#haqida

Kitoblar haqida kitob

Bizning zamonaviy adabiyotimiz haqida - masalan, ilmiy-ommabop, badiiy yoki fantastika haqida kitob yoʻqdek nazarimda. Monografiyalar emas, aynan kitob.

Orada kitob dunyomizni sarhisob qiladigan, adabiyotga ham ilmiy, ham ommabop yondashadigan asarlar boʻlsa yaxshi boʻlardi. Qayoqqa qarab ketayapmiz, qaysi janrda qanaqa kitoblar chiqdi - axir bugun biz ham dunyo adabiyotiga ham nimadur berishimiz lozim, ayni ulugʻ bir millat oʻlaroq. “Zamonaviy oʻzbek fikshn/non-fikshn antologiyasi” kabi masalan. Qoʻlimizdan keladi albatta. Oʻylab koʻrsa boʻladigan mavzu deb hisoblayman.

Endi bu ham bir fikr.

@panda_books

#haqida

Hissiyot

Bilasizmi, uyga kelib, rosa tayyorlangan nutqing yozilgan qog‘ozni yirtib tashlash va o‘z-o‘zingga: "Ey, sen o‘ziga bino qo'ygan manman badbashara. Nega u senga kerak bo‘ladi deb o‘ylading?" deb aytishdan ham kulguliroq narsa yo‘q. Bu his-tuyg‘uni hech kim bilan baham ko‘rib bo‘lmaydi.

— Timoti Shalame to'rtinchi bor "Oltin globus" mukofotiga nomzod bo'lib yutqazganidan keyingi intervyusidan.

@panda_books

#haqida

Home

Uzoq qiyinchiliklar va yugur-yugurlar girdobidan so‘ng nihoyat uyga qaytdim. Yaqinlaringiz bag‘riga, o‘zingizga tanish joyga qadam qo‘yganingizda, qandaydir ichki xotirjamlik paydo bo‘ladi.

Uy shunchaki joy emas, bu his-tuyg‘u. U biz kuch to‘playdigan, o‘ylanadigan va tomirlarimizga qaytadigan joy. Umr boʻyi biz xuddi Odissey kabi uyga qaytish yoʻlida harakat qilamiz. Uy - bu sevimli taoming hidi. Uy - bu oilaviy suhbatlar. Uy - bu eski eshik g‘ichirlashi. Kimligimiz va qayerdan kelganimizni eslatadigan joy.

Uy - yana biroz nafas rostlab, yangi maqsadlarni belgilash va yangi kuch bilan keyingi sarguzashtlarga otlanish uchun ajoyib maskan. Axir koʻrgan hamma filmlarimizda shunday ediku, toʻgʻrimi?

Bu postni oʻqib uyini sog‘inayotganlar yoki ta’til sabab yaqinda qaytganlarga maslahat - bu lahzalarni qadrlang. Ular bebaho. Hech qanday turistik goʻsha, oʻzingizning uyingizdagi qadrdon karavotingizga yetmaydi ba’zan.

Xo’sh, “Uy" siz uchun nimani anglatadi?

@panda_books

#haqida

Same thing

Bugun barcha bilan tanishib o'tirarkanman, bitta britaniyalik qiz mendan nega hamma Osiyo davlatlari oxirida "Istan" qo'shilganligi haqida so'radi. O'zbekiston, Pokiston, Qozog'iston....

Men esa unga javoban nega sizlarda hamma joyda "Land" qo'shilgan deb so'radim, England, Scotland, Ireland, Finland...

Keyin u aslida ba'zi narsalar butun dunyoda bir xil ekanini tushunib yetdi deb o'ylayman.

@panda_books

#haqida

Til bilish

Oldinlari kimdur menga “5 ta tilni bilaman!” desa, men “O’o’!” derdim. Hozir oʻylab qarasam, fignya narsa ekan. Maqtanadigan narsamas.

Manam hozir shunaqa deyolaman: oʻzbek, rus, ingliz, qozoq, qoraqalpoq tillari. Oxirgi ikkalasini deyarli ishlatmayman baribir. Beginner Korean. Hozir Italianni oʻrganyapman. Biroq who cares?!

Oʻrtacha britaniyalik umrida bitta ingliz tilisi bilan kayf qilib yashab oʻtib ketadi. Yana shunaqa shevada gapiradi, zoʻrgʻa tushunasan. Lekin majbur ilgʻab olasan nima deyotganini. Chunki bu senga/menga kerak! Mana gap nimada!

