیار پیچیده تر از دروغ است
۴-استفاده از جملات بسیار پیچیده برای بیان مفاهیم ساده
مثلا: " دزد واقعی حتما در زمینه اطلاعات کامپیوتری خیلی زبده بوده و با هک سیستم بانکی و به صورت عجیب و کارآمدی توانسته چنین دزدی را انجام دهد"


وجود این شواهد در سخنان اشخاص مختلف می‌تواند زنگ خطر یک دروغ باشد!

فیلم در همین باره بحث می‌کند
https://youtu.be/H0-WkpmTPrM

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید

http://t.me/pubethicsmums/1672

به مناسبت اول آوریل روز دروغ

دروغ در ایران باستان گناهی نابخشودنی بود
هرودوت در مورد پارسیان می‌گوید
"ایرانیان دروغ را بزرگ‌ترین گناه می‌دانند، و وامداری را ننگ می‌شمارند، و می‌گویند وامداری از این‌رو بد و ناپسند است که کسی‌که بدهکار باشد مجبور می‌شود که دروغ بگوید"
"پارسیان از سن پنج سالگی سه چیز را می‌آموزند: اسب سواری، کار با کمان و راست‌گویی"

در اسناد اداری تخت جمشید حداقل ۷۲ نام که دارای جزء "راستی" است یافت شده است مانند
آرتاپانا: پناه راستی
آرتاکاما: دوست دار راستی

تصویر از تراس تخت‌جمشید دعای معروف داریوش بزرگ را نشان میدهد
"این کشور، پارس، کشور بسیار خوبی است پر از اسبان خوب و مردان خوب!...
باشد که در پناه اهورامزدا، این کشور از متجاوزین، خشکسالی و دروغ حفط شود"

در کانال اخلاق نشر و منابع علمی در تلگرام عضو شوید
http://t.me/pubethicsmums/1673