MDHda rus tili, undan chiqsang ingliz tili kerak. Behbudiy bratim 4 til lozim deganda 100% haq edi. Shoʻr peshonamizga dunyoga chiqish uchun avtomatik 3 ta tilni bilishdek qismat yozilgan. Xuddi qayga bormoqchi boʻlmaylik, hamma yerda bizdan viza soʻrashgani kabi.

Til bilasanmi, molodes! Qancha koʻp bilsang, shuncha yaxshi. Muhimi, bu bilimlaring oʻzingga foydasi tegsin.

@panda_books

#haqida

"I'm sorry, my English rambunctious, eloquent and fabulous as it could be"

Menimcha, Buyuk Britaniyaga o'qishga kelishi bilan har qanday inson language barriersga duch keladi. Gap sizning IELTSdan nechi olishingizga bog'liq emas.

1. Dinamika.
Bu yerda IELTSda biz o'rgangan "Now turn to section 1" kabi sekin gapirishni unutasiz. Native speakerlar juda tez gapiradi, ilg'ab olishga ozroq vaqt ketadi, keyin meni miyam uni o'zbekchaga o'girguncha. Bu uyaladigan holat emas, chunki men universitetni tugatganimdan beri 5 yil mobaynida inglizcha atmosferada umuman tushganim yo'q edi.

2. Talaffuz.
Oh, bu "British English"... Londonda uncha sezilmas, ammo Leicestershire yoki Yorkshire lahjalari, Liverpul shevasi...shunday gapiradiki, gapini yarmini oxirida chaynab yutvoradi...Shunaqa payt qo'lingdagi Oxford Dictionary bilan boshiga qarsillatib tushirging keladi.

3. Bu yerda hech kimni boshiga Oxford Dictionary bilan qarsillatib tushurish mumkin emas:)

Bular ammo vaqtinchalik holatlar. Ko'proq pratice va communication bilan bularni ketkizsa bo'ladi. Va vaqt kerak. Lekin shunga tayyor bo'linglar, agar kelishni istasangiz.

Xo'p, plyuslarini ham aytib ketsam.

1. Siz yolg'iz emassiz. Bu yer xalqaro maydon, boshqa non-english speaking davlatlardan kelganlar ham harakat qilib yuribdi, birga osonroq.

2. Hamma xushmuola. Hech kim ingliz tilida ozroq qiynalsangiz, ustingizdan kulmaydi, yordam beradi va tushunishga harakat qiladi.

3. Oson gaplashishadi: Bu yerda hali so'zlashuvda "academic" so'zlarni ishlatishganini ko'rmadim, hamma ancha oson gaplashadi va bu juda yaxshi.

Xullas, bu yil ingliz tilida muloqot yili bo'ladi men uchun.

@panda_books

#haqida

Kursdoshlarim (ularda, albatta, bunaqa tushuncha yo'q, men sizlarga tushunarli bo'lsin deb aytayapman) qiziq. O'z navbatida, ularni o'rganish menga qiziq.

Demak, bugun seminarda bitta turk yigit va mening o'rtamizga amerikalik (ularni Buyuk Britaniyada o'qishi menga noyob hodisadek tuyuldi) qiz o'tirib qoldi. Bu orada bizning turk bilan suhbatimiz qizib ketdi. Hammasi turkning ismi Mard ekanligidan boshlandi. U Jasur bilan sinomimku. Shunday qilib, biz turk bilan tilimizni solishtirdik, buyog'ini tushundingiz men turkchani yaxshi anglayapman, u o'zbekchani unchamas. Ajdodlarimiz bitta joydanligini ta'kidladik. Shu joyida oraga orqamizda o'tirgan saudiyalik yigit ham qo'shildi, uyam buni bilmas ekan: hayron bo'ldi, keyin mendan kurdchaniyam bilasanmi deb so'radi, men o'yladim "Bu ketishda hozir uchalamiz Yaqin Sharq muammosini hal qilib qo'yamizov". Uzr to'rttalamiz, amerikans ham oramizdaku:)

Xullas, jiddiy oladigan bo'lsam, amerikalik qizda bu dunyo qanday tuzilgan, nega orasida bir necha minglab km bor xalqlar bir-birini bunchalar yaxshi tushunyapti, nega mana bu arab va turkic (men unga biz turkiylarmiz dedim) ismlari o'xshash, qanday dini bir bilmaydiyam, qiziqmaydiyam, umuman olganda, "po barabanu". Men buni bilsamda, unga gapirishda davom etaverdim, chunki mening maqsadim uning menga kiprik qoqmasdan tikilib turgan, biror ifoda anglatmaydigan marmardek yuzida oniy lahza zohir bo'ladigan taajjub alomatini ko'rish edi. Va unga erishdim ham.

Ismi Eve ekan. Bu Evaning boshqacha shakli. Bu ism Injildagi Momo Havo ekanligini tushuntira oldim. Va nihoyat yuzida hayrat ifodasini ko'rganimdan keyin. xotirjam tortdim.

Xullas, amerikaliklardek pofigist xalq boshqa bo'lmasa kerak, lekin ularga bir o'rgatsangiz, umrbod esida qoladi. Har holda shunga umid qilaman, axir, nima bo'lgandayam, bekorga dunyoning eng rivojlangan davlati fuqarosi emasku:)

@panda_books

#haqida

Kolumb haqida haqiqat

To'g'risi, maktabda bizga tarix darsini juda mujmal o'qitishgan. Buni faqat yillar o'tib, ko'plab tarixiy-ilmiy adabiyotlarni o'qiganingdan keyingina tushunib yetasan. Masalan, Kolumbni olaylik.

Kolumb haqida maktabda noto'g'ri tasavvur beriladi.

Hamma biladiki, dengizchi Xristofor Kolumb o'z dengiz sayohatini uyushtirishda boshida katta moliyaviy qiyinchiliklarga uchragan. Ya'ni hech kim u uchun moliyaviy homiy bo'lishni istamaydi.

Bu odamlarning "Yer - tekis" deb o'ylashgani va G'arbga qarab suzib sharqdagi Hindistonga bora olmaydi deb o'ylaganlarida emas. Yo'q.

U vaqtga kelib, Kolumb pul so'rab murojaat qilgan ziyoli yevropaliklar orasida Yer - sharsimon ekanligi yaxshi ma'lum edi. Shunchaki, potensial investorlar Yer Kolumb hisoblaganidan ko'ra kattaroq deya hisoblashgan va ekspeditsiya o'zi bilan olib chiqqan oziq-ovqat zaxiralari okean o'rtasiga borib tugaydi deb o'ylashgan.

Aslida ham shunday bo'ladi. Faqat Xristofor Kolumbning baxtiga, ular bu paytda Karib dengizi orollarigacha yetib olishadi. U esa “Mana Hindistonga keldim” deb oʻylaydi va bu dunyodan Amerikani kashf qilganini bilmay o'tib ketadi.

Bor gap shu.

@panda_books

#haqida

Eng yaxshi qasos

Dushmanlaring yoki senga azob bergan insonlardan olinajak qasosning yo'llari ko'p aslida.

Misol, tutvolib humordan chiqquncha do'pposlashing yoki ijtimoiy tarmoqlarda negativ yozishing mumkin. Ammo bu - mag'lubiyatdir, chunki ular aynan shunday qilishingni xohlaydi.

Men yoshligimdan to hozirgi kungacha eng yaxshi qasos usullaridan biri sifatida Graf Monte-Kristoni bilardim. Alamlarni ichga yutish va oradan yillar o'tib, qaytib kelib qasos olish. Bu ajoyib. Ammo buning yomon tomoni shundaki, shu yillar davomida faqat o'tmish bilan yashashga to'g'ri keladi. Bu esa alal-oqibat ko'pchilikni aqldan ozdiradi.

Menimcha, eng yaxshi qasos - bu o'tmishni ortda qoldirish, ishlab boy-badavlat bo'lish va baxtli hayot kechirishdir. Unutish ham ba'zan eng katta qasos aslida.

Dushmanlaringiz bunga chidolmaydi.

@panda_books

#haqida

Maksim Gorkiy

Men hech qachon Maksim Gorkiyni yoqtirmaganman. Na maktabda, na Litseyda, na Universitetda oʻqib yurganimda ham. Juda bir ongli tarzda emas, qandaydir ich-ichimdan. Uning sovet payti koʻtar-koʻtar boʻlgani, asarlaridagi sovet tashviqoti sababdir balki..

Kim biladi yoki yoʻq: Toshkentdagi Mirzo Ulugʻbek tumani oldin Maksim Gorkiy deb nomlangan. Buyuk Ipak Yoʻli metro stansiyasi ham. Men Diplomatiya oʻqigan kezlarim har kuni shu metrodan foydalanardim, va shu tumanda yashardim. Ruslar koʻp boʻlardi, va ular faxr bilan “Maksim Gorkiy”da turishlarini aytib yurishardi.

Xullas, nega yoqtirmaganim: u odam Stalinga juda yaqin boʻlgan, koʻp narsalarni bilgan, kuzatgan, ammo qarshilik bildirmagan. Ha, uni oqlamoqchi ham, qoralamoqchi ham emasman. Shunchaki uning sovetlarga sevgisi qoʻrquv tufaylimi yoki chindan ishonganmi buni biz endi hech qachon bilolmaymiz.

Kunlardan bir kuni u boshqa yozuvchilar singari GULAGlardan biriga boradi. Ahvolni koʻradi. Shunda bir bolakay uni yoniga kelib, “Oʻrtoq Gorkiy, men sizga haqiqatni aytmoqchiman, bu koʻrganlaringizga ishonmang!” deydi. Va u yozuvchi bilan bir soat yolgʻiz qolib gaplashadi, unga barcha qiynoqlar va azob-uqubatlarni aytadi. Gorkiy buni eshitadi, xotirasiga yozib oladi va joʻnab ketadi. U kemaga chiqib, ozroq yurishi bilan boyagi bolakayni lagerda otib tashlashadi.

Xoʻsh, oʻziga “Achchiq” (Gorkiy) deya taxallus qoʻyib olgan adib nahotki shuncha gap-soʻzdan keyin bolakayni oʻzi bilan olib ketishga aqli yetmagan boʻlsa? Ha, uning haqiqatlarini hech qachon chop etmas, ammo hayotini saqlab qolishi mumkin ediku?

Men hech narsa demoqchi emasman, bu hammasi retropesrpektivadan qaralganda osonroq tuyiladi, lekin tanlov huquqini hech kim sizdan tortib olomaydi.

haqiqat shuki, yolgʻonlar mamlakatida haqiqatni aytish jinoyat hisoblanadi.

@panda_books

#haqida

Yaqinda Londonda bir o'zbek oshxonasiga kirdim. Iftordan oldin, hech kim yo'q. Girgitton qiz kutib oldi. "Hi" dedim, keyin "O'zbekmisiz?" deb so'radim, "Ha, assalomu aleykum!" dedi. O'zbekistondan olisda o'z tilingda gaplashish yoqimli albatta. Lekin qizig'i, u yerda bitta rusiyzabon qiz ham ishlarkan. Xo'jayin va barcha ishchilar (men ko'rgan) o'zbek va tabiiyki, anavi qizga ham o'zbekcha gapirishardi, uyam o'zbekcha javob berishga harakat qilardi. "Govorite mne po russki" deyoladimi u qiz? Yo'q, chunki bu 100% xo'jayin talabi, xohlamasa ishsiz qoladi. G'arbga kelsangiz, ruslarning ham biz bilan TENG oddiy bir xalq ekanini ko'rasiz. Bor-yo'g'i shu. Nega bizda ular o'zlarini bunday tutishiga yo'l qo'yamiz?

Kecha Aktivist aytib chiqqan holat achinarli tomoni shuki, bu xuddi Rossiyaning qaysidur shahrida bo'ltgandek taassurot qoldiradi. Masalan, o'zim Maksim Gorkiyda 4 yil yashaganman, bilaman u yerda qanaqa ahvol. Elita tabaqaning katta qismi uyida ruscha gaplashishini ham bilamiz. Bu bitta BONmas, shahar bo'ylab qanchasi shunaqa holatda. Xo'sh nega? Albatta, ataylab qilinadi. Bu bizning kolonial o'tmishimizni eslatib turish, "madaniyatli" insonlar rus tilida gapiradi" degan signal berish. Bo'lmasa 90% xaridori o'zbek bo'lgan qahvaxonalar shunday qiladimi?

Aktivist aslida ulardan xafa bo'lmasligi kerak, chunki ular bizdagi deputatlar va xalqning bunga e'tiborsizligidan zo'r foydalanishyapti, xolos. Masalan, ular Gruziyada shunday qila oladimi? Lola Gruziyada Zara do'konidan qanday sharmandalarcha quvilganini eslang. Bizda hali ungacha yetib kelgani yo'q, ammo shuni kutishimiz shartmi?

Kolonial komadan chiqaylik nihoyat, rasmiy muloqotda YAGONA ALIFBOni tanlaylik, O'ZBEK tilini DAVLAT tili ekani shunchaki gap bo'lib qolmasin. CHetga chiqsangiz bilasiz, hamma o'z TILINI qanchalik hurmat qilishi va qo'llab quvvatlashini. Aslida buni Aktivist aytadigan paytgacha olib kelmaslik kerak edi. U haq. Hammasi to'g'ri. Bu bitta misol xolos.

Bitta narsa tushunaylik: BU DUNYODA O'ZBEK TILI USTUVOR BO'LADIGAN BOSHQA O'ZBEKISTON YO'Q!

@panda_books

​​#haqida

Qozog'iston madhiyasining g'alati tarixi

Shukrulloning "Kafansiz ko'milganlar" romanida muallif qamoqqa ketayotib, poyezdda qozoq shoiri Qayum Muhammadov bilan uchrashganini yozadi. Bu shuning uchun esimda qoldiki, u "Men Qozog'iston gimnini yozganman, mana meniyam qamashdi" deydi.

Rostanam shu paytgacha ularning madhiyasini kim yozganiga qiziqmagan ekanman. U odamning tarixiga qiziqib, kitobni qo'yib Googleni ochdim. Hammasi shundan boshlandi.

Ma'lum bo'lishicha, 1943-yil Davlat madhiyasi uchun tanlov e'lon qilinadi va unda 27 yoshli shoir Q.Muhammadov g'olib chiqadi. Lekin yana ikkita shoir uning matnini sal-pal "tuzatib", hammuallif bo'lib olishadi.

Qozog'iston mustaqillikka erishgach esa ushbu madhiya va unga bastalangan kuy o'zgarishsiz qoldiriladi. Albatta, undagi sovetlar ulug'langan jumlalar o'zgartiriladi, xuddi bizdagi kabi. (Madhiyamiz haqida yozilgan postga qaralsin)

2000-yilda prezident Nazarboyev davlat madhiyasi o'zgartirish kerakligi haqida ommaviy chiqishlarida aytib o'tadi. Oradan bir necha hafta oʻtgach, parlament deputati N.Rustemov “Qozogʻiston madhiyasini oʻzgartirish toʻgʻrisida”gi qonun loyihasi tashabbusini ilgari suradi. Unga ko'ra, davlatning yangi madhiyasi sifatida Nazarboyev yozgan sheʼr bo'lishi kerak edi. Loyiha ko'rib chiqish uchun e'lon qilinadi va natijada gazetalar unda plagiatni aniqlashadi. Nazarboyevning 1998-yilda chop etilgan “Qozog'im mening” she'ri 1996-yilda Tumanbay Moldagaliev tomonidan yozilgan “Elim mening” bilan bir xil, faqat sarlavhalar bilan farqlanadi xolos. Sharmanda bo'lgan prezident 2001-yil 28 iyunda mamlakat prezidenti parlamentning ikki palatasining majlisiga masalani kun tartibidan olib tashlash iltimosi bilan maktub yuboradi, deputatlar bir ovozdan ovoz berishadi.

Biroq hammasi shu bilan tugamaydi. 2006-yil Qozog'iston Respublikasi madhiyasi "Mening Qozog'istonim" nomli mashhur xalq qo'shig'iga o'zgartiriladi. U 1956-yilda mashhur shoir Jumeken Najimidinov tomonidan yozilgan. Ammo bu she'r matniga ham biroz o'zgartirishlar kiritiladi. Va o'sha tuzatishlarni kiritgan inson "bir yumalab" she'r hammuallifiga ham aylanadi. Bu tuzatishlarni kim kiritganini topingchi?)

Shunday qilib, zamonaviy Qozog'iston davlat madhiyasi rasman shoir Jumeken Najimidinov va Nursulton Nazarboyev "hammuallifligida"da yozilgan.

Bularning hammasi Qayum Muhammadovning taqdiri nima kechdi ekan deb Googlega kirganimdan boshlangan edi.

@panda_books

#haqida

Nima muhim?

Doim hayotda takrorlaydigan va kanaldayam yozadigan fikrimni qisqa va aniq bayonidan birini hozir qaysidur doramadan olingan rilsda koʻrib qoldim. Tarjimam:

Qizaloq akasiga:
— Aka bugun maktabda koreys tilidan 7/10 oldim!
— Yaxshisi sen 10/10 olishga harakat qil.
— Shuyam boʻladi. Baho hayotda eng muhimi emas.
— Xo’sh, nima eng muhimi ekan?
— 10/10 olishga harakat qilayotganlardan baxtliroq yashash!

@panda_books

#haqida

Too much freedom

Kecha Islandiyada Hvammsvik Hot Springs issiq buloqlarida dam olib o’tirarkanman, bitta kanadalik inson bilan tanishib qoldim. 911 da ishlarkan. Bu nimaligini Hollywoodni koʻp koʻradiganlar biladi:)

Uyoq-buyoqdan gaplashdik. Gap aylanib Kanadadagi hayoti va ishiga bogʻlandi.
- “Kanada menga yoqadi. Erkin mamlakat,” dedim men.
- “Juda erkin” dedi u.
- “Nahotki bu yomon?” kuldim men.
- “Bilasanmi, men 911da ishlayman va shuning uchun ham yanada yaxshiroq bilaman holatni. Judayam koʻp erkinlik qandaydir zararli tuyuladi menga. Ishchilar ish tashlaydi, norozilik qiladi, natijada butun bir shaharda koʻpchilikning ishi toʻxtab qoladi. Yana qurolga ruxsat bor. Yaqinda bekatda turgan qizni otib ketishdi. Sababsiz. Shunchaki. Chunki narkotik (drug) sotilishi erkin qoʻyib qoʻyilgan. Bizda butun boshli provinsiyalarda yashash xavfli hisoblanadi. Men Ontariodanman, u yerda ahvol yaxshi. Ammo hamma joyda ham bunday emas.
- “Ammo sizlar tez yetib borasizlar, shunday emasmi?”
- “O’, 911 sen koʻrgan kinolardagidek emas. Biz qoʻngʻiroq qilgan odamdan oldin ba’zi ma’lumotlarni bilishimiz kerak, ammo ular koʻpincha panikada boʻlishadi va hatto manzilni ham aytishmaydi. Biz esa bu ma’lumotlarsiz boʻlinma joʻnatolmaymiz. Oddiy profilaktikaga boradigan boʻlsak, bizni pichoq bilan kutib oladiganlar bor. 911ni oʻziga 911 kerak boʻlib qoladi ba’zan.”
- “Wow”.
- “Islandiyada xavfsiz, bemalol sayohat qila olasan, ammo Kanadada kechasi ba’zi joylarda yurib boʻlmaydi, hatto kunduzi.”

Suhbatni shu joyini yaxshi eslab qolgandim. Men bu bilan AQSh yoki Kanadani yomonlamoqchi emasman, biroq har joyda yashashning oʻz tosh-tarozisi bor degan naql hayotda bexato ishlashini eslatib oʻtmoqchiman.

Erkinlik yetishish qiyin ne’mat, ammo shu bilan birga juda qudratli qurol hamdir. Agar undan toʻgʻri foydalanilsa, mamlakat gullab-yashnaydi, aksincha boʻlsa u hatto anarxiya va kelishmovchiliklarga sabab boʻlishi mumkin.

Bu haqida nima deb oʻylaysiz?

@panda_books

​​#haqida

Glazgo tabassumi

“Kulayotgan odam”ni oʻqiyotib, mana shu ataman bot-bot esimga kelaverdi.

Bir paytlar Glazgo shahrining ko‘chalarida ba’zi odamlar boshqacha jilmayardi. Quvonchdan emas. Hazillashib emas. Ularning "tabassum"i - tig‘ qoldirgan tamg‘a. Lab burchaklaridan to quloqlargacha ikkita kesma tushiriladi. Go‘yo kimdir kulgi chizmoqchi bo‘lgan-u... oʻrniga chandiq hosil qilgan.

Bu belgi Glazgo tabassumi deb ataladi. U na kinoda, na afsonalarda paydo bo‘lgan. Uning vatani - Shotlandiyaning qorong‘u tor ko‘chalari. U yerda muammolar so‘z bilan hal etilmaydi. Bu - qasos, ogohlantirish, jazo. Ko‘cha "axloqi"ning quroli. Nolan oʻz “Joker”ini yaratishda aynan ushbu “tabassum”dan foydalangan.

Pichoq tez kiradi. Qolganini qo‘rquv bajaradi. Qurbon baqirsa, teri ko‘proq yirtiladi. Mana, yuz abadiy buzildi. Odamlar yuz o‘giradi. Bolalar qo‘rqadi. Kimdir esa: "Endi sen doim xursandsan," deya kuladi.

Jokerda bu - niqob. Glazgoda esa - haqiqat. Jinoiy guruhlar bunday "tabassum"larni o‘z imzosi sifatida ishlatgan. Belgi: bu odamda nimadir noto‘g‘ri. U eslab yurishi kerak. Atrofdagilar ham shuni bilishi lozim.

Bu "tabassum" davolanmaydi. Xuddi Gyugoning Guinpliniga oʻxshab, uning butun hayotini bitta yuz holati egallab oladi. “Kulayotgan odam” aslida kulmasada, shu yuzda abadiy qoladi. Hatto yaralar bitsa ham - ko‘zguda baribir begona qiyofa aks etadi.

Eng dahshatlisi-chi? Og‘riq emas. Bu ruhiy azob. Hech qachon oldingidek boʻlolmaslik.

Guinplin, Joker va Glazgo tabassumi sohiblarida boshqa-boshqa mohiyat anglashsa-dq, ular shaklan bir xildirlar…

@panda_books

#haqida

— Welcome to Diagon Alley - said Hagrid.

Tanish sahna toʻgʻrimi? Endi sizga savol: Alley deganda Hagrid nimani nazarda tutadi? Odatda ingliz tilini oʻrganganimizda ongostida allaqachon tilimizga oʻrnashib qolgan tanish soʻzlar bilan assosatsiya qilamiz. Bu esa oʻz navbatida hamishayam toʻgʻri emas.

Misol uchun, Alley - bu xiyobon emas balki “uylar orasidagi tor yoʻlak yoki oʻta tor koʻcha” ma’nosini bildirarkan. Ingliz tilida shunchaki “Koʻcha” ma’nosini bildiradigan 100+ soʻzlar mavjud va ularning har biri alohida holatda ishlatiladi. Va men ham Alley ma’nosini yaqinda bildim.

Aynan shuning uchun ham “Garri Potter” birinchi qismida Diagon Alleyni tasvirlash uchun syomka joyi sifatida York shahridagi eng qadimiy va albatta eng tor koʻchalardan biri – Shambles tanlangani bejiz emas. (Oʻsha koʻchani oʻz koʻzim bilan koʻrganim haqida yozgandim)

Mana bugun yana bitta yangi narsa oʻrgandingiz✅

@panda_books

​​#haqida

1920-yillarda F. Skott Fitsjerald qiyin ahvolda edi. "Buyuk Getsbi" hali bugungi kundagidek afsonaga aylanmagandi. U "Mehrli tun" (Tender is the night) nomli yangi romani ustida ishlar, ammo tuzatishlar va ishonchsizlik tufayli tez-tez to‘xtab qolardi.

Bir kuni Parijda Fitsjerald do‘sti Ernest Xemingueyga bir dasta tartibsiz qoralamalarni beradi. U Xemingueydan fikr-mulohaza olishga yoki hatto asarning muammolarini aniqlashga umid qilardi. Xeminguey sahifalarni o‘qib chiqib, Fitsjeraldga achchiq haqiqatni aytadi: asar haddan tashqari tarqoq, haddan tashqari hissiyotlarga berilgan va yomon tizimlashtirilgan deydi. Yana Xeminguey agar Fitsjerald ortiqcha narsalarni olib tashlab, diqqatini jamlay olsa, buning zamirida ajoyib kitob yashirinib yotibdi deb qoʻshimcha qiladi.

Fitsjerald bu so‘zlardan eziladi, ammo doʻstining gaplariga quloq soladi. Sekin-asta, mashaqqat bilan kitobni qayta yozadi. Bunga yillar ketsada. 1934-yilda "Mehrli tun" nihoyat nashr etilganida, u mukammal deyilmasada, ammo kuchli, samimiy va chuqur insoniy edi. Vaqt o‘tishi bilan tanqidchilar uni nuqsonli bo‘lsa-da, durdona asar sifatida tan olishadi.

Bu voqeaning asl mohiyati faqat qayta ishlashda emas. Gap shundaki, hatto eng iste’dodli yozuvchilar ham o‘z ijodiga chetdan nazar solishga muhtoj. Xeminguey va Fitsjerald bir-biridan juda farq qilardi - Xeminguey qisqa va aniq yozsa, Fitsjerald jozibali va lirik edi - ammo ular bir-birlarining eng yaxshi tomonlarini namoyon qilishardi.

Ba’zan oʻzimizga, ishimizga chetdan nazar solish foydadan xoli boʻlmaydi.

@panda_books

​​#haqida

Oxford

Dunyoda universitetlar shaharlar ichida boʻladi. Oxfordda esa (Cambridge ham) shahar universitet ichida joylashgan. Shu sababdan ham Universitetning bitta yagona kampusi yoʻq, u butun shahar boʻylab tarqalib ketgan.

Axir, oʻzi Universitas atalmish oliygohlarning eng qadimiylaridan biri ham shu yer 1096-yildan (!) beri bu yerda ta’lim beriladi. Shahar oʻzining juda koʻp tarixiy binolarini saqlab qolgan, natijada xuddi uni aylanib eski davrlarga tushib qolgandek boʻladi kishi. Shaharning vizual shovqini yoʻq, deyarli reklama yoʻq, koʻchalarda asosan kelishgan yigit-qizlar qoʻllarida kitob bilan uyoqdan buyoqqa oʻtadi. Dunyoning hech qayerida Oksforddagidek aqlli suhbatlarni eshitmaysan. Shavqing oshadi.

Dunyodagi eng qadimiy kutubxona, eng katta kitob doʻkonlaridan biri shu yerda. Boshqacha boʻlishi ham mumkin emas. Oʻz vaqtida bu yerda ne-ne olimlar, yozuvchilar yetishib chiqmagan, oddiygina misol: Jon Tolkin (“Uzuklar hukmdori”) va Klayv Steyplz Luis (“Narniya solnomasi”) Oxford professorlari edi. “Alisa Moʻjizalar mamlakati”ni yozgan Luis Kerroll shu yerda matematikadan dars bergan.

Christ Church College’dagi haliyam ishlaydigan oshxona va unga eltadigan zinapoyalar “Harry Potter” orqali mangulikka mashhurlikka burkalgan. Bu yer chindanam sehrli va romantik joy..

Va yana bu yerda Universitetlar beshigida Ilmning Din bilan chatishgani yaqqol sezasan. Ko’plab oliygoh binolari oldin ibodatxona tasarrufida boʻlgan. Va tushunasanki, ilm va din xuddi aka-uka/opa-singil. Bir-biridan uzoq emas.

Qachondir o’zini ziyolilar qatorida sanaydigan har bir tolibi ilm kishisi yoʻli tushib Buyuk Britaniyaga kelganida, bu yerni ziyorat qilmay ketmasligi lozim. Hech qursa haqiqiy universitet vaybi qandayligini his qilish uchun ham.

Bu yerda oʻqishku haqiqiy sharaf.

@panda_books

#haqida

toshkentda chang.

ilgari bunday bo‘lmasdi.
endi u xuddi o‘zini shaharni egasidek istagan paytida kirib kelmoqda.

urush yo‘q, bombalar yo‘q — faqat sayyoramiz biz ko‘mgan narsalarni yo‘talib chiqarmoqda.

daraxtlarni yo‘q qilib, o‘rniga asfalt yotqizdik, daryolarni quritdik,
bir chaqa uchun osmonni kuydirdik
va endi tuproq qarshilik ko‘rsatganida..
hayron bo‘layapmiz.

pul bilan nafas olib bo‘lmaydi.
shamolga pora berib bo‘lmaydi.
tabiat ikkinchi imkoniyat bermaydi.

bu oxiri emas.
bu ogohlantirish.

bilaman baribir bunga hech kim quloq solmaydi,
toki chang kerakli insonlar o‘pkasiga kirmaguncha.

@boredpandablog